A) А. Тенсли.

В) Ө сімдіктердің ішкі, сыртқ ы қ ұ рылымы заң герліктерін зерттейтін ғ ылым

С) Табиғ и жағ дайлардағ ы жануарлардың тә ртібі туралы ғ алым.

D) Ө з ара жә не қ оршағ ан орта арасындағ ы қ арым – қ атынастарды зерттейтін.

Е) Тірі ағ за функцияларын, ондағ ы жү ретін процестерді зерттейтін ғ ылым.

$$$ 4 С

Экология пә ні нені зерттейді?

А) Ағ заларды.

В) Тү рлерді.

С) Экожү йелерді.

D) Жасушаларда.

Е) Ұ лпаларды.

$$$ 5 Е

Тірі ағ заларды ұ йымдастырудың қ андай дең гейін экология пә ні зерттейді?

А) Жасуша.

В) Ұ лпалық.

С) Молекулярлы.

D) Молекулярлы-жасуша.

Е) Популяционды-тү рлік.

$$$ 6 Е

Аутэкология – нені зерттейді?

А) Биоценоздар.

В) Биогеоценоздар.

С) Жеке дербестер, популяциялар.

D) Жеке дербестер, тү рлер, популяциялар, биоценоздар.

Е) Ағ заларды.

$$$ 7 С

Демэкология – нені зерттейді?

А) Ағ заларды.

В) Тү рлер, популяцияларды.

С) Популяцияларды.

D) Тү рлерді.

Е) Бірлестіктерді.

$$$ 8 С

Синэкология – нені зерттейді?

А) Тү рлерді.

В) Популяцияларды.

С) Бірлестіктерді.

D) Тү рлер мен популяцияларды.

Е) Ағ заларды.

$$$ 9 А

Эйдэкология - нені оқ ытады?

А) Тү рлерді.

В) Популяцияларды.

С) Бірлестіктерді.

D) Тү рлер мен популяцияларды.

Е) Ағ заларды.

$$$ 10 Е

Экологиялық зерттеулердің негізгі ә дістері болып табылады:

А) Бақ ылау.

В) Эксперимент.

С) Экологиялық мониторинг.

D) Моделдеу.

Е) Барлығ ы.

$$$ 11 D

Экология – пә ні:

A) Тіршілік туралы ғ ылым.

B) Адам мен қ оршағ ан орта бірлестігі туралы ілім.

C) Биоценоздар туралы ғ ылым.

D) Тірі ағ залардын, олардың мекендеу ортасымен ө зара қ арым – қ атынастарын зерттейтін ғ ылым.

E) Экожү йелер туралы ғ ылым.

$$$ 12 В

1866 жылы ғ ылымғ а «Экология» терминін кім енгізді:

А) М. Мебиус.

В) Э. Геккель.

С) А. Тенсли.

D) В. Сукачев.

Е) И. Павлов.

$$$ 13 D

1877 ж ғ ылымғ а алғ ашқ ы рет «Биоценоз» терминін енгізген:

А) А. Тенсли.

В) Э. Геккель.

С) В. Сукачев.

D) М. Мебиус.

Е)Э. Зюсс

$$$ 14 Е

Биосфера терминінің алғ ашқ ы авторы кім?

А) А. Тенсли.

В) Э. Геккель.

С) В. Сукачев.

D) Э. Зюсс.

Е) Б. Ламарк.

$$$ 15 Е

Биосфера ілімнің негізін қ алағ ан кім?

A) А.Тенсли.

B) Э.Геккель.

C) В.Сукачев.

D) М.Мебиус.

E) В.Вернадский.

$$$ 16 С

Тірі ағ заны қ оршайтын жә не онымен тікелей бө лігін атаң ыз:

A) Экологиялық фактор.

B) Адаптация.

C) Мекендейтін орта.

D) Экологиялық қ уыс.

E) Орман.

$$$ 17 А

Ағ заларғ а тікілей жә не жанама ә сер ететін қ оршағ ан ортаның жеке қ асиеттері мен элементтерін атаң ыз:

A) Экологиялық фактор.

B) Адаптация.

C) Мекендейтін орта.

D) Экологиялық қ уыс.

E) Орман.

$$$ 18 В

Эволюция барысында ағ залардың қ оршағ ан ортағ а бейімделу қ асиеті қ алай аталады:

A) Экологиялық фактор.

B) Адаптация.

C) Мекендейтің орта.

D) Экологиялық қ уыс.

E) Орман.

$$$ 19 В

Экологиялық факторларды қ андай топтарғ а бө леді:

А) Kлиматтық, абиотикалық, антропогендік.

B) Абиотикалық, биотикалық, антропогендік.

C) Эдафикалық, биотикалық, физикалық.

D) Химиялық, климаттық, физикалық

Е) Абиотикалық, биотикалық, гидроэдафикалық.

$$$ 20 D

Бір ағ залардың екінші ағ заларғ а ә сер ету жиынтығ ын қ андай экологиялық факторлар тобына жатқ ызады:

А) Эдафикалық.

В) Климаттық.

С) Абиотикалық.

D) Биотикалық.

Е) Антропогендік.

$$$ 21 С

Ағ заларғ а ә сер ететін бейорганикалық орта жағ дайларының жыинтығ ын экологиялық факторлардың қ андай тобына жатқ ызады:

A) Эдафикалық.

B) Химиялық.

C) Абиотикалық.

D) Биотикалық.

E) Антропогендік.

$$$ 22 Е

Қ оршағ ан ортағ а адамның ә ртү рлі ә серлерінің жыинтығ ын экологиялық факторлардың қ андай тобына жатқ ызады:

A) Эдафикалық.

B) Химиялық.

C) Абиотикалық.

D) Биотикалық.

E) Антропогендік.

$$$ 23 А

Қ оршағ ан ортаның абиотикалық факторларына жатқ ызады:

A) Рельеф, климат, температура, жарық, ылғ алдылық, судың тұ здылығ ы.

B) Ө сімдіктер жапырағ ының тү суі, топырақ тын минералдық қ ұ рамы, ылғ алдылық.

C) Судын тұ здылығ ы, балдырлар мен жануарлардың ө лекселері, жарық.

D) Атмосфераның газды кұ рамы, топырақ, ауа, су ластануы.

E) Паразиттерден туындағ ан инфекциядан ө сімдіктер мен жануарлардың ө лімі.

$$$ 24 Е

Қ оршағ ан ортаның биотикалық факторларына не жатады:

A) А)Рельеф, климат, температура, жарық, ылғ алдылық, судың тұ здылығ ы.

B) Ө сімдіктер жапырағ ының тү суі, топырақ тын минералдық қ ұ рамы, ылғ алдылық.

C) Судын тұ здылығ ы, балдырлар мен жануарлардың ө лекелері, жарық.

D) Атмосфераның газды кұ рамы, топырақ, ауа, су ластануы.

E) “Паразит – ие” қ арым-қ атынасы.

$$$ 25 D

Қ оршағ ан ортаның анторпогендік факторларына жатады:

А)Рельеф, климат, температура, жарық, ылғ алдылық, судың тұ здылығ ы.

В)Ө сімдіктер жапырағ ының тү суі, топырақ тын минералдық қ ұ рамы, ылғ алдылық.

С)Судын тұ здылығ ы, балдырлар мен жануарлардың қ алдық тары, жарық.

D) Атмосфераның кұ рамының, топырақ тың, ауаның, судың ластануы.

E) “Паразит – ие” қ арым-қ атынасы.

$$$ 26 В

Ө сімдіктерде фотосинтез процесі жү ру ү шін қ андай фактор ерекше қ ажет:

А) Ылғ алдылық, тың айтқ ыштар.

В) Жарық.

С) Температура, судың тұ здылығ ы.

D) Қ ысым.

Е) Тың айтқ ыштарды ең гізу.

$$$ 27 Е

Тірі ағ заларғ а жарық ә сері қ андай қ ұ былыстарды тұ ғ ызады?

А)Ө сімдіктердегі гулденудің басталуы.

В)Жә ндіктерде тыныштық кезең інің басталуы.

С)Қ ұ стардың ұ шуғ а дайындалуы.

D) Жануарлар мен ө сімдіктердегі тә уліктік жә не маусымдық ырғ ақ тар.

Е) Барлығ ы.

$$$ 28 Е

Температуралық фактордың ә сері қ андай қ ұ былыстар тұ ғ ызады?

A) Тұ қ ымның жылдамдығ ы жә не қ озғ алу белсенділігінің артуы немесе тө мендеуі.

B) Ө сімдіктердегі шырын ағ ысының басталуы.

C) Кө бею периодының басталуы.

D) Жазғ ы жә не қ ысқ ы ұ йқ ы периодының басталуы.

E) Барлығ ы.

$$$ 29 Е

Тірі ағ залар ү шін судың маң ызы:

А)Ә ртү рлі жасушалық структураларының қ ұ рамына етуі.

В)Жасушадағ ы кө птеген заттардың еру мен тасымалдануына қ атысады.

С)Ағ задағ ы “терморегуляцияны” қ амтамасыз етеді.

D)Оргоноидтартың қ алыпты қ ызмет атқ аруы ү шін жасушаішілік орта тү зеді.

Е) Жоғ арыда кө рсетілген бар жауап.

$$$ 30 С

Саластырмалы тұ рақ ты экологиялық факторларғ а жатады:

А) Биоталық фактолар (мысалы, жыртқ ыштық).

В) Температура, ылғ алдылық, жауын-шашындар мө лшері.

С) Мұ хиттың тұ здық қ ұ рамы, тартылыс кү ші, кү н сә улесінің тұ рақ ты шамасы.

D) Азық пен жасырынатын жердің болуы.

Е) Жоғ арыда кө рсетілген бар жауап.

$$$ 31 В

Экологиялық факторлар тірі ағ зағ а қ алай ә сер етеді:

А) Бір уақ ытта жә не бір-бірінен оқ шауланып.

В) Бір уақ ытта жә не бір-бірімен бірігіп.

С) Бір-бірімен бірігіп, бірақ белгілі кезекте.

D) Бір-бірінен оқ шауланып жә не белгілі кезекте.

Е) Бір-бірінен оқ шауланып.

$$$ 32 D

Шелфорд заң ында не туралы айтылады:

А) Экологиялық фактордың минималды ә сері туралы

В) Экологиялық фактордың максималды ә сері туралы

С) Экологиялық фактордың оптималды ә сері туралы

D) Экологиялық фактордың теріс ә сері туралы

Е) Экологиялық фактордың ә серінің жоқ болуы.

$$$ 33 В

Ағ заның ө мір сү руі ү шін экологиялық фактордың ең қ олайлы қ арқ ындылығ ын қ айсысы:

А) Пессимум.

В) Оптимум.

С) Максимум.

D) Минимум.

Е) Тө зімділіктің жоғ арғ ы жә не тө менгі шектері.

$$$ 34 А

Ағ заның тіршілік жағ дайының жойылуына экологиялық фактордың қ арқ ындылығ ын қ айсысы:

А) Пессимум.

В) Оптимум.

С) Максимум.

D) Минимум.

Е) Тө зімділіктің жоғ арғ ы жә не тө менгі шектері.

$$$ 35 D

Шектеуші фактор дегеніміз не?

А)Ө сімдіктерде жемістің ө суін жылдамдататын фактор.

В) Жыныс жасушаның қ алыптасуын басатын фактор.

С) Ағ заның ө суін жылдамдататын фактордын жетіспеушілі мен артық шылығ ы.

D) Берілген тү рдің тө зімділігінің шегіне жақ ын фактордың жетіспеушілігі мен артық шылығ ы.

Е)Жануарлардың туысымдылығ ын тө мендететін фактор.

$$$ 36 А

Шө лейтті жерде жануарлардың таралуын шектейтін экологиялық фактор:

А)Ылғ алдылық тың жетіспеушілігі.

В)Ылғ алдылық тың артық мө лшері.

С)Жылудың жетіспеушілігі.

D)Қ оректің артық мө лшері

Е)Оттегінің концентрациясы.

$$$ 37 С

Тундрада жануарлардаң таралуын шектейтін экологиялық фактор:

А) Ылғ алдылық тың жетіспеушілігі.

В) Ылғ алдылық тың артық мө лшері.

С) Жылудың жетіспеушілігі.

D) Азық тың артық мө лшері.

Е) Оттегінің концентрациясы.

$$$ 38 Е

Суда жануарлардың таралуын шектейтін экологиялық фактор:

А) Ылғ алдылық тың жетіспеушілігі.

В) Ылғ алдылық тың артық мө лшері.

С) Жылудың жетіспеушілігі.

D) Азық тың артық мө лшері.

Е) Оттегінің концентрациясы.

$$$ 39 D

«Аң терісі жамылғ ысының ережесі» деп қ айсысын айтады?

А) Жануарлардың маусымдық тү леуі.

В) Ірі жануарлардың денесіндегі тү к сирек болады.

С) Ұ сақ жануарлар денесіндегі тү к ү немі қ алың.

D) Солтү стік жануарларда оң тү стіктегілермен салыстырғ анда денелеріндегі тү к қ алың болады.

Е) Жануарларының денесінде тү к жоқ болады.

$$$ 40 В

“Бергман ережесі” қ айсысы:

A) Суық климаттық зоналарындағ ы жануарларда денесінің шығ ын тұ рғ ан бө ліктерінің ү лкендігінің кішіренуі.

B) Суық жағ дайлардағ ы, тіршілік ететін тү рлердің дене бітімі, жылы климаттағ ы тіршілік ететін тү рлерден ү лкенірек.

C) Солтү стіктердегі жануарлардың ішкі мү шелері, оң тү стік жануарлардан ү лкенірек.

D) Ірі жануарлардың шығ ып тұ рғ ан дене бө ліктерінің ү лкендігі ү немі артық.

E) Жылы жағ дайларда мекендейтін тү рлердің суық климаттағ ы тү рлер мен салыстырғ анда, ірі болады.

$$$ 41 А

«Аллен ережесі» қ айсысы:

A) Суық климаттық зоналарындағ ы жануарларда денесінің шығ ын тұ рғ ан бө ліктерінің ү лкендігінің кішіренуі.

B) Суық жағ дайлардағ ы, тіршілік ететін тү рлердің дене бітімі, жылы климаттағ ы тіршілік ететін тү рлерден ү лкенірек.

C) Солтү стіктердегі жануарлардың ішкі мү шелері, оң тү стік жануарлардан ү лкенірек.

D) Ірі жануарлардың шығ ып тұ рғ ан дене бө ліктерінің ү лкендігі ү немі артық.

E) Жылы жағ дайларда мекендейтін тү рлердің суық климаттағ ы тү рлер мен салыстырғ анда, ірі болады.

$$$ 42 С

«Ішкі мү шерел ережесі» қ айсысы:

A) Суық климаттық зоналарындағ ы жануарларда денесінің шығ ын тұ рғ ан бө ліктерінің ү лкендігінің кішіренуі.

B) Суық жағ дайлардағ ы, тіршілік ететін тү рлердің дене бітімі, жылы климаттағ ы тіршілік ететін тү рлерден ү лкенірек.

C) Солтү стіктердегі жануарлардың ішкі мү шелері, оң тү стік жануарлардан ү лкенірек.

D) Ірі жануарлардың шығ ып тұ рғ ан дене бө ліктерінің ү лкендігі ү немі артық.

E) Жылы жағ дайларда мекендейтін тү рлердің суық климаттағ ы тү рлер мен салыстырғ анда, ірі болады.

$$$ 43 Е

Тар мамандалғ ан, экологиялық иекемсіз тү рлерді атаң ыз:

A) Стеногалинді.

B) Эврифотты.

C) Эврибионтты.

D) Эврибатты.

E) Стенобионтты.

$$$ 44 С

Экологиялық факторлардың ауытқ уларына кең інен бейімделген, тө зімді тү рлерді атаң ыз:

А)Стеногалинді.

В)Эврифотты.

С)Эврибионтты.

D)Эврибатты.

Е)Стенобионтты.

$$$ 45 А

Стеногигробионтты ағ залар, ол:

A) Ортаның белгілі ылғ алдығ ында ө мір сү руге бейімделген ағ залар.

B) Жоғ арғ ы температурада ө мір сү ре алатын.

C) Ылғ алдылық тың ә ртү рлі ауытқ ұ ларында тіршілік ете алатын ағ залар.

D) Тө менгі температурағ а шыдайтын ағ залар.

E) Жоғ арғ ы жә не тө менгі температурада тіршілік етуге бейімделген ағ залар.

$$$ 46 D

Эвритермді ағ залар:

A) Ортаның белгілі ылғ алдығ ында ө мір сү руге бейімделген ағ залар.

B) Жоғ арғ ы температурада ө мір сү ре алатын.

C) Ылғ алдылық тың ә ртү рлі ауытқ ұ ларында тіршілік ете алатын ағ залар.

D) Тө менгі температурағ а шыдайтын ағ залар.

E) Жоғ арғ ы жә не тө менгі температурада тіршілік етуге бейімделген ағ залар.

$$$ 47 В

Гомойтермді ағ залар, бұ л:

А) Зат алмасудың тұ рақ ты емес дең гейімен жә не терморегуляция механизмі болмау мен сипатталады.

В) Қ оршағ ан орта температурасынан тә уелсіз тұ рақ ты температурасымен сипатталады.

С) Терморегуляция механизмі жоқ.

D) Суық қ андылар.

Е) Суда мекендейтіндер.

$$$ 48 С

Пойкилотермді ағ залар бұ л:

A) Терморегуляция механизмі мен денесінің тұ рақ ты температурасы бар.

B) Зат алмасудың жоғ ары дең гейі барлар.

C) Терморегуляция механизмі жоқ жә не денесінің тұ рақ сыз температурасымен сипатталады.

D) Жылы қ андылар.

E) Қ оршағ ан орта температурасынан дене температурасы тә уелсіз.

$$$ 49 В

Гомойотермділерге жатқ ызады:

А) Балық тар, қ ос мекенділер.

В) Қ ұ стар, сү т қ оректілер.

С) Ө сімдіктер, омыртқ алы жануарлар.

D) Рептилиялар мен микроағ залар.

Е) Жә ндіктер, сү т қ оректілер.

$$$ 50 С

Пойкилотермді ағ заларғ а жатады:

A) Жә ндіктер.

B) Қ ұ стар, сү т қ оректілер.

C) Қ ұ стар мен сү тқ оректілерден басқ алардың барлығ ы.

D) Қ ұ стар, амфибиялар.

E) Ө сімдіктер.

$$$ 51С

Кү н ұ зақ тылығ ының маусымдық ө згерістеріне ағ заның жауп беруі:

A) Циклдік.

B) Периодтылық.

C) Фотопериодизм.

D) Биологиялық ырғ ақ.

E) Физиологиялық ырғ ақ.

$$$ 52А

Биологиялық ырғ ақ тар дегеніміз:

A) Биологиялық процестер мен қ ұ былыстар ерекшелігі жә не периодты ауытқ удың қ арқ ындылығ ы.

B) Тү н мен кү ннің периодты кезектесуі.

C) Жануарлардағ ы активтілік мен тыныштық периодының кезектесуі.

D) Ішкі мү шелер жұ мысының ырғ ағ ы.

E) Жыл уақ ытының біркелкі кезектесуі.

$$$ 53 D

Жарық қ а байланысты ө сімдіктерді қ андай экологиялық топтарғ а бө леді:

А) Жарық сү йгіш, кө лең ке сү йгіш.

В) Жарық сү йгіш, кө ленкеге тө зімділік.

С) Гелиофиттер, сциофиттер

D) Жарық сү йгіш, кө лең ке сү йгіш, кө ленкеге тө зімді.

Е) Жарық, кө лең ке, аралық.

$$$ 54 D

Суық ты ұ нататын тү рлер, бұ л:

A) Термофилдер.

B) Псаммофилдер.

C) Гетерофилдер.

D) Криофилдер.

E) Монофилдер.

$$$ 55 А

Жоғ арғ ы температураны ұ нататын тү рлер:

А) Термофилдер.

В) Псаммофилдер.

С) Гетерофилдер.

D) Криофилдер.

Е) Монофилдер.

$$$ 56 Е

Толық немесе жартылай суғ а батқ ан су ө сімдіктері қ алай аталады?

А) Ксерофиттер.

В) Мезофиттер.

С) Гигрофиттер.

D) Гидрофиттер.

Е) Гидатофиттер.

$$$ 57 D

Қ ұ рлық – сулы, жартылай суғ а батқ ан су қ оймаларының жағ алауларында таяз суларда тіршілік ететін ө сімдіктер қ алай аталады?

А) Ксерофиттер.

В) Мезофиттер.

С) Гигрофиттер.

D) Гидрофиттер.

Е) Гидатофиттер.

$$$ 58 С

Жоғ арғ ы ылғ алдылық жағ дайларда ө сетін жер бетіндегі ө сімдіктерді қ алай аталады?

А) Ксерофиттер.

В) Мезофиттер.

С) Гигрофиттер.

D) Гидрофиттер.

Е) Гидатофиттер.

$$$ 3 В

Қ оң ыржай – ылғ алды жерлерде мекендейтін ө сімдіктер:

А) Ксерофиттер.

В) Мезофиттер.

С) Гигрофиттер.

D) Гидрофиттер.

Е) Гидатофиттер.

$$$ 60А

Қ ұ рғ ақ жерлерде мекендейтін ө сімдіктер:

А) Ксерофиттер.

В) Мезофиттер.

С) Гигрофиттер.

D) Гидрофиттер.

Е) Гидатофиттер.

$$$ 61 В

Ксерофиттер қ андай екі негізгі топқ а бө лінеді:

А) Мезофиттер, гигрофиттер.

В) Суккуленттер, склерофиттер.

С) Гидрофиттер, гидатофиттер.

D) Суккуленттер, мезофиттер.

Е) Галофиттер, псаммофиттер

$$$ 62 В

Жер бетіндегі жануарлар арасында су режиміне байланысты қ андай экологиялық топтарды ажыратады:

А) Мезофиттер, гигрофиттер.

В) Гигрофилдер, мезофилдер, ксерофилдер.

С) Гигрофилдер, мезофиттер, ксерофиттер.

D) Мезофилдер, ксерофиттер.

Е) Галофиттер, псаммофиттер.

$$$ 63 В

Ө мірге қ олайсыз жағ дайларда, тіршілік процестері кү рт баяуланатын ағ заның уақ ытша жағ дайы:

А) Анабиоз.

В) Метаболизм.

С) Анаболизм.

D) Парабиоз.

Е) Анафаза.

$$$ 64 С

белгілі жерде тіршілік ететін, ө зінің кө бею ортасы бар ағ залар жиынтығ ы:

А) Экожү йе.

В) Биоценоз.

С) Популяция.

D) Биогеоценоз.

Е) Биотоп.

$$$ 65 А

Популяциянық негізгі сипаттаушы ерекшеліктеріне не жатады?

А) Саны, тығ ыздығ ы, туылымы, ө лімі, ө сімі, ө су жылдамдығ ы.

В) Тууы, саны, тығ ыздығ ы, миргация жылдамдығ ы.

С) Саны, тығ ыздығ ы, миграция, туылымы.

D) Ө лімі, жыныс – жастық қ ұ рамы, тууы, ө сімі

Е) Саны, туу, ұ рық тылық.

$$$ 66 D

Ө лімнің тү рлері:

А) Кездейсоқ, есейген жастағ ы ө лім, кә рілер арасындағ ы ө лім.

В) Кездейсоқ, табиғ и, абсолютті.

С) Барлық жастағ ы ө лім бірдей, кә рі арасында ө лім жоғ ары.

D) Барлық жастағ ы ө лім бірдей, еркек ағ залардың арасындағ ы ө лім, жас ағ залардың арасындағ ы ө лімнің басым болуы.

Е) Жасты, кездейсоқ, шынайы.

$$$ 67 D

Популяцияның гомеостазы дегеніміз:

А) Популяция ішілік генетикалық алуантү рлілін.

В) Белгілі жыл уақ ытындағ ы популяция санының кү рт ө суі.

С) Жыл ішіндегі популяцияның жыныс - жастық қ ұ рамының тұ рақ тылығ ы.

D) Популяцияның белгілі санын бір дең гейде ұ стауы.

Е) Мекендеу орнын ауыстыру.

$$$ 68 А

Популяцияның жыныс қ ұ рылымы деген не:

А) Ұ рғ ашы мен аталық популяцияны бө лу.

В) Жасы бойынша популяцияны бө лу.

С) Кең істікте популяцияны бө лу.

D) Ө мір сү ру бойынша популяцияны бө лу.

Е) Популяцияның тү рлі, қ ұ рылымы.

$$$ 69 В

Мекендейтін территорияғ а байланысты Н.П.Наумов бойынша популяциялардың тү рлері:

А) Географиялық, экологиялық, кездейсоқ.

В) Элементарлық, экологиялық, географиялық.

С) Қ ең істік, экологиялық, тұ рақ ты.

D) Ө сетін, экологиялық, тұ рақ ты.

Е) Экологиялық, локальды, уақ ытша.

$$$ 70 В

Кә рі ағ залардың басым болуы популяцияның кай тү ріне жатады?

А) Тұ рақ ты.

В) Азайып келе жатқ ан.

С) Ө сетін.

D) Ө згермейтін.

Е) Реттелетін.

$$$ 71 С

Жас ағ залары басым болуы популяцияның қ ай тү ріне жатады?

А) Тұ рақ ты.

В) Азайып келе жатқ ан.

С) Ө сетін.

D) Ө згермейтін.

Е) Реттелетін.

$$$ 72 А

Кә рі жә не жас ағ залардың қ атынасы бір біріне тең популяциялар:

А) Тұ рақ ты.

В) Азайып келе жатқ ан.

С) Ө сетін.

D) Ө згермейтін.

Е) Реттелетін.

$$$ 73 В

Қ абылданғ ан минимумғ а дейін саны тө мендеген популяциялар:

А) Саны кө п популяция.

В) Жойылатын популяция.

С) Реттелетін популяция.

D) Жойылғ ан популяция.

Е) Аулайтын популяция.

$$$ 74 В

Популяция қ атынасына байланысты экологиялық жасты тө мендегідей бө леді:

А) Жас, есейген, кә рілік.

В) Репродуктивтікке дейін, репродуктивтік, репродуктивтіктен кейінгі кезең дер.

С) Жас, жастық, есейген, кә рілік.

D) Репродуктивтікке дейін, репродуктивтік.

Е) Репродуктивтік, репродуктивтіктен кейінгі кезең дер.

$$$ 75 С

Жануарлардың мінез – қ ұ лығ ының заң дылық тарын зерттейтін ғ ылым:

А) Экология.

В) Эмбриология.

С) Этология.

D) Энтомология.

Е) Зоология.

$$$ 76 D

Жануарлардың топтасын субстратқ а бекініп тіршілік етуі:

А) Ү йірлер.

В) Табындар.

С) Семьялар.

D) Колониялар.

Е) Бір топтары.

$$$ 77 А

Барысында пайдалы биологиялық ұ йимшылдың ә рекеттінің жануарлардың уақ ытша топтасуы:

А) Ү йірлер.

В) Табындар.

С) Семьялар.

D) Колониялар.

Е) Бір топтары.

$$$ 78 В

Жануарлардың ұ зақ жә не тұ рақ ты бірліктері:

А) Ү йірлер.

В) Табындар.

С) Семьялар.

D) Колониялар.

Е) Бір топтары.

$$$ 79D

Ортаның бірдей жағ дайларында бірігіп ө мір сү ретін ө сімдіктер, жануарлар, микроағ залар популяцияларының ү йымдастырылғ ан тобын қ алай айтады:

А) Биотоп.

В) Биогеоценоз.

С) Экотоп.

D) Биоценоз.

Е) Экожү йе.

$$$ 80 В

«Биоценоз» тү сінігін 1877 жылы кім ұ сынды:

А) А. Тенсли.

В) М. Мебиус.

С) В. Вернадский.

D) Э. Геккель.

Е) Н.П.Наумов.

$$$ 81 А

1935 жылы «Экожү йе» терминін ғ ылымғ а ең гізген:

А) А. Тенсли.

В) Э. Геккель.

С) В. Сукачев.

D) К. Мебиус.

Е) В.И. Вернадский.

$$$ 82 С

«Биогеценоз» туралы ілімді жеке зерттеген:

А) А. Тенсли.

В) Э. Геккель.

С) В. Сукачев.

D) К. Мебиус.

Е) В.И. Вернадский.

$$$ 83 А

Бір немесе басқ а ағ залар жиынтығ ымен бірлескен (биоценозбен), ұ қ сас біртекті жағ дайлары бар кең істік:

А) Биотоп.

В) Экожү йе.

С) Популяция.

D) Биогеоценоз.

Е) Территория.

$$$ 84 С

Ә р тү рлі бірге мекендейтін ағ залар мен мекендейтін физикалық ортамен бірге бір тұ тас функция атқ аратын жиынтық:

A) Биоценоз.

B) Биотоп.

C) Экожү йе.

D) Популяция.

E) Экологиялық қ уыс.

$$$ 85 В

Белгілі бірлестікте сан жағ ынан басты болатын тү р:

A) Донор.

B) Доминант.

C) Кодоминант.

D) Консумент.

E) Конкурент.

$$$ 86 D

Тү нде ә рекет жасайтын ағ залар:

А) Шыбындар.

В) Шегірткелер.

С) Аралар.

D) Ү кілер.

Е) Судағ ы қ ұ стар.

$$$ 87 В

Биологиялық ырғ ақ дегеніміз не?

A) Ішкі мү шелер жұ мысының ырғ ағ ы.

B) Ө мір сү рудін циклдік ө згерістердің жағ дайларына бейімделу ү шін биологиялық қ ұ былыстардың біркелкі кезектесуі.

C) Тірі ағ залардың ө мір сү рудін кейбір ө згерістерінің уақ ыттағ ы біркелкі кезектесуі.

D) Тірі ағ залардағ ы активтілік пен тынығ у периодының кезектесуі.

E) Жануарлардың периодикалық миграциясы.

$$$ 88 С

Тө менгі қ ұ былыстардың қ айсысы тә улік ырғ ақ қ а бағ ынады?

А) Ө зендерге кө бею ү шін келетін балық тардың миграциясы.

В) Устрица қ абыршағ ының ашылу мен жабылу периодтылығ ы.

С) Ө сімдіктер гү лдерінің ашылуы мен жабылуы.

D) Жоғ арыдағ ы барлығ ы.

E) Дұ рыс жауабы жоқ.

$$$ 89 А

Жылдық ырғ ақ қ а тө менгі қ ұ былыстардың қ айсысы бағ ынады?

А) Ө зендерге кө бею ү шін келетін балық тардың миграциясы.

В) Устрица қ абыршағ ының ашылу мен жабылу периодтылығ ы.

С) Ө сімдіктер гү лдерінің ашылуы мен жабылуы.

D) Жоғ арыдағ ы барлығ ы.

E) Дұ рыс жауабы жоқ.

$$$ 90 В

Кө терілу – қ айту ырғ ақ тары тө мендегі кө рсетілген қ ай қ ұ былыстарғ а бағ ынады?

А)Ө зендерге кө бею ү шін келетін балық тардың миграциясы.

В) Устрица қ абыршағ ының ашылу мен жабылу периодтылығ ы.

С) Ө сімдіктер гү лдерінің ашылуы мен жабылуы.

D) Жоғ арыдағ ы барлығ ы.

E) Дұ рыс жауабы жоқ.

$$$ 91 С

Экологиялық қ уыс деген не:

А) Ағ заның мекендейтін орны.

В) Биоценоз орнық қ ан территория.

С) Биоценоздағ ы ағ заның функциясы, бірінші кезең де қ оректенуі.

D) Экожү йедегі белгілі популяцияның ө мір сү ру орны.

Е) Популяцияның биотопы.

$$$ 92 С

Тіршіліктің негізгі орталарын айтың ыз:

А) Су, жер беті, тау.

В) Топырақ, тең із, ауа.

С) Ауа, жер беті, су, топырақ, тірі ағ залар.

D) Тірі ағ за, жер беті, ауа, су

Е) Жер беті, жер асты, тірі ағ за.

$$$ 93 D

«Паразит – ие» тү рлі ө зара қ атынасты сипаттайтын тіршілік ортасын айтың ыз:

А) Су.

В) Топырақ.

С) Жербеті – ауа.

D) Тірі ағ за.

E) Қ оғ ам.

$$$ 94 Е

Биотикалық экологиялық факторды кө рсетің із:

A) Космостық сә улелену.

B) Жарық.

C) Температура.

D) Қ ысым.

E) Жыртқ ыштық.

$$$ 95В

Жеке ағ залар азық, мекендеу орны жә не тағ ы басқ алары ү шін бір біріне кері ә сер ететін жағ дайдағ ы тү раралық немесе тү рішілік қ арым – қ атынастар:

A) Жыртқ ыштық.

B) Конкуренция.

C) Паразитизм.

D) Комменсализм.

E) Симбиоз.

$$$ 96А

Бір тү рдің екінші тү рді аң дуы мен оларды ұ стап жеуі, тү раралық карым-қ атынастың қ андай формасы:

A) Жыртқ ыштық.

B) Конкуренция.

C) Паразитизм.

D) Комменсализм.

E) Симбиоз.

$$$ 97 С

Бір тү р басқ а тү рдің ішінде немесе оның сыртында мекендеп, оның есебінен толық ө мірсү руі тү раралық карым – қ атынастардың қ айсысына жатады:

A) Жыртқ ыштық.

B) Бә секелестік.

C) Паразитизм.

D) Комменсализм.

E) Симбиоз.

$$$ 98 Е

Ә ртү рлі тү рлердің екі жақ ты пайдалы ө мір сү руі қ алай айтады?

A) Жыртқ ыштық.

B) Бә секелестік.

C) Паразитизм.

D) Комменсализм.

E) Симбиоз.

$$$ 99 D

Ө зіне зиянсыз бір тү рдің басқ а тү р ү шін қ орек немесе мекендейтін орын беретін қ арым-қ атынасты айтың ыз:

A) Жыртқ ыштық.

B) Конкуренция.

C) Паразитизм.

D) Комменсализм.

E) Симбиоз.

$$$ 100 Е

Биотикалық қ арым-қ атынастардың кооперация типі бойынша (бірлестік) бірге ө мір сү руне мысал келтір:

A) Қ айың жә не шырша.

B) Аскарида жә не адам.

C) Росянкалар мен шыбындар.

D) Акула жә не жабыскақ балық.

E) Шетен ағ аш жә не барылдақ -торғ ай.

$$$ 101 А

Екі тү рдің конкуренция типі бойынша биотикалық қ арым - қ атынасына мысалы:

А) Қ айың жә не шырша.

В) Аскарида жә не адам.

С) Росянкалар мен шыбындар.

D) Акула жә не жабысқ ақ балық.

Е) Шетен ағ аш жә не барылдақ торғ ай.

$$$ 102 С

Екі тү рдің жыртқ ыштық типі бойынша биотикалық қ арым - қ атынасқ а мысал:

А) Қ айың жә не шырша.

В) Аскарида жә не адам.

С) Росянкалар мен шыбындар.

D) Акула жә не жабысқ ақ балық.

Е) Шетен ағ али жә не барылдақ торғ ай.

$$$ 103 В

Екі тү рдің паразитизм типі бойынша биотикалық қ арым-қ атынастың мысалы:

А) Қ айың жә не шырша.

В) Аскарида жә не адам.

С) Росянкалар мен шыбындар.

D) Акула жә не жабысқ ақ балық.

Е) Шетен ағ аш жә не барылдақ торғ ай.

$$$ 104 D

Екі тү рдің комменсализм типі бойынша биотикалық қ арым-қ атынасына мысал:

А) Қ айың жә не шырша.

В) Аскарида жә не адам.

С) Росянкалар мен шыбындар.

D) Акула жә не жабысқ ақ балық.

Е) Шетен ағ аш жә не барылдақ торғ ай.

$$$ 105 В

Бір-бірінен энергия жә не органикалық затты кезектесіп алып отыратын ө зара байланысты тү рлер не тү зеді:

А) Кә сіпшілік популяциялар.

В) Қ оректік тізбектер.

С) Қ айта қ алпына келетін биоценоздар.

D) Агроценоздар.

Е) Дұ рыс жауабы жоқ.

$$$ 106 В

Тірі ө сімдіктерді тұ тынушылар:

А) Сапрофагтар.

В) Фитофагтар.

С) Копрофагтар.

D) Некрофагтар.

Е) Зоофагтар.

$$$ 017 А

Ө лі ө сімдіктің қ алдық тарымен қ оректенетін:

А) Сапрофагтар.

В) Фитофагтар.

С) Копрофагтар.

D) Некрофагтар.

Е) Зоофагтар.

$$$ 108 D

Ө лік пен қ оректенетін жануарлар:

А) Сапрофагтар.

В) Фитофагтар.

С) Копрофагтар.

D) Некрофагтар.

Е) Зоофагтар.

$$$ 109 Е

Тірі қ оректі қ ажет етеді:

А) Сапрофагтар.

В) Фитофагтар.

С) Копрофагтар.

D) Некрофагтар.

Е) Зоофагтар.

$$$ 110 С

Экскременттер мен қ оректенетін жануарлар:

А) Сапрофагтар.

В) Фитофагтар.

С) Копрофагтар.

D) Некрофагтар.

Е) Зоофагтар.

$$$ 111 А

Қ орек тізбегіндегі энергия беруді дұ рыс кө рсететін тө мендегі тізбектің қ айсысы дұ рыс:

А) Ө сімдіктер-жапырақ тар тү суі-жауын қ ұ рты-жертесер-тү лкі.

В) Ө сімдіктер-жертесер-жауын қ ұ рты-жапырақ тар тү суі-тү лкі.

С) Жапырақ тү суі-жауын қ ұ рты-ө сімдіктер-жертесер-тү лкі.

D) Тү лкі-жертесер-жауын қ ұ рты-жапырақ тү суі-ө сімдіктер.

Е) Ө сімдік-жауын қ ұ рты-жертесер.

$$$ 112 С

Деструкторларғ а ағ залардың қ айсысы жатады:

А) Бір дара клеткалы балдырлар.

В) Продуценттер.

С) Саң ырауқ ұ лақ тар мен микроағ залар.

D) Ет қ оректі жануарлар.

Е) Автотрофты.

$$$ 113 Е

Бірінші ретті консументтерге қ андай ағ залар жатады:

А) Ет қ оректі жануарлар.

В) Дара клеткалы балдырлар.

С) Хемосинтезирлеуші.

D) Автотрофты.

Е) Ө сімдік қ оректі жануарлар.

$$$ 114 D

Гетеротрофтарғ а қ андай ағ залар жатады:

А) Ә ртү рлі климаттық зоналарда тұ ратын тү рлер.

В) Органикалық заттарды тү зуге қ абілеті бар тү рлер.

С) Жазда ұ йқ ығ а кететін тү рлер.

D) Дайын органикалық заттармен қ оректенетін тү рлер.

Е) Ө лікпен қ оректенетін тү рлер.

$$$ 115 В

Автотрофтарғ а қ андай ағ залар жатады:

А) Ә ртү рлі климаттық белдеулерде тұ ратын тү рлер.

В) Органикалық заттарды тү зуге қ абілеті бар тү рлер.

С) Жазда ұ йқ ығ а кететін тү рлер.

D) Дайын органикалық заттармен қ оректенетін тү рлер.

Е) Ө лікпен қ оректенетін тү рлер.

$$$ 116 А

Тө мендегілердің қ айсысы продуцент:

А) Жасыл ө сімдіктер.

В) Гетеротрофтар.

С) Фитофагтар.

D) Бактериялар.

Е) Жыртқ ыштар.

$$$ 117 D

Биогеоценоздағ ы шө п қ оректі жануарлар қ айсысы:

А) Редуценттер.

В) Продуценттер.

С) Хемотрофтер.

D) Консументтер.

Е) Автотрофтар.

$$$ 118 А

Екінші ретті консументтерге тө мендегі ағ залардың қ айсысы жатады:

А) Ет қ оректі жануарлар.

В) Дара клеткалы балдырлар.

С) Хемосинтездеушілер.

D) Автотрофтылар.

Е) Ө сімдік қ оректі жануарлар.

$$$ 119 А

Кү н сә улесінің энергиясын химиялық байланыстар энергиясына тө мендегі ағ заладың қ айсысы айналдырады:

А) Продуценттер.

В) Консументтер.

С) Консументтер, редуценттер

D) Продуценттер, редуценттер.

Е) Редуценттер.

$$$ 120 D

Ә рбір экологиялық пирамиданың негізі не болып табылады?

А) Жыртқ ыштар.

В) Ет қ оректілер.

С) Деструкторлар.

D) Жасыл ө сімдіктер.

Е) Фитофагтар.

$$$ 121 В

Сукцессия, дегеніміз не?

А) Экожү йедегі заттардың айналымы.

В) Бір биоценоздың басқ а биоценозбен ауысуы.

С) Шө птектес ө сімдіктердің бірлестігі.

D) Фитофагтардың бірлестігі.

Е) Жануарлар мен ө сімдіктер бірлестігі.

$$$ 122 D

Тіршілік толық жойылатын жерде басталатын сукцессия қ алай аталады?

А) Экологиялық.

В) Гетеротрофты.

С) Автотрофты.

D) Бірінші реттік.

Е) Екінші реттік.

$$$ 123 Е

Бұ рын жақ сы дамығ ан биоценоздың ө рт нә тижесінде жойылып кеткен орнында дамитын сукцессия, қ алай аталады:

А) Экологиялық.

В) Гетеротрофты.

С) Автотрофты.

D) Бірінші реттік.

Е) Екінші реттік.

$$$ 124 В

Дұ рыс қ ұ рылғ ан бірінші экологиялық сукцессия:

А) Кү йік → қ ына жә не балдырлар → шө п пен бұ талар → шыршалы орман → қ айынды орман → жалпақ жапырақ орман.

В) жар - тас → қ ына жә не балдырлар → мү к жә не папоротник → шө п жә не бұ талар → қ айынды орман → аралас орман → шыршалы орман.

С) Шабылғ ан орын → шө п жә не бұ талар → қ айың орман → аралас орман → шыршалы орман.

D) Тақ ыр жер → мү к жә не папоротник → шө п жә не бұ та → аралас орман → қ айың орман → жапырақ ты орман.

Е) Шаппа орын → шө п жә не бұ та → мү к жә не қ ырық қ ұ лақ → шыршалы орман → қ айынды орман.

$$$ 125 А

Дұ рыс қ ұ растырылғ ан екінші ретті экологиялық сукцессия:

А) Кү йік → қ ына жә не балдырлар → шө п пен бұ талар → шыршалы орман → қ айынды орман → жалпақ жапырақ орман.

В) Жар - тас → қ ына жә не балдырлар → мү к жә не папоротник → шө п жә не бұ талар → қ айынды орман → аралас орман → шыршалы орман.

С) Шабылғ ан орын → шө п жә не бұ талар → қ айың орман → аралас орман → шыршалы орман.

D) Тақ ыр жер → мү к жә не папоротник → шө п жә не бұ та → аралас орман → қ айың орман → жапырақ ты орман.

Е) Шаппа орын → шө п жә не бұ та → мү к жә не қ ырық қ ұ лақ → шыршалы орман → қ айынды орман.

$$$ 126 Е

Стенобионттық – дегеніміз:

A) Жоғ арғ ы экологиялық иілімділік.

B) Ағ залардың жоғ арғ ы температурағ а шыдауғ а қ абілеттілігі.

C) Ағ залардың ө мір сү руіне қ олайлы экологиялық факторлардың қ арқ ындылығ ы.

D) Ағ залардың тө менгі температурағ а шыдауғ а қ абілеттілігі.

E) Оптималды кө рсеткішінен факторлардың аз ауытқ уыларрында ағ залардың тіршілік ету қ абілеті.

$$$ 127 С

Эврибионттық -дегеніміз:

A) Ағ залардың жоғ арғ ы температурағ а шыдауғ а қ абіліттілігі.

B) Ағ залардың фенотиптік (сыртқ ы пішіні) ө згерістерге ағ заларғ а қ аблеті.

C) Жоғ арғ ы экологиялық икемділік.

D) Ағ залардың тіршілік етуіне қ олайлы экологиялық фактордың қ арқ ындылығ ы.

E) Тіршілік жағ дайларының ө згеруін байланысты ағ залардың шығ ымдылың қ абілеті.

$$$ 128 А

Тірі ағ заларғ а экологиялық фактордың тітіркендіргіш ретіндегі іс-ә рекеті:

A) Ағ заларда бейімділік ө згерістерді шақ ырады.

B) Бұ л жағ дайда ағ залар ө мір сү руі мү мкін емес.

C) Ағ заларда қ ұ рылыс-функционалды ө згерістерді шақ ырады.

D) Басқ а факторлерге бейімділігін тудырады.

Е) Ортадағ ы басқ а факторлардың ө згеруіне куә гер болады.

$$$ 129 В

Тірі ағ заларғ а экологиялық фактордың шектеуші ретіндегі қ ызметі:

A) Ағ заларда бейімділік ө згерістерді шақ ырады.

B) Бұ л жағ дайда ағ залар ө мір сү руі мү мкін емес.

C) Ағ заларда қ ұ рылыс-функционалды ө згерістерді шақ ырады.

D) Басқ а факторлерге бейімділігін тудырады.

E) Ортадағ ы басқ а факторлардың ө згеруіне куә гер болады.

$$$ 130 С

Тірі ағ заларғ а экологиялық факторлардың модификатор ретіндегі қ ызметі:

A) Ағ заларда бейімділік ө згерістерді шақ ырады.

B) Бұ л жағ дайда ағ залар ө мір сү руі мү мкін емес.

C) Ағ заларда қ ұ рылыс-функционалды ө згерістерді шақ ырады.

D) Басқ а факторларғ а бейімділігін тудырады.

E) Ортадағ ы басқ а факторлардың ө згеруіне куә гер болады.

$$$ 131 Е

Тірі ағ заларғ а экологиялық факторлардың сигнал ретіндегі қ ызметі:

A) Ағ заларда бейімділік ө згерістерді шақ ырады.

B) Бұ л жағ дайда ағ залар ө мір сү руі мү мкін емес.

C) Ағ заларда қ ұ рылыс-функционалды ө згерістерді шақ ырады.

D) Басқ а факторлерге бейімділігін тудырады.

E) Ортадағ ы басқ а факторлардың ө згеруіне куә гер болады.

$$$ 132 Е

Экологиялық фактордың ағ зағ а аса тиімді ық пал етуі мынадай мө лшерде болады:

А) Минимальды.

В) Максимальды.

С) Минимальды жә не максимальды.

D) Пессимальды.

Е) Оптимальды.

$$$ 133 А

Мұ хиттағ ы тірі ағ залардың таралуын шектейтін экологиялық факторлар:

А) Оттегінің жетіспеуі.

В) Жылу мен ылғ алдық тың жетіспеуі.

С) Қ орек пен ылғ алдық тың жетіспеуі.

D) Ылғ алдылық тың жетіспеуі.

Е) Ылғ алдылық тың астам қ оры мен қ орек жетіспеуі.

$$$ 134 D

Шө лді жағ дайдағ ы тірі ағ залардың таралуын шектейтін экологиялық фактор:

А) Жылудың жетіспеуі.

В) Жылу мен ылғ алдың жетіспеуі.

С) Азық пен ылғ алдың жетіспеуі.

D) Ылғ алдың жетіспеуі.

Е) Ылғ ал қ оры мен азық жетіспеуі.

$$$ 135 С

Тіршілік мү мкін емес экологиялық фактор шекарасы:

А) Минимум.

В) Максимум.

С) Қ ауіпті нү ктелер.

D) Пессимум.

Е) Оптимум.

$$$ 136 В

Ағ залардің қ оршағ ан ортаның қ андай да бір диапазонына бейімделу қ асиеті:

А) Экологиялық толеранттылық.

В) Экологиялық иілімділік.

С) Оптимальдылық.

D) Экологиялық ө згергіштік.

Е) Стенобионттық.

$$$ 137 В

Далалы жердегі экожү йенің ө німділігінің лимиттік фактор:

А) Температура.

В) Ылғ алдылық.

С) Топырақ шіріндісі.

D) Қ ореқ.

Е) Кү н сә улесі.

$$$ 138 Е

Жасыл ө сімдіктер-бұ л:

А) Тірі табиғ ат факторлары.

В) Биоценоз элементтері.

С) Автотрофты ағ залар.

D) Продуценттер.

Е) Барлық жоғ арыда аталғ андар.

$$$ 139 D

Қ ұ рлық ортасының абиотикалық факторлары – бұ л:

А) Жасыл ө сімдіктер.

В) Шө пқ оректі жануарлар.

С) Топырақ.

D) Ауаның химиялық қ ұ рамы.

Е) Эктопаразиттер.

$$$ 140 Е

Қ ұ рлық ортасынын абиотикалық факторларына жататындар:

А) Кү ннің шуақ ты энергиясы.

В) Ауа ылғ алдылығ ы.

С) Атмосфераның газды қ ұ рамы.

D) Ауа массаларының қ озғ алысы.

Е) Барлық жоғ арыда аталғ андар.

$$$ 141 D

Экологиялық фактор деген:

А) Ө лі табиғ ат факторлары.

В) Климаттық, фитогендік, зоогендік, химиялық, микробиогендік факторлар.

С) Тірі табиғ ат факторлары.

D) Ағ зағ а ық пал етуші ортаның элементтері.

Е) Адамның антропогенді ә рекеттері.

$$$ 142 D

Экологиялық қ уыс дегеніміз – бұ л:

А) Мекен ету ортасы.

В) Биотоп.

С) Биоценоз.

D) Биоценоздағ ы ағ заның “маманы”.

Е) Барлық жоғ арыда аталғ андар.

$$$ 143 В

Жыртқ ыштар дегеніміз:

А) Автотрофтар.

В) Консументтер.

С) Басқ а организмдерге баспана болатын жануарлар.

D) Продуценттер.

Е) Басқ а организмдерді баспана ретінде пайдаланатын жануарлар.

$$$ 144 D

Биотикалық популяциялық қ арым – қ атынас мысал ретінде екі тү рдің паразитизм тү рі жағ ынан бірігіп ө мір сү руі:

А) Қ ызыл кең ірдек жә не қ ұ рт - қ ұ мырсқ а.

В) Шабақ жә не мө ң ке.

С) Канадалық жә не Европалық кә мшат.

D) Адам жә не адам аскаридасы.

Е) Росянка жә не бунақ денелілер.

$$$ 145А

Биотикалық популяциялық қ арым – қ атынас мысалы ретінде бейтарап типтің ө мір сү руі:

А) Қ оян жә не піл.

В) Мө ң ке жә не шабақ.

С) Адам жә не оның «ішек таяқ шасы».

D) Адам жә не адам аскаридасы.

Е) Тү лкі жә не қ асқ ыр.

$$$ 146 В

Биотикалық популяциялық қ арым – қ атынас мысал ретінде симбиоз тү рінің бірігіп ө мір сү руі:

А) Қ арғ а мен тү лкі.

В) Мө ң ке мен шабақ.

С) Канадалық жә не Европалық кә мшат.

D) Адам жә не адам аскаридасы.

Е) Росянка – қ ұ мырсқ алар.

$$$ 147 А

Биотикалық популяциялық қ арым – қ атынас мысал ретінде, аменсализм тү рімен ө мір сү руі:

А) Шырша жә не жусан.

В) Актиния жә не шаян.

С) Тү лкі жә не қ асқ ыр.

D) Адам жә не адам аскаридасы.

Е) Росянка – қ ұ мырсқ алар.

$$$ 148 D

Жылдан – жылғ а бір тү рдің популяциясының тұ рақ ты, ө йткені:

А) Жыл сайын біркелкі особь ө леді

В) Жыл сайын біркелкі особь туады.

С) Жыл сайын біркелкі особь кө шіп қ онады.

D) Ә р тү рлі факторлар популяцияның репродуктивті потенциалына кедергі жасайды.

Е) Популяциялық тү рі орта дең гейлік саннан асқ аннан кейін ө сіп – ө нуін тоқ татады.

$$$ 149 А

Кез келген тү рдің популяциялық ө суі геометриялық прогрессия (экспоненциально) тү рінде жү зеге асады:

А) Лабораторияда ғ ана.

В) Табиғ атта жыртқ ыш аң дар болмаса.

С) Бә секелестер болмаса ғ ана.

D) Тежеуші ресурсы қ орек болғ анда.

Е) Популяция ө зіне қ олайлы жерге тап болғ анда.

$$$ 150 D

Популяция тығ ыздығ ының ө суі нә тижесінде популяциянның ө суі:

А) Ө згермейді.

В) Тежеледі.

С) Тездетіледі.

D) Бір жағ дайда тежеледі, басқ а жағ дайда тездетіледі.

Е) Жалғ асады.

$$$ 151 D

Популяцияның гомеостазы:

А) Популяцияшілік генетикалық ә ртү рлілігі.

В) Популяцияның санның белгілі жыл уақ ытында немесе маусымында кенеттен кө беюі.

С) Жыл бойы жас жыныстық қ ұ рамының тұ рақ тылығ ы.

D) Популяцияның белгілі бір саның ұ стауғ а қ абілеттілігі.

Е) Мекен ету ортасының ауыстыруы.

$$$ 152 В

Территорияғ а байланысты популяцияның иерархиялық градациялары:

А) Географиялық, экологиялық, кездейсоқ.

В) Экологиялық элементарлық, географиялық.

С) Кең істіктік, экологиялық, тұ рақ тылық.

D) Ө суші, экологиялық, тұ рақ ты.

Е) Экологиялық, уақ ытша, жергілікті.

$$$ 153 С

Туылымдылығ ы жоғ ары болатын тү рлер:

А) Жақ сы жағ дайда мекен ететіндер.

В) Ө з ұ рпағ ын сақ тайтындар.

С) Ө з ұ рпағ ын қ орғ амайтындар.

D) Қ олайсыз жағ дайда мекен ететіндер.

Е) Ө здерінің мекен ету орындарын ү немі ауыстыратындар.

$$$ 154 Е

Популяция особьтерінің жалпы саны немесе белгілі бір территориядағ ы особьтердің жалпы массасы:

А) Санның индексі.

В) Популяция ө те кө пшілігі.

С) Популяция тығ ыздығ ы.

D) Экологиялық пирамида.

Е) Популяция саны.

$$$ 155 С

Популяцияда ө лім типтері қ анша:

А) 1.

В) 2.

С) 3.

D) 4.

Е) 5.

$$$ 156 Е

Біркелкі биоценоздың ө згеруі басқ аша қ алай аталады:

А) Биотоп.

В) Гомеостаз.

С) Экожү йенің ө зіндік реттелуі.

D) Экотон.

Е) Сукцессия.

$$$ 157 Е

Консументтер-ол:

А) Продуценттер.

В) Автотрофтар.

С) Ө сімдіктер.

D) Саң ырауқ ұ лақ тар.

Е) Жануарлар.

$$$ 158 А

Автотрофтар-ол:

А) Продуценттер.

В) Микробтар.

С) Вирустар.

D) Саң ырауқ ұ лақ тар.

Е) Жануарлар.

$$$ 159 В

Келесі трофикалық тізбектегі «кө к терек-қ оян-тү лкі» компоненттерін ата:

А) Автотроф-гетеретроф-редуцент.

В) Продуцент – 1-реттік консумент – 2-реттік консумент.

С) Продуцент – гетеротроф – редуцент.

D) Гетеротроф – 1-реттік консумент – 2-реттік консумент.

Е) Продуцент – консумент – редуцент.

$$$ 160 D

Редуцент-ол:

А) Автотрофтар.

В) Микроконсументтер.

С) Жануарлар.

D) Микроорганизмдер.

Е) Вирустар.

$$$ 161 В

«Сә біз-кө жек-тү лкі» трофикалық тізбегінің элементтері:

А) Автотроф -гетеротроф-редуцент.

В) Продуцент – 1-реттік консумент – 2-реттік консумент.

С) Продуцент – гетеротроф – редуцент.

D) Гетеротроф – 1-реттік консумент – 2-реттік консумент.

Е) Продуцент – консумент – редуцент.

$$$ 162 В

Биоценоз – дегеніміз:

А) Тірі табиғ аттың факторлары.

В) Организмдер популяциясының жиынтығ ы.

С) Зооценоз, микробиоценоз.

D) Биотоп жә не мекен ортасы.

Е) Ө сімдік жә не жануарлар популяциясы.

$$$ 163 А

Продуцент-ол:

А) Автотрофтар.

В) Микроконсументтер.

С) Жануарлар.

D) Деструкторлар.

Е) Гетеротрофтар.

$$$ 164 В

Экожү йенің гомеостазы-бұ л:

А) Бір биоценоздың басқ а биоценозбен ауысуы.

В) Экожү йенің динамикалық тұ рақ ты тепе-тең дігінің кү йі.

С) Экожү йедегі популяцияның азаюы.

D) Экотон.

Е) Сукцессия.

$$$ 165 С

Экожү йеде энергияның қ анша пайызы келесі трофикалық дең гейге ө теді:

А) 1.

В) 5.

С) 10.

D) 50.

Е) 100.

$$$ 166 D

Тірі ағ залардың ә ртү рлі тү рлерінің ө зара байланысқ ан жә не ө зара тә уелді бірлесіп ө мір сү рулерінің жиынтығ ы жә не олардың тіршілік ету жағ дайлары:

А) Биоценоз.

В) Биотоп.

С) Экотон.

D) Экожү йе.

Е) Биосфера.

$$$ 167 С

Кү н энергиясын пайдалана отырып бейорганикалық қ осылыстардан органикалық заттарды синтездеуші организмдер:

А) Гетеротрофтар.

В) Сапрофиттер.

С) Автотрофтар.

D) Консументтер.

Е) Редуценттер.

$$$ 168 С

Тө менде кө рсетілген биологиялық қ ұ былыстарды