Дәріс 3. Cұрыптау жөне іріктеу жабдықтары

Дә ріс жоспары:

1. Сұ рыптау процесі.

2. Сұ рыптау тә сілдерінің сипаттамасы.

3. Електерді есептеу

Тамақ ө неркә сібінде кө птеген сусымалы шикізаттарды ө ндіріс орындарында сапасы бойынша немесе геометриялық ө лшемдеріне, пішініне, сондай-ақ газ жә не сұ йық орталарда тұ ну жылдамдығ ына, магнитті қ асиеттеріне қ арай ажырату қ ажет болады. Мысалы, сыра қ айнату жә не спирт ө ндірісінде астық ты алдын-ала басқ а заттардан тазартады; ұ н тартатын диірменде ұ нды кебектен ажыратады, кейбір кезде сусымалы материалды металды қ оспалардаң ажыратады.

Сусымалы қ оспаларды ә ртү рлі фракцияғ а ажырату сұ рыптау процесі деп аталады.

Сұ рыптаудың ү ш тү рі бар:

- гидравликалық,

- ауа кү шімен

- жә не механикалық кү штер кө мегімен.

Гидравликалық сұ рыптау кезінде сусымалы заттар тү йіршіктерінің белгілі сұ йық та тұ нбағ а шө гу қ абілеті пайдаланылады.

Ауа қ озғ алысында тү йіршіктердің ауырлық кү ші немесе ортадан тепкіш кү штері ә серінен жіктелінуі сепарация деп те аталады.

Механикалық жіктеу кезінде сусымалы шкізаттар електерден немесе торлардан ө теді. Фракциялардың ірілігі тор кө зді електердің кө здерінің ө лшемдеріне байланысты.

Сусымалы шикізаттар тор кө зді електе болінгенде екі фракция алынады: тор кө здерден ө ткен тү йіршіктерден жә не елек ү стінде калғ ан тү йіршіктерден.

Електердің тор кө здерінің пішіндері ә р тү рлі болып келуі мү мкін.

Сусымалы шикізаттарды кө птеген фракцияларғ а жіктеу ү шін тор кө здерінің ө лшемдері ә р тү рлі електер пайдаланылады

Қ оғ амдық тамақ тандыру кә сіпорындарында кө кө ністерді ө ң деу мынадай технологиялық тө ртіп бойынша жү ргізіледі: ө німдерді іріктеп олардан шіріген, бұ зылғ ан ө німдерді ажыратады. Сондай машинаның бірі маркасы МКП-2 тамыр жемістерін тазалайты машина. Машина жетекші жә не жетектегі біліктері бар рамадан тұ рады. Машина жетегі шынжырлы берілістен, ирек тісті редуктордан, муфтадан жө не электрқ озғ аушыдан кұ растырылғ ан. Роликті шынжырлы транспортердің бір шетіндегі кабылдау шанағ ынан тү скен тамыр жемістер роликтер арқ ылы айналдырып жылжиды. Транспортердің екі жағ ында тұ рғ ан операторлар транспортер ү стіндегі тасымалданғ ан ө німнен жарамсыздарын алып тастайды.

Машинаның екінші жағ ындағ ы кө лбеу наушағ а тү скен ө нім тұ тынушыларғ а немесе қ оймаларғ а жө нелтіледі.Осыдай тә ртіппен жұ мыс істейтін маркасы МПО машинасы ү лкен қ оймаларда картопты іріктеуге пайдаланылады. Машина ө німді тор кө зді синтетикалық жіптерден тоқ ылғ ан сиымдылық тарғ а ө лшемдейді.

Електерді есептеу

Егер сусымалы материал барабавды елек бетімен қ озғ алып еленсе материал тү йіршігіне ортадан тебу кү ші мен ауырлық кү ші ә сер етеді.Ортадан тебі кү шінің мө лшері барабанның айналу жылдамдығ ымен тығ ыз байланысты болады. Барабанның айналым жылдамдығ ы аз болса материал барабанның ішінде еленбей кдлады. Сондық ган ортадан тебу кү ші ауырлық кү шінен кө п болады.

m·ω ² R > m·g·f_м

мұ ндагы m - елек бетіндегі ө нім тү йіршігінің массасы, кг; ω -барабанның айналым жиілігі, 1/с; R - елек радиусы, м; g – еркін тү су ү деуі, м/с²; f_м - тү йіршік пен елек бетінің арасындағ ы ү йкеліс коэффициенті.

Барабанның айналым жиілігі ω = 2π ·n ескере отырып жогарыдағ ы тендеуді былай жазуғ а болады

m·(2π ·n) ² R > m·g·f_м

Егер електі барабан кө лбеу орнатылғ ан болса, онда жоғ а-рыдағ ы формула былайша жазылады:

n = 1, 8 cosα √ gf_м / π R

Електің теориялық ө німділігін тө мендегідей тең цеумен анық гауғ а болады

М_В = F·υ ·ρ ·φ кг/с

мұ ндағ ы Ғ ₀ - електің тор кө здерінің ауданы; υ - ө німнің електен ө ту жылдамдығ ы;

φ - елек бетін пайдалану коэффициенті; ρ ө німнің кө лемдік тыгаздығ ы.

Елек тесіктерінің ауданын мына формуламен анық гауғ а болады

F = k·π D·H м²

мұ ндағ ы k - елек тор кө здерінің тесіктерінің ө лшемдеріне байланысты коэффициент k = 0, 5 – 0, 8;

Ө німнің елек кө здерінен ө ту жылдамдығ ын мына фор-муламен анық галынады

υ = (1 – К_пр)² R·n/2π м/с

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Елеу мә ні дегеніміз не?

2. Електер, олардың сипаттамалары жә не оларды дайындау ә дістері?

3. Електік анализ теориясының негіздері қ андай?

4. Електердің ПӘ К жә не електердің анализдерінің нә тижелері графиктік жә не математикалық тү рде қ алай кө рсетіледі?

5. Елеуге арналғ ан машиналар қ андай белгілеріне байланысты жіктелінеді?

Қ олданылғ ан ә дебиеттер.

Пелеев А.И. «Технологическое оборудование мясной промышленности». М.: Пищевая промышленность, 1971