Эксплуатациялық тор

Эксплуатациялық тор ә дісі жоғ арғ ы ойық тар тү сірісі ү шін жазық тық жер шарттарында қ олданылады (сурет 3.1). Ә діс бульдозерлермен, скреперлермен, гидромеханизациямен ө ң делетін ұ сақ карьерлерде, кен орындарының ү йінділерінде кең таралғ ан. Эксплуатациялық тор болып квадраттар немесе тіктө ртбұ рыш жү йесі табылады. Тордың бір осі тау кен жұ мыстарының фронтына параллель орналастырылады. Квадраттардың немесе тіктө ртбұ рыштардың қ абырғ алары карьер фронтының жайылуының қ иысуы – 20, 40, 50 м. Тордың (I, II, III, IV) басты фигураларының тө бесін пункттердің маркшейдерлік геодезиялық тірек торының есептеулерімен, полярлық ә діспен немесе теодолиттік жү рістермен анық тайды. Толтыру квадраттарының жә не тіктө ртбұ рыштарының тө бесін екі теодолиттің жарма ә дісімен анық тайды. Тор тө бесін анық тау кезінде кө здеу сә улесінің ұ зындығ ы 800 м аспау керек. Тордың қ иыспаушылығ ының дұ рыстығ ын тор диагоналінің бағ ытымен тексереді. Тордың барлық пункттері номірленуі керек (сурет 3.2).

Сурет 3.1 - Эксплуатациялық тор

Сурет 3.2

Тордың қ иыспаушылығ ынан кейін х жә не у пландық координаталарын есептейді. Тор тө белерінің биіктік ө сімшелерін техникалық нивелирлеудің тұ йық талғ ан жү рісі немесе квадраттар арқ ылы анық тайды.

Карьер алаң ының жер бетінде орналастырылғ ан эксплуатацииялау торының пункттері біртіндеп бірінші ойық пен ө ң деледі. Ө ң делген пункттердің пландық орналасуы екінші, одан кейін ү шінші ойық та қ алпына келеді.

Тү сіріс торының пункттерін тө мен орналасқ ан горизонттарғ а кө шіру екі теодолиттің жарма ә дісі немесе екі теодолиттің екі белгілі бұ рышын қ алдыру тә сілі арқ ылы жү ргізіледі (сурет 3.3.).

Сурет 3.3