Алгебраның сандық әдістері бойынша электрондық құрал дайындау

Қ азіргі кезде математикалық модельдеудің негізгі формасы – бұ л ЭЕМ-ге негізделген есептеу эксперименті болып табылады. Эксперимент нақ ты объектіге емес, оның математикалық моделіне жасалынады. Мұ нда ЭЕМ эксперименттік қ ондырғ ы болып табылады.

Есептеу эксперименті келесі кезең дерді қ амтиды:

1. Зерттелетін объекттің математикалық моделін қ ұ ру. Мұ нда модель талданып, математикалық есептің қ ойылымының корректілігі анық талды.

2. Есептің алгоритмін қ ұ ру мұ нда қ ойылғ ан есепті жуық тап шешу ә дісі негізделеді.

3. Қ ұ рылғ ан алгоритм бойынша программа дайындалып ЭЕМ-ге енгізіледі жә не ол тестіленеді.

4. Нә тиже алу;

5. Алынғ ан нә тижені талдау жә не бағ алау.

Қ ойылғ ан есепті шешудің сандық ә дістерін оқ ып-ү йрену – математикалық модельдеудің қ азіргі заманғ ы технологиясын игерудің негізгі элементі болып табылады. Мұ нда қ ойылғ ан есеп бір немесе бірнеше қ арапайым есеппен алмастырылады да шешім анық талады. Бастапқ ы есепті осылайша шешу оның шешімін жуық тап анық таумен бара-бар.

Сонымен жұ мысты бастамас бұ рын, кішкене электрондық қ ұ ралғ а тоқ талып кетейік. Яғ ни, неден бастаймыз, ол қ андай болуы керек, онда нелер қ олданамыз, Flash–тің қ андай мү мкіншіліктерін пайдаланамыз жә не бұ л электрондық қ ұ ралдың басқ а программада жасалғ ан электрондық қ ұ ралдан айырмашылығ ы қ андай деген мә селелер қ азір осы жасалғ ан жұ мыстың тү сініктемесі арқ ылы кө рінеді.

Алдымен бұ л жұ мыстың бірінші қ адамы ашылатын терезеден тұ рады. Яғ ни, бірінші кадрғ а суретін, пішінін салып аламыз. Ол 2.12–суретте кө рсетілген.

Ескерту: Мұ нда бірнеше слой қ олданылғ ан. Себебі бір слойғ а мә тінді де, батырманы да, анимацияны да қ олдану қ иын, тіпті мү мкін де емес. Ө зіміздің жұ мыс жасауымызғ а жең іл ә рі тү сінікті болуы ү шін біз жеке-жеке слойғ а орындаймыз.

Бұ л жерде бізге мә тін жә не мә тінді batton-ғ а айналдырып қ ажет командаларды қ олдану керек.

Ендеше бұ л электрондық қ ұ рал 8 сценадан, бірнеше қ абаттан жә не кө птеген кадрлардан тұ рады. Біздің жұ мысымыздың алғ ашқ ы беті тө мендегі 2.31-суретте кө рсетілген.

2.31-сурет – ЭҚ -дың алғ ашқ ы беті кө рсетілген кадр

Оқ улық Бас Мә зірден тұ рады, ол мынадай бө ліктерге бө лінген (2.32-сурет):

- Мазмұ ны;

- Тапсырмалар;

- Тесттік бақ ылау;

- Бақ ылау сұ рақ тары;

- Қ олданылғ ан ә дебиеттер;

2.32–суретте кө рсетілген, яғ ни 1-сценадағ ы қ абаттар мен кадрларда тек оқ улық тағ ы мә зір орналасқ ан. Бас мә зірге кіру ү шін 1-ші кадрда кө рсетілген ENTER тү ймесін шерту қ ажет. Ө йткені, біз бірінші кадрғ а Stop командасын енгізіп қ ойғ анбыз.

Мә зір 1-ші сценаның 39-шы кадрында орналасқ ан (2.32-сурет)

2.32-сурет – Мә зір орналасқ ан кадр

Келесі 2-ші сценағ а ө тейік. Мұ нда Бас Мә зірдегі Мазмұ ны, Қ олданылғ ан ә дебиеттер, Бақ ылау сұ рақ тар бө лек кадрларғ а қ ойылғ ан.

Сонымен Мазмұ ны қ ойылғ ан кадрғ а ө тейік (2.33-сурет).

2.33-сурет – Мазмұ ны қ ойылғ ан кадр

Мұ нда тақ ырыптар бірнешеге бө лінген. Яғ ни бірінші кнопканы басқ ан кезде “Жуық тап есептеу. Қ ателіктер теориясы” қ амтылғ ан тақ ырыптарғ а кіресіз. Екінші кнопкағ а “Аналитикалық функциялардың мә ндерін есептеу. Ньютонның итерациялық ә дісі” кірістірілген. Ү шінші кнопкада “Бір белгісізді тең деулерді жуық тап шешу” туралы мә селелер қ арастырылғ ан. Ал тө ртінші кнопкада “САТЖ – ны жуық тап шешу” ә дістері бар. Сонымен соң ғ ы “Сызық ты емес тең деулер жү йесін жуық тап шешу” тақ ырыптары бесінші кнопкағ а байланыстырылып қ ойылғ ан.

Алайда бұ л тақ ырыптар бірнеше Сценағ а жә не бірнеше кадрларғ а орналастырылғ андық тан оларды тек жазу тү рінде айтып кетеміз.

Сонымен Мазмұ нның бірінші кнопкасындағ ы тақ ырыптар 3-ші сценада 26-42 кадрлар арасында орналасқ ан.

Екінші кнопканың тақ ырыптары 4-ші сценаның 26-36 кадрлар арасында орналасқ ан.

Ү шінші кнопканың тақ ырыптары 5-ші сценаның 26-37 кадрлар арасында орналасқ ан.

Тө ртінші кнопканың тақ ырыптары 8-ші сценаның 26-41 кадрлар арасында орналасқ ан.

Соң ғ ы бесінші кнопканың тақ ырыптары 9-ші сценаның 26-36 кадрлар арасында орналасқ ан.

Осылайша Бас Мә зірдегі Қ олданылғ ан ә дебиеттер тізімін 2-ші сценаның 46-шы кадрында кө рсетейік (2.34-сурет).

2.34-сурет – Қ олданылғ ан ә дебиеттер

Келесі Бас Мә зірдегі Бақ ылау сұ рақ тары қ ай сценағ а, нешінші кадрғ а орналасқ анын кө рейік. Бұ л да осы екінші сценаның соң ғ ы 74-ші кадрында орналасқ ан (2.35-сурет).

2.35-сурет – Бақ ылау сұ рақ тары орналасқ ан кадр

Ал енді Бас Мә зірдегі Тесттік бақ ылауды қ арастырайық. Ол 7-ші сценаның 27-ші кадрында тө мендегідей кө рініс табады (2.36-сурет). Бірақ бұ л Тесттік бақ ылау екі бө лікке бө лінген:

а) жалпы тақ ырыптар бойынша;

ә) жеке тақ ырыптар бойынша;

Қ олданушы Мазмұ нда қ арастырылғ ан Тақ ырыптардың барлығ ынан немесе жеке тақ ырыптардан тесттік бақ ылаудан ө те алады. Жеке тақ ырып бойынша 5 сұ рақ, 3 минут беріледі, Жалпы тақ ырып бойынша 25 сұ рақ 25 минут беріледі.

2.36-сурет – Тесттік бақ ылау орналасқ ан кадр

Осымен Macromedia Flash MX программасы арқ ылы жасалғ ан “Алгебраның Сандық ә дістері бойынша Электрондық қ ұ рал” дайындаудың жұ мыстары жоғ арыда қ арастырылғ ан пә ндермен, онда қ олданылғ ан ә дебиеттермен жә не т.б. қ олданушы қ олдана алатын мү мкіншіліктермен қ амтылып аяқ талады.