Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Ақыл, қайрат, жүрек және ғылым
|
|
Қ айрат, ақ ыл, жү рек – ү шеуі таласып келіп, ғ ылымғ а жү гініпті.
Қ айрат айтыпты: - Ей, ғ ылым, ө зің білесің, дү ниеде еш нә рсе менсіз кә мелетке жетпейді, ә уелі ө зің ді білуге ерінбей ү йрену керек, ол – менің ісім. Дү ниеге лайық ты ө нер, мал тауып, абырой, мақ сатты ең бексіз табуғ а болмайды. Болымсыз нә рсеге ү йір қ ылмай, бойды таза сақ тайтын, кө рсеқ ызар жең ілдіктен қ ұ тқ аратын мен емес пе? Осы екеуі мағ ан қ алай таласады?
Ақ ыл айтыпты: -Не дү ниеге, не ақ ыретке не пайдалы болса, не залалды болса, білетін – мен, сенің сө зің ді ұ ғ атын – мен, менсіз пайданы іздей алмайды екен, ғ ылымды игере алмайды екен, залалдан қ аша алмайды екен, осы екеуі мағ ан қ айтіп таласады? Менсіз ө здері неге жарайды екен?
Жү рек айтыпты: -Мен – адам денесінің патшасымын, қ ан менен тарайды, жан менде мекен қ ылады, менсіз тіршілік жоқ. Жұ мсақ тө секте, жылы ү йде, тамағ ы тоқ жатқ ан кісінің де, аш кедейдің жайын да ойлайтын – мен. Ү лкеннен ұ ят сақ тап, кішіге рақ ым қ ылдыратын – мен, бірақ мені таза сақ тай алмайды. Мен таза болсам, адам баласын алаламаймын, жақ сылық қ а елжіреп еритін – мен, жаманшылық қ а жиреніп, тулап кететін – мен, ә ділет, ынсап, ұ ят, рақ ым, мейірбандық менен шығ ады, менсіз осылардың кө рген кү ні не? Осы екеуі мағ ан қ алай таласады?
Сонда ғ ылым бұ л ү шеуінің сө зін тың дап болып, айтыпты: -Ей, қ айрат, сенің айтқ андарың ның бірі рас-ақ. Ол айтқ андарың нан басқ а да кө п ө нерлерің нің бары рас, бірақ қ аруың а қ арай қ аттылығ ың да мол, пайдаң да мол, залалың да мол, кейде жақ сылық ты берік ұ стап, кейде жамандық ты берік ұ стап кетесің, соның жаман.
-Ей, ақ ыл, сенің айтқ андарың ның бә рі рас-ақ. Сенсіз еш нә рсе табылмайтыны рас. Тә ң іріні де сен танытасың, екі дү ниенің жайын да сен білесің. Бірақ сонымен бірге, амал да, айла да – бә рі сенен шығ ады.
Қ айрат, сенің қ аруың кө п, кү шің мол, сенің де еркің е жібермейді. Орынды іске кү шің ді аятпайды ғ ой. Орынсыз жерге қ олың ды босатпайды. Осы ү шеуің басың ды қ ос, бә рін жү рекке билет.
Осы ү шеуің бір кісіде менің айтқ анымдай табылсаң дар, қ асиетті адам сол.
Ү шеуің ала болсаң, мен жү ректі жақ тадым.
| 16. Қ айраттың ө зі туралы айтқ ан пікірі A) «Болымсыз нә рсеге ү йір қ ылмай, бойды таза сақ тайтын, кө рсеқ ызар жең ілдіктен қ ұ тқ аратын мен емес пе?» B) «Не дү ниеге, не ақ ыретке не пайдалы болса, не залалды болса, білетін – мен, сенің сө зің ді ұ ғ атын – мен». C) «Менсіз пайданы іздей алмайды екен, ғ ылымды игере алмайды екен, залалдан қ аша алмайды екен». D) «Ә ділет, ынсап, ұ ят, рақ ым, мейірбандық менен шығ ады, менсіз осылардың кө рген кү ні не?» E) «Осы ү шеуің басың ды қ ос, бә рін жү рекке билет». |
| 17. Ғ ылымның айтқ ан ойларынан мағ ыналары жақ ын сө здерді анық таң ыз A) «Мен – адам денесінің патшасымын, қ ан менен тарайды, жан менде мекен қ ылады, менсіз тіршілік жоқ». B) «Жақ сылық қ а елжіреп еритін – мен, жаманшылық қ а жиреніп, тулап кететін – мен». C) «Не дү ниеге, не ақ ыретке не пайдалы болса, не залалды болса, білетін – мен». D) «Тә ң іріні де сен танытасың, екі дү ниенің жайын да сен білесің. Бірақ сонымен бірге, амал да, айла да – бә рі сенен шығ ады». E) «Менсіз пайданы іздей алмайды екен, ғ ылымды игере алмайды екен, залалдан қ аша алмайды екен». |
| 18. Автордың ойынша қ асиетті адам деген қ андай адам екенін анық таң ыз A) Аш кедейдің жайын ойламай, арын таза ұ стайтын адам. B) Ө згеге пайдасы мол, залалы жоқ, кү шін орынды іске жұ мсайтын, орынсыз істен бойын аулақ ұ стайтын адам. C) Пайданы іздеп, залалдан қ аша алмайтын, ғ ылымды игере алмайтын адам. D) Жақ сылық қ а елжіреп ерімейтін, жаманшылық тан жиренбейтін адам E) Дү ниеге лайық ты ө нер, мал тауып, абырой, мақ сатты ең бексіз табуғ а болатындығ ын тү сінетін адам. |
| 19. Мә тіннің тақ ырыбына сай келетін мақ ал-мә тел A) Алтау ала болса, ауыздағ ы кетеді, тө ртеу тү гел болса, тө бедегі келеді. B) Адаспаймын деген ер тал тү сте жолдан адасады. C) Досы кө пті жау алмас, ақ ылы кө пті дау алмас. D) Байтал шауып бә йге алмас. Жақ сы аттың тісін ашпа. E) Бө рінің аузы жесе де қ ан, жемесе де қ ан. |
| 20. Шығ армадағ ы негізгі ой қ ай кейіпкердің пікірінде екендігін анық таң ыз. A) Ғ ылымның сө зінде. B) Ақ ылдың сө зінде. C) Бастың сө зінде. D) Қ айраттың сө зінде. E) Жү ректің сө зінде. ТЕСТ ПО ПРЕДМЕТУ КАЗАХСКИЙ ЯЗЫК ЗАВЕРШЁН |