Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Инновациялық қызметтерді қаржыландыру
|
|
Тақ ырып. Инновацияның ә леуметтік жә не экономикалық бағ асы
Бақ ылау сұ рақ тары:
1. Инновациялық қ ызметтерді қ аржыландыру.
2. Инновациялық тә уекелдер жә не оларды басқ ару.
3. Интелектуалды меншік инновацияның негізі ретінде.
Аудиториялық жұ мыс
Инновациялық қ ызметтерді қ аржыландыру
Инновациялық қ ызметтің ә сері кө п аспектілі болып келеді. Кө птеген авторлар заң сыз ә рекеттер жасайды. Мысалы сол ә сердің қ ұ растырушыларын — ғ ылыми — техникалық, экономикалық, ә леуметтік жә не т.б. бір-біріне қ осады немесе араларына қ атынастар орнатқ ызады.
Ә сер (фактор мө лшері) — жоспарланғ ан немесе алынғ ан нә тиже. Оның мө лшері келесі мағ ыналарда беріледі:
a) азық -тү лікте (сапаның жақ саруы жә не тауар тү рлерінің ұ лғ айуы);
b) технологиялық та (ең бек ө німділігінің ө суі жә не шарттарының жақ саруы);
c) функционалдық та (басқ ару қ ұ ндылығ ының ө суі);
d) ә леуметтікте (ө мір сапасының жақ саруы).
Инновацияның тиімділігі нақ ты сақ тау қ абілеттілікпен анық талады (уақ ыт, қ орлар, ақ шалар жә не т.б.).
Экономикалық нә тиже — ең бекті, затты, табиғ и қ орларды сақ тауына жә не қ ұ ндық бағ а алатын ө ндіріс қ ұ ралдарын ө ндіруін, тұ тыну заттарын жә не қ ызметтерінің ұ лғ айуына ә келеді.
Техникалық ә сер- экономика саласында ө ндірісте жә не қ анауда инновацияны игеру нә тижесі. Ол нақ ты экономикалық ә сермен бағ аланады. Ғ ылыми қ ұ ндылық ө те кү рделі бағ аланады, себебі кө птеген сапалы ә серлері бар. Ө зара байланысын айқ ындау ү шін, олардың ә рбірін талдау керек. Ғ ылыми ең бектің қ арқ ынды дамуы- НТР талабына сай зерттеулер мен ө ң деулердің бағ ыттары қ аншалық ты дер кезінде айқ ындалуымен байланысты. Ғ ылыми ең бек барысындағ ы ғ ылыми ө німнен алынғ ан ә серлер, хабарлардың ө суіне ә келеді. Бұ л ә сер, тек ғ ылыми болуы мү мкін. Егер тек ғ ылыми хабардың жетілдіру орны болса.
Ә леуметтік нә тиже — адам мен қ оғ амның қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыратын жә не қ ұ ндық бағ а алмайтын (денсаулық тың жақ саруы, эстетикалық сауалдардың қ анағ аттандыруы жә не т.б.) нә тиже. Кө птеген ә леуметтік ә серлерді тура немесе жанама ө лшеуге болмайды. Мұ нда тек сапалық кө рсеткіштермен шектелуге тура келеді. Ә леуметтік жетістіктердің маң ызы арта тү скенмен, оның интеграл сандық бағ алауын жасау қ иындық қ а тү седі. Инновация игеруінің ә леуметтік зардаптарының бағ алауы, инновациялық қ ызметінің методологиялық аспектісіндегі проблемалардың ішіндегі ең кү рделісіне жатады.
Нарық шартында инновациялық қ ызмет экономикалық мақ саты бар жә не пайда ә келуге лайық талғ ан. Жаң алық тың экономика бағ асының негізгі нә тижесі экономикалық ә сер болып табылады.
2. Инновациялық тә уекелдер жә не оларды басқ ару.
Экономикалық ә сердің негізін қ ұ райтын методологиялық, ә дістемелік жә не сандық мінездемелер К.Пузина, Л.Вегера, В.Лившица, Э.Крылова и И.Журавкова жә не басқ а ғ алымдардың ең бектерінде ө ң делген. Инновация қ ызметінің экономика қ ұ ндылығ ы инвестициялау ә серін кешенді бағ алау проблемасымен байланысты деген ғ алымдардың бірдей пікірлері бар. Себебі, инновациялық жобаларды инвестицияланатын объекті ретінде қ арастырады.
Қ ұ ндылық теориясының критериалық тү рі бар. Оның негізіне инвестициялардың ү ш бірдей рационалдық белгілері кіреді: экономикалық, экологиялық, ә леуметтік.
Экономикалық ә сер — инновациялардың қ олдануының потенциалды пайдасын кө рсетеді жә не қ ұ ндық кө рсеткіштермен бағ аланады. Бастапқ ыда айтылып кеткен экологиялық жә не ә леуметтік ә серлер ә рдайым қ ұ ндық кө рсеткіштермен ө лшене алмайды жә не сандық анық тамасына қ иындық тар туғ ызады. Сонымен, экономикалық ә сер дегеніміз- пайда немесе зиянның экономикалық бағ алауларының қ орытынды кө рсеткіші.
Инновациялық қ ызметпен айналысқ ан кә сіпкерлік қ ұ рылымдар, потенциалды экономикалық ә сер алуын кү теді.
Оларғ а:
— тура экономикалық ә сер (қ орлардың қ олдануын жақ сарту, ең бек ө німділіктің жоғ арылауы, лицензиялық қ ызметтің табысы, таза табыстың ө суі жә не т.б.);
— техникалық ә сер (ө нім сапасының жақ саруы, ішкі жә не сыртқ ы нарық та бә секе қ абілеттілігі қ амтамасыз етуі, ө ндірістің автоматтандыру коэффициентін жоғ арлауы, жаң а ақ параттық технологиялардың салыстырмалы салмағ ының артуы, жаң а прогресшіл технологиялық процестердің артуы);
— ә леуметтік ә сер, бұ йымдардың, ең бек шарттарының, тұ рмыстың, демалыстың эргономикалық параметрлерінің жақ саруы, сонымен қ атар сапаның жақ саруы мен халық қ а арналғ ан тауарлар мен қ ызметтердің жетілдіру бағ ытын табу; (қ ызметкерлердің табысының ө суі, қ ызметкерлердің қ ажеттілік физиологиялық, психосоциалдық қ анағ аттандыру дә режесінің жоғ арылауы, қ ызметкерлердің қ ауіпсіздігі, жұ мысшы орындардың артуы);
— экологиялық ә сер (қ оршағ ан ортағ а зиянды ә сердің тө мендеуі, ө ндіріс қ оқ ыстардың тө мендеу, шығ арылатын тауарлардың экологиялық жағ ының жақ саруы).
Қ орытынды: инновациялық қ ызметтің қ ұ ндылығ ының барлық белгілері тұ тас, ә рі бір — біріне тә уелді жә не келесі элементтерді ұ сынады:
— Ғ ТҰ - дің ә леуметтік бағ ыты жоғ ары нормативті талаптарғ а сай келетін, жаң а технологиялық жү йелердің кең таралғ андардың арқ асында жоғ ары дә режеге жетуі;
— халық тың ө мірі сапалы жаң а дең гейге ө німділіктің ө суінің, қ алалық жә не ауылдық халық тың тұ рмысын толық жетілдіруінің арқ асында кө терілуі;
— қ ор жинақ таудың сапалы жаң а дең гейі, ең бек ө німділіктің ө суі, қ ор қ айтарылуының, материал сыйымдылығ ының тө мендеуі, энергия сыйымдылық тың, ө нім капитал сиымдылығ ының жә не оның бә секе қ абілеттілігін арттыру;
— елдің техникалық жағ ынан артта қ алушылығ ын жең у;
— ә леуметтік кепілдіктердің орындалуы, экономикалық даму дә режесінің жоғ арлауы;
— жаң алық тарды енгізу барысында денсаулық ты қ орғ ау ү шін, адамғ а ауыр тиген жү кті жою, демалыс сфераларын қ ұ ру, себебі, бү гінгі кү нде адам факторы кез-келгенін нә тижелілікте, соның ішінде, инновациялық қ ызметінде де басты рө л алады.
|