Дәріс тақырыбы: Дәстүрлі қоғамдық өмір мен тұрмысты зерттеу

Мақ саты: Этнологиялық зерттеуер жасауда ауылдық жә не қ алалық ортада этноә леуметтік тү рмысты бағ алаудың ә дістері мен қ азіргі заманғ ы қ оғ амдық қ айшылық тарда қ олданудың мә селелерімен таныстыру.

Сұ рақ тар:

1.Эмпирикалық зерттеулерде ауылдық тұ рғ ындарды этноә леуметтік бағ алаудың ә дістері

2. Эмпирикалық зерттеулерде қ алалық тұ рғ ындарды этноә леуметтік бағ алаудың ә дістері

3.Қ азақ қ оғ амының дә стү рлі қ оғ амдық ө мірі мен тұ рмысын зерттеу

Негізгі ұ ғ ымдар тізбесі: Қ оғ амдық ө мір, зерттеу ә дістері, граунд-теория

Ә дебиеттер:

1. Артыкбаев Ж. Методика этнографических исследований//Этнология: Учебник. – Алматы: «Қ азақ университеті», 2006. -316 с.

2. Артановский С.Н. О сравнительно – историческом и структурном методах в этнографии // Методологические вопросы общественных наук. Л., 1968, вып. І.

3. Ә жіғ али С.Е., Ошанов О.Ж., Тоқ табай А.У., Оразбек Е.Ж. Монғ олия қ азақ тары этникалық тобын зерттеудің бағ дарлама – сұ рақ намасы. Алматы, 2004.

4. Вопросы и программы по этноархелогии и этнографии для участников археологических экспедиции и студенческих практик. Учебно-методическое пособие. Омск, 2002.

Этнографтар ү шін қ оғ амдық ө мір екі жағ ынан да қ ызық ты.

Біріншіден, сақ талынып келген ертедегі қ оғ амдық қ атынас алғ ашқ ы формациялардың қ оғ амдық қ атынасын білуге мү мкіндік береді. Екіншіден, жеке халық тар мен этникалық топтардың қ оғ амдық тұ рмыстың нормасы ү лкен ө зіндік типтерімен ерекшеленді жә не оларды сол халық тардың этникалық мә дениеті мен этникалық тарихының кө зі ретінде пайдалануғ а болады. Қ оғ амдық тұ рмысты зерттеу қ азіргі кү ні де қ ажет.

І. Ө ндірістік іс-ә рекетпен байланысты қ оғ амдық тұ рмыстың дә стү рлері мен нормалары. Егіншілік алқ ап, жайылым, су кө здерін қ олданудың қ оғ амдық ережелері. Меншік қ ұ қ ығ ы немесе иелену (мысал; жерге, малғ а). Шү лен тарту институты, оның таралуы. Асар ғ ұ рпы, асар формалары.

ІІ. Қ оғ амдық ө мірдің дә стү рлері мен нормалары: қ оғ амдық пікір, қ оғ амдық міндеттерді бө лу.

ІІІ. Адамдар арасындағ ы қ атынас жә не қ оғ амдағ ы мінез-қ ұ лық нормалары: кө ршілік дә стү р жә не кө ршілік кө мек. Қ онақ ты қ арсы алу дә стү рлері. Ү лкендермен жә не кішілермен қ арым-қ атынас. Ә йелдермен қ оғ амдағ ы қ атынас. Ә деп. Кө ң іл аудару формалары.

ІV. Қ оғ амдық мерекелер мен жиналыстар. Халық тық мерекелерді, шығ ындарды, ұ йымдастыру. Кө ң іл кө теруді ұ йымдастыру (кү рес, ат жарыс т.б.).

V. Жат жұ рттық тарғ а немесе белгілі бір тұ лғ аларғ а деген кө зқ арас (арнайы қ онақ, жолаушы, қ ұ дайы қ онақ).

VІ. Жаң адан кө шіп келгендерге деген қ атынас.

VІІ. Қ оғ амдық тә ртіпті бұ зушыларғ а деген қ атынас.

VІІІ. Қ ұ рметті адамдарғ а деген қ атынас.

Бағ дарламадан кө ріп отырғ андарыныздай мұ нда жеке бақ ылау ә дісі басым, кө птеген адамдардың мінез-қ ұ лық тарын қ оғ амдық қ атынастардан сұ рақ -жауап арқ ылы немесе далалық жұ мыстың басқ а да тү рлері арқ ылы біле алмайсыз. Бұ л ерекшеліктері кү нделікті ө мірде байқ алып, тұ рғ ындардың ө здері де білмей қ алады.