Педагогикалық зерттеудің әдіснамалық негіздері

Қ азіргі уақ ытта педагогикалық зерттеулерге, білім жү йесі мекемелеріндегі тә жірибелік-эксперименттік жұ мысқ а ерекше кө ң іл бө лінуде. Зерттеуші – педагогтің, педагогикалық ұ жымның, эксперименттік алаң дардың ғ ылыми ізденісінің бағ дарламалары мен ә дістемелері жазылып даярлануда. Нақ ты мә селенің зерттелу жұ мысының тә жірибесі жинақ талуда. Ғ алымдардың іргелі ең бектерінде (Л.В.Занков, Ю.К.Бабанский, М.Н.Скаткин, Я.Скалкова, В.И.Загвязинский, В.И.Журавлев, В.М.Полонский жә не т.б.) педагогикалық зерттеулердің ә діснамасы мен ә дістемесі кең інен берілген. Дегенмен, осы уақ ытқ а дейін ХХ ғ асырдың екінші жартысында жан-жақ ты зерттелген, семинарларда талқ ыланғ анмен де зерттеушінің ә діснамалық мә дениетіне енетін біліктіліктің мазмұ ны нақ тыланбағ ан. Ғ ылыми-педагогикалық зерттеудің бағ ыттарын, тұ жырымдамасын, ә дістемесін анық тайтын ұ ғ ымдық -тү сініктік терминологиялық аппараты жеткілікті дең гейде зерделенбеген.

Осы бағ ыттағ ы жетістіктерге қ арамастан, бү гінгі кү ні жас зерттеушілер де, тіпті тә жірибелі ғ ылыми қ ызметкерлер де зерттеудің ғ ылыми аппаратын тұ тасымен, сондай-ақ оның жеке бө ліктерін қ ұ растыруда қ иналатыны байқ алады. Ә сіресе, зерттеудің ә діснамалық негіздерін анық тау мә селесіне келгенде ізденушілердің кө пшілігі бұ ның қ ұ рамына не кіретінін іздестіріп, тек зерттеудің ғ ылыми аппаратын ү лгілерден алып жазып қ оюмен шектелетін жә йттер де кездеседі. Ғ ылыми-зерттеу практикасында зерттеушілер “осы ә діснамалық негізді біз жасаймыз” деген пікірде болады да, солай жазады да. Ал шын мә нінде, зерттеуші зерттеуд ің ә діснамалық негізін тек анық тайды. Демек, ә діснамалық негізді ә дебиеттен қ арастырып ө з тақ ырыбының мә ніне, мазмұ нына сай таң дап алады. Ә діснамалық негіздің қ ұ рылымына, біздің пайымдауымызша, педагогикалық зерттеудің ә діснамалық негізінің алғ ашқ ы қ ұ рамдас бө лігі ө з зерттеу пә нінің – философиялық заң дар, ұ ғ ымдардың жә не материалистік диалектиканың ұ станымдары мен ә дістеріне қ атысын ойластырады. Ә діснамалық негіздердің келесі бө ліктеріне ә діснамалық тұ ғ ырлар, ә діснамалық ұ станымдар, зерттеудің тұ жырымдамалық негізіне алынатын зерттеудің логикасы (зерттеудің ғ ылыми аппараты, зерттеудің тү сініктік аппараты, зерттеудің ө лшемдік аппараты) енеді. Ә рине, зерттеудің ә діснамалық тұ ғ ырлары мен ұ станымдары зерттеудің ғ ылыми аппаратының қ ұ рамына да кіреді. Ә діснамалық тұ ғ ыр мен ә діснамалық ұ станымды бө ліп кө рсету себебіміз ізденушінің назарын ерекше аудару мақ сатында болып отыр.