B) Топырақ күйін бағалау, болжау, қадағалау жүйесі

C) Табиғ ат қ орғ ау қ ызметін басқ ару жү йесі

D) Қ О кү йін бақ ылау жү йесі

E) Қ О сапасын басқ ару жү йесі

$$$ 93

Бақ ылау объектісі ө лшемі он шақ ырым жоғ арлауы, мониторингке байланысты

A) Аймақ тық

B) Жергілікті

C) Ә лемдік

D) Импактық

E) Ұ лттық

$$$ 94

Қ адағ алау масштабының ұ лғ аюы мың шаршы шақ ырым мониторингта кө рсетіледі

A) Аймақ тық

B) Жергілікті

C) Ә лемдік

D) Импактық

E) Ұ лттық

$$$ 95

Экожү йелердегі ауыр металдардың негізгі табиғ и кө здеріне жатады

А) термалды сулар

В) тау жыныстары жә не олардың желдетілу ө німдері

С) ғ арыштық жә не метеоритті шоқ

D) планетаның тірі заттегі

Е) орман ө рттері

$$$ 96

Фосфор жә не кү кірт топырақ қ а тү седі

А) Тау жыныстарының бұ зылуы нә тижесінде

B) Атмосферадан

С) Судан

D) Ө сімдіктердің ыдырау нә тижесінде

Е) Микроорганизмдердің ыдырауы нә тижесінде

$$$ 97

Топырақ тағ ы ластаушы заттардың детоксикациясы келесілердің кө мегімен жү реді

А) Микроорганизмдердің

B) Саң ырауқ ұ лақ тардың

С) Вирустардың

D) Химикаттардың

Е) Тың айтқ ыштардың

$$$ 98

Топырақ тың химиялық ластануы дегеніміз:

А) Температураның ә серінен топырақ тың қ ұ рылымдық ө згерісі

B) Топырақ тың химиялық ө згерісі антропогендік қ ызметтің ә серінен, оның қ ұ рамының бұ зылуына ә келіп соғ ады

С) Тау кен жұ мыстарын жү ргізу кезінде топырақ тың жоғ арғ ы қ абатының ө згеруі

D) Жел эрозиясына байланысты топырақ тың химиялық қ ұ рамының ө згеруі

Е) Су эрозиясына байланысты топырақ тың химиялық қ ұ рамының ө згеруі

$$$ 99

Топырақ тық ауыр металдармен ластану кө зі мыналар

А) Ө ндірістік жә не тұ рмыстық қ алдық, атом электростанциясы

В) Металл ө ң деу ө ндірісінің қ алдық тары, ө ндірістік қ оқ ыс, отын жағ у ө німі, автомобильден шығ атын ластаушы газдар, ауыл шаруашылығ ын химияландыру қ ұ ралдары

С) Автомобильден шығ атын ластаушы газдар, теплицалар, мал шаруашылық фермалары

D) Тұ рмыстық қ алдық тар, атмосфералық жауын-шашын, гидроэлектростанциялар

Е) Тамақ ө неркә сібінің ө ндірісі, металл ө ң деу ө неркә сібінің қ алдық тары, отынның жану ө німі

$$$ 100

Биосфераның тірі затының энергетикалық қ ызметінің нә тижесінде пайда болғ ан қ андай заттарды адам ө зінің шаруашылық іс-ә рекетінде энергия кө зі ретінде пайдалана алады:

A) су ресурстарын;

B) кө мір жә не мұ най;

C) кү н радиациясы;

D) судың толысуы мен қ айтуы;

E) жел.

$$$ 101

Қ оршағ ан ортаның радиациялық ластануының себебі:

A) Егіске жарамды жерлерді жырту;

B) Ерекше қ орылатын табиғ и территориялардың кө лемінің артуы;

C) Жер астынан таскө мір ө ндіру;

D) Жер қ ойнауынан қ ұ рамында уран бар рудаларды ө ндіру;

E) Жер қ ойнауынан мұ най ө ндіру.

$$$ 102

Табиғ атты қ орғ ау дегеніміз – бұ л:

A) энергетикалық ресурстарды сү йемелдеуге, сақ тауғ а жә не қ алпына келтіруге бағ ытталғ ан шаралар кешені;

B) даяр ө німдердің белгілі бір тү рін шығ ару ү шін табиғ и ресурстарды пайдалану;

C) биосфера компоненттерінің ө згеруіне жол бермейтін, табиғ и ресурстарды ү немді пайдалануғ а жә не олардың қ алпына келуінің неғ ұ рлым ұ тымды режимін қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан шаралар жү йесі;

D) территориялардың табиғ и-ресурстық мү мкіншіліктерін пайдаланудың барлық тү рлерінің жиынтығ ы;

E) табиғ и ресурстарды қ оғ амдық ө ндіріс процесінде пайдалану.

$$$ 103

Озон қ абатының ыдырауының нә тижесі қ андай болуы ық тимал:

A) биологиялық ә ралуандылық кемиді;

B) биологиялық ә ралуандылық артады;

C) Жердің энергетикалық ресурстарының қ оры артады;

D) Жердегі омыртқ алы жануарлардың саны кө бейеді;

E) Ә лемдік (глобалдық) дең гейде салқ ындау басталады.

$$$ 104

Қ ышқ ыл жаң бырлардың тү суі мынадай себептермен байланыстырылады:

A) кү н радиациясының дең гейінің ө згеруімен;

B) атмосферадағ ы кө мірқ ышқ ыл газының дең гейінің ө суімен;

C) атмосфера мө лдірлігінің тө мендеуімен;

D) ө ндірістің атмосферағ а кү кірт жә не азот тотық тарын шығ аруымен;

E) «озон шымылдығ ының» кө лемінің кемуімен.

$$$ 105

Атмосферада «парникті газдардың» жиналып қ алуына байланысты пайда болғ ан «парник эффектісінің» зардаптары қ андай болуы ық тимал:

A) Планетадағ ы орташа температураны жоғ арылатып, планета климатының жақ саруына ә келіп соғ ады;

B) Планетадағ ы орташа температураны тө мендетіп, планета климатының нашарлауына ә келіп соғ ады;

C) Атмосфераның мө лдірлігін тө мендетеді;

D) Планета кө леміндегі температураның жоғ арылауы биосферада жағ ымсыз ө згерістер туындатады;

E) Биосферада айтарлық тай ө згерістер туындата алмайды.

$$$ 106

Планетаның озон шымылдығ ын ыдырататын негізгі агенттердің бірі:

A) ауыр металдар;

B) метан;

C) кө міртегі оксидтері;

D) фреондар;

E) кү кіртті газдар.

$$$ 107

Негізгі парникті газғ а қ андай газ жатады:

А) кү кірт диоксиді

В) озон