Тақырыбы: Жасушаның генетикалық аппараты

5.2. Мақ саты: Жасушаның генетикалық материалының қ ұ рылысының қ ұ рылымын жә не қ ызметін молекулалық дең гейде білу.

5.3. Дә ріс тезистері:

5.3.1. Жасуша - тіршіліктің қ ұ рылысымен қ ызметінің элементарлық бірлігі.

5.3.2. Жасуша қ ұ рылымдарының типтері: про- жә не эукариоттар.

5.3.3. Жасушалардың генетикалық материалының қ ұ рылымдық дең гейлері.

5.3.4. Хромосомалардың Денверлік жә не Париждік жіктелінуі.

5.3.5. Адам кариотипі, медициналық маң ызы.

Жасушағ а тіршіліктің барлық қ асиеттері тә н жә не қ оршағ ан ортада қ ажетті жағ дайларда сол қ асиеттерді бойына сақ тап, ұ рпақ тан ұ рпақ қ а бере алатын қ ұ рылысы жағ ынан ең кіші дараланғ ан бірлік. Сонымен жасуша тіршіліктің толық сипатын алып жү ре алады. Сондық танда табиғ атта оғ ан қ ұ рылысымен қ ызметі жә не генетикалық жағ ынан элементарлық бірліктік рө лі тә н. Ә лемде тірі заттардың элементарлық бірлігі бола тура мө лшері, пішіні, химиялық қ ұ рамы жағ ынан жасушалар бір-бірінен ерекшелінеді. Оларды прокриотты жә не эукариотты жасушалар, деп бө леді.

Дә рісте жасушаның генетикалық материалының қ ұ рылысы мен қ ызметі ә р тү рлі дең гейде: нуклеосомдық, нуклеомерлік, хромонемдік, хроматидтік, хромосомдық; хромосомдардың жіктелуі, хромосомалық ауруларғ а диагноз қ оюда кариотипті зерттеудің маң ызы қ арастырылады.

Кө птеген ағ залардағ ыдай адамда да тұ қ ым қ уалау ақ паратын тасмалдайтын, ұ рпақ тан ұ рпақ қ а беретін материалы жасуша ядросындағ ы хромосомалар болып табылады. Олар жеке қ ұ рылым ретінде жасушаның бө лінуге даярлық сатысында метафаза кезең інде жуандап, қ ысқ аратындық тан да оларды микроскоп астында зерттеуге мү мкін болады.

5.4. Кө рнекілік материал: 10-шымультимедиялық дә ріс, тақ ырып бойынша бейнефильмдер

5.5. Ә дебиеттер:

Негізгі:

5.5.1. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М.: Академкнига, 2006.

5.5.2. Гинтер Е. К. Медицинская генетика. М.: Медицина, 2003.

5.5.3. Қ уандық ов Е.Ө., Аманжолова Л.Е. Молекулалық биология негіздері (дә рістер жинағ ы).

Алматы: Эверо, 2008. 224 б.

5.5.4. Муминов Т.А., Куандыков Е.У. Основы молекулярной биологии (курс лекций). Алматы: Эверо, 2009. 204 с.

5.5.5. Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М., 2003. 544 с.

5.5.6. Аманжолова Л.Е. Жалпы жә не медициналық генетиканың биологиялық негіздері. Алматы, 2006.

5.5.7. Қ уандық ов Е.Ө., Ә білаев С.А. Медициналық биология жә не генетика. Алматы, 2006. 356 б.

5.5.8. Қ уандық ов Е.Ө., Нұ ралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық -генетикалық терминдердің орысша-қ азақ ша сө здігі. Алматы: Эверо, 2012. 112 б.

Қ осымша:

5.5.9. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика. Новосибирск: Сиб.унив. изд-во, 2007. 479 б.

5.5.10.Медицинская генетика: учеб. пособие/ Роберт Л. Ньюссбаум, Родерик Р. Мак-Иннес, Хантингтон Ф. Виллард: пер. с англ. А. Ш. Латыпова; под ред. акад. РАМН Н. П. Бочкова. М., ГЭОТАР-Медиа, 2010. 620 с.

5.6. Бақ ылау сұ рақ тары (кері байланыс):

5.6.1. Метафазалық хромосомалар типтерін атаң ыздар.

5.6.2. Про- жә не эукриоттардың генетикалық материалы.

5.6.3. Адам хромосомаларының Денверлік жә не Париждік жіктелінуі.

Ү ш тілдегі тү сіндірме сө здер: