Жатырдың сыртына массаж жасау техникасы
Жү ктіліктің ерте жә не кеш мерзіміндегі қ ан кету, босанғ анан кейінгі қ ан кету, преэклампсия, эклампсия, сепсистік жағ дай, сепсис кезінде шұ ғ ыл медициналық кө мек кө рсетуге арналғ ан бағ алау парағ ы
1. Жү ктіліктің ерте мерзіміндегі қ ан кетуді бағ алау парағ ы
(МСАК емдеуге жатқ ызуғ а дейінгі кө мек)
Медицина қ ызметкерлерінің ә рекет
компоненттері
|
Жағ дайын бағ алау критерииі жә не емдеу іс-шаралары
|
Уақ ыты(мин)
|
Факт бойынша жұ мсалғ ан уақ ыт (мин)
| Емдеу іс-шараларын орындау кө лемі
| Балдар
| Орындалды (+) 1 балл;
орындалмады
(-) 0 балдар
| Акушериялық анамнезді бағ алау
| 1. Соң ғ ы етеккір кү ні
|
5 мин
|
|
|
| 2. Етеккір циклінің сипаттамасы
|
| 3. Жү ктіліктің болуы мү мкін симптомдары
|
| 4. Жү ктілікке тест жасалдыма жә не оның нә тижесі
|
| Қ ан кету дең гейін бағ алау
| 1. Прокладкадағ ы қ ан кө лемі
|
| 2. Киімдегі, аяқ тағ ы жә не басқ а қ ан
|
|
Жалпы жағ дайды бағ алау жә не мониторингтеу
| 1. Тыныс алу жиілігі
|
| 2. ЖЖЖ жә не пульстің толуы
АҚ
|
| 3. Іштегі ауырудың сипаттамасы
|
| 4. Ішперде тү йілуі симптомдары
|
| Медицина қ ызметкерлерінің іс-қ имылы
| 1. Периферикалық тамырды катетерлеу (катетер № 14, 16)
|
10 мин
|
|
|
| 2. изотоникалық натрий ерітіндісінің инфузиясы
|
| Шок симптомдарын емдеу (болғ ан жағ дайда)
| 1. 2 периферикалық тамыр катетерлеу (катетер № 14, 16)
|
| 2. 15 минутта 1 л жылдамдық пен изотоникалық натрий ерітіндісінің инфузиясы
|
| 3. АҚ > 100 мм.сын.бағ. ұ стау
|
| 4. Ылғ алдандырушы оттек
|
| Баратын стационарғ а пациентті ә келе жатқ андығ ы туралы хабарлау керек
| 5 мин
|
|
|
| Жақ ын арнайы кө мек кө рсететін стационарғ а жеткізу (шок симптомдары болғ ан жағ дайда – жарық тандырушы шамшырақ пен дабылды қ осу)
| 15-20 мин
|
|
|
| Стационарғ а емдеуге жатқ ызуғ а дейінгі жалпы уақ ыт кө лемі
| 35-40 мин
|
|
|
| 16-19 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар толық кө лемде орындалды (ү здік)
10-15 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар толық кө лемде орындалмады (жақ сы)
3-9 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар жартылай кө лемде орындалды (қ анағ аттандырарлық)
0-3: емдеу-диагностикалау іс-шаралар кө лемі орындалмады (қ анағ аттандырылмады)
Ескертпе:
Жү ктіліктің 22 аптасына дейінгі кезең дегі жү ктілік кезіндегі қ ан кетудің негізгі себептері – ө здіген жасалғ ан аборт; жатырдан тыс жү ктілік (14 аптағ а дейін); басқ а себептер (трофобластикалық ауыру, жарақ ат, жатыр мойнының патологиясы).
Ө здігінен жасалғ ан аборт (тү сік) 2 негізгі клиникалық симптомдар болады: қ ынаптан қ ан кету, іштің тө менгі жағ ының ауруы.
Ө здіген жасалғ ан абортқ а сараланғ ан диагностика
Қ ауіпті аборт
| 1. Маң ызсыз қ ынаптан қ ан кету
2. Іштің тө менгі жағ ының ә ртү рлі қ арқ ындағ ы ауыруы
| Басталғ ан аборт
| 1. Кө лемді қ ынаптан қ ан кету
2. Іштің тө менгі жағ ының ә ртү рлі қ арқ ындағ ы ауыруы
| Толық аборт
| 1. Қ ынаптан қ ан кетудің азаюы
2. Ө здігінен тоқ тағ ан іштің тө менгі жағ ының ауыруы
|
Жатырдан тыс жү ктілік симптомдары
Негізгі клиникалық симптомдары
| Басқ а жақ тар симптомдары
| 1.Етеккірдің тоқ тату
2. Іштің тө менгі кө бінде бір жағ ының ауыруы
3. Қ ынаптан қ ан кету
| 1. Ішперде тү йілу симптомдары
2. АҚ тө мендеуі (систолалық Қ Қ 100 мл сын.бағ. тө мен)
3. Талу
4. Тахикардия
5. Жаурын астының ауыруы
|
Қ ан кету себебіне қ арамастан жағ дайды бағ алап, болжамды диагноз қ ойып, шұ ғ ыл кө мек кө рсетіп, баратын стационарды ақ параттандырып жә не емдеуге жеткізу.
Қ ан кету кезінде шұ ғ ыл кө мек кө рсету кезінде ауыр жағ дайдағ ы алгоритм іс-қ имылы (01.09.2010 ж. Қ азақ стан Республикасы Денсаулық сақ тау министрінің №691 бұ йрығ ы) «4 Т» қ ағ идасы қ олданылады.
1) Тонус – жатыр тонусының бұ зылуы (жатыр атониясы)
а) жатырдың сыртқ ы массажы
б) утеротоник – окситоциннің 10 ЕД т/т немесе 5 ЕД т/і ерітіп ақ ырын қ айта енгізу (окситоциннің енгізу дозасы 50-60 ЕД) жә не Е тобына простагландинді егу (800-1000 мг дозалы мизопростол) немесе F2a простагландин тобы
в) жатырдың бимануальдық компрессиясы
2) Тері – бала жолдасының жартысы қ алғ ан кезде жатыр аузын қ олмен тексеріп-қ арау (жатыр кюретаж);
3) Жарақ ат – жұ мсақ босану жолдары жарылғ анда, жатыр жарылғ анда, жатыр айналасы жарылғ анда:
а) жұ мсақ босану жолдарын тігу
б) жатыр жарылғ ан кездегі лапаротомия
в) жатыр айналасын реттеу
4) Тромбин – тұ қ ым қ уалаушы немесе қ абылдағ ан коагулопатия – антифибринологиялық терапия, СЗП қ ұ ю, криопреципитат, тромбомастар, рекомбинанттық қ ан факторлары
Ә йелдердің ауыр жағ дайы кезінде «Жү кті, босанатын, босанғ ан ә йелдер жағ дайының ауыр жағ дайын мониторингілеу бойынша нұ сқ аулық ты бекіту туралы» 2010 жылғ ы 28 мамырдағ ы Қ азақ стан Республикасы Денсаулық сақ тау министрінің №389 бұ йрығ ына сә йкес хабарлау кестесін сақ тау керек.
2. Жү ктіліктің кеш мерзіміндегі қ ан кетуді бағ алау парағ ы
(МСАК емдеуге жатқ ызуғ а дейінгі кө мек)
Медицина қ ызметкерлерінің ә рекет
компоненттері
|
Жағ дайын бағ алау критерииі жә не емдеу іс-шаралары
|
Уақ ыты(мин)
|
Факт бойынша жұ мсалғ ан уақ ыт (мин)
| Емдеу іс-шараларын орындау кө лемі
| Балдар
| Орындалды (+) 1 балл;
орындалмады
(-) 0 балдар
| Акушериялық анамнезді бағ алау
| 1. Жү ктілік мерзімі
|
5 мин
|
|
|
| 2. Босану паритеті
|
| 3. Анамнездегі аборттар саны
|
| 4. Жатырдағ ы операция
|
| 5.Туа біткен жатыр аномалиясы
|
| Қ ауіпті факторларды бағ алау
| 1. Кө п ұ рық тық
|
| 2. Бала жолдасының орналасуы
|
| 3.Преэклампсия
|
| 4.Жү ктілік кезіндегі УДЗ деректері
|
| Қ ан жоғ алту дең гейін бағ алау
| 1. Прокладкадағ ы қ ан кө лемі
|
| 2. Киімдегі, аяқ тағ ы жә не басқ а қ ан
|
| Жалпы жағ дайды бағ алау жә не мониторингтеу
| 1. Тыныс алу жиілігі
|
| 2. ЖЖЖ жә не пульстің толуы
АҚ
|
| 3. Іш ауыруының сипаттамасы
|
| 4. Ішперде тү йілу симптомдары
|
| 5. Жатыр нысаны
|
| 6. Ұ рық жағ дайы
|
| Медицина қ ызметкерлерінің іс-қ имылы
| 1. Периферикалық тамырды катетерлеу (катетер № 14, 16)
|
10 мин
|
|
|
| 2. Изотоникалық натрий ерітіндісінің инфузиясы
|
| Шок симптомдарын емдеу (болғ ан жағ дайда)
| 1. 2 периферикалық тамыр катетерлеу (катетер № 14, 16)
|
| 2. 15 минутта 1 л жылдамдық пен изотоникалық натрий ерітіндісінің инфузиясы
|
| 3. АҚ > 100 мм.сын.бағ. ұ стау
|
| 4. Ылғ алдандырушы оттек
|
| Баратын стационарғ а пациентті ә келе жатқ андығ ы туралы хабарлау керек
| 5 мин
|
|
|
| Жақ ын арнайы кө мек кө рсететін стационарғ а жеткізу (шок симптомдары болғ ан жағ дайда – жарық тандырушы шамшырақ пен дабылды қ осу)
| 15-20 мин
|
|
|
| Стационарғ а емдеуге жатқ ызуғ а дейінгі жалпы уақ ыт кө лемі
| 35-40 мин
|
|
|
|
21-26 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар толық кө лемде орындалды (ү здік)
15-20 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар толық кө лемде орындалмады (жақ сы)
3-14 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар жартылай кө лемде орындалды (қ анағ аттандырарлық)
0-3: емдеу-диагностикалау іс-шаралар кө лемі орындалмады (қ анағ аттандырылмады)
Ескертпе:
Жү ктіліктің 22 аптасынан кейінгі кезең дегі қ ан кетудің негізгі себептері – бала жолдасының алда орналасуы, бала жолдасының ажырауы, жатырдың жарылуы.
Жү ктіліктің кеш мерзіміндегі қ ан кетудің сараланғ ан диагностикасы
Бала жолдасының алда орналасуы
| 1. Қ ынаптан кенеттен ә ртү рлі қ арқ ындағ ы ашық -қ ызыл тү сті қ ан кетуі
| Бала жолдасының ажырауы
| 1. Ә ртү рлі қ арқ ындағ ы іш аурыру.
2. Ә ртү рлі қ арқ ындағ ы кү ң гірт тү сті қ ынаптан қ ан кетуі қ ан жоғ алту кө лемі кө п жағ дайда кө рінбейді (жатыр қ абырғ асының имбибициясына байланысты)
3. Ұ рық жағ дайының тө мендеуі болуы мү мкін
| Жатырдың жарылуы
| 1. Ә ртү рлі қ арқ ындағ ы қ ынаптан қ ан кетуі
2. Іштің ауыруы, ә сіресе жатыр тыртығ ы айналасында
3. Ұ рық жағ дайының тө мендеуі
4. Іш арқ ылы ұ рық оң ай ұ стап кө ру айналасы
5.Тахикардия
6. АҚ тө мендеуі (100 мл сын.бағ. систоликадан тө мен)
7. Ұ рық тың жү рек соғ ысының болмауы
|
Қ ан кету себебіне қ арамастан жағ дайды бағ алап, болжамды диагноз қ ойып, шұ ғ ыл кө мек кө рсетіп, баратын стационарды ақ параттандырып жә не емдеуге жеткізу.
Ескеретін жайт сыртқ ы қ ан кету ә рқ ашан нақ ты қ ан кету кө леміне сә йкес келмейді. Егер қ ыныптан кеткен қ ан кө п болмаса, онда шок белгілері болады, бала жолдасының ажырауы немесе жатырдың жарылуына байланысты ішкі қ ан кетуін болжамдауғ а болады.
3. Босанғ анан кейінгі қ ан кетуді бағ алау парағ ы
(МСАК емдеуге жатқ ызуғ а дейінгі кө мек)
Медицина қ ызметкерлерінің ә рекет
компоненттері
|
Жағ дайын бағ алау критерииі жә не емдеу іс-шаралары
|
Уақ ыты(мин)
|
Факт бойынша жұ мсалғ ан уақ ыт (мин)
| Емдеу іс-шараларын орындау кө лемі
| Балдар
| Орындалды (+) 1 балл;
орындалмады
(-) 0 балдар
|
Акушериялық анамнезді бағ алау
| 1. Босану кү ні жә не мерзімі
|
5 мин
|
|
|
| 2. Егер босану ү йде болғ ан жағ дайда – бала жолдасы бө ліндіме
|
| Қ ан кету дең гейін бағ алау
| 1. Прокладкадағ ы қ ан кө лемі
|
| 2. Киімдегі, аяқ тағ ы жә не басқ а қ ан
|
| Жалпы жағ дайды бағ алау жә не мониторингтеу
| 1. Тыныс алу жиілігі
|
| 2. ЖЖЖ жә не пульстің толуы
|
| 3. АҚ
|
| 4. Іш ауыруының сипаттамасы
|
| 5.Жатыр жағ дайы
|
|
Медицина қ ызметкерлерінің іс-қ имылы
| 1. Периферикалық тамырды катетерлеу (катетер № 14, 16)
|
10 мин
|
|
|
| 2. Изотоникалық натрий ерітіндісінің инфузиясы
|
| 3. Ү йде босанғ ан жағ дайда жә не жатыр аузында бала жолдасы болса – кіндікке зажим қ ою, 10 ЕД окситоцин т/і енгізіп жә не оны бө луге тырысу керек. Бала жолдасын бө лгенен кейін жатырғ а сыртқ ы массаж жасау керек. Бала жолдасын стационарғ а жеткізу керек.
|
| 4. Бала жолдасын ажырату мү мкін болмағ ан жағ дайда – жатыр аузындағ ы бала жолдасымен бірге жеткізу
|
| 5. Егер қ ан кету жалғ аса берсе – уақ ытша қ ан тоқ тату ә дісін орындау жә не сол жағ дайда стационарғ а жеткізу керек
|
| Шок симптомдарын емдеу (болғ ан жағ дайда)
| 1. 2 периферикалық тамыр катетерлеу (катетер № 14, 16)
|
| 2. 15 минутта 1 л жылдамдық пен изотоникалық натрий ерітіндісінің инфузиясы
|
| 3. АҚ > 100 мм.сын.бағ. ұ стау
|
| 4. Ылғ алдандырушы оттек
|
| Анестезиологиялық жә не хирургиялық қ ызмет, қ ан препараттары дайындығ ын қ амтамасыз ету ү шін қ ан кеткен пациентті жеткізу барысында баратын стационарғ а хабарлау керек
| 5 мин
|
|
|
| Жақ ын арнайы кө мек кө рсететін стационарғ а жеткізу (шок симптомдары болғ ан жағ дайда – жарық тандырушы шамшырақ пен дабылды қ осу)
| 15-20 мин
|
|
|
| Стационарғ а емдеуге жатқ ызуғ а дейінгі жалпы уақ ыт кө лемі
| 35-40 мин
|
|
|
|
17-21 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар толық кө лемде орындалды (ү здік)
12-16 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар толық кө лемде орындалмады (жақ сы)
3-11 балдар: емдеу-диагностикалау іс-шаралар жартылай кө лемде орындалды (қ анағ аттандырарлық)
0-3: емдеу-диагностикалау іс-шаралар кө лемі орындалмады (қ анағ аттандырылмады)
Ескертпе:
Босанғ аннан кейінгі қ ан кету (БҚ К) – бұ л 500, 0 мл қ ұ райтын жә не табиғ и жолмен босану кезінде одан кө п болатын клиникалық маң ызды қ ан жоғ алтуы.
Ерте босанғ анан кейінгі қ ан кетуді ажыратады – босанғ аннан кейінгі бірінші 24 сағ атта. Кеш босанғ аннан кейінгі қ ан кету – босанғ аннан кейін 24 сағ ат ө ткен соң 6 аптағ а дейінгі кезең де.
Ерте босанғ анан кейінгі қ ан кетудің себептері:
• Бала жолдасының қ алып қ ойғ ан фрагментері
• Жатыр атониясы
• Жатыр жә не босану жолдарының жарылуы, жатыр айналуы
• Ерте болғ ан немесе қ ан ұ юының бұ зылуын алу
Кө бінде жиі себеп жатыр атониясы болып табылады.
Кеш босанғ аннан кейінгі қ ан кетудің себептері –
· Бала жолдасы тканының қ алдық тары
· Метроэндометрит
Қ ан кету себебіне қ арамастан қ ан жоғ алту кө лемін, жалпы жағ дайын бағ алап, болжамды диагноз қ ойып, шұ ғ ыл кө мек кө рсетіп, баратын стационарды ақ параттандырып жә не емдеуге жеткізу.
Жатырдың сыртына массаж жасау техникасы
1. Алақ анмен ішперде қ абырғ асы арқ ылы жатыр тү бін басу
2. Ақ ырын массаж жасап жә не жатырды қ ысу керек, жиырылу ү шін
3. Осы уақ ытты қ ою қ ан шығ уы мү мкін
| 4. Егер массаж тиімді болса – жатыр қ атайып жә не кө лемі қ ысқ арады
5. Қ ажет болса массажды бірнеше минут жалғ астыруғ а болады
|
|