Мәліметтердің кіріс құрылысын дәлелдеу. Мәліметтердің шығыс құрылысын дәлелдеу

Белгіленіп қ ойылғ андай, автоматтандырылғ ан ақ параттық жү йенің функционалдық циклы жинақ, мә ліметтердің іріктелуі, мә ліметтерді абонент жү йелерінің ақ параттық қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыру ү шін іздеу жә не шығ арудан тұ рады. Егер жинақ тың ұ йымды-технологиялық аспектілерін, ақ параттың іріктелуін жә не шығ арылуын шығ арсақ, қ олданушының жұ мыс уақ ыты ААЖ мә ліметтер қ орымен мә ліметтерді енгізуді, шығ аруды жә не ө ң деуді қ осады.

Қ олданушығ а мә ліметтерді енгізу, шығ ару жә не ө ң деу функцияларының нақ тылы қ ұ ралын алу автоматтандырылғ ан ақ параттық жү йе интерфейсінің негізгі функциясының бірі болып табылады.

Мә ліметтер қ орының тілдері

Мә ліметтер қ орының ішкі сызбаларын қ арастырудан мә ліметтер қ орын басқ ару жү йелерінің негізгі функцияларының бірі сыртқ ы жә не оперативті жад арасындағ ы мә ліметтерді ауыстыру, қ ұ ру жә не ө зіндік орналасу жү йесінен тұ руы болып табылады Берілген функциядағ ы ә р нақ тылы МҚ БЖ – да нақ тылық тың ә серінен(мә ліметтер файлының форматы, индекстеу, кэштеу жә не буферлеу)кө п нә рсеге тә уелді жә не МҚ БЖ функцияналдауының ә сері де толығ ымен тә уелді.Сондық тан бірінші МҚ БЖ – ны қ ұ рушылардың негізгі кү ші 60-жылдардың аяғ ы мен 70-жылдардың басында дә л осы бағ ытта жинақ талғ ан.

Бірақ, мұ ндай сә йкестік «дербестікке» ә р нақ тылы МҚ БЖ – ның сирек ұ шырайтын жә не автоматтандырылғ ан ақ параттық жү йе негізінде қ ұ рылуғ а алып келді. Мә ліметтерді шығ ару, енгізу жә не ө ң деу бойынша нақ тыланатын кез келген функция ү шін нә тижесінде алгоритм тіліне арнайы программаларды жазу ү шін квалификациялы бағ дарламашылар талап етілді.

4.1. Жоғ ары дең гейлі мә ліметтер қ орының тілдері(70-жылдардағ ы ФОРТРАН, КОБОЛ жә не т.б), мә ліметтердің сыртқ ы жә не оперативті жадында орналасу тә ртібі жә не қ ұ рылымның «білетін» маң ыздылығ ы.

Нә тижесінде мә ліметтер қ орымен жұ мыс квалификациялы бағ дарламалаушы тү рінде байланыстырушы арқ ылы қ олданушының ақ параттық қ ажеттіліктерін машиналық кодқ а «аударатын» пайда болды.

Жұ мыстың мұ ндай жағ дайы автоматтандырылғ ан ақ параттық жү йенің эксплуатациясы жә не қ ұ рылуы кезінде ү лкен қ осымша шығ ынғ а алып келді жә не анық талғ ан дең гейде кә сіпорын жә не ұ йым процесте ақ параттық қ ызметтерінің қ амтамасыз етілуінде есептеуіш техниканың таралуынан тұ рды.

Нақ тылы МҚ БЖ кодының теориялық негізі мә ліметтер қ орымен қ олданушы-бағ дарламалаушысыз сө йлесуге арналғ ан арнайы тілді қ ұ ру туралы ұ сыныс шық қ ан..

Бұ л тілдің идеясы ағ ылшын тілінің бірнеше жабайы фразаларынан таң дауғ а алып келді(«таң дау», «ө ң деу», «қ ою», «жою»), мұ нда қ олданушы – бағ дарламалаушысыз ө зінің ақ параттық қ ажеттіліктері бойынша МҚ БЖ – ғ а «сұ рақ» қ ояр еді. Бұ л жағ дайда МҚ БЖ – ның қ осымша функциясы мә ліметтерді табиғ и ө ң деу жә не қ олданушығ а нә тиже алу ү шін машиналық кодтың тө менгі дең гейлі тіліне осы «сұ рақ тардың» интерпретациясы болуы керек. МҚ БЖ қ ұ рылымы бойынша ескерілетін «мә ліметтер машинасы» осылай дү ниеге келді. Дә лірек айтқ анда, мә ліметтер машинасы мә ліметтер қ орының тілін «тү сінеді» жә не нә тижесінде ө з мә ліметтерін жә не олардың ө ң делуі бойынша есептерін бө леді. Қ олданушының мұ ндай қ арым-қ атынасты сә йкестігінде мә ліметтер қ орымен 1-ші суреттегі келтірілген сызбамен бейнелеуге болады.

1 – ші сурет. Қ олданушының мә ліметтер қ оры тілі арқ ылы мә ліметтер қ орымен қ арым-қ атынас сызбасы

Практикада бұ л идеялар бірінші рет System R (1975-1979 ж.ж) жобасының нақ тылы жү рісінде тағ ы бір мә ліметтер қ оры бойынша танымал маман Крис Дейттің қ атысуымен жү зеге асты. System R жобасы кезінде SQL(Structured Query Language)² қ ұ рылымдық сұ ранысы тілінде трансформаланғ ан SEQUEL тілі қ ұ рылғ ан. Осылайша мә ліметтер қ орына «сұ рақ тарды» формалау мү мкіндігіне қ осымша қ олданушығ а сонымен қ атар мә ліметтердің ө зінің қ ұ рылымының жазылу мү мкіндігін, мә ліметтерді енгізу жә не олардың ө згеруін алуғ а шешілген.

SQL тілінің идеялары соншалық ты пайдалы болды, ол тез арада танымалдық ты билеп алды жә не 70-ші жә не 80-ші жылдардың аяғ ында қ ұ рылғ ан нақ тылы МҚ БЖ-да ұ зақ таралды. Бірақ, SQL тілінің идеясының пайдалылығ ы алғ ашқ ы іске қ арағ анда қ олданушылардың мә ліметтер қ орымен «сө йлесу» басталғ анда профессиональды бағ дарламалаушылар емес кезінде айқ ындалды.

² Сол уақ ыттарда IBM компаниясында тағ ы бір нақ тылы тіл - QBE (Query-By-Examp/e) қ осайық, яғ ни ү лгі бойынша сұ раныстар тілі, қ азіргі МҚ БЖ-нің сұ раныстарының визуальды «конструкторларын» қ ұ руғ а арналғ ан қ ызмет ететін идеологиялық негіз жә не кестелі мә ліметтердің кө птеген комерциялық жү йелердің аяғ ында қ абылданғ ан ө ң деулер.

SQL тілі, ең соң ында белгіленіп қ ойылғ андай, мә ліметтерді жоғ ары дең гейлі функциядан ө ң деу жә не қ ұ рылымды ұ йымдастыру бойынша тө менгі дең гейлі функцияны бө луге рұ қ сат етті, ол мә ліметтер банкінің эксплуатациясы жә не қ ұ рылуы кезінде мә ліметтермен жұ мыстың техникалық аспектілерінде емес, мағ ынасына жинақ талуғ а мү мкіндік берді.

SQL тілінің тез жә не массалық таралуы нақ тылы МҚ БЖ – да 80-жылдардың ортасында мә ліметтерді ө ң деу жә не ұ йымдастыру бойынша оның стандарты есебінде қ абылдауғ а фактылы тү рде алып келді.1986 жылы Стандарттың Американдық ұ лттық институты(ANSI) жә не Стандарттау бойынша халық аралық ұ йым (ISO) тілі заң жү зінде стандартталды, яғ ни нақ тылы МҚ БЖ – да мә ліметтерді стандартты тілмен жазу жә не ө ң деу енгізілген.1989 жылы ANSI/ISO – ғ а SQL — SQL2 кемелдендіру версиясы, ал 1992 жылы ү шінші версия - SQL3 қ абылданғ ан. SQL тілі осылай бағ дарламалау тіліне ресми тү рде айтылғ ан дарғ а(процедурасыз) қ атысты. Процедуралы тілдерге қ арағ анда (С, Паскаль, Фортран, Кобол, Бейсик) онда «қ алай істеу керек?, қ алай алуғ а болады?»туралы емес, «не істеу керек?» туралы қ осымшалар(нұ сқ аулар) формаланады. МҚ БЖ – дағ ы мә ліметтер машинасы интерпретатор рольін орындайды жә не машиналық код тұ рғ ызады, ол SQL-нұ сқ аулығ ымен нә тижені алу тә сілін нақ тылайды.

SQL тілі екі бө лімнен тұ рады:

•Мә ліметтердің жазылу(анық талу) тілі — DDL (Data Definition Language);

•Мә ліметтермен іс - ә рекеттер жасау тілі — DML (Data Manipu/ation Language).

SQL-нұ сқ аулығ ының синтаксисі қ осады:

•Нұ сқ аулық атауы (команда);

•Ұ сыныс, операциянң шартын, кө здерін анық тайды;

•предикаттар, ұ сыныспен берілген баспа таң дауының режимдерін жә не тә сілдерін анық таушылар;

SQL-нұ сқ аулығ ының қ ұ рылымы

Бірінші бө лім SQL-нұ сқ аулығ ының атауын, нұ сқ аулық аргументтерін жә не предикаттарын(қ ажетсіз элементтер) береді, олар ү тір арқ ылы ө ріс аттарының бір немесе бірнеше кестелерімен есептелінген.

Екінші бө лімі бір немесе бірнеше ұ сыныстардан тұ рады, мә ліметтер кө зі бере алатын аргументтер(кесте аттары, кестедегі операциялар), командалардың орындалу режимдері, шарттары жә не тә сілдері(салыстыру предикаттары, кесте ө рісінің мағ ынасы бойынша математикалық жә не логикалық айтылулар).

SQL-нұ сқ аулығ ының тізімі SQL тілінің бө лімі бойынша бө лінеді.

DDL тіліеің қ ұ рамына бірнеше базалық нұ сқ аулық тар кіреді, ол нақ тылы кесте қ ұ ру кезінде жә не олардың арасындағ ы байланыста функцияның негізгі жинағ ын қ амтамасыз етеді:

CREATE TABLE... — кесте қ ұ ру;

CREATE INDEX... — индекс қ ұ ру;

ALTERTABLE... — ерте қ ұ рылғ ан кестенің қ ұ рылымын ө згерту;

DROP... — мә ліметтер қ орын жә не кестені жою.

' Тік жақ шалар, жалпы қ абылданғ андай элементтің қ ажетсіздігін білдіреді.

CREA ТЕ TABLEw ALTER TABLE нұ сқ аулық қ ұ рылымында CONSTRAINT(мә ліметтер белгісіне шек қ ұ ру) ұ сынысы келесі қ ұ рылымдармен маң ызды роль атқ арады жә не технологиялық, есептеу анық тамалық іздеу есебінің комплексін шешеді.