Дәріс 2. Ет өндірісіндегі технологиялық жабдықтардың негізгі параметрлері.

Дә ріс жоспары.

1) ө ндірістік жұ мыстың ырғ ағ ы, оның технологиялық белгілері

2) технологиялық процесстің жылдамдығ ы немесе оның кинетикалық жылдамдығ ы

3) машинаның жұ мыс қ ұ ралының ішіндегі ө нім жылдамдығ ы

4) машинаның ө німділігі (шын мә ніндегі) (M _ист., М_о, М_шт, М_в)

5) машинаның қ озғ алтқ ышының қ уатты жатады.

1. Жұ мыс ырғ ағ ы деп ө німнің бір данасын (дана, тонна, кг, м³) ө ң деп шығ аруғ а жұ мсалғ ан уақ ыт мерзімін (с, мин, час) атайды.

Ө ндірістік жұ мыс ырғ ағ ын келесі формуламен есептейміз:

m = 3600/М_дана., немесе m = 60/М_дана.

3600 жә не 60 – уақ ыт коэффициенті.

М_дана – машинаның даналық ө німділігі, дана/сағ ат.

Ө ндіріс тактісіне (ырғ ағ ы) келесі қ асиеттер жатады:

- ө німді даналап ө ң дейтін машиналардың тактісі есептелініп анық талады;

- бітеу қ абатта немесе кө лемде ө нім ө ң дейтін машинаның тактісі, ереже бойынша анық талмайды;

- такт ө німідлікке кері шама болып табылады.

2. Процестің кинетикалық жылдамдығ ы. Ол ө німді ө ң деу қ арқ ындылығ ын сипаттайды.

Қ арқ ындылық деп:

- процесті жү ргізуге арналғ ан материал, шикізат жә не энергия шығ ындарының аз болуын,

- процестің ағ ындылығ ын (поточность),

- процесс жү рген уақ ытта жұ мысшы органның ішіндегі ө німнің жоғ ары жылдамдық та қ озғ алуын,

Кинетика жылдамдығ ын келесі тү рдегі тең деумен анық таймыз:

u^* = L/R

мұ нда L – процесстің қ озғ аушы кү ші; R –процесс кедергісі.

Мысалы: жылулық процесстер ү шін

u^* = L/R = Q/F·t, дж/м²с (I-3), немесе

u^* = k·F·Dt·t/F·t (I-4), мұ нда

Қ ысқ артылғ аннан кейін (F·t) аламыз:

u^* = k·Dt = Dt/R, мұ ндағ ы k = 1/R, дж/м²с

Ең басты кезең - жылулық процестегі кинетикалық жылдамдық тың ө лшемі. Басқ а процестермен бірдей ө лшем бірлікте болуы ү шін оны - Дж/м²с, дұ рысырағ ы Вт = Дж/с.

Онда жылдамдық тың ө лшем бірлігі - Вт/м²

Қ озғ алыс кинетикасы - белгілі бір аудан арқ ылы ө німге берілетін жылу ағ ыны (вт) арқ ылы анық талады. Немесе, белгілі бір аудан (м²) арқ ылы ө німге бірлік уақ ытта с) берілетін жылудың мө лшері (дж) бойынша анық талады.

Процестер:

- массаалмасу;

- сұ йық біртекті емес ортада бө лгенде

- пресстегенде

кинетика жылдамдығ ы келесі тең деумен анық талады.

u^* = L/R = G/F·t, кг/м²с

мұ нда G – масса, кг.

Бірақ, ә р нақ ты жағ дай ү шін ә ртү рлі физикалық мә ні бар.

Ә р процестің қ озғ аушы кү ші ә ртү рлі болады:

Массалмасу ү шін - u^* = G/F·t = DС/R – концентрациялар айырмашылығ ы.

Бө лу процесі ү шін - u^* = G/F·t = Dr/R – тығ ыздық тар айырмасы

Пресстеу процесі ү шін - u^* = G/F·t = DР/R – қ ысымдар айырмасы.

Тең деу тү рінде жассақ:

- u^* = G/F·t = DС/R

- u^* = G/F·t = Dr/R

- u^* = G/F·t = DР/R

2. Машиналардың жұ мысшы органы ішіндегі ө німнің қ озғ алыс жылдамдығ ы (u).

Бұ л біріншіден ө ң делетін ө німнің тү ріне байланысты болады. Егер ө нім сұ йық, созылмалы тұ тқ ыр, сусымалы ұ сақ талғ ан болса (сұ ыйық май тү рінде, ет фарышы, шыжық жә не т.б.) жә не ү здіксіз ә рекетті машинада ө ң делінетін ө нім кө лемі бойынша болса қ озғ алыс жылдамдығ ы қ ысым немесе арын функциясы бойынша немесе Торичелли формуласы, анық талады.

u = Ö 2·DR/r немесе u = Ö 2·g·H

тү бір астынан шығ арсақ DR = u²r/2

Н = u²/2g

Бұ л жылдамдық ты ө німділіктен табылғ ан функция бойынша (ағ ынның) ү здіксіз ағ ынның тең деуімен анық тауғ а болады

u = М₀/f = 4·M₀/p·d² м/с

В) Егер ө нім даналы болса (мал ұ шасы, пакеттегі ө німдер, жә шік, фляга, шыны ыдыс) жә не ү здіксіз ә рекетті машинада бір уақ ытта ө ң деліп жә не, конвейерлерде, таспалы тасымалдағ ыштарда, элеваторларда тасымалданса тасымалдау жылдамдығ ын келесі формуламен анық тауғ а болады.

u = М_шт.·L, м/с,

Осы жағ дайда, яғ ни, егер ө нім даналы болса, тасымалдау жылдамдығ ы технологиялық жабдық тардың жұ мысшы органдарының жылдамдығ ына тең келуі керек. Бұ л жылдамдық ты келесі негізгі формула бойынша анық талады: