Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






ОРЫТЫНДЫ. Тарихнаманың методологиялық мәселелерін ары қарай жетілдіру тарих ғылымының алдында тұрған міндеттеріне






 

Тарихнаманың методологиялық мә селелерін ары қ арай жетілдіру тарих ғ ылымының алдында тұ рғ ан міндеттеріне байланысты анық талады. Осығ ан орай тарихнаманың теориялық жә не методологиялық мұ расын одан ә рі зерттеудің ғ ылыми жауапкершілігі зор. Себебі тарихнама тарих ғ ылымының методологиялық ұ станымдарын ө згертуге ық пал етеді. Ғ ылымдағ ы жарамсыз ой - тұ жырымдарды анық тап қ ана қ оймай методологиялық бағ ыт - бағ дарларды жаң артудың қ ажеттілігін жан - жақ ты жү ргізілген тарихнамалық зерттеулердің нә тижесінде кө рсетіп береді.

Қ азіргі ғ ылымның тың методологиялық негіздері ә лі де толық қ алыптасып ү лгермеген кезең де тарихнаманың атқ арар рө лі кү шее тү седі. Ө йткені тарихнамалық фактлер мен деректерге бағ а беруде басты критерий болып саналатын ғ ылыми тұ жырымдарды айқ ындау - тарихнама ғ ылымының тү бегейлі міндеттерінің бірі. Ғ ылыми тұ жырымдар заманауи талаптарына сә йкес шынайы ә рі дә йекті болуы шарт. Соны тұ жырымдар мен ой – пікірлерді қ алыптастыруда жаң а ізденістер, бағ ыттар, терең зерттеулер, бұ рын - соң ды ғ ылыми айналымғ а тү спеген деректер қ ажет. Міне, осылардың негізінде шынайылық, тарихилық принциптері тұ рғ ысындағ ы, ой - тұ жырымдары тың ә рі дә йекті іргелі зерттеулер жазылуы тиіс.

Отандық тарихнамада жаң а методологиялық ұ станымдарды берік орнық тыруда эталондық тұ жырымдар ретінде бағ аланатын кө зқ арастардың қ ажеттілігі уақ ыт ө ткен сайын айқ ын сезілуде. Эталондық ой - пікірлер кө бейген сайын тарихнамалық фактлерді бағ алау зерттеушіге қ иындық тар тудырмайды. Ал эталондық тұ жырымдар қ оғ амның саяси жү йесіне, ә леуметтік ортағ а, идеологияғ а тә уелді болмауы тиіс.

Соны ғ ылыми тұ жырымдамаларды қ алыптастыруда тү пнұ сқ алық сипаттағ ы деректерді іздеу, оларды жү йелеп талдау басты рө л атқ арады. Деректерді талдаудың ә діс - тә сілдері заман мен ғ ылым талаптарына сә йкес жетілдірілуі хақ. Осығ ан орай тарихнамалық жә не деректанулық ең бектерді қ айталамай, керісінше олардың методологиялық дең гейлерін кө тере отырып, ғ ылымның жаң а саласы - тарихнамалық деректануды қ алыптастыру міндеті туындайды.

Тарихнама ғ ылымындағ ы жаң а зерттеулер жү ргізуде мынадай методологиялық мә селелерге назар аудару қ ажет. Біріншіден, қ оғ амдық ғ ылымдар саласындағ ы білімді дифференциациялау жә не интеграциялау процесінің заң дылық тарын зерттеу. Мұ ның ө зі тарихнама ғ ылымы бойынша зерттеулерге тың серпіліс береді. Екіншіден, тарихнамадағ ы философиялық категорияларды нақ ты айқ ындау. Ол ғ ылымның ө зіндік ерекшеліктерін анық тауғ а ық пал етеді. Ү шіншіден, тарихнаманың ғ ылыми критерийлерін анық тау, ол бұ л саланың мә нін терең тү сінуге жол ашады. Мұ ндай міндеттерге қ ол жеткізу ғ ылымдағ ы пә наралақ ты кү шейту, соны ғ ылыми технологияларды мең геру барысында мү мкін болады. Сонымен қ атар тарихнаманың методологиясындағ ы ө зекті мә селелерін зерттеуге жол ашады.

Методологияны ү немі тарихи процестердегі адами фактор қ ызық тырғ ан. Тарихнаманың методологиялық аспектлерінің бірі тарихшының, сондай-ақ тарихнамашының шығ армашылығ ындағ ы ғ ылыми объективтілік мә селесі болып табылады. Осығ ан орай тарихи жә не тарихнамалық шығ армашылық тағ ы ә леуметтік, психологиялық алғ ы шарттар, олардың идеялардың, кө зқ арастардың, тұ жырымдамалардың пайда болуы мен дамуына ә серін зерттейтін бірқ атар жаң а ізденістер қ ажет. Тарихи танымды бірін бірі алмастырғ ан зерттеушілер ұ рпақ тарының қ ызметінің нә тижесі жә не рухани шығ армашылық тың тү рі ретінде талдаудың маң ызы зор.

Ғ ылымда тарихнаманың жалпыметодологиялық ә дістері мен принциптері ө зекті болып қ ала береді, оғ ан қ оса олардың жекелеген тұ старын терең зерттеудің мә ні елеулі. Мә селен, тарихилық, шынайылық, ә леуметтік тә різді жалпы методологиялық принциптерге негізделе отырып, олардың тарихнамада кө рініс табуын ескере келіп, танымның тарихнама ғ ылымына тә н ә рекет етуін кө рсету қ ажет. Тарихнамадағ ы нақ ты тарихи талдау, абстракция, логикалық, сыни, ретроспективті талдаулар, тарихи салыстырулар, параллельдер “тарихнамадағ ы зерттеу ә дістері” деген кешенді ұ ғ ымды толық сарқ ып қ амти алмайды.

Отандық ғ ылымда тарихты дә уірлеу мә селесі ә лі де болса толық шешімін таба алмай келеді. Мұ ндай жағ дайдың орын алуы себебін дә уірлеудің ғ ылыми критерийлерінің нақ тыландырылмауы арқ ылы тү сіндіруге болады. Тарихи дә уірлеу мә селелерінің тү йінін шешпей тарихнамалық дә уірлеудің, оның кезең дері мен сатыларын анық таудың критерийін айқ ындау қ иынғ а тү седі.

Тарихнамадағ ы аса маң ызды мә селелердің бірі тарихи білімнің нә тижелерін, оны кө бейтудің ә діс-тә сілдерін, шынайы бағ алау болып саналады. Бұ л міндет қ арапайым емес, себебі тарихи білімнің шынайылығ ы субъектінің, яғ ни тарихшының шығ армашылығ ымен тығ ыз байланысты. Сондық тан да тарихтағ ы субъктивтілік мә селесі тарихнамашының ү немі басты назарында болуы тиіс.

Қ азіргі кезең дегі білім мен ғ ылымның даму дең гейі жаң а технологияларғ а, пә наралық зерттеу ә дістерін ұ тымды пайдалануғ а, электронды есептеу жә не басқ а да заманауи жетістіктеріне байланысты. Сондық тан да тарихнамалық зерттеулер жү ргізуде қ олданбалы жаң а технологияларды пайдалану маң ызды болып саналады.

Республикада тарихнама ғ ылымы бойынша тү бегейлі зерттеулер дайындауда ғ ылыми мектептің қ ажеттілігі уақ ыт ө ткен сайын айқ ын сезілуде. Осығ ан орай ғ ылыми мектепті қ алыптастырып қ ана қ оймай, оның ә леуетін де жетілдіру міндеті туындайды. Тарихнама ғ ылымы бойынша іргелі мектеп қ ұ рылса, ол осы саладағ ы кө птеген ө зекті мә селелермен бірге ғ ылымның методологиялық ұ станымдарын да ұ штаумен айналысар еді.

Қ орыта айтқ анда ғ ылымның қ азіргі кезең дегі ө зекті мә селелері аталмыш проблемелармен шектелмейді. Ғ ылым алдығ а жылжығ ан сайын оның ауқ ымды мә селерінің ө рісі кең ейіп, мақ сат, міндеттері кө бееді.

 


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.009 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал