Илияс қожа 1 страница

1388 жылы Темірдің Иранғ а жасалғ ан жорығ ынан кейін, Хорезм халқ ын қ ырғ ынғ а ұ шыратып, астанасы Ү ргенішті тонауына не себеп болды? Халық бү лік шығ арды

XIII – XV ғ ғ. жазба мә дениет ескерткіштері: «Кодекс куманикус» туындысы

Ә білхайыр хан қ ашан Сырдария бойындағ ы Сығ анақ, Созақ, Аркө кті жаулап алды? 1446 жылы

Ноғ ай Ордасының ең ү лкен тайпасын атаң ыз: Маң ғ ы т

Ноғ ай Ордасына кірген тайпалар қ ай ғ асырда қ алыптасқ ан Ноғ ай халқ ының негізін қ ұ рады? XV ғ асыр аяғ ы

1321 жылы Кебек ханның ақ ша реформасына байланысты ақ шаның қ ай тү рін «кебеки» деп атады? кү міс динар

Кө шпелілер философыатанғ ан жырау: Асан қ айғ ы

Оның жеке мө рінде: «Қ ұ дай – аспанда, ха-хан- жердегі қ ұ дайдың қ ұ діреті. Адамзат ә міршісінің мө рі»-деп жазылғ ан екен.Бұ л жазу кімге арналғ ан? Шың ғ ыс ханғ а

Ә р кезде Қ азақ хандығ ының билеушілері дағ дылы қ ұ қ ық тар жинағ ы- адатты кодификациялауғ а талпынды. Ө кінішке орай, қ азақ қ оғ амында ХУІ жә не ХУІІғ ғ., басына қ арай қ абылданғ ан заң жинақ тары бізге жеткен жоқ.ХУІІғ., заң дар жинағ ын ата. «Есім ханның ескі жолы»

Рузбихан Исфаханидің пікірінше, «бай» терминінің Дешті-Қ ыпшақ жә не моғ ол тайпаларындағ ы мағ ынасын анық та. Кез-келген дә улетті кө п малы мен қ озғ алмалы мү лігі бар адам

Қ азақ стан территориясында орта ғ асырларда қ алың бұ қ араның бас кө теріп, қ арсылық білдіруінің бір тү рін кө рсетің із. Кө ршілес мемлекеттерге немесе территорияларғ а кө шіп кету

205. Сырдария маң ындағ ы қ алаларды бағ ындыру ү шін Қ асым хан Шайбани ханғ а қ арсы кімдермен одақ тасты?

А) Маң ғ ыт пен Моғ олдармен

В) Қ ырғ ыз бен Моң ғ олдармен

С) Моң ғ ол мен Орыстармен

Д) Орыстар мен Ө збектермен

Е) Маң ғ ыттар мен Ойраттармен

206. Ә мір Темір Орта Азияны билеген жылдары жә не қ анша уақ ыт биледі?

А) (1370-1405) 35 жыл

В) (1370-1400) 25 жыл

С) (1370-1395) 45 жыл

Д) (1370-1390) 65 жыл

Е) (1370-1325) 15 жыл

207. Тө менде М.Х.Дулатидің «Тарих-и-Рашиди» ең бегінен ү зінді келтірілген. Онда сипатталғ ан мемлекеттің атын кө рсет. «.... Шығ ыс шеті Қ алмақ тармен шектеседі жә не оның қ ұ рамына Баркө л, Емел, Ертіс кіреді. Солтү стік жақ та ол Кө кше тең ізбен, Буммен жә не Қ ара тал мен, ал батысында Тү ркістан жә не Ташкентпен, оң тү стігінде Ферғ ана вилаятымен, Қ ашғ армен, Ақ сумен, Чалыш жә не Турфанмен шектеседі.... барлық жолдың ұ зындығ ы 7-8 айлық жолды қ ұ райды».

А) Моғ олстан мемлекеті

В) Кө шпелі ө збектер мемлекеті

С) Ақ Орда мемлекеті

Д) Ноғ ай мемлекеті

Е) Қ азақ мемлекеті

208. ХУ-ХУІІ ғ ғ.-да қ азақ қ оғ амында хан атағ ы:

А) Ұ рпақ тан ұ рпақ қ а мұ ра ретінде берілді

В) Қ ұ рылтай жиналысында сайлау нә тижесінде берілді

С) орыс патшаларының сыйы ретінде берілді

Д) мемлекеттік тө ң керіс нә тижесінде берілді

Е) бай ақ сү йектерге берілді

209. М.Х.Дулатидің ең бегінде: «бү кіл Дешті-Қ ыпшақ тың толық ә міршісі жә не оның атағ ы мен қ ұ діретіне Жошы ханнан кейін ешкім жете алмағ ан», деп қ ай хан туралы сө з еткен?

А) Қ асым хан

В) Хақ назар хан

С) Есім хан

Д) Тә уке хан

Е) Абылай хан

210. ХУІІ ғ., ақ киізге кө теріп хан сайлау дә стү рі ө ткізілетін жер?

А) Хан ордасында

В) Қ ожа Ахмет Ясауи кесенесінде

С) Жошы хан кесенесінде

Д) Сығ анақ сарай алаң ында

Е) Берке сарай алаң ында

211. Есім хан тұ сындағ ы ә рі батыр, ә рі жырау кім?

А) Жиембет

В) Қ азтұ рғ ан

С) Досмамбет

Д) Шалгез

Е) Бұ хар

212. ХУІІғ.20-шы жылдарының бірінші жартысында Солтү стік Қ азақ стан арқ ылы тө менгі Еділге, Каспий маң ы далалық тарғ а кө шіп келген ойрат тайпаларын қ алай атағ ан?

А) Торғ оуыттар

В) Хошоуыттар

С) Чоростар

Д) Дербеттер

Е) Қ алмақ тар

213. Шың ғ ысшылар арасындағ ы тарихи қ алыптасқ ан иерархия бойынша, Қ азақ хандығ ындағ ы жоғ арғ ы билік мұ рагерлігі қ айтыс болғ ан немесе қ аза тапқ ан ханның ең алдымен ең жақ ын қ ай туыстарына кө шуі тиіс?

А) Алдымен оның інілеріне

В) Алдымен оның ұ лдарына

С) Алдымен оның ә кесінің інілеріне

Д) Алдымен оның ү лкен ұ лдарына

Е) Алдымен оның ә йеліне

214. Қ ай Орта Азия билеушілері ХУІ ғ., Тү ркістан территориясында қ азақ хандығ ының кү шеюіне қ арсылық білдірді?

А) Шайбанидтер

В) Аштраханидттер

С) Тимуридтер

Д) Джанидтер

Е) Шағ атаидтер

215. Ақ Орда ханы Барақ қ аза тапқ аннан кейін, хандық қ а Дә улет-шейх оғ ланның баласы 17 жасар Ә білхайыр тақ қ а отырды. Билік қ ұ рғ ан жылын кө рсет.

А) 1428-1465жж.

В) 1426-1469жж.

С) 1435-1478жж.

Д) 1445-1495жж.

Е) 1429-1469жж.

216. Кө шпенділердің дә стү рлі тү сініктері бойынша, қ азақ тө релері (сұ лтандар) Шың ғ ыс хан ұ рпақ тарының қ ай ағ а буынынан тарағ ан?

А) Жошылық тардан

В) Шағ атайлық тардан

С) Ү гедейліктерден

Д) Тө леліктерден

Е) Батыйлық тардан

217. Дешті Қ ыпшақ тағ ы тү рік халық тарының - қ азақ тар, ө збектер, қ ырғ ыздар, қ арақ алпақ тар, ноғ айлардың -этногенезі қ алыптасуының соң ғ ы сатысын кө рсет.

А) ХІУ-ХУғ ғ.

В) ХІІ-ХІІІғ ғ.

С) ХІ-ХІІғ ғ.

Д) ХІІІ-ХІУғ ғ.

Е) Х-ІХғ ғ.

218. Орталық Қ азақ стан территориясында Шың ғ ыс хан балаларының біріне арналғ ан кесене бар.Ол баласының атын кө рсет.

А) Жошы

В) Ү гедей

С) Шағ атай

Д) Тө ле

Е) Берке

219. Қ азақ қ оғ амында ХІХғ. ортасына дейін дала аристократиясы- ақ сү йектердің рө лі ө те зор болды. Ақ сү йектердің жоғ арғ ы сатысанда тұ рғ андарды кө рсет.

А) Сұ лтандар

В) Билер

С) Қ ожалар

Д) Тө релер

Е) Батырлар

220. Шариғ атқ а негізделген хан мен сұ лтандар пайдасына жиналатын мал салығ ы.

А) Зекет

В) Тағ ар

С) Купчур

Д) Харадж

Е) Садақ а

221. Амударияның тө менгі ағ ысында Хиуа хандығ ы (Хорезм) орналасқ ан болатын. Оны ағ айынды Ильбарс пен Билбарс негізін салды. Шайбани тұ қ ымдарының бұ л дербес мемлекетті қ ұ ру уақ ытын кө рсет.

А) 1511ж.

В) 643ж.

С) 1490ж.

Д) 1526ж.

Е) 1528ж.

222. Шың ғ ыс хан мен оның ұ рпақ тары Алтын Орда хандары дә уірі туралы баяндайтын тү рік тіліндегі бірегей дерек кө здерінің бірі «Шың ғ ыс наме» ең бегінің авторын кө рсет.

А) Утемиш -хаджа ибн Маулан

В) Мухаммад Салих

С) Захир-ад-дин Мухаммед Бабыр

Д) Абдаллах бин мухаммед.

Е) Абылғ азы Жалаири

223. Ойраттардың Моғ олстан территориясына шапқ ыншылығ ы болғ ан жылды кө рсет.

А) ХІУғ. 90ж.

В) ХУғ. 20ж.

С) ХУІғ.30ж.

Д) ХУғ 70-90жж.

Е) ХІІІғ. 90ж.

224. Тауке хан ө з ә кесінен тек хан атағ ын ғ ана емес, бас дұ шпандарын да мұ ра етті. Бү кіл жастық шағ ын Тә уке хан жоң ғ ар ә скерлерімен шайқ астарда ө ткізді.Басты жауларын кө рсет.

А) Галдан Бошокту жә не Цеван Рабдан

В) Цеван Рабдан жә не галдан Церен

С) Эрдени Батур жә не Цеван доржи

Д) Батур хунтайджи

Е) Цеван Доржи мен Голдан рабдан

225. Ортағ асырлық деректерге сү йенетін болсақ, Керей ханның ү ш ұ лы болғ ан, ү лкені ә кесі қ айтыс болғ аннан кейін хан тағ ына отырып 30 жыл билік еткен ханды кө рсет.

А) Бұ рындық

В) Уә ли

С) Қ асым

Д) Барақ

Е) Жә ң ғ ір

226. ХУ ғ.70-90жж., қ азақ хандары мен Шайбанидің арасындағ ы Сырдария маң ындағ ы қ алалар ү шін жү ргізілген ү здіксіз соғ ыстың нә тижесінде Қ азақ хандығ ының қ ұ рамына енген қ алаларды кө рсет.

А) Созақ, Сығ анақ, Сауран

В) Яссы, Сығ анақ, Арқ ұ қ

С) Отырар, Сығ анақ, Сауран

Д) Ү згент, Созақ, Сығ анақ

Е) Сығ анақ, Сауран, Тү ркістан

227. Мырза Хайдардың мә ліметтері бойынша, Тақ ыр ханның билік қ ұ рғ ан жылдарын кө рсет.

А) 1533-1534жж.

В) 1518-1523жж.

С) 1523-1532жж.

Д) 1511-1532жж.

Е) 1516-1565жж.

228. Қ азақ хандығ ының қ ұ рылу кезең і кө рсетілген, соның ішінеде Хақ назар ханның Сырдария маң ындағ ы қ алалар ү шін жү ргізген соғ ыстары орын тапқ ан алғ ашқ ы Еуропа дереккө зі болып саналатын кітапты кө рсетің із.

А) Ағ ылшын кө песі А.Дженкинсон саяхатының кү нделігі

В) Венеция дипломаты И.Барбароның кітабы

С) Дипломат С. Герберштейнның саяхатының кү нделігі

Д) Голландия географы Н.Витсеннің кітабы

Е) Плано Карпинидің саяхат кү нделігі

229. Ү немі ә скери қ ақ тығ ыстар мен соғ ыс жағ дайында болғ ан Шығ ай хан 1582ж. қ ай билеушімен вассалдық қ арым-қ атынасқ а тү суге мә жбү р болды?

А) Бұ қ ара ә міршісі шайбанид Абдоллах ІІ

В) Ташкент шайбаниді Баба сұ лтан

С) Орыс патшасы Федор Иванович

Д) Жоң ғ ар хунтайшысы Ерден-батур

Е) Моғ олстан ханы Абддаррашид

230. 1404ж. ә мір Темір ө зінің немересі Ұ лық бекке Тү ркістан жә не таластағ ы иеліктерін берді. Алайда Орыс ханның қ ай баласы Сығ анақ жә не Сырдария бойындағ ы иеліктердің ө зіне тиісті екенін жазып Ұ лық бек ханғ а жолдау жіберді?

А) Барақ хан

В) Шә дібек хан

С) Қ ойыршақ хан

Д) Болат сұ лтан

Е) Орда Ежен хан

231. Қ азақ хандарымен экономикалық қ атынастар орнату ү шін ІУ Иван 1573 жылы Қ азақ станғ а жіберген елшісін кө рсет.

А) Борис Домажиров

В) Третьяк Чебуков

С) Семен Мальцев

Д) Вельямин Степанов

Е) Тевкелев

232. Замандастарының есептеулері бойынша, Қ асым ханның қ ол астына қ арағ ан адамдардың санын кө рсет.

А) 1 млн-нан астам адам

В) 200 мың нан астам адам

С) 1, 5 млн-нан астам адам

Д) 2 млн-нан астам адам

Е) 500 мың нан астам адам

233. Бұ л беклербек 15 жыл бойына ө зі қ ойғ ан хандар арқ ылы шын мә нінде Алтын Орданы ө зі билеген дә стү р бойынша, бірде-бір Шың ғ ыс ұ рпағ ы оның, ұ рпақ тарынының ық тиярынсыз тақ қ а отыра алмағ ан адамды кө рсет.

А) Едіге

В) Мамай

С) Қ ұ тты кий

Д) Мансұ р

Е) Темір

234.Монғ ол жаулауы қ арсаң ында Орта Азия мен Қ азақ станда болғ ан ү ш мемлекетті кө рсетің іздер?

A ) Қ ыпшақ хандығ ы, Найман хандығ ы, Хорезм мемлекеті

B) Қ арақ ытай мемлекеті, Керей мемелекеті, Оғ ыз мемлекеті

C) Найман хандығ ы, Керей хандығ ы, Самани мемлекеті

Д) Хорезм, Хиуа, Моғ олстан

E) Ноғ ай, Найман хандық тары, Хорезм мемлекеті

235. Монғ олдардан қ ашқ ан меркіт тайпалары ХІІІ ғ. басында Қ азақ станның қ ай бө лігіне кө шіп келді?

A)Орталық Қ азақ станғ а

B) Жетісуғ а

C) Сыр бойына

Д) Батыс Қ азақ станғ а

E) Солтү стік Қ азақ станғ а

236. Қ азақ тарда байлық, бақ ыт, береке сыйлаушы болып есептелетін аруақ ты кө рсет.

А) Қ ыдыр баба

В) Иса пайғ амбар

С) Тә ң ір

Д) Ұ май ана

Е) Мұ хаммед пайғ амбар

237. Қ алыптасқ ан дә стү р бойынша, бір ханның қ анша байрағ ы болуы мү мкін?

А) 9

В) 11

С) 5

Д) 7

Е) 1

238. «Қ азақ» терминінің Дешті-Қ ыпшақ та қ андай мағ ынасы болды?

А) еркін адам

В) қ аз+ақ =ақ қ аз

С) қ азы+ақ =ақ ө лім(сенім ү шін)

Д) Қ асақ терген =арба

Е) Нағ ыз сақ = қ азақ.

239. Моң ғ ол дә уірінде Орта Азия мен Оң тү стік Қ азақ станда жерді, суды, хан берген территориядағ ы адамдарды шартты тү рде иемдену қ ұ қ ығ ы, сондай-ақ салық тардан босатылу қ ұ қ ығ ы болды.Ол қ андай атпен белгілі?

А) Икта

В) Мильк

С) Инжу

Д) Иль

Е) Уқ ыф

240. Қ азақ стан территориясы бойынша неғ ұ рлым толық мә лімет беретін орыс картографиялық ең бегін кө рсет.

А) «Сібірдің сызба кітабі»

В) «Ү лкен сызбағ а арналғ ан кітап»

С) «Ү лкен сызба»

Д) «Россия, Московия, Татария»

Е) «География ең бегі»

241. Қ азақ стан тарихшыларының кө пшілігі қ азақ хандығ ының қ ұ рылуына байланысты қ андай жылғ а сү йенеді?

А) 1466ж

В) 1456ж

С) 1458ж

Д) 1459ж

Е) 1457ж

242. Арбаша- ү йлер негізгі тұ рғ ын жай жә не кө лік ретінде Дешті-Қ ыпшақ кө шпенділерінің қ олданысынан шық қ ан уақ ытты кө рсет.

А) ХУІІғ.

В) ХУғ.

С) ХУІғ.

Д) ХУІІІғ.

Е) ХІХғ.

243. Есім ханды ержү ректілігі ү шін «Сымбатты батыр» деп атаса, «Таймас»деген ат кімге қ ойылды?

А) Жә ң гір ханғ а

В) Тә уке ханғ а

С) Хақ назар ханғ а

Д) Тақ ыр ханғ а

Е) Шығ ай ханғ а

244. Ресей жылнамаларында «князь Сейдектің билігінің сол кезде кү шеюі оның жанында Қ азақ Ордасының ханзадасы (Ораз Мұ хаммед) жә не Қ араша... мырзаның болуына байланысты, -делінген Мұ нда Қ араша мырза деп аталғ ан кім еді?»

А) Қ адырғ али Жалаири

В) Қ азыбек би Келдібек ұ лы

С) Кичик Мехмед

Д) ә л-Қ алқ ашанди

Е) Қ асым хан

245. 1592 ж. Федор Иванович патша шведттермен жә не Қ ырым хандығ ымен соғ ыста кө рсеткен ерлігі ү шін Ораз-Мұ хаммедке Ока жағ алауындағ ы жерлерді сыйғ а тартты, ал 1600 жылы Б.Годунов оны қ ай хандық тың ханы етіп тағ айындады?

А) Қ асым хандығ ы

В) Қ азан хандығ ы

С) Қ азақ хандығ ы

Д) Хазар хандығ ы

Е) Сібір хандығ ы

246. Қ азақ стан тұ рғ ындарының мұ сылмандық қ а дейінгі кө зқ арастары мен дінінде Тә ң ір қ ұ дайы нені білдірді?

А) Аспан

В) От

С) Жер

Д) Су

Е) Кү н

247. ХУІ ғ асырдың Іжартысында қ азақ хандығ ы территориясының кең еюі қ ай ханның есімімен байланысты?

А) Қ асым

В) Хақ назар

С) Есім

Д) Шығ ай

Е) Тә уке

248. Кө шпенді қ азақ тар кү нделікті ең бек ә рекетерінде ә р тү рлі наным-сенімдері болды. Халық сенімі бойынша, жылқ ы қ амқ оршысын кө рсет.

А) Қ амбар ата

В) Ойсыл қ ара

С) Сексек ата

Д) Шопан ата

Е) Зең гі баба

249. XVIIIғ. бірінші 30-жылдығ ы қ азақ тарихында қ андай айрық ша оқ иғ алармен ерекшеленеді?

А) Жоң ғ арлармен кү респен

В) Хиуалық тармен кү респен

С) Орыстармен кү респен

Д) Қ оқ андық тармен кү респен

Е) Қ ырғ ыздармен кү респен

250. Жә ң гір ханның Орбұ лақ шайқ асында жең іске жетуінің негізгі себептерінің бірін кө рсетің із.

А) Жә ң гір ә скерінің сан жағ ынан басым болуы

В) Жоң ғ ар ә скерлерінде соғ ыс тә жірибесінің болмауы

С) Самарқ ан ә міршісі бастағ ан 20 мың адамнан тұ ратын қ олдаудың келуі

Д) Жә ң гір ә скерлерінің мық ты қ ару-жарақ тармен жабдық талуы

Е) Жә ң гір ә скерлерінің тә ртібінің мық ты болуы

251. Қ азақ халқ ының ө мірінде цикілдік кү нтізбенің мә ні зор. Бұ л кү нтізбе бойынша қ азақ тар уақ ытты циклдарғ а бө ліп санады. Цикл қ алай аталатын еді?

А) Мү шел

В) Наурыз

С) он екі жылдық

Д) ә шел

Е) жұ лдызнама

252. Бастапқ ыда бұ л мемлекеттік бірлестіктің аты «Маң ғ ыт жұ рты» деп аталды, кейін- Ноғ ай ордасы деген атпен тарихта белгілі болды. Бұ л ө згеріс енген кезең ді кө рсет.

А) ХУІғ., аяғ ында

В) ХУғ., басында

С) ХУІғ., ортасында

Д) ХУІғ., ІІ жартысында

Е) ХУғ., ІІ жартысында

253. Малды азық тандыру ү шін шө п дайындау мү мкіндіктері шамалы болғ андық тан, кө шпенді қ азақ мал шаруашылығ ының бір еркешелігі жыл бойына малды жайылымдық шө ппен қ оректендіру болды. мұ ның себебі неге байланысты болды?

А) Аталғ андардың барлығ ы

В) мал азығ ының жетіспеушілігі

С) су ресурстарына зә рулік

Д) ө німділіктің тө мен болуынан

Е) Ө сімдік шабындысының біркелкі ө спеуінен

254. Қ ай ханның тұ сында Алтын Ордада ислам діні мемлекеттік дін болып жарияланып, ал мемлекеттің ө зі барынша қ ұ діретті болды?

А) Ө збек ханның

В) Бердібек ханның

С) Жә нібек ханның

Д) Шибан ханның

Е) Батый ханның

255. Қ асым қ айтыс болғ аннан Хақ назар ханғ а дейінгі кезең Қ азақ хандығ ы тарихында қ алай деп аталады?

A) уақ ытша ә лсіреу

B) уақ ытшакү шею

C) дү рбелең

Д) ә мірлер билігі

E) нығ аю

256. ХУғ., бас., Сығ анақ қ аласы уақ ытша Ұ лық бектің қ ол астына кө шті, бірақ 1446 ж.қ аланы кім басып алып, ө з ө мірінің ақ ыр аяғ ына дейін сонда билік жү ргізді?

А) Ә білхайыр хан

В) Барақ хан

С) Орыс хан

Д) Мү бә рә к хан

Е) Уайыс хан

257. Ә р заманда билеушілер ө з елдеріндегі қ аржы мә селесін шешу ү шін ақ ша реформаларын жү ргізген. Мә селен, ХІУғ., б., Кебек ханның реформасының нә тижесінде жалпы мемлекеттік кү міс ақ ша-«кебектер»-енгізілді. Оның салмағ ы неше грамды қ ұ рады?

А) 8 грамм

В) 2 грамм

С) 6 грамм

Д) 10 грамм

Е) 15 грамм.

258. 1559 жылдың наурызында Қ ұ л-Мұ хаммедтің елшілік сапарына жауап ретінде Мә скеуден Тә уекел ханғ а келген елшіні кө рсет.

А) В.Степанов

В) Б.Доможиров

С) Т.Чебуков

Д) С.Мальцев

Е) Тевкелев

259. Қ азақ билеушілерінен екі мә рте ұ лы хан болып (екі билігінің арасы 12 жылдай), екінші рет хан тағ ында 1 жыл ғ ана болғ ан кім?

А) Хақ назар хан

В) Есім хан

С) Тә уекел хан

Д) Шығ ай хан

Е) Қ асым хан

260. Қ азақ тар суғ а, ағ ашқ а табынғ ан. Мыс: бейіт басында ө сіп шық қ ан ағ аш жерленген адамның қ асиеттілігінің белгісі деп санағ ан. «Қ асиетті ағ ашқ а» байлатын заттың тү рі.

А)Тү рлі-тү сті мата қ алдық тарын

В) Қ ағ аздан жасалғ ан гирляндалар

С) Тұ марларды

Д) Тамақ тү йірлерін

Е) Шамдар қ ойғ ан

261. 1241 ж. Монғ ол империясының саяси тарихында қ андай оқ иғ а болды?

A) Ү гедей қ айтыс болды

B) Шағ атай Ұ лы хан болып сайланды

C) Ү гедей Ұ лы хан болды

Д) Мемлекеттік тө ң керіс болды

E) Шың ғ ыс хан қ айтыс болды

262. Жетісудағ ы қ ала мә дениетінің жалпы қ ұ лдырауы қ ай мезгілде байқ алды?

А) ХІІІғ., ортасында

В) ХУІғ., басында

С) ХІУғ., басында

Д) ХУғ., басында

Е) ХУІ ғ., аяғ ында

263. Араб жылнамашысы ә л-Омари моң ғ олдар туралы: «Олар Дешті-Қ ыпшақ қ а келіп, қ ыпшақ тармен араласып, туыстасып кетті, ө здері де қ ыпшақ тардай болып кетті», -деп жазды. Ғ ылыми тілде бір халық тың екінші бір халық қ а сің ісуі қ алай аталады?

А) Ассимиляция

В) Диссмиляиця

С) Депортация

Д) Миграция

Е) Мимикрия

264. 1556 жылы қ андай оқ иғ адан кейін Ресей Қ азақ хандығ ының іргелес кө ршісі болды?

А) Астраханды жаулап алып, Ноғ ай қ оныстарына баса-кө ктеп енгеннен кейін

В) Сібір хандығ ын жаулап алып, Тобол қ амалын тұ рғ ызғ аннан кейін

С) Қ азан хандығ ын жапулап алып, қ азақ қ оныстарына жақ ындағ аннан кейін

Д) Ноғ ай Ордасын талқ андағ аннан кейін

Е) Сібір хандығ ын талқ андағ аннан кейін

265. «Жылу», «немеурін, «уме» терминдерінің мағ ынасы бір, бірақ мө лшері жағ ынан айырмашылығ ы бар ұ ғ ымды білдіреді» Ол қ андай ұ ғ ым?

А) Туыстар арсындағ ы ө зара кө мек

В) Салық тү рі

С) Мал басының саны

Д) Қ азақ киіз ү иі

Е) Жан басынан алынатын салық.

266. Археологтардың есептеуінше, Отырар, Сығ анақ, Созақ та ХУІғ., аяғ ы –ХУІІғ., соң ғ ы ширегінде орташа есеппен қ анша адам тұ рғ ан?

А) 5500 адам

В) 7560 адам

С) 9180адам

Д) 11000 адам

Е) 1200 адам

267. Орта ғ асырдың керемет тарихи- ә деби ескерткішіне бір империяның негізін қ алаушысының «Бабыр-наме»-деп аталатын ең бегі жатады. Оның мемлекеті қ алай аталды?

А) Ұ лы Моғ олдар империясы

В) Осман империясы

С) Дели сұ лтанаты

Д) Мысыр сұ лтанаты

Е) Кашмир сұ лтанаты

268. Моң ғ ол ә скерлерінің Қ ытайғ а басып кіргеннен кейін қ ай жылдары қ абырғ а жаратын, тас лақ тыратын, от тастайтын техникасы пайда болды?

А) 1211-1215жж.

В) 1205-1211жж.

С) 1215-1221жж.

Д) 1221-1225жж.

Е) 1227-1243жж.

269. Тә уке ханның билік қ ұ рғ ан жылдарын белгілің із.

А) 1680-1718жж.

В) 1523-1532жж.

С) 1580-1583жж.

Д) 1598-1628жж.

Е) 1565-1597жж.

270. Ораз-Мұ хаммедтің Қ ирман (яғ ни Қ асимов) қ аласында тақ қ а отырғ аны Қ адырә лі бектің шығ армасында толық баяндалғ ан. Қ асимов қ аласының орналасқ ан жерін анық таң ыз.

А) Рязань облысындағ ы Ока ө зенінің жағ алауында

В) Мә скеу облысындағ ы Клязьма ө зенінің жағ алауында

С) Калуга облысындағ ы Угра ө зенінің жағ алауында

Д) Татарстандағ ы Свияга ө зенінінің жағ алауында

Е) Еділ ө зененінің жағ алауында

271. «Баж» термині нені білдіреді?

А) Салық тү рін

В) суғ ару жү йесін

С) бө где дін ө кілін

Д) жау

Е) Бойдақ салығ ы

272. Ә кімшілік басқ ару жү йесіне ө з пікірлерін ұ сынғ ан қ азақ тың ағ артушы-ғ алымы:

А) Ш.Уалиханов