Аңлылар

1. Қ аң лы мемлекетінің ө мір сү ру хронологиялық шең бері: б.з.б. ІІІ-ІІ ғ. - б.з. V ғ. 2.Қ аң лы тайпалық бірлестігінің территориясы қ ай жерде болғ ан? Оң тү стік Қ азақ станда 3.Б.з.д. 3 ғ. канлылар Сырдария алқ абы мен Қ аратау жотасын мекендеді 4.Қ аң лылар туралы " Вэсаканың ер жү рек ұ лдары.-.Канха қ амалының алдында қ ұ рбандық берді" деп жазылғ ан кітап: " Авеста" 5. Қ аң лылардың ө мірі мен тұ рмысын сипаттап жазғ ан тарихшы: Сыма Цянь 6.Қ аң лылар туралы негізгі дерек кө здері: Қ ытай деректері 7.Қ аң лы мемлекетінің пайда болу уақ ыты, шекарасы туралы маң ызды тарихи дерек: " Цянь хоньшу" 8.Қ аң лылардың археологиялық мә дениеттері: Қ ауыншы, Отырар-Қ аратау, Жетіасар. 9.Б.з.б. 46-36 жылдары қ аң лылардың Қ ытайғ а қ арсы кө мек кө рсеткен елі: ғ ұ ндар. 10. Ежелгі Қ ытай деректерінде қ аң лылар саны: 600 мың, 120 мың тү тін, 120 мың ә скер. 11.Ежелгі қ аң лылардың негізгі атамекені: Сырдың орта ағ ысы 12.Қ аң лылардың солтү стігіндегі кө ршілері: Сармат, Алан 13.Қ аң лы мемлекетінің оң тү стігіндегі кө ршісі: Ү йсін 14.Қ аң лылардың экономикалык, мә дени, саяси байланыс жасағ ан елдері: Қ ытай, Қ ушан 15.Қ аң лы билеушісінін титулы: Хан 16. Қ анлы елінің астанасы: Битянь 17.Қ аң лы елі ішінде бө лінген иелік саны: 5 18.Қ аң лы елі ішінде ә р иелікті басқ арғ андар: Кіші хандар 19.Қ аң лылардың Қ ауыншы мә дениетінің таралу аймағ ы: Ташкент тө ң ірегі 20.Қ аң лыларда Отырар-Қ аратау мә дениетінің таралу аймағ ы: Сырдың орта ағ ысы, Қ аратау, Талас 21.Қ аң лылардың Жетіасар мә дениетінің аймағ ы: Қ уандария, Жаң адария аң ғ арлары 22. Арыстың сол жағ алауындағ ы каң лы қ аласының орны: Кө к -Мардан 23.Қ аң лылардың Пұ шық -Мардан қ аласы маң ындағ ы зерттелген қ оныс: Қ остебе 24.Шыршық ө зенінің оң жағ ындағ ы каң лы қ аласы: Зах 25.Қ аң лыларды дә нді бау-бақ ша дақ ылдары ө сірілген аймақ: Сырдария аң ғ ары 26.Қ аң лылардағ ы шаруашылық тың қ осымша тү рі: Аң аулау 27.Қ аң лылардағ ы металл ө ндірісінің орталығ ы болғ ан аймақ: Шаш-Илах 28.Қ аң лыларда металл ө ң деудің ірі орталығ ы болғ ан ежелгі қ ала: Қ ұ лата 29.Шыршық ө зенінің оң жақ жағ алауындағ ы Зах каналы, бұ л: қ аң лылардікі 30. Қ аң лылар жерінен табылғ ан б.з. Ш-ІV ғ. соғ ылғ ан тең гелер саны: 1300-дей 31. Қ ытай тең гелері табылғ ан Отырар алқ абындағ ы қ аң лы қ орымы: Мардан 32.Қ аң лылардың Мардан қ орымынан табылғ ан тең гелер: қ ытайдікі ЗЗ.Қ аң лылардын 16 гектар жерді алып жатқ ан қ ала жұ рты: Алтын-асар 34.Қ аң лыларда ө лген адамды киімімен жерлеу аймағ ы: Қ ауыншы мә дениеті 35. Қ аң лылардың едендерінен астық сақ тайтын - шұ ң қ ыр-ұ ралары бар. 36.Қ аң лы каналы, Шыршық ө зенінің оң жағ алауында ұ зың дығ ы 20 шм.: Зах арығ ы. 37.Қ аң лы каналы, Шыршық ө зенінің сол жағ асында: Ханарық арығ ы. 38. Қ ытай ақ ыны Бә й Жү шінің қ аң лы қ ыздарына арналғ ан ө лең і- «Биші бикеш». 39.Қ аң лыларда елді басқ аруғ а ханғ а - ү ш орынбасар уә зірі комектесіп отырғ ан. 40. Қ ытай хроникасында каң лыларда екі астана: жазғ ы жә не қ ысқ ы. 41.Қ ауыншы мә дениетінде ө лген адамды жерлеген- киімімен. 42.Қ ытай ө кілінің императорғ а хабарында сипатталғ ан: «Қ аң лылар еркө кірек, ө жет келеді...».

Ндар

1. Ғ ұ ндар кезең ін қ амтитын аралық: б.з.б. IV ғ. - б.з. III ғ. 2. Қ ытай деректеріндегі ғ ұ н басшысы лауазымы: " Шаньюи" (тә ң ірқ ұ т) 3. Ғ ұ ндар туралы дерек беретін ел: қ ытай деректері 4. Қ ытай деректерінде " ғ ұ н" атауының пайда болғ ан кезі: б.з.б. III ғ. Аяғ ы 5. Б.з.д. III ғ. гұ н мемлекетінің билік басына кім келді? Модэ шаньюй 6. Ғ ұ н державасының негізін қ алағ ан: Мө де 7. " Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қ алай береміз" деген шаньюй: Мө де 8. Гумилевтің жазуынша ғ ұ н державасының пайда болғ ан мерзімі: б.з.б. 209 ж. 9 Енисей жағ алаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа: ғ ұ ндар 10.Ғ ұ ндар мемлекеті ә скери жү йе бойынша: 3 қ анатқ а бө лінген 11.Ғ ұ н шаньюйінің жақ ын туыстары иеленген лауазым: " Тү менбасы" 12.Ғ ұ н мемлекетіндегі ру саны: 24 13.Ғ ұ н мемлекетіндегі Тү менбасы ә скерінің кұ рамы: 10 мың атты ә скер 14.Ғ ұ н мемлекетінде қ ұ рбандық шалу ушін ақ сақ алдар кең есі жылына: 3 рет жиналды. 15.Ғ ұ ндар мен Қ ытай елі арасындағ ы соғ ыс қ имылдары созылғ ан уақ ыт: 300 жылдан астам 16.Ғ ұ н мемлекетінің саяси кү шейген кезі: б.з.б. II ғ асыр мен I ғ асыр аралығ ы 17.Ғ ұ н мемлкетінің оң тү стік жә не солтү стік болып бө лінген мерзімі: б.з.б. 55 жыл 18.Ғ ұ ндардың шығ ыстан батысқ а қ арай жылжуы басталғ ан мерзім: б.з.б.ІІ ғ.-б.з. ІVғ. 19 " Халық тардың ұ лы қ оныс аударуын" бастағ ан: Ғ ұ ндар 20.Қ азақ стан жеріне бірінші қ оныс аударуда ғ ұ ндарды кім басқ арды? Чжи-чжи 21.Чжи-чжидің Қ ытайғ а жә не ү йсіндерге карсы ә скери іс қ имылдары Чжи-чжидін тұ тқ ынғ а алынуымен аяқ талды 23.Рим империясына қ ауіп туғ ызғ ан ғ ұ н басшысы: Еділ 24.Еділ (ғ ұ н) ә скерінің Галлия-Каталаун даласындағ ы шайқ асы болды: 451 жылы 25.Ғ ұ н билеушісі Еділдің қ айтыс болғ ан уакыты: 453 жыл 26.Еділ (Аттила) женінде қ ұ нды дерек қ алдырғ ан: Прийск 27.Аттиланың (Еділ) шамамен ө мір сү рген жылдары: 400-453 жж. 28." Атилла" операсын жазғ ан италиян композиторы: Джузеппе Верди 29." Еділ" (Атилла) атымен аталатын ө зен: Волга 30.Ғ ұ ндар жө нінде маң ызды дерек қ алдырғ ан: римдік тарихшы Аммиан Марң еллин 31.Ғ ұ н ә скерлерінің негізгі қ ұ рамы: Атты ә скерлер 32.Ғ ұ ндар ө сірген ү й малдары: Малдың барлық тү рі ЗЗ.Ғ ұ ндардың астық Сақ тайтын ұ ралары табылғ ан жерлер: ү й-жайлардың іші 34.Ғ ұ ндардың негізгі баспанасы: киіз ү йлер 35." Ғ ұ ндар жақ сы шынық қ ан, олар отты қ ажет етпейді" деп жазғ ан: Марцеллин (кітабы Іс-кимыл) 36.Ғ ұ ндардың ру кө семдері: Ақ сақ алдар 37.Ғ ұ ндардағ ы биліктің берілу жү йесі: Мұ рагерлікпен берілді 38.Ғ ұ ндарда опасыздық жасағ андарғ а берілген жаза тү рі: елім жазасы 39.Ғ ұ ндардың негізгі ө мір салты: кө шпелі ө мір 40.Ғ ұ н ә міршісінін сарайы туралы сипаттап жазғ ан: Византиялық елші Прийск 41 Ғ ұ ндар бұ йымның бетіне тү рлі-тү сті заттарды жапсыруы: " Полихромдық стиль" 42.Ғ ұ ндарда бұ йым бетіне алтын тү йіршіктерді дә некерлеу ә дісі: Зерлеу 43.Ғ ұ ндарда бұ йымдарды безендіру ү шін қ олданылғ ан негізгі бейне: Жабайы аң дар 44.Ғ ұ ндардың жү ннен киім тоқ ып кигендігін кө рсететін дә лел: Ұ ршық бастары 45.Гумилевтің мә лімдеунше б.з.б. 209 ж. пайда болғ ан- ғ ұ н державасы 46. Б.з.б. 46-36 ж.қ аң лылардың Қ ытайғ а қ арсы соғ ысында қ емек керсеткен- ғ ұ ндар 47.Атила туралы жазғ ан Византия елшісі – Прийск 48.Неміс Цахариас Вернер «Ғ ұ н патшасы Аттила» атты 5 актілі трагедия жазғ ан. 49.«Атилла» операсын жазғ ан италиан композиторы: Д. Всрди (1846 ж. қ ойылғ ан). 50.Француз Т. Амеди- «Аттила, мұ рагерлерінің тарихы». 51. Аттила туралы ең бектер - VI ғ. Басталып ә лі кү нгс дейін жазылып келеді. 52.Каталаун шайқ асы болды: 451 жылы 53.Ғ ұ ндарда ұ сақ қ ылмыстар ү шін қ олданғ ан жаза- айыптының бетін тілген. 54. Марцелин 31 кітаптан тұ ратын «Іс-кимылдар» шығ армасыпда ғ ұ ндар туралы жазды. 55.Еуропада Атила ғ ұ н империясын қ азіргі - Венгрия жерінде қ ұ рғ ан. 56.Ғ ұ ндар мемлекеті ә скери жү йе бойынша кұ рылып: сол, орталық, оң қ анатқ а белінген. 57.Қ ытай дерегінде ғ ұ ндар туралы: «..олардың елшісі қ олындағ ы шанюйдің сенім таң баларымен кө рші елдерге барады..». 58.Қ ытай жылнамаларында айтылғ андай: «б.з.б. ІV-ІІІ ғ ғ. ғ ұ ндар бірлсстігі Байкалдан Ордосқ а дейінгі аралық та қ ұ рылғ ан». 59. 448 ж. Аттила сарайында болғ ан Прийск жазбасында: «бір корген адам Аттиланы нағ ыз азиялық екенін бірден айтады..» 60.Прийскіні Атила сарайында ерекше таң ғ алдырғ ан: аппақ тастан қ аланғ ан монша. 61.Ғ ү н қ оғ амында ү й қ ызметшісі жә не бақ ташы есебінде Қ ұ лдар пайдаланылды 62.Рим империясының қ ұ лауына не себеп болды? Ғ ұ н шапқ ыншылығ ы