Алматы, 2015 ж

Студенттердің ө зіндік жұ мыстарына арналғ ан ә дістемелік ұ сыныстар жұ мыс бағ дарламасына сә йкес қ ұ растырылғ ан.

Химия кафедрасының мә жілісінде талданып, бекітілген.

Хаттама № 1, «_____» _ 2015 ж.

Кафедра мең герушісі, профессор_____________________ Н.У. Алиев

СӨ Ж, №1

Тақ ырыбы: Химиялық байланыс табиғ аты. Комплексті қ осылыстар. Комплексті қ осылыстардың медициналық -биологиялық ролі

МАқ саттары:

· комплексті қ осылыстардың қ ұ рылысы туралы тү сінікті қ алыптастыру;

· Вернер теориясы негізінде комплексті қ осылыстың қ ұ рылысын сипаттай білуді ү йрену;

· комплексті қ осылыстардың медицинада қ олданылуының негізін қ алау;

· студенттерде адам ағ засындағ ы темірдің, кобальттың жә не т.б. комплексті қ осылыстардың қ ұ рылысын қ арастыру арқ ылы химияны зерттеу мотивациясын дамыта білу;

· ақ паратпен ө з бетінше жұ мыс істеу дағ дыларын жетілдіру.

оқ ыту міндеттері:

· Вернердің координациялық теориясын қ олдана отырып, комплексті қ осылыстардың қ ұ рылысын сипаттай білу;

· ИЮПАК халық аралық номенклатура ережелері бойынша комплексті қ осылыстардың атауын қ ұ растыра білу дағ дыларын қ алыптастыру;

· комплексті бө лшектердің біріншілік жә не екіншілік диссоциациялану тең деулерін қ ұ растыру принциптеріне ү йрету;

· тұ рақ сыздық константасының шамасын пайдалана отырып, комплексті бө лшектің тұ рақ тылығ ын сандық жағ ынан сипаттаудың ә дістерімен таныстыру;

· медициналық практикада қ олданылатын комплексті қ осылыстармен (хелатотерапия) таныстыру жә не ауыр металдар иондарымен уланғ анда комплекс тү зілу реакцияларын пайдалану механизмін тү сіндіру;

· санитарлық -гигиеналық практикада комплексонометриялық титрлеуді пайдалануғ а болатын мү мкіндігін кө рсету (судың кермектілігін анық тау жә не басқ алар);

· СӨ Ж орындалу нә тижелерін қ орғ ауын ұ йымдастыру.

ОРЫНДАЛУ ФОРМАСЫ:

· оқ у материалын ө здігінен зерттеу;

· оқ ытушының нұ сқ ауы бойынша тапсырмаларды орындау.

Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Химиялық байланыс типтері жә не оларды валенттік байланыстар ә дісі тұ рғ ысынан сипаттау. Комплексті қ осылыстардағ ы химиялық байланыс табиғ аты.

2. Химиялық байланыс қ ұ рылысы, изомериясы жә не номенклатурасы. Комплексті қ осылыстардың тұ рақ тылығ ы. Комплексті ионның тұ рақ сыздық константасы.

3. Тірі ағ задағ ы комплексті қ осылыстар. Комплексті қ осылыстардың медициналық -биологиялық ролі. Тірі ағ задағ ы металды-лигандты гомеостаз жә не оның бұ зылуы.

4. Полидентантты лигандалар. Полидентантты лигандалары бар комплексті қ осылыстардың тү зілуі. Хелаттардың қ ұ рылысы мен қ асиеттері. Хелатотерапия. Заттар молекулаларының қ ұ рылысы мен олардың физиологиялық ә сері арасындағ ы байланыс.

5. Комплексонометрия. Олардың санитарлық -клиникалық анализде қ олданылуы.

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒ АН ТАПСЫРМА:

1. Ақ параттың тү рлі кө здерін пайдалана отырып, қ арастырылатын тақ ырыптың материалын жоғ арыда тізіп кө рсетілген сұ рақ тар бойынша оқ ып-зерттеу (тө менде кө рсетілген ә дебиетті пайдалануғ а болады).

2. Есептер мен тапсырмалар жиынтығ ынан оқ ытушының нұ сқ ауы бойынша ә р тү рлі типті 5-10 есепті шығ ару [5] (6 тақ ырып).

ОрЫндалу КритериЙлері:

Есептерді шығ аруғ а қ ойылатын талаптар:

· ә рбір студент ү шін шығ ару ү шін есептердің санын оқ ытушы жеке тү рде анық тайды;

· есептер СӨ Ж-на арналғ ан дә птерге ө рнектеліп жазылады;

· шешуі бар есеп толығ ынан мә ліметтердің берілгені, тү сіндірулері мен жауабы кө рсетілген, есептің сатылай шығ арылу жолы болуы тиіс.

БАҒ АЛАУ КритериЙЛЕРІ:

СӨ Ж орындағ аны ү шін максимальды балл жинаудың критерийлері:

· СӨ Ж бойынша тапсырмаларды кестеге сә йкес тапсыру;

· мә тінді қ ұ растыру;

· есептерді шығ ару – дұ рыс орындау жә не сә йкесінше ө ң деу, комплексті қ осылыстың қ ұ рылысын тү сіндіре білу жә не оқ ытушының сұ рағ ына жауап бере білу, ұ қ сас есептерді шығ ара білу қ абілеті;

· тест-бақ ылауды (карт-бақ ылау) орындау жолымен СӨ Ж-н қ орғ ау, СӨ Ж-ң зерттелінген тақ ырып бойынша оқ ытушының сұ рағ ына жауап бере білу қ абілеті.

Есептерді шығ аруда максимальды балл жинаудың критерийлері:

• барлық тапсырмалар дұ рыс орындалынса;
• жазба толық, дұ рыс, қ ажетті логикалық кезектілікте баяндалынса;
• студент ә рбір сатыны, біріншілік жә не екіншілік диссоциациялану процестерінің мә нін, комплексті ионның тұ рақ сыздық константасының физикалық мә нін тү сіндіре алады;
• студент тақ ырыптың негізгі тү сініктерін біледі, ағ задағ ы комплексті қ осылыстардың биологиялық ролін жә не олардың медицинада қ олданылуын сипаттауғ а қ абілетті;
• студент басқ а тақ ырыптарды, сондай-ақ, басқ а пә ндерді оқ ып-ү йренуде алғ ан білімін пайдалана біледі;
• студент оқ ытушының сұ рағ ына жылдам жә не дұ рыс жауап бере алады.

ТАПСЫРУ МЕРЗІМІ: Ү шінші сабақ

Ә дебиет:

Негізгі:

1. Сейтембетов, Т.С. Химия [Мә тін]: Оқ улық / Т.С. Сейтембетов.- Алматы: Эверо, 2010.- б.95-102.

2. В.А. Попков, С.А. Пузаков. Жалпы химия [Мә тін]: Оқ улық / Қ азақ тіліне аударғ ан С.Н.Ділмағ амбетов. Жауапты редакторы Ж.Ж.Ғ ұ марова.- Москва: ГЭОТАР-МЕДИА, 2014.- б. 649-686.

3. Л.Г. Веренцова ж.б. Бейорганикалық, коллоидты жә не физикалық химия [Мә тін]: / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Оқ у қ ұ рал. - Алматы: Эверо, 2009.- б. 86-102.

Қ осымша:

1. Есімжан А.Е. Жалпы химия практикум [Мә тін]: Оқ улық.- Алматы, 2004.- 296 б.

2. А.С. Қ ожамжарова и др. Бейораникалық химия практикумы [Мә тін]: Оқ у-ә дістемелік қ ұ рал / КазНМУ им.Асфендиярова.- Алматы: Эверо, 2013.- 280 б.

3. Л.Г. Веренцова, Е.В. ж.б. Бейорганикалық, коллоидты жә не физикалық химия [Мә тін]: Бақ ылау тестері / Л.Г. Веренцова, Е.В., Нечепуренко, А.А. Батырбаева, Э.К. Карлова. - Алматы: Эверо, 2009.- 212 б.