Намаздың ішкі парыздары. 1. Тахрим тәкбірі. Тахрим тәкбірі дегеніміз – намазға кіруші адамның Аллаһу

1. Тахрим тә кбірі. Тахрим тә кбірі дегеніміз – намазғ а кіруші адамның Аллаһ у

ә кбар деп айтуы. Тахрим тә кбірінсіз намазғ а кіруге болмайды. Ә бу Һ урайрадан (Аллаһ оғ ан разы болсын) жеткен хадистің басында Аллаһ тың елшісі бір кісіге:

«Намазғ а тұ рғ ан кезің де тә кбір айт!» 1, – деп ү йреткен. Айтуғ а шамасы келмейтін кісінің мойнынан тү седі жә не ниеті жеткілікті болады.

Тахрим тә кбірінің дұ рыстығ ына қ ажетті шарттар

1. Намазғ а тұ рғ анда ниет пен тә кбір аралығ ын жеп-ішумен, сө збен ү збеу. Сол секілді намазғ а дә рет алғ ан сә тте жасалғ ан ниет пен тахрим тә кбірі аралығ ында ниетті теріске шығ аратын тамақ жеу, сусын ішу, сө йлеу секілді іс жасалмаса, сол ниет намазды атқ аруғ а жарамды саналады.

2. Қ иямда айтылуы.

3. Жалғ ыз оқ ушының ө зі еститіндей, имамның жамағ ат еститіндей дауыспен айтуы.

4. Тә кбірді имамнан бұ рын бастамау.

5. Араб тілінде айтылуы. Араб тілінде дұ рыс айта алмайтын кісіге ғ ана ө з тілінде айтуына болады.

6. Аллаһ у сө зінің «һ ә мзасын» жә не ә кбар сө зінің «бә сін» созбау.

7. Аллаһ у ә кбар сө зін толық айту.

2. Қ иям (тү регеп тұ ру). Нә пілден басқ а парыз бен уә жіп намаздарын шамасы келген кісі тұ рып оқ уғ а міндетті. Аллаһ тағ ала Қ ұ ран Кә рімде: «Барлық намаздарды жә не екінді намазын кө здің қ арашығ ындай сақ таң дар! Ә рі қ иямда бойсұ нып тұ рың дар!» 5, 5 «ә л-Бақ ара» сү ресі: 238.– деп қ иямды парыз еткен.

 Намазды себепсіз отырып оқ ығ ан адам тұ рып оқ ығ андағ ы сауаптың жартысына ғ ана ие болады. Абдулла ибн `Амру (Аллаһ оғ ан разы болсын) Аллаһ елшісінің: «Отырып оқ ушы кісінің намазы – жарты намаз», – дегенін айтқ ан1. Яғ ни, тү регеп оқ ығ анғ а берілетін сауаптың жартысы.

 Таң намазының екі рә кағ ат сү ннетін ерекше артық шылығ ы ү шін кө ліктен тү сіп оқ ығ ан абзал.

 Сау кісіге шаршап тұ рса да тарауық намазын отырып оқ уы мә крү һ. Ибн Абидиннің кө зқ арасында тіпті харамғ а жақ ын мә крү һ. Ө йткені бұ л істе намазғ а жалқ аулық таныту жә не мұ нафық тарғ а ұ қ сау қ аупі байқ алады.

 Ұ шақ тағ ы, __________пойыздағ ы жә не кө ліктегі жолаушының қ иямына байланысты

қ ұ былағ а бағ ытталу мә селелерін қ араң ыз.

3. Қ ирағ ат. Қ ирағ ат дегеніміз – қ иямда Қ ұ ран оқ у. Аллаһ тағ ала Қ ұ ран Кә рімде: «Қ ұ раннан жең ілдеуін оқ ың дар! Араларың да науқ астардың бар екенін Аллаһ біледі. Тағ ы біреулер Аллаһ тың кең шілігін іздеп, жер кезіп жү р. Енді біреулер Аллаһ жолында кү ресіп жү р. Сондық тан Қ ұ раннан жең ілдеуін оқ ың дар» 2 ә л-Мү ззә мміл» сү ресі: 20, – деп айтқ ан. Ә бу Һ урайрадан (Аллаһ оғ ан разы болсын) жеткен хадистің басында Аллаһ тың елшісі бір кісіге: «Намазғ а тұ рғ ан кезің де тә кбір айт! Сосын жадың дағ ы Қ ұ раннан жең іл болғ анын оқ ы!», – деген. Хабииб ибн аш-Шахид: Атоның Ә бу Һ урайрадан (Аллаһ оғ ан разы болсын) Аллаһ елшісінің: «Қ ирағ атсыз намаз жоқ!», – дегенін естідім деген. Сондай-ақ Ә бу Һ урайра: «Аллаһ елшісіні қ андай нә рсені білдірген болса, біз де оны сендерге білдірдік. Ал қ андай нә рсені айтпай кеткен болса, біз де оны сендерге айтпадық», –деп айтқ ан1.

Қ ирағ атпен байланысты мә селелер:

 Қ ирағ ат имамғ а да жалғ ыз оқ ушығ а да парыз намазының алғ ашқ ы екі рә кағ атында ғ ана парыз саналады. Бұ л сондай-ақ имам Ахмадтың, Ибраһ им ан- Нахо`идің жә не Суфиян ас-Сә уридің кө зқ арасы. Олар Ә лидің (Аллаһ оғ ан разы болсын): «Бірінші екі рә кағ атта Қ ұ ран оқ ы да соң ғ ы екеуінде таспих айт», – деген хабарын дә лелге алғ ан. Олардың тү сіндіруі: егерде қ ирағ ат соң ғ ы екі рә кағ атта да парыз болса, онда дауыстап оқ ылатын намазда ол екеуінде қ ирағ атты дауыстап оқ у қ ажет болар еді. ә л-Хасанның кө зқ арасында «Қ ұ раннан жең ілдеуін оқ ың дар!»3 деген аяттың негізінде бір рә кағ атта оқ ылуы жеткілікті саналады.  Соң ғ ы екі рә кағ атта қ ирағ аттың оқ ылмауы намаз соң ында сә һ у сә ждесін

Міндеттемейді. Бұ л – имам Ә бу Ханифаның Ә лиден, Ибн Масғ удтан жә не Айша анамыздан (Аллаһ оларғ а разы болсын) жеткен хабарларғ а негіздеген кө зқ арасы.