АНАЛИТИКАЛЫҚ БӨЛІМ

1.1 «Рустембаев» ЖШС кә сіпорнының жалпы сипаттамасы

Зерттеу тақ ырыбы болып жиһ аз (жиһ аз жабдық тағ ыштар) ө ндірумен жә не сатумен айналысатын «Рустембаев» ЖШС табылады.

«Рустембаев» фирмасы 2002 жылы қ ұ рылғ ан. Алматы қ аласындағ ы тіркеу палатасындағ ы қ ұ рылтай қ ұ жаттарына сә йкес, «Рустембаев» ЖШС -на № 2035010203237жеке тіркеу номері, салық тө леушінің 5050041202 сә йкестендіру номері берілген, «Рустембаев» ЖШС -ның кең сесі: 141103, Алматы қ аласы, Т.Рысқ ұ лов кө шесі, 49 ү й мекен-жайында орналасқ ан. Фирманың аумағ ында осында ө ндіріс ү шін қ ажетті материалдардың негізгі тү рлері сақ талатын қ оймаларғ а алаң таралғ ан. «Рустембаев» ЖШС ө ндірістен делдалдың қ оймасына дайын ө німді тасымалдауды іске асырады. Клиенттер анық тамалығ ы дайын ө німді тиеп-жө нелту тікелей делдалдың қ оймасынан жү ргізіледі. Сатылатын ө німнің номенклатурасы бірнеше мың атауды қ ұ райды жә не ү немі артып отырады.

Ұ йымдық -қ ұ қ ық тық тұ рғ ысынан алғ анда «Рустембаев» ЖШС жауапкершілігі шектеулі серіктестік тү рінде қ ұ рылғ ан, қ оғ амғ а қ атысушы болып «ЭМИТИ» Тобы ЖАҚ табылады.

Кә сіпорынның міндеті – жиһ аз (жиһ аз жинақ таушыларды) ө ндіруге мамандана отырып, ұ сынылатын ө німнің сапасы бойынша кө шбасшылық қ а ұ мтылу. Ө ндірісті кең ейте отырып, ө зінің сипаттамалары бойынша аталғ ан ө німнің аналогтарынан кем тү спейтін ө ніп жасау. Аталғ ан ө нім туралы толық ақ паратты тілектестікпен жә не объективті тү рде беріп отыру. Қ ызметкерлердің ең бектегі тіршілік жағ дайларын тұ рақ ты жақ сартуғ а ұ мтылу. Серіктестердің сенімін қ ұ рметтеп, бағ алау жә не қ ол жеткізілген уағ даластық тарды тиянақ тылық пен сақ тап отыру.

«Рустембаев» ЖШС -ның жұ мысының негізгі мақ саттары:

1. барлық заң мен жол берілетін тә сілдермен пайда табу;

2. азаматтардың қ ажеттіліктерін мейлінше толық жә не сапалы қ анағ аттандыру жә не олармен жасалатын шарттардың жә не келісім-шарттардың негізінде жеке жә не заң ды тұ лғ алардың тапсырыстарын орындап отыру болып табылады.

«Рустембаев» ЖШС -ның жұ мысының негізгі міндеті ө ндірістің экономикалық тиімділігін арттыру жә не мейлінше мү мкін болатын пайда табу болып табылады.

Сондай-ақ, қ ұ рылтай қ ұ жаттарына сә йкес «Рустембаев» ЖШС заң мен тыйым салынбағ ан жұ мыстың кез келген тү рін іске асыруғ а қ ұ қ ылы, оның ішінде «Рустембаев» ЖШС жұ мысының тақ ырыбы:

- жиһ аз ө ндіру (тұ рғ ындардың тапсырысы бойынша жиһ аз ө ндірусіз);

- тұ рғ ындардың тапсырысы бойынша жиһ аз жасау жә не жө ндеу;

- ағ аштан жә не ағ аш негізіндегі тақ тайлардан қ ұ рылыс бө лшектерін жасау;

- кө терме жә не бө лшек сауда;

- сыртқ ы экономикалық қ ызмет;

- халық тұ тынатын тауарларды сатып алу-сату кезіндегі делдалдық қ ызметтер;

- жабдық тау жә не ө нім ө ткізу;

- белгіленген тә ртіппен жұ мыстың ө зге тү рлерін іске асыру болып табылады.

«Рустембаев» ЖШС Алматы жә не Алматы облыстарында орналасқ ан жә не бұ лар да ө ндірістік жұ мыстарды іске асыратын екі филиалы бар.

«Рустембаев» ЖШС пластик ламинат ө ндірумен айналысатын итальянның «LIRI» фирмасымен ынтымақ тастық жасайды.

«Рустембаев» ЖШС -ның табыстарының негізгі кө здері сатылғ ан ө нім ү шін делдалдан алынатын ақ шалай қ аражаттар болып табылады. «Рустембаев» ЖШС -ның шығ ындарының негізгі кө здері:

- ө ндіріске арналғ ан материалдарды, оның ішінде кесілген қ ұ рылыс тақ тайы, ДВП, пластик ламинат, желім жә не т.с. сатып алуғ а кететін шығ ындар;

- жабдық ты сатып алуғ а жә не жө ндеуге кететін шығ ындар;

- бө лмелерді жалдауғ а кететін шығ ындар;

- электр қ уатына, жылытуғ а кететін шығ ындар;

- жұ мысшылардың жә не ИТҚ -ң жалақ ысынан кететін шығ ындар болып табылады.

Сыртқ ы жү йеде «Рустембаев» ЖШС делдалдың жә не осы ө німді тұ тынушылар арасындағ ы тауарлар ө ндірушінің ролін орындайды.

Мұ ны 1.1-суреттен кө рнекі тү рде кө руге болады.

1.1-сурет. Кә сіпорынның сыртқ ы кө рінісінің сызылмасы*

* Ескерту – суретті қ ұ рғ ан автор

Кә сіпорынның ішкі ұ йымдық қ ұ рылымын сипаттау 1.2-суретте кө рсетілген:

1.2-сурет. Ұ йымның ішкі қ ұ рылымы*

*Ескерту – суретті қ ұ рғ ан автор

Фирманың басында негізінен басқ ару мә селелерін, сондай-ақ стратегиялық сипаттағ ы мә селелерді шешетін бас директор тұ р. Ол барлық бө лімдердің жұ мысын бақ ылап отырады. Сондай-ақ оның қ ұ зыретінде қ аржы ағ ындарының қ озғ алыс мә селелері бар болып отыр.

Материалдар сатып алумен жабдық тау бө лімі айналысады. Оның міндеттеріне сондай-ақ жеткізудің тиімдірек шарттары бар материалдарды жаң а жеткізушілерді іздестіру де кіреді. Бұ л бө лім бү кіл ассортимент бойынша сатып алу мә селелерін шешеді. Материалдарды сатып алу ө ндірістен қ абылданғ ан тапсырыстардың негізінде жү ргізіледі.

Бухгалтерия бө лімі ө зінің қ ұ рамына ү ш шағ ын бө лімді қ осады: бұ л бас бухгалтер, кө шірме, тө лемдер жә не касса.

Бас бухгалтер бухгалтерлік есепті жү ргізеді, баланс, ә ртү рлі қ арсы салыстырып тексерулер жасайды, барлық салық тарды есептейді жә не ө зінің қ ол астында тұ рғ ан бө лімдерде туындайтын мә селелерді шешеді.

«Тө лемдер» бө лімі тө лемдерді жө нелтуді жә не арнайы банк бағ дарламасы арқ ылы банктен тө лемдерді алуды қ арастырады. Бұ л материалдар жеткізушілерге шоттар бойынша ақ ы тө леу, салық тар тө леу, делдалдан фирманың есеп айырысу шотына ақ шалай қ аражаттарды жә не ө зге тө лемдерді кү н сайын алып отыру.

Кассир фирманың қ олма қ ол ақ ша қ аражаттарын бө лумен айналысады (жалақ ы беру, шаруашылық қ ажеттіліктерге қ аражат бө лу, іссапар ақ ысын беру жә не т.с.).

Экономикалық қ ауіпсіздік бө ліміне: нысанның қ ауіпсіздігіне жә не ө ткізу жү йесіне жауап беретін кү зет бастығ ы, мұ ның міндеті ақ параттық қ ауіпсіздікті сақ тау жә не есептеу кешенінің міндет атқ аруын қ амтамасыз ету болып табылатын жү йелік ә кімші кіреді.

Автоматтандырылғ ан жү йе «Кө шірме» бө лімінің міндеттерін шешуге арналғ ан. Аталғ ан бө лімнің негізгі міндеттері – бұ л шығ ыс қ ұ жаттарды жазып беру, кірісті енгізу, банк кө шірмелерін енгізу, ішкі қ ұ жаттады жазу, номенклатураны жә не жаң а жеткізушілерді енгізу, қ ойма бойынша қ алдық тарды, жеткізушілермен ө зара есеп айырысуларды шығ ару.[4]

Мақ сатты нарық тың сипаттамасы. Жиһ аз ө німдерінің нарығ ы белгілі бір ерекшеліктермен сипатталады:

а) қ арастырылып отырғ ан салада жұ мыс істейтін компаниялар ө німнің ө зіндік, айтарлық тай тар ассортиментіне маманданады;

б) ө нім ө ндіруші компаниялар ә рқ айсысы ө з нарық сегментінде жұ мыс істейді жә не ө здерінің сатып алушылар топтарына ие;

в) кә сіпорын шығ аратын ұ қ сас ө нім дизайн, пішін, тү с секілді параметрлер бойынша айырмашылық қ а ие жә не нақ ты тұ тынушылардың ә ртү рлі спецификалық қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыруғ а бағ ытталғ ан.

Қ алыптасқ ан нарық тық коньюнктура оның кү йін анық тайтын негізгі фактор отандық ө ндірушілердің жиһ азына (жиһ аз жинақ таушыларғ а) сұ раныстың орнтық ты ө суі болып табылатындығ ымен сипатталады. Жалпы алғ анда, отандық ө ндірушілер есебінен қ анағ аттандырылатын ресейлік жиһ аз (жиһ аз жинақ таушылары) нарығ ы жылдам ө сіп отырғ ан нарық болып табылады, ә рі оның сыйымдылығ ының ө су қ арқ ындары жылына кем дегенде 20 – 30 % болып бағ аланады.

Жиһ азғ а (жиһ аз жинақ таушыларғ а) бағ алар дең гейі шығ арылатын ө німнің тү ріне байланысты болып келеді. Шетелдік жиһ аз (жиһ аз жинақ таушылары) қ ұ нының қ ұ рамдас бө ліктерінің бірі орама материалғ а (қ ағ аз немесе картонғ а) байланысты тауардың кедендік қ ұ нынан 5 % бастап 15 % дейін қ ұ райтын енгізу кеден бажының мө лшері болып табылады. Осығ ан байланысты, сондай-ақ кө лік шығ ындарын жә не жұ мыс кү шінің қ ымбатырақ қ ұ нын ескере отырып, импортталғ ан ө німнің қ ұ ны Қ азақ стан кә сіпорындарында жасалатын ө німнің қ ұ нынан іс жү зінде екі есе қ ымбатырақ.

Ө нім бірлігінің қ ұ ны:

- ДСП, ДВП жә не т.с. пішініне жә не қ алың дығ ына;

- нақ ты бө лшекті жасау ү шін пайдаланылатын пластик ламинаттың атауына, пішініне жә не қ алың дығ ына;

- жасалатын бө лшектің ө лшемдеріне;

- бө лшекті жиектеу ү шін қ ажетті, пайдаланылатын жиекке (ПВХ, меламин, акрил) байланысты болып келеді.

Қ азіргі таң да Қ азақ станда сатып алынатын жиһ аздың (жиһ аз жинақ таушыларының) кө лемдері еуропалық дең гейден шамамен 25 – 30 %қ ұ райды, осығ ан байланысты жиһ аз саласы нарығ ын дамытудың ү лкен келешектері бар болып отыр. Қ азақ стан оның ү лкен аумағ ымен байланысты, жиһ аздың орасан зор нарығ ына ие. Жиһ аз индустриясын дамытудың қ азіргі мә селелерін табысты шешу ішкі жә не сыртқ ы тауар нарық тарында сатылатын ө німдер кө лемінің елеулі ө суіне алып келеді. Қ азіргі уақ ытта Қ азақ станда жан басына шақ қ анда жиһ азды (жиһ аз жинақ таушыларын) «тұ тынудың» орташа ә лемдік дең гейінің шамасынан тек шамамен 40 % келіп отыр. Экономика тиісінше кө терілген кезде нарық кө лемінің тым болмағ анда ү ш есе артуын болжауғ а болады. Мемлекет салық тардың жиналу дең гейінің артуына мү дделі болып отыр жә не жиһ аз саласының барлық қ ұ рамдас бө ліктерін дамыту ү шін жағ дай жасауғ а, басым бағ ыттарды белгілеуге жә не оларды ынталандыруғ а тиіс. Сол кезде Қ азақ стандық жиһ аз нарығ ының артуын жә не, осының нә тижесі ретінде, ғ ылымды кө п қ ажет ететін жаң а технологиялардың дамуын, кадрлардың кә сіпқ ойлығ ының ө суін болжауғ а болады. Сондай-ақ Қ азақ стандық жиһ аз нарығ ымен салыстырғ анда, батыстың жиһ аз нарығ ының айтарлық тай қ арапайым қ арқ ындарымен (жылына шамамен 4 – 6%) дамып отырғ андығ ын да атай кету керек.

1.2 «Рустембаев» ЖШС кә сіпорнында қ ойма операцияларын жә не ө нім сатуды есепке алуды талдау

Материалдардың жә не дайын ө німнің қ озғ алысын есепке алу жә не рә сімдеу нормативтік актілерге сә йкес жү ргізілуге тиіс.

Материалдардың жә не дайын ө німнің келіп тү суі, орын ауыстыруы жә не жіберілуі сандық жә не қ ұ ндық кө ріністегі бастапқ ы қ ұ жаттармен рә сімделеді. Бастапқ ы есеп қ ұ жаттарының ү лгілерін ұ йым шаруашылық операцияларын тіркеу ү шін ү шін қ олданылатын есепке алу қ ұ жаттарының жү йесінің қ ұ рамында анық тайды жә не белгілейді.

Бастапқ ы қ ұ жаттар Қ азақ стан Республикасында Бухгалтерлік есеп жә не есептілік туралы ереженің (Қ Р Қ аржы министрлігінің 2008 жылғ ы 1-қ аң тардағ ы Қ азақ стан Республикасында Бухгалтерлік есепті жә не бухгалтерлік есептілікті жү ргізу жө ніндегі бұ йрығ ы) талаптарына сә йкес рә сімделуге жә не қ ұ рамына келесідей міндетті реквизиттерді: қ ұ жаттың (ү лгінің) атауын; ү лгінің кодын; толтырылу датасын; шаруашылық операциясының мазмұ нын; шаруашылық операцияларды ө лшегіштерді (натуралық жә не ақ шалай кө рсетілімде); шаруашылық операциясының жасалуы жә не оның рә сімделуінің дұ рыстығ ы ү шін жауапты тұ лғ алардың қ ызметтерінің атауын, жеке қ олдарын жә не олардың шифрдан шығ арылуларын, сондай-ақ ұ йымның мө рін жә не мө ртабанын енгізуге тиіс.

Қ ұ жаттардың толтырылуының уақ тылығ ы жә не дұ рыстығ ы, олардың бухгалтерлік есепте кө рсетілуі ү шін белгіленген мерзімдерде берілуі, қ ұ жаттарда бар мә ліметтердің растылығ ы ү шін жауапкершілікті осы қ ұ жаттарды жасағ ан жә не оларғ а қ ол қ ойғ ан тұ лғ алар арқ алайды. Тексеру аяқ талғ ан кезде материалдарды жә не дайын ө німді қ абылдау, сақ тау жә не жіберу операцияларын есепке алу жә не толтыру жө ніндегі бастапқ ы қ ұ жаттар нормативтік тізімдемеге сә йкес ү ш жыл сақ талады.

Келіп тү скен материалдарды кіріске жазу ілеспе қ ұ жатқ а: тауар-кө лік жү кқ ұ жатына, шот-фактурағ а, шотқ а жә не келіп тү скен материалдардың санын немесе сапасын растайтын басқ а қ ұ жаттарда мө ртабан салумен рә сімделеді.

Материалдарды сатып алғ ан немесе оларды қ абылдағ ан кезде сатып алынатын материалдарғ а сә йкестік сертификатының болуын қ адағ алап отыру керек.

Талап-жү кқ ұ жат (М-11 ү лгі) материалдардың ұ йымның ішінде, қ ұ рылымдық бө лімшелер арасында немесе материалдық жауапты тұ лғ алар арасында қ озғ алуын есепке алу ү шін қ олданылады.

Екі данамен жү кқ ұ жатты материалдарды тапсыратын қ ұ рылымдық бө лімшенің амтериалдық жауапты тұ лғ асы толтырады. Бір дана тапсырушы қ оймағ а қ ұ ндылық тарды шығ ынғ а жазу ү шін, екінші дана қ абылдаушы бө лімшеге қ ұ ндылық тарды кіріске жазу ү шін қ ызмет етеді.

Дә л осы жү кқ ұ жаттармен, егер бұ лар ертеректе талап ету бойынша алынғ ан болса, қ оймағ а шығ ындалмағ ан материалдардың қ алдық тарын тапсыру операциялары, сондай-ақ мерзімі ө тіп кеткен ө німді тапсыру рә сімделеді.

Жү кқ ұ жатқ а тиісінше ө нім тапсырушының жә не алушының материалдық жауапты тұ лғ алары қ ол қ ояды жә не оларды материалдар мен дайын ө німнің қ озғ алысын есепке алу ү шін бухгалтерияғ а тапсырады.

Қ ойма есебін бақ ылау

Кә сіпорынның бухгалтері келіп тү скен материалдардың кіріске жазылуының уақ ыттылығ ын жә не толық тығ ын, олардың шығ ынғ а жазылуының дұ рыстығ ын, сондай-ақ материалдық жауапты тұ лғ алардың есептер жасауының дұ рыстығ ын тексеріп, қ амтамасыз етіп отыруғ а міндетті.

Материалдық жауапты тұ лғ алардың есептерін тексерген кезде бухгалтер:

- қ ұ жаттардың шынайылығ ын жә не қ оса тіркелген қ ұ жаттардың негізінде есептегі жазбалардың дұ рыстығ ын, сондай-ақ қ ұ жаттардың датасының есеп осы ү шін беріліп отырғ ан кезең ге сә йкестігін;

- аталғ ан есептегі есептік кезең нің басына материалдардың қ алдық тарының алдындағ ы есепте есептік кезең нің соң ына кө рсетілген қ алдық тарғ а сә йкестігін;

- есептегі есептік кезең нің басына материал қ алдық тарының тү гендеу датасына тү гендеу тізімдемелеріндегі іс жү зіндегі қ алдық тарғ а сә йкестігін;

- шаруашылық операцияларының (материалдарды қ абылдау, жіберу, шығ ынғ а жазу жә не т.с.) заң дылығ ын жә не негізділігін;

- қ ұ жаттарда барлық қ ажетті реквизиттердің, материалдық жауапты тұ лғ алардың қ олдарының болуын;

- матенриалдарғ а бағ алардың дұ рыстығ ын тексеруге міндетті

Тү гендеу (Инвентаризация)

Материалдардың нақ ты болуын тексеру қ алдық тарды дә лдеп тексеру жә не мұ қ ият салыстырудың қ ұ ралы ретінде қ ажет. Тү гендеудің ү ш тә сілі – мерзімдік, ү здіксіз жә не таң дамалы тә сілдері іс-тә жірибеде қ олданылып отырады.

Мерзімді тү гендеу – тү гендеуді жү ргізіп жатқ ан тұ лғ аларғ а қ алдық тарды дә л есептеп шығ аруғ а мү мкіндік беру ү шін, тү гендеу кезең іне қ ойманың жұ мысы тоқ татылуғ а тиіс.

Ү здіксіз тү гендеу – тү гендеушілер кү н сайын немесе апта сайын қ олда бар қ орлардың белгілі бір санын немесе ә лдебір пайызын есептеп шығ арып отырады жә не тұ рақ ты жү ргізіліп отыратын тү гендеу шоттары тиісінше тү зетіліп отырады.

Таң дамалы тү гендеу – тек ерекше бақ ыланатын атаулардың болуын тексеру, кө бінесе жаппай тү гендеуге қ арағ анда дә лірек болып келеді.

Бухгалтерия тү гендеулі жү ргізудің бастамашысы болуғ а тиіс. Материалдардың қ андай тү рлерін жә не қ ашан тексеру керектігін анық тай отырып, бухгалтерия қ оймашылардың жұ мысын бақ ылап отырады. Бухгалтерияның ө кілі тү гендеудің жү ргізілуін бақ ылап отыруғ а тиіс.

Тү гендеудің негізгі мақ саттары:

- материалдардың нақ ты болуын айқ ындау;

- материалдардың нақ ты болуын бухгалтерлік есептің мә ліметтерімен

салыстырып қ арау;

- есепте міндеттемелердің кө рсетілуінің толық тығ ын тексеру болып

табылады.

«Қ азақ стан Республикасындағ ы бухгалтерлік есеп жә не есеп берушілік туралы ережеге» сә йкес, тү гендеуді жү ргізу:

- ұ йымның мү лкін жалғ а берген, сатып алғ ан, сатқ ан кезде, сондай-ақ мемлекеттік немесе муниципалдық кә сіпорынды қ айта қ ұ рғ ан кезде заң дармен қ арастырылғ ан жағ дайларда;

- материалдық жауапты тұ лғ алар ауысқ ан кезде (істерді тапсыруды қ абылдау кү ніне);

- қ ұ ндылық тарды жымқ ыру немесе асыра пайдалану, сондай-ақ бү лдіру деректері анық талғ ан кезде;

- зілзала апаттары, ө рт, апаттар жә не экстремалды жағ дайлар тудырғ ан басқ а тө тенше жағ дайлар кезінде;

- ұ йымды таратқ ан (қ айта қ ұ рғ ан) кезде тарату (бө лу) балансын толтырудың алдында жә не Қ азақ стан Республикасының заң дарымен немесе Қ азақ стан Республикасы Қ аржы министрлігінің нормативтік актілерімен қ арастырылғ ан басқ а жағ дайларда міндетті болып табылады.

Топтық материалдық жауапкершілік кезінде тү гендеулер бригадир ауысқ ан кезде, ұ жымнан оның мү шелерінің 50%-ынан астамы сыртқ а кеткен кезде, сондай-ақ бригаданың талап етуі бойынша жү ргізіледі.

Есептік жылдағ ы тү гендеулердің санын, олардың ө ткізілетін кү ндерін ұ йымның басшысы белгілейді.

Тү гендеуді жү ргізу ү шін ұ йымда тұ рақ ты жұ мыс істейтін тү гендеу комисссиясы қ ұ рылады.

Тұ рақ ты жұ мыс істейтін жә не жұ мыс бабындағ ы тү гендеу комиссияларының дербес қ ұ рамын бұ йрық пен кә сіпорын басшысы бекітеді.

Мү ліктің нақ ты болуы туралы мә ліметтер кемінде екі данамен тү гендеу тізімдемелеріне немесе тү гендеу актілеріне жазылады.

Материалдарды сақ тау жә не оларды орналастыру

Материалдарды қ оймада орналастыру ә дісін тапсырмаларды орындауғ а, сақ таудың таң дап алынғ ан тә сіліне, секцияларды ұ тымды орналастырғ ан кезде қ ойманың кө лемін максималды пайдалану қ ажеттігіне, материалдарды зақ ымданулардан сақ тауғ а, қ ойманың кез келген ұ ясының қ ол жетімділігіне байланысты таң дап алады.

Сақ таудың келесідей тә сілдерін ажыратады:

- ә ртү рлі тү рлердің жә не сорттардың материалдары бір бірінен жеке орналастырылады;

- партиялық – қ оймағ а келіп тү скен материалдардың ә рбір партиясы жеке сақ талады;

- партиялық – сорттық - қ оймағ а келіп тү скен материалдардың ә рбір партиясы жеке сақ талады, бұ л ретте партияның ішінде материалдар тү рлері жә не сұ рыптары бойынша бө лінеді жә не дә л осылайша жеке орналастырылады;

- атаулары бойынша – ә р атаудың материалдары жеке сақ талады.

Сызылмаларды жасағ ан кезде материалдардың келіп тү суінің мерзімділігі жә не кө лемдері, олардың ө ндіріске берілуі, орналастырудың оң тайлы тә сілдері назарғ а алынып отырады.

Сақ тау

Сақ тауды ұ йымдастыру:

- материалдардың санының жә не сапасының сақ талуын;

- тиісті бақ ылаушы органдардың амтериалдарды қ арап шығ уы ү шін жағ дайларды қ амтамасыз етуге тиіс.

Материалдардың қ асиеттерінің сақ талуын қ амтамасыз етуге материалдарды сақ таудың лайық ты гидротермиялық режимін жасаумен, оларды жатқ ызудың жә не орналастырудың ың ғ айлы жү йесімен, сақ тау барысында тұ рақ ты бақ ылауды ұ йымдастырумен қ ол жеткізіледі.

Сақ тауды жақ сы ұ йымдастырғ ан кезде:

- материалдарды ө тетін жерлерге орналастырмайды;

- оларды тым биік штабельдерге қ аламайды;

- материалды сақ таудың оптималды режимдерін – температураны жә не ауаның ылғ алдылығ ын ұ стап отырады, ауаның температурасын термометрлердің қ ашық тық тан бақ ылау жү йелерінің қ ұ ралдары бойынша бақ ылап отырады, ал қ оймалардағ ы ауаның ылғ алдылығ ын ө лшеу ү шін гигрометрлерді қ олданады;

- ауаның температурасын жә не ылғ алдылығ ын жылытуды жә не желдетуді реттеп отырудың кө мегімен жө нге салып отырады.

Жиһ аз (жиһ аз жинақ таушылар) ө ндіретін «Рустембаев» ЖШС материалдарды кө п кө лемде сатып алады, оларды ө ң дейді жә не дайын ө нім сатады. Кү рделі технологиялық тізбек келіп тү сетін материалдарды жә не қ оймадан сатылатын дайын ө німді мұ қ ият есепке алуды талап етеді.

Материалдарды есепке алу «Рустембаев» ЖШС қ оймасындағ ы есепке алудың маң ызды бө лігі болып табылады. Бухгалтерлік есеп материалдық қ ұ ндылық тардың, сондай-ақ дайын ө німнің қ озғ алысын бақ ылап отыруғ а міндетті. Қ азіргі экономика жағ дайларында есепке алу ү шін қ ойма операцияларының жә не ө нім сатудың есебін автоматтандыру қ ажет. «Рустембаев» ЖШС -да тауар-материалдық қ ұ ндылық тардың қ озғ алысын есепке алуда ә лі де болса кө птеген кемшіліктер бар. Есепке алу сомалық кө рінісінде жү ргізіледі. Бұ л барлық ассортимент бойынша қ орлардың санын кө руге мү мкіндік бермейді. Материалдардың келіп тү суін реттеп отыру, бұ лардың қ орлары минималды болып отырғ ан материалдарды қ осымша сатып алу жө ніндегі жұ мысты жү ргізу ү шін, қ ойма мең герушісі кә сіпорынның қ оймадағ ы қ алдық тарын ү немі кө ріп отыруғ а тиіс.

Материал, ө нім жеткізушіден материалдардың «Рустембаев» ЖШС қ оймасына қ озғ алысы жеткізу шарттарымен жә не жү ктерді тасымалдау ережелерімен қ арастырылғ ан ілеспелі қ ұ жаттармен: жү кқ ұ жатпен жә не шот-фактурамен рә сімделеді. Кә сіпорында ілеспелі қ ұ жаттардың, жекелей алғ анда жү кқ ұ жаттардың ү лкен кө лемі келеді. Жү кқ ұ жаттарда 30 ғ а дейін атаулар болып отырады. Жү кқ ұ жатта кө шірменің номері жә не сә несі; жеткізуші фирманың жә не алушы фирманың атауы; ө німнің атауы жә не қ ысқ аша сипаттамасы, оның саны (бірліктермен), бағ асы жә не ө німді жіберудің жалпы сомасы (қ осылғ ан қ ұ н салығ ын ескере отырып) кө рсетіледі. Жү кқ ұ жат екі данамен жазылады, оғ ан ө німді тапсырғ ан жә не қ абылдағ ан материалдық жағ ынан жауапты адамдар қ ол қ ояды жә не жеткізуші мен алушының дө ң гелек мө рлерімен расталады. Бір данасы ө німді жеткізушіде қ алады, екіншісі алушығ а беріледі.

Аналитикалық бө лім бойынша қ орытындылар

«Рустембаев» ЖШС 2002 жылы қ ұ рылғ ан. Тұ рғ ан орны: Қ азақ стан Республикасы, Алматы қ аласы.

Кә сіпорын жеке мү лікке ие, банкте есеп айырысу шоттары, кә сіпорынның атауы жазылғ ан дө ң гелек мө рі бар.

Кә сіпорынның қ аржылық жағ дайы ө з жұ мысын қ аржыландырудың сыртқ ы кө здеріне қ аржылық тә уелсіздік, ө з қ аржылық міндеттемелерін мерзімінде ө теуге қ абілеттілік, яғ ни тө лемге қ абілеттілік дә режесімен анық талады. Ө тімділік коэффициенттерін есептеген кезде ә лдебір мә ліметтер алынды, бірақ бір де бір нә тиже қ алыпты мә нге ие емес, бұ л шектіқ аржылық туралы куә ландырып отыр. «Рустембаев» ЖШС-ның қ ысқ а мерзімді міндеттемелерін тө леуге қ аражаты жоқ.

Рентабельділік кә сіпорынның салыстырмалы пайдалылығ ын сипаттайды. Есептік кезең ішінде сатылымдардан пайда жә не ө зге операциялардан пайда алынғ андық тан, рентабельділіктің барлық коэффициенттері оң мә нге ие. Бұ л «Рустембаев» ЖШС -ның істерінің жағ дайын оң сипаттап отыр.

«Рустембаев» ЖШС кә сіпорынның жұ мысын толығ ырақ қ арастырып шығ айық.

Қ азіргі кезде «Рустембаев» ЖШС кә сіпорнында қ ойма операцияларын жә не ө нім сатуды есепке алуды жү ргізудің кемшіліктері бухгалтерлік есептің қ олмен жү ргізілетіндігі болып табылады, бұ л бухгалтердің жә не қ ойма қ ызметкерінің жұ мысын баяулатады жә не ең бекті кө бірек қ ажет етеді.

Жауапты адамның материалдардың кірісі бойынша бастапқ ы қ ұ жаттарды есепке алуы тауарлардың келіп тү суінің еркін ү лгідегі журналында жү ргізіледі, бұ л журналда кіріс қ ұ жаттың атауы, оның сә несі жә не номері, қ ұ жаттың қ ысқ аша сипаттамасы, қ ұ жатты тіркеу датасы, келіп тү скен материалдар, материалды жеткізуші туралы мә ліметтер болуғ а тиіс.

Есепті қ олмен жү ргізудің тиімсіздігіне жә не ескіруіне байланысты, қ азіргі кезде қ ойма операцияларын жә не ө нім сатуды есепке алу процестерін автоматтандыру мү мкіндігі пайда болды.

«Рустембаев» ЖШС-ның бухгалтериясының жә не қ оймасының тиімдірек жұ мыс істеуі ү шін қ ойма операцияларын жә не ө нім сатуды есепке алудың ақ параттық жү йесін қ ұ рудың объективті қ ажеттігі туындап отыр.