Тақырыбы: Геннің молекулалық биологиясы

5.2. Мақ саты: Геннің қ ұ рылысы жә не қ ызметі жайлы қ азірі кездегі кө зқ арастарды қ алыптастыру.

5.3. Дә ріс тезистері:

5.3.1. Геннің анық тамасы, жіктелуі.

5.3.2. Про- жә не эукариот гендерінің қ ұ рылысы. Геннің реттеуші жә не кодталатын суббірліктері, қ ұ рылысы, қ ызметі.

5.3.3. Реттуші гендердің реті, қ ызметі.

5.3.4. Кодталу реті (кодондар), қ ызметі.

5.3.5. Эукариот гендерінің экзон – интрондық қ ұ рылысы.

5.3.6. Мутон, рекон, цистрон жайлы тү сініктер.

Молекулалық -биологиялық кө з қ арас бойынша, ген реттеуші жә не кодталынғ ан бө лімдерден тұ ратын ақ уыз ө німі - полипептид синтезін бақ ылайтын қ ұ рылысы кү рделі ДНК бө лігі болып табылады. Геннің бойында бір полипептидтік тізбектің синтезін бақ ылайтын жә не кө птеген мутация жә не рекомбинация (мутон жә не рекон) сайттарынан тұ ратын бірнеше функционалдық бірлік – цистрон болады.

Геннің кодталатын бө лігінің функционалдық активтілігіне ә сер ететін реттеуші гендер қ атары, эукариоттарда кодталмайтын (интрондар) жә не мағ налы реттері (экзондар) болады.

Қ ұ рылымдық жә не реттеуші гендер деп ажыратады. Қ ұ рылымдық гендер қ ұ рылымдық ақ уыздар мен ферменттердің синтезін бақ ылайды. Реттеуші гендер қ ұ рылымдық гендердің белсенділігіне ә сер ететін ақ уыздардың синтезін бақ ылайды.

5.4. Кө рнекілік материал: мультимедиялық дә ріс № 2.

5.5. Ә дебиеттер:

Негізгі:

5.5.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006.

5.5.2. Гинтер Е.К. Медицинская генетика. М.: Медицина, 2003.

5.5.3. Медициналық биология жә не генетика. Е.Ө. Қ уандық овтың ред. Алматы, 2004. 444 б.

5.5.4. Қ уандық ов Е.Ө., Аманжолова Л.Е. Молекулалық биология негіздері (дә рістер жинағ ы).

Алматы: Эверо, 2008. 224 б.

5.5.5. Муминов Т.А., Куандыков Е.У. Основы молекулярной биологии (курс лекций). Алматы: Эверо, 2009. 208 с.

5.5.6. Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М., 2003.

5.5.7. Фаллер Д.М., Шилдс Д. Молекулярная биология клетки. М., 2003.

5.5.8. Қ азымбет П.Қ., Аманжолова Л.Е., Нұ ртаева Қ.С. Медициналық биология. Алматы, 2002. 350 б.

5.5.9. Қ уандық ов Е.Ө., Ә білаев С.А. Медициналық биология жә не генетика. Алматы, 2011. 444 б.

5.5.10. Қ уандық ов Е.Ө., Нұ ралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық -генетикалық терминдердің орысша-қ азақ ша сө здігі. Алматы: Эверо, 2012. 112 б.

Қ осымша:

5.5.11. Введение в молекулярную медицину. Под ред. Пальцева М.А. М., 2004.

5.5.12. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск: Сиб.унив. изд-во, 2007.

5.5.13. Коничев А.С., Севастьянова Г.А. Молекулярная биология. М., 2005.

5.5.14. Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л. Ньюссбаум, Родерик Р. Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под ред.акад.РАМН Н. П. Бочкова. М., ГЭОТАР-Медиа, 2010.

5.6. Бақ ылау сұ рақ тары (кері байланыс):

5.6.1. Геннің қ ұ рылысы жә не қ ызметі жайлы қ азіргі кездегі кө зқ арастар.

5.6.2. Гендердің жіктелінуі.

5.6.3. Геннің реттеуші бө лігнің қ ұ рылысы жә не қ ызметі.

5.6.4. Геннің кодтайтын бө лігнің қ ұ рылысы жә не қ ызметі.

5.6.5. Экзон деген не?

5.6.6. Интрон деген не?

5.6.7. Мутон, рекон, цистронның анық тамалары.

Ү ш тілдегі тү сіндірме сө здер: