Есте сақтау құрылғылары (жедел жады, негізгі жады, тұрақты есте сақтау жадысы т.б.).

Esk Жедел жады программаларды, бастапқ ы мә ліметтерді, аралық жә не қ орытынды нә тижелерді жазуғ а, сақ тауғ а жә не оқ уғ а арналғ ан. Жадының ұ яшық тары 8 биттен топтастырылғ ан – оны 1 байт деп атаймыз. Ә рбір байттың ө зінің адресі бар, осы адрес бойынша онда информация жазылады жә не оқ ылады.

Жадының кө лемі компьютердің жылдамдығ ын арттыратын жә не жұ мыс қ абілетін арттыратын негізгі сипаттамасы болып табылады. Жадының кемшілдігінен кейбір программалар орындалмауы да мү мкін.

Жедел жадының бейне жадысы (видеопамять) деп аталатын бө лігі бейне тақ тасында орналасады да, ол экранғ а шығ арылатын информацияны уақ ытша сақ тау ү шін қ олданылады. ¤згертуді қ ажет етпейтін информация сақ талатын жады тұ рақ ты жады деп аталады. Тұ рақ ты еске сақ тау қ ұ рылғ ысының (ТЕСҚ → ПЗУ) информация схемағ а “тігінен” жасалғ ан, яғ ни микросхема тү рінде дайындалғ ан.

ЕСҚ –да кө бінесе мынадай программалар орналасады:

· процессордың ішкі жұ мысын басқ аратын программа

· пернетақ таны, принтерді, т.б. басқ аратын программалар

· компьютерді іске қ осатын жә не ө шіруге дайындайтын программалар

· компьютерді қ осқ ан кезде оның қ ұ рылғ ыларын тестен ө ткізіп, жұ мысын тексеретін программалар.

· операциялық жү йенің жү йелік файлдарының жү ктемелік дискідегі сақ талғ ан орнын кө рсететін мә ліметтер.

ТЕСҚ -дағ ы информация тек оқ уғ а арналғ ан.

Жады. Кез келген компьютердің ең негізгі қ ұ рамдас бө лігі ол-жады.

Жоғ арғ ы қ абат орталық процессордың ішкі регистрлерінен қ ұ ралады. Олар процессор жасалғ ан материалдардан жасалады жә не олар процессор сияқ ты ө те жылдам жұ мыс істейді.Ішкі регистрлер 32- разрядтық процессорда 23х23 битті сақ тауғ а, ал 64- разрядты процессорда 64х64 битті сақ тауғ а мү мкіндік бар. Программалар аппаратурасының қ атысуынсыз регистрлерді басқ аруғ а алады.

Келесі қ абатта қ ұ рал-жабдық тармен байланысатын кэш-жады орналасқ ан. Оперативті жады кэш-жолдарғ а бө лінген, ә детте ол 64 байт болады, ал адресация мен нө лдік жолда 0-ден 63-ке дейін, ал бірінші жолда 64-тен 127-ге дейін жә не т.б. Кэштің кө п қ олданылатын жолдары орталық процессорлардың ішінде немесе оғ ан ө те жақ ын орналасқ ан жоғ ары жылдамдық ты кэш-жадыда сақ талады. Программағ а жадыдан бір сө зді оқ у керек болатын болса, онда кэш-микроү рді, кэшта осындай жол бар ма, ә лде ондай жол жоқ па екендігін тексереді. Егер осындай болатын болса, онда кэш-жадығ а тиімді хабарласу болады, берілген сұ ранысымыз кэштан тү гелімен қ анағ аттандырылады.Кэшке тиімді хабарласу 2 такт уақ ытты алады, ал тиімді емес хабарласу кезінде уақ ыт кө п жұ мсалады. Кэш-жадының кө лемі ө те шектеулі, сол себептен оның бағ асы ө те жоғ ары болады. Кейбір машиналарда кэштің 2 немесе 3 дең гейі бар, ә детте олардың кейінгілері алдың ғ ылардан баяу жә не ү лкендеу болып келеді.