Суга батучыга ярдӘм

СУ КОЕНГАНДА Ү З-Ү ЗЕҢ НЕ ТОТУ КАГЫЙДӘ ЛӘ РЕ

• таныш булмаган урында, кү перлә р һ ә м плотиналар астында коену тыела;
• суның тирә нлеген белмә гә н килеш биек урыннан суга сикерү тыела;
• чиклә ү че тамгалардан эчкә рә к йө зеп кермә скә;
• йө зеп баручы судно, сал һ ә м башка объектларга якын килмә скә;
• причал, катер, лодкалардан суга сикермә скә;
• су коенганда шаярмаска, уйнамаска, бер-берең не кул-аякларың нан тотмаска;
• су астында озак вакытка калмаска;
• ач карынга коенмаска;
• ялганлап ярдә м сорап кычкырмаска;
• ү зең белә н эт һ ә м башка хайваннар алып килмә скә;
• cуга кергә нче берничә җ иң ел кү негү ясап алырга онытмагыз;
• суга, аның артык салкын булмавына ышангач кына, акрынлап керегез;
• артык тирә н булмаган сулыкка, никадә р тирә н икә нлеге билгеле булмаган сулыкка һ ә м якын тирә дә башка йө зеп йө рү челә р кү п булганда суга сикермә гез (бигрә к тә башбелә н);
• суда 30 минуттан да озаккарак калмагыз, температура тирә н булганда – 5-6 минут та җ итә;
• табигый сулыкта коенганда билгелә нгә н чиклә рне узып йө зеп кермә скә, моторлы кө ймә лә р һ ә м башка йө зү че чараларга якын йө зеп килмә скә;
• артык җ ылынудан саклану ө чен комлыкта баш киеменнә н ял итә ргә;
• йө зә белмә ү челә ргә тирә нлеге 1-2 метрдан артмаган махсус билгелә нгә н территориялә рдә генә йө зә ргә ярый.

Ү ЗЕҢ БАТА БАШЛАСАҢ

• паникага бирелмә гез;
• артык киемнә регезне, акя киемен салыгыз һ ә м ярдә мгә чакырып кычкырыгыз;
• аркага ятыгыз, кулларыгызны киң итеп җ ә егез, тынычланыгыз, берничә тирә н сулыш алыгыз;
• коенырга барганда ү зегез белә н энә яки булавка алырга онытмагыз. Кө зә н җ ыера калса, шул урынна энә белә н чә нчү ярдә м итә чә к. Булавка булмаса, берничә мә ртә бә балтырны чеметү дә булыша. Кө зн җ ыерудан алай гына котыла алмасагыз, аякның баш бармагын нык итеп тотып алып турайтыгыз. Ярга йө зегез.

АВЫЗЫГЫЗГА СУ ТУЛСА

• паникага бирелмә гез, дулкынга аркагыз белә н борылырга тырышыгыз;
• белә ктә н бө гелгә н кулларыгызны кү крә кнең аскы ө лешенә кысыгыз һ ә м ү зегезгә кулларыгыз белә н булышып берничә тирә н сулыш алыгыз;
• борыныгызны судан чистартыгыз һ ә м берничә тапкыр йоту хә рә кә тлә ре ясагыз;
• сулышыгыз тигезлә нгә ч, корсакка ятып, ярга таба йө зегез;
• кирә к булса, ярдә мгә чакырыгыз.

СУГА БАТУЧЫГА ЯРДӘ М

• зыян кү рү чене йө зтү бә н каратып, башын оча сө ягеннә н тү бә нрә к иегез;
• авыз куышлыгын чистартыгыз;
• тел тамарына кинә т катып итеп басыгыз;
• укшый, йө ткерә башласа – сулыш юллары һ ә м ашказаннынан су тулуысынча чыгып бетсен ө чен тырышыгыз;
• укшу билгелә ре кү ренмә сә, пульс тоемланмаса – аркага яткырыпясалма сулыш алу һ ә м массаж ясый башларга. Тормыш чалымнары кү ренә башлаугы йө зтү бә н каратып, ү пкә лә ре һ ә м ашказанынна суны чыгарырга;
• «Ашыгыч ярдә м» чакырырга.

Кеше су тө бенә китсә, аны тапканчы эзлә гез. Аннары кабат тормышка кайтарырга тырышыгыз. Моны ул суда 6 минуттан да артыграк тормаган очракта эшлә ргә мө мкин.

Суга батучының игътибарсыз калдырырга ярамый. Телә сә кайсы мизгелдә аның йө рә ге туктарга мө мкин. Коткаручылар чакыру мө мкинлеге булганда мө стә кыйль рә вештә кү череп йө ртмә гез.