Азіргі кездегі Қазақстандағы экономикалық қайта құрулар және нарыққа көшудің қиындықтары.

Тә уелсіздіктің алғ ашқ ы жылдарында ө з алдына ұ лттық мемлекет қ алыптасып, шаруашылық жү ргізудің ә кімшілік ә дісімен аралас нарық тық қ атынас қ ағ идаларына ауысу ү рдісі байқ алды. Ә рине, 90-жылдардың қ оғ амдық -саяси жә не ә леуметтік-экономикалық қ иыншылығ ы мен ауыртпалығ ы аз болғ ан жоқ. Ә сіресе, ө тпелі кезең де орын алғ ан қ иындық тар зардабы ауыл шаруашылығ ына, бү кіл аграрлық секторғ а қ олайсыз болды. Аграрлық дағ дарыстың табиғ аты, негізгі себептері мен одан шығ у жолдары ғ ылыми жә не кө пшілік ә дебиетте аз жазылғ ан жоқ. Осы ө зекті ә рі кө кейтесті мә селе Республика Президентінің ең бектерінде, тү рлі заң жә не атқ арушы органдардың кү нделікті іс-тә жірибелерінің кү н тә ртібінен тү спегені белгілі. Бірақ ел экономикасының маң ызды жә не ө мірлік қ ажет саласының ә леуметтік мә селелерін, ә кімшілік басқ ару жү йесінен нарық тық жү йеге кө шуге байланысты аграрлық саланың тұ рақ ты жә не тиімді даму бағ ыттарын анық тайтын теориялық жә не тә жірбиелік маң ыздылығ ын одан ә рі зерттеп, зерделеу керектігі ешбір кү мә н тудырмайды.

87 Тә уелсіз Қ азақ станнын сыртқ ы саясатынын принциптері жә не бағ ыттары. Қ азақ стан Республикасының сыртқ ы саясаты белсенділігімен, тепе-тең дік сақ тауғ а ұ мтылысымен, прагматизмдігімен, сындарлы сұ хбат жү ргізуге талпынысымен жә не кө пжақ ты ынтымақ тастық қ а бағ ытталғ андығ ымен ерекшеленеді. Халық аралық аренада мемлекетіміз ө зінің тарихи, геосаясаттық жә не экономикалық факторларына байланысты кө п ғ асырлар бойы сыртқ ы саясатын халық аралық ынтымақ тастық, кө ршілес мемлекеттермен татуластық жә не олардың аймактық біртұ тастығ ын кұ рметтеу принципіне негіздеп жү ргізіп келеді. Қ азақ станның ө зге мемлекеттермен тең қ ұ қ ылы жә не екі жақ қ а да тиімді қ арым-қ атынас қ ұ руғ а дайындығ ы оның бү гінгі кү ні дипломатиялық байланыс орнатқ ан шет мемлекеттердің санының кө птігімен дә лелденіп отыр. 1991 жылы тә уелсіздік алғ ан сә ттен бастап біздің республика ә лемнің 130 мемлекетімен дипломатиялық қ арым-қ атынас орнатты. Кө птеген себептерге байланысты Орталық Азия мен Қ азақ стан аймағ ы ә лем саясатында қ азіргі кезде ерекше назарғ а ие. Қ азақ стан екпінді даму қ арқ ынының арқ асында ipi трансұ лттық корпорациялардың, ө зге мемлекеттердің ү лкен қ ызығ ушылығ ына ие. Бұ л тү сінікті де, Қ азақ стан Орталық Азиядағ ы географиялық сипаты бойынша ең ipi мемлекет болып табылады, оғ ан қ оса экономикалық даму қ арқ ыны бойынша біздің мемлекет аймактағ ы кө шбасшы. Осы ретте еліміздің болашақ та даму мү мкіндіктерінің мол екендігін ескере кету керек. Бү гінгі кү ні қ азақ стандық сыртқ ы саясат басымдылығ ы ең алдымен Ресей, Қ ытай, АҚ Ш, ЕО, Орталық Азия аймағ ындағ ы кө ршілес мемлекеттермен, ислам ә лемімен тең қ ұ қ ылы қ арым-қ атынас қ ұ руга бағ ытталып отыр. Бұ л тұ рғ ыда 2006 — 2007 жылдары аталмыш мемлекеттермен жә не аймақ тармен ей жакты байланыс едә ір алғ а басты. Ел мү ддeciнe қ атысты бірталай маң ызды қ ұ жатқ а қ ол қ ойылғ ан мемлекет басшылығ ының Вашингтон, Мә скеу, Брюссель, Лондон, Пекин, Каир, Тегеран, Ташкент, Бішкек жә не тағ ы да басқ а мемлекеттердің астаналарына ресми сапарларының қ орытындылары да осыны айғ ақ тай тү суде. Осылайша мeмлeкeтiмiздiң ә лемнің жетекшi державалары мен кө ршілес ТМД мемлекеттepi арасындағ ы стратегиялық серіктестігі жаң а дең гейге кө терілді деуге болады.

88 Қ азіргі кезендегі Қ азақ стандағ ы саяси партиялар жә не қ оғ амдық қ озғ алыстар. Қ азақ станда саяси партияларды жоғ арыдан қ ұ ру тә жірибесі кенінен таралган. бұ л жағ дайдын барлық денгейінде қ алыптасып отырғ ан Отан партиясынын кезектен тыс 4 сьезіндесө йлеген президент Н: Ә: Назарбаев «басшы партия органдары қ аншалық ты жасыруғ а тырыссада, аймақ тық бө лімшелердің қ алыптасуыфнын ө зі жоғ арыдан дейтін классикалық схема бойынша жү реді. САяси партиялар мен қ озғ алыстар ө з іс-ә рекетінде жалпы ұ лттық, мемлекеттік мү дделерді ескеруі негізінде ғ ана тү рлі этникалық топтардын жарасымын нығ айтуғ а тиісті ү лес қ оса алады.

Қ азіргі кезде елімізде 12 саяси партия ә рекет етеді. Олар «Отан», «Асар», «Азаматтық, Аграрлық, «Ауыл», «Патриоттар», «ә діліт», «Руханият», «Ақ жол», «Нағ ыз ақ жол», Комуннистік, комунистік халық тық партиялары. Бірқ атар қ оғ амдық қ озғ алыстар(«Ақ орда», «Табиғ ат» жә не басқ алары) оқ тын-оқ тын қ ұ раламыз деп мә лімдеумен келеді. Бұ л партиялардағ ы мү шелердің жалпы саны 1, 3 млн адамғ а жетеді.яғ ни елдегі сайлаушылар санының 15, 1%қ ұ райды. Қ азақ стандағ ы ен ірі партия Отан болып табылады. Онын 519 мын мү шесі бар.