Бап. Этика мәселелері жөніндегі комиссиялар

1. Зерттелушілердің жә не зерттеушілердің қ ұ қ ық тарын қ орғ ауды, қ ауіпсіздігі мен қ олайлы жағ дайын жасауды, сондай-ақ клиникалық зерттеу материалдарына имандылық -этикалық жә не қ ұ қ ық тық бағ а беруді жү зеге асыратын тә уелсіз сарапшы органдар Этика мә селелері жө ніндегі комиссиялар болып табылады.

2. Этика мә селелері жө ніндегі комиссиялар қ ыз­метінің мақ саты биология мен медицина жетіс­тіктерінің пайдаланылуына байланысты адамның қ ұ қ ық ­тары мен қ адір-қ асиетін қ орғ ау болып табылады.

3. Этика мә селелері жө ніндегі комиссия­лардың міндеттері:

1) зерттеулердің қ ұ жаттарына тә уелсіз са­раптама жү ргізу;

2) зерттеулерді жоспарлау жә не жү ргізу са­ты­ларында адамның қ ауіпсіздігі мен қ ұ қ ық тарының сақ талуын тә уелсіз бағ алау;

3) клиникалық зерттеу бағ дарламасының тиісті клиникалық жә не ғ ылыми практика стандарт­тарына, сондай-ақ зерттеушілердің біліктілігіне жә не осы зерттеуді жү ргізетін денсаулық сақ тау ұ йымының техникалық жарақ талуына сә йкестігін бағ алау;

4) клиникалық зерттеулер жү ргізу кезінде халық аралық жә не ұ лттық этикалық нормалардың сақ талуын бағ алау;

5) биологиялық жә не медициналық этика мә селелері бойынша қ ұ жаттар ә зірлеуге қ атысу болып табылады.

4. Этика мә селелері жө ніндегі комиссиял­ар­дың қ ұ рамына денсаулық сақ тау, ғ ылым, ө нер, қ ұ қ ық саласындағ ы мамандар, діни конфессиялар мен қ оғ амдық бірлестіктердің ө кілдері кіре алады.

5. Қ азақ стан Республикасында Этика мә селелері жө ніндегі орталық жә не жергілікті комиссиялар жұ мыс істейді.

6. Этика мә селелері жө ніндегі орталық ко­миссия халық аралық жә не республикалық дең ­гей­де жү ргізілетін зерттеулерді тә уелсіз бағ алау ү шін уә кілетті органның жанынан қ ұ рылады.

Этика мә селелері жө ніндегі орталық комис­сияның қ ұ рамы мен ол туралы ережені уә кілетті орган бекітеді.

7. Этика мә селелері жө ніндегі жергілікті комиссиялар денсаулық сақ тау ұ йымдарының базасында жү ргізілетін зерттеулерді тә уелсіз бағ алау ү шін осы ұ йымдардың жанынан қ ұ рылады.

Этика мә селелері жө ніндегі жергілікті комиссияның қ ұ рамы мен ол туралы ереже оның жанынан осы комиссия қ ұ рылатын денсаулық сақ тау ұ йымы басшысының бұ йрығ ымен бекітіледі.

9-Бө лім. Медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлерінің қ ұ қ ық тық мә ртебесі, оларды ә леуметтік қ орғ ау

31-тарау. Медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлерінің қ ұ қ ық тары мен міндеттері,

ең бек қ атынастары, ар-намыс кодексі

182-бап. Медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлерінің қ ұ қ ық тары мен міндеттері

1. Медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлерінің:

1) кә сіптік қ ызметін жү зеге асыру ү шін қ ажетті жағ дайлармен қ амтамасыз етілуге;

2) жеке медициналық практика мен фармацевтикалық қ ызмет жү ргізуге;

3) бес жылда кемінде бір рет бюджет қ аражаты есебінен немесе мемлекеттік емес денсаулық сақ ­тау секторы ұ йымдарының қ ызметкерлері болса, жұ мыс берушінің есебінен біліктілік дең гейін арттыруғ а;

4) штат санының қ ысқ аруына немесе мемлекеттік денсаулық сақ тау ұ йымдарының таратылуына байланысты қ ызметкер босап қ алғ ан жағ дайда, бюджет қ аражаты немесе жұ мыс берушінің есебінен қ айта даярлаудан ө туге;

5) ең бек (қ ызметтік) міндеттерін атқ аруына байланысты ө міріне немесе денсаулығ ына келтірілген зиянды ө тетуге;

6) азаматтың ө міріне қ ауіп тө нген жағ дайларда ұ йымдарғ а немесе азаматтарғ а тиесілі байланыс қ ұ ралдарын, сондай-ақ қ олда бар кө ліктің кез келген тү рін оны таяу жердегі медициналық ұ йымғ а жеткізу ү шін кедергісіз жә не тегін пайдалануғ а;

7) қ ызметтік тұ рғ ын ү й берілуге;

8) жү ріп-тұ ру сипатындағ ы қ ызметіне байланысты кө лік шығ ыстарын ө тетуге;

9) кә сіптік міндеттерін жоғ ары сапалы дең гейде орындағ аны ү шін кө термеленуге;

10) ө зінің кә сіптік ар-намысы мен қ адір-қ асиетін қ орғ ауғ а;

11) медицина қ ызметкері тарапынан ұ қ ыпсыз немесе немқ ұ райлы кө зқ арас болмағ ан кезде, азаматтың денсаулығ ына келтірілген зиян ү шін кә сіптік жауапкершілікті сақ тандыруғ а қ ұ қ ығ ы бар.

2. Мемлекеттік денсаулық сақ тау ұ йым­дарының ғ ылыми-педагог кадрларының біліктілігін арттыру жә не оларды қ айта даярлау бюджет қ аражаты, жұ мыс берушінің қ аражаты, ө з қ аражаты есебінен, сондай-ақ тыйым салынбағ ан басқ а кө здер есебінен жү зеге асырылады.

3. Мемлекеттік денсаулық сақ тау секторы ұ йымдарының ауылдық жерде жә не қ ала ү лгісін­дегі кенттерде жұ мыс істейтін медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлеріне мынадай ә леу­меттік қ олдаудың қ осымша шаралары ұ сынылады:

1) жергілікті ө кілді органдар айқ ындайтын мө лшерде лауазымдық айлық ақ ығ а қ осымша ақ ы;

2) коммуналдық қ ызметтерге жә не отынғ а арналғ ан шығ ыстарды облыстардың, респуб­ликалық маң ызы бар қ аланың жә не астананың жергілікті ө кілді органдары белгілеген мө лшерде бюджет қ аражаты есебінен ө теу;

3) жеке меншігінде малы барлар жергілікті ө кілді жә не атқ арушы органдардың шешімі бой­ынша жемшө ппен, мал жаюғ а жә не шө п шабуғ а арналғ ан жер учаскелерімен қ амтамасыз етіледі;

4) Қ азақ стан Республикасының заң дарында кө зделген жең ілдіктерден басқ а, денсаулық сақ тау қ ызметкерлеріне жергілікті ө кілді органдар жер­гілікті бюджеттердің қ аражаты есебінен қ осымша жең ілдіктер белгілеуі мү мкін.

4. Мемлекеттік денсаулық сақ тау секторы ұ й­ым­дарының ауылдық жерде жұ мыс істейтін ме­ди­цина жә не фармацевтика қ ызметкерлеріне «Агроө неркә сіптік кешенді жә не ауылдық аумақ тарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» Қ азақ стан Республикасының Заң ында кө зделген ә леуметтік қ олдаудың қ осымша шаралары ұ сынылады.

5. Қ ызметтік жә не кә сіптік міндеттерін атқ ару кезінде АИТВ жұ қ тырылғ ан материалмен жұ мыс істейтін денсаулық сақ тау ұ йымдарының медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлерінің АИТВ жұ қ тыруы кә сіптік ауруғ а жатады.

Осы адамдарғ а кә сіптік ауруына байланысты ең бекке уақ ытша жарамсыздығ ы кезең інде Қ азақ стан Республикасының ең бек заң намасына сә йкес ең бекке уақ ытша жарамсыздық бойынша ә леуметтік жә рдемақ ы тағ айындалады.

Қ ызметтік міндеттерін атқ аруы ЖИТС кә сіптік ауруына ә кеп соқ тыруы мү мкін медицина қ ызметкерлері мен басқ а да қ ызметкерлер міндетті ә леуметтік сақ тандырылуғ а жатады.

АИТВ/ЖИТС-пен байланысты профилак­тикалық, емдеу-диагностикалық жә не ғ ылыми-зерттеу жұ мысымен тікелей айналысатын меди­цина қ ызметкерлерінің, қ ызметшілердің жә не техникалық қ ызметкерлердің алты сағ аттық қ ыс­қ ар­тылғ ан жұ мыс кү ніне, ұ зақ тығ ы кү нтізбелік жиырма тө рт кү н қ осымша ақ ы тө ленетін дема­лысқ а, белгіленген жалақ ының алпыс проценті мө лшерінде кә сіптік зияндылығ ы ү шін қ осымша ең бекақ ығ а қ ұ қ ығ ы бар.

6. Медицина жә не фармацевтика қ ызмет­керлері:

1) ө здерінің кә сіптік міндеттерін тиісінше орындауғ а, пациенттерге қ ұ рметпен жә не ізгілікпен қ арауғ а, медициналық этика жә не деонтология принциптерін басшылық қ а алуғ а;

2) аурулардың профилактикасына жә не аза­маттардың денсаулығ ын нығ айтуғ а жә рдемдесуге, медициналық кө мек кө рсетуге;

3) шұ ғ ыл жағ дайларда халық қ а кезек кү ттірмейтін медициналық кө мек кө рсетуге;

4) халық арасында медициналық білімді жә не салауатты ө мір салтын насихаттау жө ніндегі жұ мысты жү ргізуге;

5) медицина жә не фармацевтика қ ызмет­керлерінің Ар-намыс кодексін сақ тауғ а, дә рігерлік қ ұ пияны сақ тауғ а, азаматтардың аурулары, ішкі жә не отбасылық ө мірі туралы мә ліметтерді жария етпеуге;

6) ө зінің кә сіптік дең гейін ү здіксіз дамытуғ а жә не арттыруғ а;

7) қ ажет болғ ан жағ дайларда консультация алу ү шін басқ а бейіндегі немесе біліктілігі неғ ұ рлым жоғ ары мамандарды тартуғ а міндетті.

7. Осы Кодексте кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың, сондай-ақ азаматтардың тарапынан медицина жә не фармацевтика қ ызметкерлерінің кә сіптік қ ызметіне араласуғ а тыйым салынады.