Тақырып: МШБ математиканы оқытудың арнайы әдістемесінің жалпы сұрақтары

Лекция 1-2

Жоспары:

1. Математика оқ ытудың арнайы ә дістемесінің пә ні, міндеттері, ә дістері.

2. Арнайы мектепте математика оқ ытудың арнайы ә дістемесі.

3. Зияты зақ ымдалғ ан балаларғ а арналғ ан математика бағ дарламасын қ ұ расытыу принциптері.

4. Арнайы мектеп оқ ушыларын математикалық білімдері мен біліктерін мең геру ерекшеліктері.

-1-

Математика ғ ылым ретінде пайда болуы, оның даму кезең дері. Арнайы мектеп оқ ушыларын математика оқ ытудың тә жірибелік маң ызы.

МШБ математикағ а оқ ытудың негізгі мақ саты – ө зіндік ө міріне жә не кә сіби ең бегіне қ ажетті қ олайлы математикалық білім, біліктілік дағ дылар жү йесін мең герту.

МШБ математикағ а оқ ытудың ә дістемесі келесі сұ рақ тарғ а жауап береді:

1. Математикағ а не ү шін оқ ыту?

2. Нені оқ ыту?

3. Қ алай оқ ыту?

Математика оқ ытудың арнайы ә дістемесінің алдында келесі міндеттер қ ойылады:

- дамуында ауытқ уы бар балаларғ а математикалық білім беру мақ саттары мен міндеттерін анық тау;

- мү мкіндігі шектеулі балаларғ а арналғ ан математика бағ дарламаларын қ ұ растыру;

- математика оқ ыту формалары мен ә дістерін жү зеге асыру;

- математика оқ улық тарын қ ұ растыру.

Математика оқ ытудың арнайы ә дістемесін ғ ылым ретіндегі зерттеу ә дістері: бақ ылау, психолого-педагогикалық эксперименттер, социологиялық ә дістер, қ ұ жаттарды зерттеу.

Математика оқ ытудың арнайы ә дістемесі екі бө лімнен қ ұ рылады:

-2-

МШБ математикағ а оқ ытудың негізгі мақ саты – ө зіндік ө міріне жә не кә сіби ең бегіне қ ажетті қ олайлы математикалық білім, біліктілік дағ дылар жү йесін мең герту. Осы мақ саттан 4 топты міндеттер шығ ады:

1. Білім беру міндеттері – оқ ыту барысында МШ балаларда келесі математикалық білім, біліктілік жә не дағ дылары қ алыптасу керек:

- сандар туралы, сан қ атары жә не сан қ атарының негізгі заң дылығ ы туралы, ноль туралы, бө лшектер туралы;

- сандар жә не бө лшектермен белгілі 4 арифметикалық амалдарды орындау;

- мө лшерлер туралы білімдерін қ алыптастыру жә не осы білімдерін тә жірибеде пайдалану;

- геометрикалық фигуралар, олардың негізгі қ асиеттерін білу, ажырата алу, алғ ан білімдерін тә жірибеде қ олдану;

- қ арапайым жә не кү рделі арифметикалық есептерді шешу.

2. Коррекциялық міндеттер – оқ ыту барысында мү мкіндігі шектеулі балалардың таным іс-ә рекетінің жә не эмоциональды-жігерлі сферасының жетіспеушіліктерін тү зету. Оның ішінде балалардың қ абылдауын, зейінін, ойлау қ абілетін дамыту; сө з қ орын байыту; ұ сақ моторикасы мен сезім тү йсігін арттыру т.б. Осы мақ сатпен математика оқ ытуында кө птеген кө рнекі-дидактикалық материалдарды балалардың заттық -тә жірибелік іс-ә рекетінде пайдалану қ ажет.

3. Тә рбиелік міндеттер – білім, біліктіліктерін мең гертуімен қ атар балаларда жеке тұ лғ алық, адамгершілік қ асиеттерін қ алыптастыру.

4. Тә жірибелік міндеттер – ә р сабақ тың алдында қ ойылмайды, тек бір тә жірибелік дағ дыларын қ алыптастырғ анда ғ ана осы міндеттерді жү зеге асырамыз. Мысалы: сағ атпен қ олдануды ү йрету, сызу дағ дыларын қ алыптастыру т.б.

-3-

МШБ арналғ ан математика бағ дарламасаның негізгі қ ұ рылу принциптері:

1. Ә р жыл бойы жаң а білімдер кө лемінің аздығ ы. Бұ л принцип бойынша жалпы білім беру бағ дарламасына қ арағ анда арнайы мектептің бағ дарламаның мазмұ ны ұ зартылғ ан. Мысалы: кө мекші мектептің бірінші сыныбында балалар он шамасындағ ы сандармен танысады, екінші сыныпта 20 шамасындағ ы сандармен, ал ү шінші сыныпты 100 шамасындағ ы сандармен.

2. Ү здіксіз қ айталау принципі. Арнайы мектеп оқ ушыларының жиі есте сақ тау процесстері толығ анан қ алыптаспағ ан немесе зақ ымдалғ ан болуы мү мкін. Сол себептен жаң а материалды ұ зақ есте сақ тап тез ұ мытып қ алады. Аталғ ан принцип бойынша ә р жылдың, тоқ санның басында ө ткен сыныптың материалын қ айталау қ ажет.

3. «Алғ а ұ мтылу» принципі. Жаң а ә сіресе кү рделі материалды ұ сынудың алдында дайындық кезең і болуы тиіс. Осы кезең інде жаң а материалды мең геруге дайындайтын тапсырмалар мен жаттығ улар жү йесін ұ сынады. Мысалы: кө бейту, бө лу кестесімен таныстырар алдында бірдей қ осылғ ыштарды қ осуғ а арналғ ан тапсырмалар ұ сынады.

4. Оқ ыту барысында міндетті тү рде балалардың заттық тә жірибелік іс-ә рекетінде кө птеген кө рнекі-дидактикалық жабдық тарды қ олдану.

5. Оқ у материалының концентрикалық тү рде орналасуы. Осы принцип математика пә нінің ө згешілігіне сү йенген. Материалдың концентрикалық тү рде орналасуы оның мең геруді жең ілдетеді. Ә р жыл сайын материал қ айталана отырып кү рделене тү седі. Аталғ ан принцип бойынша кө мекші мектептің математикалық материалы 5 концентрге бө лінеді:

- бірінші концентрдың мазмұ ны бірінші сыныпты жә не екінші сыныптың басын қ осады (10 кө леміндегі сандар, сантиметр).

- екінші концентр – 2 сыныпқ а тең (20 шамасындағ ы сандар, дециметр).

- ү шінші концентр – 3-4 сыныптарғ а тең (100 шамасындағ ы сандар, метр).

- тө ртінші концентр – 5 сыныпқ а тең (1000 шамасындағ ы сандар, миллиметр, километр).

- бесінші концентр – 6-9 сыныптардың материалын біріктіреді (кө птаң балы сандар).

Қ Р 2002 жылы шық қ ан экспериментальды математика пә нінің бағ дарламасының негізгі ө згерістері келесіде:

1. Пропедевтикалық сыныптың пайда болуы, яғ ни дайындық кезең бір тоқ саннан бір жыл бір тоқ санғ а дейін ұ зартылды.

2. Бұ рынғ ы бағ дарлама бойынша кө мекші мектептің оқ ушылары бірінші сыныпта он шамасындағ ы сандармен танысатын. 2002 жылғ ы бағ дарлама бойынша осы материал 2 жылғ а ұ зартылғ ан: бірінші сыныпта – 5 шамасындағ ы сандар; екінші сыныптың бірінші тоқ санында – 6-10-ғ а дейінгі сандар.