Алғашқы көмек көрсету

Зардап шеккенге алғ ашқ ы кө мекті судан кө теріп, жағ ағ а немесе катерге жеткізгенше кө рсету керек.

Зардап шеккеннің жағ дайын толық білу қ ажет.

Зардап шеккен адамның ә зір есі болса, ү стін қ ұ рғ атып сү ртіп, жылы жерге ә келіп, ыстық шә й, кофе немесе шарап беру керек.

Ал егер, зардап шеккен адам кө п уақ ыт бойы су астында қ алып, ессіз жатса, егер ол тұ ншығ ып (асфиксия) немесе клиникалық ө лім жағ дайында болса, дереу дә рігер шақ ыру керек.

Дә рігер келгенше уақ ытты жоғ алтпай, зардап шеккенге алғ ашқ ы кө мек кө рсетуді бастау керек; зардап шеккен адамды шешіндіріп, оның ауыз-мұ рнын лай-қ ұ мнан тазартып, ұ ртына таза орамалдан істелген білекше немесе кесек ағ аш салу керек; тез арада ө кпеге жасанды дем беруге кірісу керек.

Ауыз, мурынды тазалау. «Ауыздан ауызғ а» дем

беру ү шін ауызды ашып дайындау.

Зардап шеккенді катерге, қ ұ тқ ару қ айығ ына салып жағ ағ а жеткізгенше, жасанды дем беруді жалғ астыру керек, ол ү шін ауа шығ арғ ыш немесе арнаулы демалғ ыш жә не Рубенс қ абын қ олдану керек. Ұ йқ ы тамыры соқ паса тез арада жү рек сылауына кірісу керек. Жұ тқ ан суды толығ ымен ө кпеден шығ арамын деген ой қ ате (орындалмайтын іс).

Зардап шеккенді етбетінен жатқ ызып, аяқ тарын иіп, кеудені қ ырынан қ ысып (10-15 секунд ішінде) осыдан кейін зардап шеккенді арқ асына аударады.

Егер тістерін аша алмаса, ауызын қ олмен ашып, арнаулы санитарлық сө мкедегі жабдық тарды немесе қ олда бар қ атты заттарды (қ асық жә не т.б.) қ олдану керек.

Адамның ауызын саусақ қ а мата орап алып тазалайды. Ашу қ иындаса, тө мендегі жақ ты басу керек. Тыныс жолдарын судан тазалау ү шін арнаулы сорғ ыш қ олданылады. Ө кпе ісігін кү шейтпеу ү шін кө бігін шығ арғ анша тазаламау керек.

Зардап шеккенді қ ұ тқ ару орталығ ына жеткізгенше бү кіл шараларды жалғ астыра беру керек. Аса бір қ ателік — жасанды дем беруді тоқ тату. Зардап шеккеннің уақ ытша дем алуы, оның толық қ алпына келуі емес, сондық тан ессіз болса да, ө кпенің ісігі болса да жасанды дем беруді жалғ астыру керек. Жасанды дем беру желісін, демалуы 1 минутта 40 рет соғ ып, денесі кө гере бастаса да жасау керек.

Кө мекті тезірек, ү збей, уақ ытымен кө рсетуді ә руақ ытта есте ұ стау керек.

«Ауыздан ауызғ а» жасанды дем беру техникасы Зардап шеккеннің қ аптал жағ ынан тұ ру керек;

1. Бір қ олды зардап шеккеннің маң дайына, екінші колды иегіне қ ойып, басын шалқ айтып, тө менгі жақ ты жоғ арғ ы жақ қ а кө теріп, қ ысу керек.

2. Саусақ тармен иегін ұ стап, тө менгі ерінді қ ысып зардап шеккеннің ауызын жабу керек;

3. Ауаны терең алып зардап шеккеннің мұ рнын ауызбен жауып «ауа шық пайтын кү мбез» жасау қ ажет;

4. Зардап шеккеннің мұ рнына қ атты дем жіберу керек.

Ауызғ а немесе мұ рынғ а орамал, мата арқ ылы дем беру, ауа ө туін қ иындатады. Жасанды дем берудің «ауыздан ауызғ а» немесе «ауыздан мұ рынғ а» жасалатын қ арапайым шарты — зардап шеккенге ең ығ ғ айлы ә діс.

«Ауыздан мұ рынғ а» ә дісімен жасанды дем беру.

Қ ұ тқ арушыда арнаулы жабдық тар болса, зардап шеккенді арқ асына жатқ ызып, жауырын арасына білік қ ойып, басын шалқ айтады.

Ауа шығ арғ ыш (арнаулы) бір шетімен зардап шеккеннің ауызына кіргізіледі. Ауа шығ арғ ышты тіс арасынан жоғ арғ ы иілген жағ ымен тө мен, содан кейін ойысқ ан жағ ын тө мен айналдыру керек.

Ауа шығ арғ ыш дұ рыс орналастырса, тіл ауыздың тү біне қ ыстырылуы керек, тілдің тыныс жолын жауып тастамауы керек. Зардап шекеннің мұ рынын екі жағ ынан саусақ пен қ ысу керек.

Терең демалып, ауа шығ арғ ыштың шетін ауызғ а алып, зардап шеккенге дем беру керек, кө мек беруші ауызын ауа сорғ ыштың шетін босатуы керек.

Қ ұ тқ арушы жалғ ыз адам болса, жасанды дем берумен жү рек уқ алауы 1: 4, 1: 6 кө лемінде, 1 демалыста 4-6 сылау қ озғ алысы, басқ а да 2: 15 кө лемінде, тек 1 минутта 16-18 дем жә не 70-72 сылау қ озғ алысы болуы қ ажет.