Ауадан шыны табақшаға

60°-пен тү скен жарық оның

екінші бетінен шағ ылғ анда

толық ішкі шағ ылу бола

ма? Шыны ү шін сыну

кө рсеткіші

1, 5.sinα =1/n=1/1.5=0.67

sinα /sinβ =n_ш/n_ауа=n_ш

sinβ =sinα /n_ш=0.54

Ішкі шағ ылу жоқ немесе

а=60градус.n=1.5.табу керек

гамма-? альфа=гамма.Толық

шағ ылу болады.

Ауырлық кү ш деп нені айтады? Ауырлық кү ші — жер бетіне жақ ын орналасқ ан кез келген материялық бө лшекке ә сер ететін кү ш (Р); Жердің айналуымен шартталғ ан центрден тепкіш инерция кү ші мен дененің Жермен гравитациялық ә серлесуінің қ орытқ ы кү ші.Бү кілә лемдік тартылыс кү ші кө рінісінің бірі—денелердід Жерге тартылу кү ші. Бұ л кү шті ауырлық кү ші деп атайды.F=m ·g

Бастапқ ы жылдамдық пен автомобиль сағ, бірқ алыпты кемімелі қ озғ алып, t = 20 с уақ ыт ө ткенде тоқ тайды. Автомобильдің а ү деуін анық та. сағ, t = 20с, а-? =-36/20=-1, 8 м/с²

Берілген бө лшек ү шін Де Бройль толқ ын ұ зындығ ы 2, 2 нМ. Бұ л бө лшектің массасы 3*10^-24 кг болса, оның жылдамдығ ы қ андай?

Берілген бө лшек ү шін Де Бройль толқ ын ұ зындығ ы 2, 2 нМ. Егер бұ л бө лшек 10⁵ м/с жылдамдық пен қ озғ алса, оның массасы қ андай?

Берілген кең істіктің электр ө рісінің кернеулігі Е = 1 кВ /м жә не оның магнит ө рісінің индукциясы В = 1 мТл. Осы ө рістерге берілген электорын бірқ алыпты тү зу сызық ты қ озғ алады оның жылдамдағ ы қ андай?

Био-Савар Лаплас заның айтыныз. Осы тең деуге енетін шамалар нені мағ ыналайды? Француз физиктері Био жә не Савар тә жірибелер арқ ылы ә ртү рлі пішінді тұ рақ ты токтың айналасындағ ы магнит ө рістерін зерттеген. Лаплас сол зерттеулердің нә тижелерін жинақ тап кез келген пішіндегі контурдың бө ліктеріне жарамды магнит ө рісінің қ орытқ ы индукциясын анық тауғ а болатын заң дылық ты ашты. Ол заң дылық бойынша J тогы бар ө ткізгіштің элементінің ө рістің бір С нү ктесіндегі магнит индукциясы модулы Осы ө рнек, электромагниттік қ ұ былыстар ү шін Био-Савар- Лаплас заң ы деп аталады. векторы жә не қ ұ райтын жазық тық қ а перпендикуляр болып, индукция сызық тарына жанама болады, бағ ыты бұ ранда ережесі бойынша анық талады.

Брюстер заң ы — диэлектриктің сыну кө рсеткіші (n) мен оның бетінен шағ ылып, толық полярланып шығ атын табиғ и жарық тың тү су бұ рышы (jБ) арасындағ ық атынас. Брюстер заң ы бойынша тү су жазық тығ ына перпендикуляр болатын жарық толқ ыны электр векторының ЕS қ ұ раушысы ғ ана (яғ ни, жарық тың бө ліну бетінепараллель қ ұ раушысы) шағ ылады, ал жарық тың тү су жазық тығ ында жататын ЕР қ ұ раушысы шағ ылмайды, сынады (суретті қ.). Мұ ндай жағ дайда tgjБ=n болады (мұ ндағ ы jБ бұ рышы Брюстер бұ рышы деп аталады). Ал жарық тың сыну заң ы бойынша (мұ ндағ ы y — сыну бұ рышы) болғ андық тан, Брюстер заң ынан cosjБ=sіny немесе jБ+y=90Ә екендігі шығ ады, яғ ни шағ ылғ ан жә не сынғ ан жарық сә улелерінің арасындағ ы бұ рыш 90Ә -қ а тең болады. ;

Брюстер заң ын пайдаланып, шағ ылғ ан сә уленің толық поляризациясы кезінде шағ ылғ ан сә уле мен сынғ ан сә уле арасындағ ы бұ рыштың тік бұ рыш (90°) болатынын кө рсет.Жарық тың поляризациялану бұ рышының тангенсі жарық шағ ылатын ортаның сыну кө рсеткішіне тең тең tgi=n_2/1 α _Б-Брюстер бұ рышы, n_2/1-1 жә не 2 ортамен салыст. сыну кө рсеткіштері.

Бұ рыштық жылдамдық -Материалдық нү кте радиусы шең бер бойымен қ озғ алып, уақ ыт мезетінде бұ рышына бұ рылсын. Бұ рыштық жылдамдық деп, дененің бұ рылу бұ рышынан уақ ыт бойынша алынғ ан бірінші ретті туындысына тең физикалық векторлық шаманы айтады. Бұ рыштық жылдамдық тың ө лшем бірлігі: . Бұ рыштық жылдамдық тың бағ ыты оң бұ рғ ы ережесімен анық талады.Буравчик н/е бұ рғ ылау тә сілі.

Бұ рыштық ү деу- бірлік уақ ыт ішінде бұ рыштық жылдамдық тың ө згерісін сипаттайтын шаманы бұ рыштық ү деу деп атап, оны математикалық тү рде былай жазады: Айналыс бір қ алыпты болмағ ан кезде берілген уақ ыт мезетіндегі бұ рыштық ү деу мынағ ан тең: , егер екендігін ескерсек, онда болады, яғ ни айналмалы қ озғ алыстың бұ рыштық ү деуі бұ рыштық жылдамдық тан уақ ыт бойынша алынғ ан бірінші ретті, ал бұ рылу бұ рышының екінші ретті туындысына тең болады. Бұ рыштық ү деу векторлық шама оның бағ ыты бұ рыштық ү деудің бағ ытымен бағ ыттас, ө лшем бірлігі болады.

Бү кіл ә лемдік тартылыс заң ы. Ньютонның тартылыс заң ы — кез келген материялық бө лшектер арасындағ ы тартылыс кү шінің шамасын анық тайтын заң.Ньютон ашқ ан бү кілә лемдік тартылыс заң ы былай тұ жырымдалады: Кез-келген екі бө лшектің гравитациялық тартылу кү ші олардың массаларының кө бейтіндісіне тура пропорционал, ал олардың ара қ ашық тығ ының квадратына кері пропорционал. Табиғ аттағ ы барлық денелер бір-біріне тартылады. Осы тартылыс бағ ынатын заң ды Ньютон анық тап, бү кіл ә лемдік тартылыс заң ы деп аталғ ан. Осы заң бойынша, екі дененің бір-біріне тартылатын кү ші осы денелердің массаларына тура пропорционал, ал олардың ара қ ашық тығ ының квадратына кері пропорционал болады: мұ ндағ ы, G -гравитациялық тұ рақ ты деп аталатын пропорционалдық коэффициент. Бұ л кү ш бір-біріне ә сер ететін денелер арқ ылы ө тетін тү зудің бойымен бағ ытталғ ан. Формула шамасы бойынша бір-біріне тең F₁₂ жә не F₂₁ кү штердің сандық мә нін береді. Cуреттегі ө зара ә серлесетін денелер біртекті шарлар болса, m₁ жә не m₂ – шар массалары, r - олардың центрінің ара қ ашық тығ ы. Сонымен, шарлар материялық нү ктелер ретінде ө зара ә серлеседі, ал олардың массалары шар массаларына тең жә не олардың центрлерінде орналасқ ан.

Бірқ алыпты тү зу сызық ты қ озғ алысы деп - бірлік уақ ыт ө ткен сайын оның жылдамдығ ы ө згермейтін қ озғ алысты айтамыз. Бірқ алыпты қ озғ алыстың тең деу =const. s=vt.

Бірінші термодинамиканың бастамасы. Жү йе берілетін жылу оның ішкі энергиясын ө згертуге жә не сыртқ ы кү штерге қ арсы оның dQ=dU+Aжұ мысын жасауғ а жұ мсалады.dQ-жылудың шексіз аз саны, dU-жү йенің ішкі энергиясының шексіз аз ө згеруі, dA-элементар жұ мыс. Термодинамиканың бірінші заң ы (бастамасы). Системағ а берілген жылу мө лшері системаның ішкі энергиясының ө сімшесіне жә не системаның сыртқ ы денелерде атқ аратын жұ мысына жұ мсалады:

Виннің ығ ысу заң ы. 1877 жылы неміс физигі В.Вин термодинамика жә не электродинамика заң дарына сү йене отырып ε _λ , т функциясының максимум мә ніне сә йкес келетін λ _max толқ ын ұ зындығ ының Т температурағ а тә уелділік заң дылығ ын ашты. Сонда абсолют қ ара дененің спектрлік сә уле шығ арғ ыштық қ абілетінің максимал мә ніне сә йкес келетін толқ ын ұ зындығ ы _max оның Т абсолют температурасына кері пропорционал болады, яғ ни: λ _max=С/Т, мұ ндағ ы С=2, 9*10^-3м*К тә жірибесімен табылғ ан Вин тұ рақ тысы.

Виннің ығ ысу заң ы. 1877 жылы неміс физигі В.Вин термодинамика жә не электродинамика заң дарына сү йене отырып ε _λ , т функциясының максимум мә ніне сә йкес келетін λ _max толқ ын ұ зындығ ының Т температурағ а тә уелділік заң дылығ ын ашты. Сонда абсолют қ ара дененің спектрлік сә уле шығ арғ ыштық қ абілетінің максимал мә ніне сә йкес келетін толқ ын ұ зындығ ы _max оның Т абсолют температурасына кері пропорционал болады, яғ ни: λ _max=С/Т, мұ ндағ ы С=2, 9*10^-3м*К тә жірибесімен табылғ ан Вин тұ рақ тысы.

Вульф-Бреггтердің кристалл заттар ү шін формуласын жаз. Оғ ан енетін ө лшемдерді ата.Кристалдан шағ ылғ ан рентген сә улелерінің интенсивтігі ө те зор болу ү шін мына шарт орындалуғ а тиіс: 2dsinφ =kλ. где d —жазық тық тардың аралығ ы, φ — дифракциялық бұ рыш, n — шағ ылу реті, λ — толқ ын ұ зындығ ы. Осы тең деу Вульф-Бреггер формуласы деп аталады. Мұ ндағ ы к=1, 2, 3..., яғ ни шағ ылудың реттік шартын кө рсетеді. Вульф-Бреггер ә дісі рентген сә улелерінің спектрі жайындағ ы ілімді жә не кристалл қ ұ рылымын зерттеуге мү мкіндік береді.

Газ 0, 2 МДж жылу алып, ішкі энергиясын 50 кДж кө бейтті. Газдың атқ арғ ан жұ мысын анық та.Берілгені: Q = 0.2·10⁶ Дж; U=50·10³ Дж; A -? Шешуі: Q = U + A; A = Q – U = 200·10³ Дж- 50·10³ Дж= 150·10³Дж

Глицирин қ ұ йылғ ан шыны ыдысқ а тү скен сә уле оның тү бінен шағ ылады. Қ андай тү су бұ рышында шағ ылғ ан сә уле толық поляризацияланады? nгл = 1, 45. Шешуі: nгл = 1, 45.? n_гл = 1, 45. tgα =n α =arctgn=55ֹ 44’.

Гюйгенс-Френель принципінің тұ жырымын жазың ыз. Толқ ындық фронттың ә рбір элементін екінші ретті сфералық толқ ындарды туғ ызатын екінші ретті ауытқ у центрі ретінде қ арастыруғ а болады, ал кең істіктің ә рбір нү ктесіндегі қ орытқ ы жарық ө рісі осы толқ ындардың интерференциясымен анық талады.

Де Бройль формуласы. Ол корпусклалық -тоқ ындық дуализм универсалды сипатта болады жә не заттың бө лшектері толқ ындық қ асиет кө рсетуі мү мкін деп болжады.

Дененің жү ріп ө ткен жолының уақ ытқ а тә уелділік тең деуі берілген . Дененің t = 2 c уақ ыт мезетіндегі ү деуін анық та. , t = 2 c, а-? ; V=18t²+3; а=18*4=72 м/с²

Дененің инерция моменті деп -кү ш моментінің оның туғ ызатын бұ рыштық ү деуге қ атынасы I =M/ε айтылады. Инерция моменті дененің айналмалы қ озғ алысқ а қ арасты инерттілік ө лшемі болып табылады. Қ атты дененің z айналу ө сіне қ атысты инерция моментін негізінен былайша I_Z=Σ m_iR_i² = ƪ R ²dm ө рнектеуге болады. Бұ дан дененің инерция моменті оның массасы мен бірілген ө ске қ атысты массаның таралуына байланысты екендігі белгілі

Дененің кинетиқ алық энергиясы неге тең? Кинетикалық энергия– механикалық жү йе нү ктелерінің жылдамдығ ы бойынша анық талатын энергия.Кинетикалық энергия дененің қ озғ алу салдарынан туындайды. Кинетикалық энергия дененің массасына жә не жылдамдығ ының квадратына тура пропорционал: Ek = mV² /2; m – дененің массасы, V –дененің жылдамдығ ы.

Дененің салмағ ы деп нені айтады? Дененің салмағ ы - аспағ а жә не тірекке ә сер естетін кү ш.Р=0, a=g; P=m(a±g)

Дифракция дегеніміз не. Оғ ан мысал келтірің із. Дифракция-жарық толқ ындарының таралу жолындағ ы бө геттерін орағ ытып ө ту қ ұ былысы.

Дифракция торының штрихтарының арақ ашық тығ ы d = 4 мкм. Торғ а толқ ын ұ зындығ ы λ = 0, 6 мкм сә уле тік келіп тү седі. Тордың максимумдарының ең кө п реттік санын анық тандар.

Дифракциялық тордың периоды дегеніміз не? Тордағ ы сызық тар қ айталанатын аралық ты дифракциялық тордың периоды деп атайды. Жә не d ә рпімен белгілейді. Егер 1мм торғ а келетін N сызық тарының саны белгілі болса, тордың периодын мына формула бойынша анық тайды: 0, 001/N.

Доп 4 м/с бастапқ ы жылдамдық пен тік жоғ ары лақ тырылды. Лақ тырғ аннан кейін 0, 2 с ө ткенде доп қ андай биіктікке кө теріледі? V=4м/с, t=0, 2 с.һ =? V=2gh, Һ = v/2g=4/0.2*9.8=0, 2м

Дө ң гелек орамның центріндегі магнит ө рісінің кернеулігі 20 А/м орамдағ ы ток кү ші 2 А болса, орамның радиусы қ андай?

Дө ң гелек тоқ тың магнит ө рісінің индукциясының формуласы. ;

Егер энергиялық жарық танудың спектрлік тығ ыздығ ының сә йкес толқ ын ұ зындық тары λ ₁=720 нм ден λ ₂ = 400 нм ге ө згерсе, қ ара дененің сә уле шығ аруының қ уаты қ анша есе ө згереді? Λ _max=C/T. T= Λ _max/C. P=R_e*S= σ T⁴*S. P₂/P₁=(σ T₂⁴*S)/ (σ T₁⁴*S)=T₂⁴/ T₁⁴=λ ₁⁴/λ ₂⁴=269/25.6=10.5

Егер энергиялық жарық танудың спектрлік тығ ыздығ ының сә йкес толқ ын ұ зындық тары λ ₁=720 нм ден λ ₂ = 400 нм ге ө згерсе, қ ара дененің сә уле шығ аруының қ уаты қ анша есе ө згереді? Λ _max=C/T. T= Λ _max/C. P=R_e*S= σ T⁴*S. P₂/P₁=(σ T₂⁴*S)/ (σ T₁⁴*S)=T₂⁴/ T₁⁴=λ ₁⁴/λ ₂⁴=269/25.6=10.5

Егер дифракция торының периоды 3, 6 мкм болса, дифракцияның 3-ретінде қ андай толқ ын ұ зындығ ы байқ алады? dsinφ = 2kλ, λ =d/k=3.6/3=1.2мкм

Егер дифракция торының периоды d = 2 мкм болса, онда, толқ ын ұ зындығ ы λ = 5890 Ǻ сары спектр сызығ ының ең ү лкен ретін анық та.

Егер жарық қ алың дығ ы 30 мм заттан ө ткенде оның қ арқ ындылығ ы 8 есе тө мендесе, оның жарық ты жартылай жұ ту қ абаты d қ андай?

Егер ортаның абсолют сыну кө рсеткіші 1, 5 болса, онда бұ л ортадағ ы жарық жылдамдығ ы қ андай? ! c=3* м/с! U=? формула n= c/ v=v=c/n=3* м/с /1.5=2*10^{8 м/с.}

Екі когерентті жарық кө зі (λ =600 нм) интерференция картинасын береді. Біреуінен шық қ ан жарық жолына қ алың дығ ы d = 3 мкм (n = 1, 6) шыны пластинка қ ояды. Интерференция картинасы қ анша жолақ қ а ығ ысады? ; S=n*d, S₁-S₂=rS, => kl=1, 8=> k=3

Екі поляроидтардың жарық ө ткізетін жазық тық тарының арасындағ ы бұ рыш α = 60°.Осы нү ктені тү скен табиғ и жарық жү ріп ө ткенде ол қ анша есе ә лсірейді?

Еркін электрондардың комптондық шашырауы кезіндегі сә уле шығ арудың толқ ын ұ зындығ ының ең ү лкен ө згерісін кө рсететін ө рнекті жаз. ∆ λ =h/m₀c*(1-cosθ)=2h/m₀c

Еркіндік дә режелер саны (i)-берілген бө лшектің кең істіктегі орнын белгілейтін, яғ ни кө рсететін тә уелсіз координаталар саны.Ол саан газ молекуласының қ ұ рылысына тә уелді.мысалы, 1 атомды молекула ү шін оның еркіндік дә режесі-3ке тең.2 атомды-5ке тең.кө п атомды-6га тең.

Жартылай ыдырау периоды деп нені тү сінеміз? Бірінші ретті ядролардың саны ыдырайтын уақ ыт аралығ ы.

Жарык Кысымынын формуласы: р=Е(фотон.эн)/с*(1+р)=w(1+р) Жарык кысымы толкындык жане кванттык теориямен бiрдей тусiндiрiледi.

Жарық толқ ынының жиілігі 2 есе ұ лғ айса фотон импульсі қ алай ө згереді? ν > 2есе, Т/К: Импульстi. Р(имп)=hν /с ягни жиiлiк 2есе артканда, импульс те 2 есе артады.

Жарық дисперсиясы дегенім із не? -заттың сыну кө рсеткішінің n тү скен сә уленің жиілігіне н/е толқ ын ұ зындығ ына тә уелділігін айтады. Жарық толқ ындары ұ зарғ анда, яғ ни тербеліс жиілігі азайғ анда сыну кө рсеткішінің кемуі қ алыпты дисперсия деп аталады.

Жарық толқ ындары неге электромагниттік деп аталады? Жарық ө те кү рделі қ ұ былыс: кейде жарық электромагниттік толқ ын қ асиеттерін кө рсетсе, кейде ерекше бө лшектер (фотондар) ағ ыны ретінде байқ алады. Максвелл электромагниттік толқ ын мен жарық тың табиғ аты бір, яғ ни жарық дегеніміз электромагниттік толқ ындардың дербес тү рі.

Жылдамдығ ы 10 м/с электрон индукциясы 0, 5 Тл магнит ө рісінде индукция сызығ ы на параллель қ озғ алады.электрон заряды 1, 6 Кл, массасы 9, 1 кг.Лоренц кү шін анық та.() (причем тут масса???)

Жылу мө лшері. Меншікті жә не мольдік жылу сыймдылық тар. Жылу мө лшері1-ші жү йеге сырттан берілген жылу мө лшері Q оның ішкі энергиясын ү лғ айтуғ а жә не сыртқ ы кү шке қ арсы жұ мыс A істеуге жұ.мсалады.Q = DU + A.немесе Q=Cm T=Cm(T2-T1).Жылу сыйымдылығ ы- оның температурасын бір градусқ а кө теру ү шін керекті жылу мө лшеріне тен шаманы айтады. Егер де денеге берілген жылу мө лшері оның температурасын шамасына арттыратын болса, анық тама бойынша жылу сйымдылық: Меншікті жылу сиымдылық -массасы бір килограмм заттың температурасын 1К –ге қ ыздыруғ а қ ажетті жылу мө лшерін айтады: Мольдік жылу сйымдылық деп- бір моль заттың температурасын 1К қ ыздыруғ а қ ажетті жылу мө лшерін айтады заттың.мө лшеріне.қ атысты.

Заттың магниттелуі нені сипаттайды? Заттың магниттілгіштігі деп, оның бір ө лшем кө леміндегі моментін айтады. ј=P/V; мұ ндағ ы ј- магниттілгіш.

Идеал газ молекуларынын орташа арифметикалық жылдамдығ ы. U= = = ; ; Молекула-Кинетикалық теорияның негізгі тең деуі: ;

Р-қ ысым; n-молекула концентрациясы.

Идеал газ молекуларының ең ық тимал жылдамдығ ы? = = = ; Молекула-Кинетикалық теорияның негізгі тең деуі: ; Р-қ ысым; n-молекула концентрациясы;

Идеал газ молекуларының орташа квадраттық жылдамдығ ы. Uкв= = = ; ; Молекула-Кинетикалық теорияның негізгі тең деуі: ; Р-қ ысым; n-молекула концентрациясы;

Идеал газ молекуласының орташа кинетикалық энергиясы ; [Дж] Мұ ндағ ы: Р – қ ысым; F – сұ йық ыдыс қ абырғ асына ә сер ететін кү ш; S – сұ йық ыдыс қ абырғ асының ауданы; a – қ абырғ а ұ зындығ ы; – молекуланың ілгерілемелі қ озғ алысының кинетикалық энергиясы; n₀ – кө лем бірлігіндегі молекулалар саны; V – кө лем; R – 8, 31Дж/(К·моль) универсал газ тұ рақ тысы; T – температура; N_A – 6, 02·10²³ моль^-1 - Авогадро саны; k – 1, 38·10^-23Дж/К - Больцман тұ рақ тысы; идеал газ молекуласының орташа кинетикалық энергиясы.

Идеал газдын ішкі энергиясы -оның молекулаларының кинет.энергиясынан тұ рады.U= + RT. U-ішкі энергия, i-еркіндік дә режелер саны, m-масса, -мольдік немесе молярлық масса, R-универсал газ тұ рақ тысы. Ішкі энергияның ө згерісі: 1.жү йенің не сыртқ ы кү штердің жасайтын жумысы.2.Қ оршағ ан ортадан жү йеге берілетін жылулық. Идеал газдын ішкі энергиясы-оның молекулаларының кинет.энергиясынан тұ рады, себебі, идеал молек-ң ө зара ә сер кү штері болмайтындық тан идеал газдардың потенциалдық энергиясы 0-ге тең. =0. Идеал газ кү йінің газ тең деуі, Менделеев-Клапирон тең деуі: PV= RT. R-универсал газ тұ рақ тысы=8, 31Дж/моль*К. Мұ ндағ ы PV-газ қ ысымы, m-масса, -мольдік немесе молярлық масса.

Идеалдық жылу машинасында қ ыздырғ ыштан алынғ ан ә р кДж энергияғ а 300 Дж жұ мыс атқ арылады.Тоң азытқ ыш температурасы 280 К болғ андағ ы машинаның ПӘ Кін жә не қ ыздырғ ыштың температурасын анық та. Берілгені: Q1=300Дж! Т1=280К! =? ню=T1*Q1=280К*300 Дж=84000КДж немесе 84* КДж.

Изобаралық процесстің графигі жә не тең деуі Изобаралық процесс деп берілген газдың қ ысымы тұ рақ ты болғ анда (Р=const) жү ретін термодинамикалық процесті айтады. Бұ л процесс кезінде газдың алғ ан жылуының δ Q бір бө лігі оның ішкі энергиясын ұ лғ айтуғ а , ал екінші бө лігі жұ мыс атқ аруғ а жұ мсалады. Термодинамиканың бірінші бастамасынан: δ Q Изобаралық процестің диаграммасы (изобара) Р, V координаттарында V оське параллель 1-2 тү зумен кескінделеді. Атқ арылғ ан жұ мыстың шамасы А штрихталғ ан беттің (V₁ – 1 – 2 – V₂) ауданына тең.

Изобарлық процесс ү шін бірінші термодинамиканың заң ын қ олдану. Изобаралық процесс берілген газдың қ ысымы (P=const) тұ рақ ты болғ анда жү реді: , dQ

Изотермиялық процесс ү шін бірінші термодинамиканың заң ын қ олдану. Изотермалық процесс температура (T=const) тұ рақ ты болғ анда ө теді де, оның тең деуі Бойль-Мариотт заң ы болып табылады: pV= const ;

Изотермиялық процесстің графигі жә не тең деуі. Тұ рақ ты температура (Т=const) кезіндегі газ кү йінің параметрлері арасындағ ы тә уелділік графигі изотерма деп аталады. Р, V координаттардағ ы изотермалар, сол жағ дай кезінде процесс ө тетін температура неғ ұ рлым жоғ ары болса, графикте соғ ұ рлым жоғ ары орналасқ ан гиперболаларды білдіреді. Оның тең деуі – Бойль-Мариотт заң ы: РV=constР₁V₁ = Р₂V₂ бұ дан Изотермиялық процес кезінде газдың ішкі энергиясының ө згерісі dQ=0, сондық тан термодинамиканың бірінші бастамасынан δ Q = δ A.

Изохоралық процесстің графигі жә не тең деуі. Изохоралық процесс - берілген газдың кө лемі тұ рақ ты (V=const) болғ анда жү ретін термодинамикалық процесс (dV=0). . Бұ л процестің диаграммасы (изохора) Р, V координаттарында ордината осіне параллель тү зуді кескіндейді. Мұ ндағ ы 1-2 тү зуі изохоралық қ ыздыру кезіндегі қ ысымның ұ лғ аюын, 1-3 тү зуі изохоралық суыну кезіндегі қ ысымның азаюын бейнелейді.

Изохорлық процесс ү шін бірінші термодинамиканың заң ын қ олдану Изахоралық процес деп, берілген газдың кө лемі (V=const) тұ рақ ты болғ анда жү ретін процесті айтады. Сонда ешқ андай кө лем ө згерісі болмайды да (dV=0) газ сыртқ ы кү штерге қ арсы жұ мыс жасайды: ; dQ=dU+Da; dA=0; dQ = d U; ;

Импульс. Ньютонның екінші заң ы. “Дененің қ озғ алыс мө лшерінің ө згеруі тү сірілген кү шке пропорционал жә не ол кү шпен бағ ыттас болады”. Қ арапайым бақ ылаулар, егер ә р тү рлі денелерге бірдей кү шпен ә рекет жасаса, олардың тү рліше ү деу алатының кө рсетеді. Ньютонның екінші заң ы тө мендегіше тұ жырымдалады: Денеде туындайтын ү деу оғ ан ә рекет етуші кү шке тура пропорционал, ал оның массасына кері пропорциянал: a=F/m Ньютонның екінші заң ының формуласы F=ma. [1H=1кг·м/c² ]

Индуктивтілігі L катушканың магнит ө рісінің энергиясының ө рнегі.

Индуктивтілік дегеніміз не? Контурдың индуктивтілігі - 1А тогы бар ө ткізгіш контурмен шектелген бет арқ ылы ө тетін ө здік индукция магнит ағ ынымен анық талатын физикалық шама.Индуктивтіліктің бірлігі – генри. L=Ф/І.

Индукциясы 0, 1Тл магнит ө рісінде бір валентті ион 1, 92 м/с жылдамдық пен қ озғ алады.Егер шең бер радиусы 10 см болса, онда ионның массасы қ андай.

Интерференция дегеніміз не? Жарық тың толқ ындық табиғ аты интерференция қ ұ былыс арқ ылы тү сіндіріледі. Мысалы, сабын кө піршігіне, суғ а тамғ ан мұ най кілегейіне кү н сә улесі тү скенде, олардың беттері қ ызыл-жасылды болып қ ұ лпырып тұ рады. Мұ ндай жолақ тардың тү рлі тү сті болуы кө піршік пен сұ йық қ а ақ жарық тү скендіктен болады. Яғ ни, жұ қ а пленканың бетіне монохромат жарық тү ссе, онда аралары кү ң гірт жолақ пен бө лінген бір тү сті жолақ тар байқ алып, олардың жарық талынуы бірдей болмайды. Олай болса, осындай ашық жә не кү ң гірт жолақ тардың пайда болуы - жұ қ а пленка беттерінен шағ ылғ ан жарық толқ ындары бірімен-бірі қ осылысқ анда олардың бірін-бірі кү шейту немесе ә лсірету себебінен болады. Бұ л қ ұ былыс интерференция деп аталады. Қ ысқ аша, интерференция дегеніміз – фаза айырмашылық тары тұ рақ ты жә не когерентті толқ ындардың бір-бірімен қ абаттасуы.

Интерференциялық максимум байқ алу ү шін, жол айырымының ұ зындығ ы толқ ын ұ зындығ ының еселісі болу керек: ∆ =kλ, (k=0, ±1, ±2,...)

Интерференциялық минимумды байқ ау ү шін келесі шарт орындалу керек: ∆ =(2k+1)λ /2, (k=0, ±1, ±2,...)

Калий элементінде фотоэффект қ ұ былысы байқ алатын толқ ын ұ зындығ ы λ ₁=6, 2*10^{-5 см. Электронның шығ у жұ мысын анық та.}λ =6, 2*10'-5см=62*10'-3метр, Т/К: А(шыгу жумысы) А=hс/ λ =3, 2*10'-24Дж

Карно циклі жә не оның ПӘ Кі. Карно циклы екі изотермиядан 1-2 жә не 3-4 жә не екі адиабаттан 2-3 жә не 4-1 тұ рады. 1-2 жолының жылуберуші тұ рақ ты температурағ а T1, мө лшерлі жылулық (q1) жеткізіледі, 3-4 жолымен (q2) жылулық T2 тұ рақ ты температурасымен жылу алмастырушығ а алып кетіледі. Kepi Карно циклын іске асыру ү шін, барлығ ы екі жылулық кө зі қ ажет - жылу беруші жә не жылу қ абылдағ ыш.ПӘ К - Карно циклы ү шін пайдалы ә сер коэфициенті, шынында, қ ыздырғ ыш пен тоң азтқ ыштың температурасымен ғ ана анық талады. ПӘ К-ін арттыру ү шін қ ыздырғ ыш пен тоң азтқ ыш температураларының айырымын ұ лғ айту қ ажет. Мысалы, =400К жә не =300К, ƞ =0.25.Егер қ ыздырғ ыштың температурасын 100К-ғ а кө теретін болсақ, ал тоң азтқ ыштың температурасын 50К-ғ а дейін тө мен тү сіретін болсақ, онда ƞ =0.5 болады. Кез – келген нақ ты жылу двигателінің ПӘ К-і, ү йкелістің жә не жылу жоғ алтудың ә серінен Карно циклы ү шін есептелген шамадан тө мен болады.

Карно цикліндегі қ ыздырғ ыш температурасы 380 К нен 560 К ге дейін кө терілген кезде ПӘ К і қ анша есеге артады? Суытқ ыштың температурасы 430 К. Берілгені: Т1=380K! T2=430K! T1=560K! ƞ -? Формула: ƞ = = *100%=-9K. ƞ = = *100%=34, 2K.

Квадрат салдың алдына қ ойылғ ан нү ктелік жарық кө зінің сә улесі ұ зындығ ы 4 м салдың шетінен су бетіндегі кең істікке шығ ып кетпеу ү шін оны қ андай терең дікке орналастыру қ ажет. Судың сыну кө рсеткіші 1, 33.

Квант дегеніміз не? Квант дегеніміз - физикадағ ы қ андай да бір шаманың бө лінбейтін ең ұ сақ бө лшегі.

Кейбір зат ү шін толық ішкі шағ ылудың шекті бұ рышы 45°.Осы зат ү шін толық поляризация бұ рышы қ андай? =90̊ С-қ а жететіндей тү су бұ рышы толық шағ ылудың шектік бұ рышы д.а.ереже б/ша. Берілгені: =90̊ C. =45̊ C. - =90̊ C-45̊ C=45̊ C.Жауабы 45̊ C. Немесе 45̊ C+45̊ C=90̊ C

Кернеу -электрлік электр тізбегінің не электр ө рісінің екі нү ктесі арасындағ ы потенциалдар айырмасы. Кернеудің бірліктердің халық аралық жү йесіндегі ө лшеу бірлігі – вольт.

Кинетикалық энергиясы 19, 2*10^-19 дан электронның Де Бройль толқ ын ұ зындығ ы қ андай? m_e=9, 11*10^-31 кг, Һ =6, 63*10^-34 Дж*с. шешуі:

Когерентті жарық кө здері S1 жә не S2 дегеніміз не? Френельдің бипризмасы сыну бұ рышы аз, табандары қ осылғ ан бірдей екі призмадан тү рады. кө зінен шық қ ан жарық - екі призмада да сынып, бипризманың арғ ы жағ ынанда жә не жорамал кө здерден шық қ андай болып жарық сә улелері таралады. жә не кө здері когерентті болып табылады. Экранның бетінде (штрихталғ ан аймақ) когерентті толқ ындар беттесіп интерференция бақ ыланады. Екі кө зден шық қ ан интерференция кө рінісінің есебі. Жарық интерференциясының жоғ арыда қ арастырылғ ан ә дістері бойынша интерфернеция кө рінісінің есебін жасау ү шін бір - бірінен ара қ ашық тық та паралель орналасқ ан жә не когерентті жарық кө зі болып табылатын жің ішке саң ылауларды (оптикалық жү йедегі кө зінің нақ ты жә не жорамал бейнесі) пайдаланамыз.

Когерентті толқ ындар – фазалар уақ ытқ а байланысты ө згермейтін жә не жиіліктері бірдей толқ ындарды атаймыз. Егер тербеліс жиілігі екі толқ ында да бірдей, ал фазаларының айырмасы тұ рақ ты болса, онда ол толқ ын когерентті деп аталады. Бұ ндай толқ ындардың кө зі де когерентті деп аталады. Яғ ни когерентті толқ ын – тербелісі фазаларының айырмасының тұ рақ тылығ ымен ғ ана ажыратылатын, уақ ыт ө туі бойынша ө згермейтін, бірдей жиіліктегі толқ ындар. Бұ л шартты монохроматты толқ ындар – кең істіктегі шектеусіз бір анық талғ ан жә не қ атаң тұ рақ ты жиілікті толқ ындар қ анағ аттандырады.

Комптон Эффектiсi -толкындар узындыгынын улгаюымен коса журетiн заттардын бос электрондарындагы кыска толкынды электромагниттiк сауленин серпимди шашырауы. Комптон эффектисинин манi- шашырау кезинде узын толкындар озгермеуи керек. Жарык толкыннын перпендикулярлык орiсiнiн асерiмен электрон орiс жиiлiгiмен тербеледi, сондыктан шашыраган толкынды сол жиiлiкпен саулелендiредi. Сонымен катар Комптон эффектиси-электронда гана байкалмайды, ол зарядталган болшектерде де байкалады. К.эф-фотоэффектиде кванттык тусиниктер негизинде фотондардын электронмен озара арекеттесуiнен туындайды. I жагдайда-фотон шашырайды, ал II жагдайда-жутылады.ШАШЫРАУ-фотоннын бос электронмен озара арекеттесуi кезiнде болады, ал фотоэффект-байланыскан электрондармен фотоннын озара арекетi кезiнде болады.

Комптондық шашыраудың қ андай бұ рышына тү скен сә уленің ең ү лкен толқ ын ұ зындығ ының ө згерісі сә йкес келеді? Sin90

Комптондық шашыраудың қ андай бұ рышына тү скен сә уленің ең кіші толқ ын ұ зындығ ының ө згерісі сә йкес келеді? ∆ λ =h/m₀c*(1-cosθ)=2h/m₀c*sin²θ /2. Sin0⁰

Кө лемі ө згеретін газдың жұ мысы -Жұ мыс-жү йе энергиясының алмасуы кезің де белгілі-бір жұ мыс атқ аруын айтады.Газдың ұ лғ аюының жұ мысы: A=pdv. A= .Мұ ндағ ы: А-жұ мыс, р-қ ысым, v-кө лем ө згерісі.

Кү ш моменті - кү штің ә сер ету сызығ ынан кү ш ә рекеті қ арастырылатын ө ске дейінгі ара кашық тығ ымен кү штің кө бейтіндісіне тең шама. Кү ш моменті векторы - ось бағ ытымен қ арағ анда кү штің денені сағ ат тіліне қ арсы бағ ытта айналдырғ андай кө рінетін кү ш пен моменттік нү ктеден ө тетін жазық тық қ а перпендикуляр болып бағ ытталады. Ө лшем бірлігі Нютон-метр.

Қ абырғ алары 0, 1 м квадрат контурдан ө тіп тұ рғ ан ток кү ші 5 А болса, оның магнит моментін анық та?

Қ алыпты дисперсия - заттың сыну кө рсеткішінің жарыктың толкын ұ зындығ ының кемуімен арта тү суі.

Қ андай температурада энергиялық жарық танудың спектрлік тығ ыздығ ының максимумы 0, 642 мкМ толқ ын ұ зындығ ына сә йкес келеді? Λ _max=C/T. T= Λ _max/C=0.642*10^-6/2.898*10^-3=0.22*10^-3K

Қ андай температурада энергиялық жарық танудың спектрлік тығ ыздығ ының максимумы 0, 642 мкМ толқ ын ұ зындығ ына сә йкес келеді? Λ _max=C/T. T= Λ _max/C=0.642*10^-6/2.898*10^-3=0.22*10^-3K

Қ андай жарық жазық поляризацияланғ ан делінеді? Поляризацияланғ ан жарық - векторының тербелісі белгілі бір тә ртіппен реттелген жарық. Егер жарық векторының тербелісі бір ғ ана жазық тық та ө тсе, онда жарық жазық поляризацияланғ ан деп аталады.Егер жарық та векторының тербелісінің басым (бірақ барлық емес) бө лігі бірдей бағ ытталса, онда оны поляризацияланғ ан деп атайды. мұ ндағ ы Р= поляризация дә режесі; І_мах жә не І_мін – анализатор арқ ылы ө тетін жеке поляризацияланғ ан жарық тың сә йкесінше максимал жә не минимал интенсивтілігі. Табиғ и жарық ү шін І_мах=І_мін, сә йкесінше Р=0; жазық поляризацияланғ ан ү шін І_мін =0, сондық тан Р=1.

Қ андай қ озғ алысты бірқ алыпты айнымалы қ озғ алыс деп атайды? Бірқ алыпты айнымалы қ озғ алыстың тең деуің жазың ыз? Бірқ алыпты айнымалық озғ алысы деп- бірлік уақ ыт ө ткен сайын оның жылдамдығ ы бірдей шамағ а ө сетін (ү демелі қ озғ алыс) немесе (кемитін қ озғ алыс) қ озғ алысты айтады. Бірқ алыпты айнымалы қ озғ алыстың тең деуі V=V₀+at. S =v₀t+at²/2 a> 0 a =const, V=V₀-at, S= v₀t-at²/2, a =const.

Қ андай процессті адиабаттық деп атайды? Пуассон тең деуі. Адиабаттық процесс — қ оршағ ан ортамен жылу алмаспайтын физикалық жү йеде ө тетін термодинамикалық процесс. Адиабаталық процесс жылу ө ткізбейтін (адиабаталық) қ абық шалармен қ оршалғ ан жү йелерде ө теді деп есептелінеді. Сыртқ ы орта мен жү йе арасында жылу алмасып ү лгере алмайтындай уақ ытта тез ө тетін процестер (жылу оқ шаулағ ыш қ абық шалары болмайтын) адиабаталық процесс ретінде қ арастырылады. Оғ ан мысалы, дыбыстың ауада таралуы, жылу қ озғ алтқ ыштарының цилиндрі ішіндегі газдың сығ ылуы (немесе ұ лғ аюы) т.б. жатады. Газ сығ ылғ анда температура кө теріледі, ұ лғ айғ анда — тө мендейді. Адиабаталық процесс қ айтымды жә не қ айтымсыз процесс тү рінде ө туі мү мкін. Адиабаталық процесс - атмосферада адиабаталық процесс — қ оршағ ан ортамен жылу алмасуынсыз болып тұ ратын (жер бетімен, ғ арышпен, жанасатын ауа массасымен) ауаның термосерпіндік ө згерісі.Сыртқ ы ортамен жылу алмасусыз ө тетін процесс адиабаталық процесс деп аталады.Тез ө тетін процестерде болады. Мысалы дыбыстың ауада ө туі, іштей жанаын двигатель. Толқ ын мен орта арасында жылу алмасып ү лгермейді.Бұ л процесс кезінде қ оршағ ан ортамен физикалық жү йенің арасында жылу алмасу жоқ. (Q=0) Пуассон формуласы , =адиабаталық кө рсеткіш идеал газ ү шін ! = = Пуассон коэфициенті.

Қ ара денені Т₁= 600 к нан Т ₂ = 2400 к дейін қ ыздырды. Энергиялық жарқ ыраудың спектрлік тығ ыздығ ының максимумына сә кес келетін толқ ын ұ зындығ ы қ аншағ а ө згереді?

Қ ара денені Т₁= 600 к нан Т ₂ = 2400 к дейін қ ыздырды. Энергиялық жарқ ыраудың спектрлік тығ ыздығ ының максимумына сә кес келетін толқ ын ұ зындығ ы қ аншағ а ө згереді?

Қ озғ алғ ан зарядқ а магнит ө рісінің тарапынан ә сет етуші кү ш неге тең? Магнит ө рісі тек тогы бар ө ткізгішке ғ ана емес, кез келген қ озғ алыстағ ы зарядтарғ а да ә сер ететіндігін кө птеген эксперименттердің нә тижелері дә лелдейді. Магнит ө рісіндегі ә р зарядқ а ә сер ететін кү шті Лоренц кү ші деп атайды. Ол мынағ ан тең ; - жылдамдығ ы, - сол ө рістің индукция векторы. Лоренц кү шінің бағ ыты сол қ ол ережесі бойынша анық тайды. Лоренц кү шінің модулі ; бұ рышы -пен арасындағ ы бұ рыш. Лоренц кү ші ә рқ ашанда зарядталғ ан бө лшектің қ озғ алыс жылдамдығ ына перпендикуляр болады, сондық тан ол қ озғ алыстың бағ ытын ғ ана ө згетіп, жылдамдық модулін ө згертпейді.Олай болса Лоренц кү ші жұ мыс жасамайды, зарядталғ ан бө лшектердің кинетикалық энергиясы ө згермейді. Егер қ озғ алыстағ ы зарядқ а магнит ө рісімен қ атар электр ө рісі де ә сер ететін болса, онда қ орытқ ы кү ш Бұ л ө рнек Лоренц формуласы деп аталады.

Қ озғ алыстың траектриясы- S- қ озғ алыстағ ы материялдық нү ктенің кең істіктегі сызғ ан сызығ ын айтамыз.Траектория тү зу сызық ты жә не қ исық сызық ты болады.

Қ осарлана сындырушы кристалдан ө ткен кә дімгі жә не бө где сә улелердің айырмашылығ ы қ андай? Кә дімгі сә уленің толқ ындық беті тұ рақ ты жылдамдық пен таралады, ал бө где сә уленікі жоқ. Сә улелердің ә р тү рлі сынуы олардың сыну кө рсеткіштерінің бірдей емес екенін кө рсетеді.

Қ осарлана сыну дегеніміз не? Барлық мө лдір кристалдар қ осарлана сыну қ асиетіне ие, яғ ни оларғ а тү скен ә р жарық шоғ ы қ осарланады. Заттардың тү скен жарық сә улелерін қ ос сә улелерге ыдырату мү мкіндігі – ә р тү рлі бағ ытта, ә р тү рлі фазалық жылдамдық пен таралатын кә дімгі жә не бө где, онда кристалдан екі кең істіктік ажырағ ан сә улелер шығ ады. Бірінші жарық шоғ ы кристалғ а қ алыпты тү скенде, сынғ ан шоқ екіге бө лінеді, сонымен қ атар, олардың біреуі екіншісінің жалғ асы болып табылады, ал екіншісі ауытқ иды. Сонымен екіншісі бө где, ал біріншісі кә дімгі деп аталады.

Қ ұ рамында С1 = 10% қ аныты бар ертінді қ ұ йылғ ан ұ зындығ ы l = 20 см тү тік арқ ылы сә уле ө ткенде жарық тың поляризация жазық тығ ы φ 1 = 10°-қ а бұ рылады. Қ ұ рамында С2 басқ а қ аныт ертіндісі бар ұ зындығ ы l2 = 15 см тү тіктен сә уле ө ткенде поляризация жазық тығ ы φ 2 = 5°-қ а бұ рылады. Екінші ертіндідегі қ аныт қ ұ рамын С2 тап.

Ленц ережесі? Электрмагниттік индукция процесі нә тижесінде пайда болатын индукциялық ток бағ ытын анық тайды. Ленц ережесі бойынша: тұ йық талғ ан контурда пайда болатын индукциялық ток оны тудыратын магниттік индукция ағ ынының ө згеруіне қ арсы ә сер жасайтындай болып бағ ытталады.

Магнит ө рісінде орналасқ ан тогы бар ө ткізгішке ә сет етуші кү штің (Ампер кү ші.) Сол қ ол ережесі бойынша анық талады. Егер сол қ олды В векторы кіретіндей етіп орналастырсақ, ал тө рт ұ зын саусақ ты тоқ тын бағ ытына алсақ, онда бас бармақ Ампер кү шінің бағ ыты болады

Магнит ө рісінде тогы бар ө ткішгіш қ озғ алғ ан кездегі істелетін жұ мыс мынағ ан тең: [Дж]

Магниттік индукция векторына анық тама берініз. Магниттік индукция векторы магнит ө рісінің токқ а ә сер ететін кү шін сипаттайды. Олай болса, магнит индукциясы айналу моментіне пропорционал шама. Магнит ө рісі магнит индукциясының кү ш сызық тарымен кескінделеді. Ол сызық тар тұ йық болады жә не кез келген нү ктесі арқ ылы жү ргізілген жанама индукция векторымен бағ ыттас болады. Магнит индукция векторының бағ ытын оң бұ ранда ережесі бойынша да анық тауғ а болады. Ө лшем бірлігі тесла (Тл).

Майер тең деуі. Бұ л молярлық жылусыйымдылық арасындағ ы байланыс. = +R. Тұ рақ ты кө лемдегі молярлық жылусыйымдылық = R

Малюс заң ын тұ жырымда, формуласын жаз, жә не оғ ан енетін физикалық шамалардын атын ата.Поляризатордан ө ткен жарық интенсивтілігі, поляризацияланғ ан жарық тың поляризаторына тү сетін интенсивтіліктің туындысына жә не тү сетін жарық толқ ынының поляризация жазық тығ ы мен поляризаторды ө ткізу жазық тығ ының арасындағ ы бұ рыштың косинусының квадратына тең.

Массасы 0, 5кг -10 0C температурадан +10 0C температурағ а дейін қ ыздыруғ а қ ажет жылу мө лшерін анық та. (темірдің меншікті жылу сыйымдылығ ы780 Дж/кг*C). Берілгені: m=0.5кг! = -10