Жалпы ережелер

1. «Халық қ а профилактикалық егуді жү ргізу бойынша санитариялық -эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қ ағ идалары (бұ дан ә рі – санитариялық қ ағ идалар) профилактикалық егулерді жү ргізу бойынша санитариялық -эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

2. Осы санитариялық қ ағ идаларда мынадай ұ ғ ымдар пайдаланылады:

1) вакцинаның «ашылғ ан сауыты» – тығ ыны алып тастамай, вакцинаны шприцпен тесіп алып, инъекциялық тә сілмен енгізілетін вакцинаның қ ұ тысы;

2) ө лі вакциналар – ө лі немесе белсенділігі жойылғ ан микрорганизмдерден, сондай-ақ микробтық клетканың жекелеген компонеттерінен жә не олардың тіршілік ә рекетінің ө німдерінен дайындалғ ан вакциналар;

3) тірі вакциналар – тірі микроорганизмдерден дайындалғ ан вакциналар.

3. Халық қ а эпидемиялық кө рсеткіштер бойынша профилактикалық егулерді жү ргізу жә не вакцинадан кейінгі асқ ынулардың тіркелуіне байланысты профилактикалық егулерді жү ргізуді тоқ тата тұ ру Қ азақ стан Республикасының Бас мемлекеттік санитарлық дә рігерінің қ аулысы бойынша жү зеге асырылады.

4. Халық қ а профилактикалық егулерді жү ргізу ү шін Қ азақ стан Республикасында тіркелген жә не рұ қ сат берілген медициналық иммундық -биологиялық препараттар (вакциналар, анатоксиндер, иммуноглобулиндер) (бұ дан ә рі – ИБП) пайдаланылады.

2. Халық қ а профилактикалық егуді жү ргізуге қ ойылатын

санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

5. ИБП-ны қ олдану алдында оғ ан қ оса берілген нұ сқ аулық пен танысу, таң басын жә не ампулалардың (сауыттың) бү тіндігін, қ оса берілген нұ сқ аулық қ а препараттың сә йкестігін тексеру қ ажет.

6. Мыналарды:

1) мұ здағ ан адсорбцияланғ ан дифтерия-сіреспе анатоксині (бұ дан ә рі – АДС), қ ұ рамында антиген азайғ ан адсорбцияланғ ан дифтерия-сіреспе анатоксині (бұ дан ә рі – АДС-М), қ ұ рамында антиген азайғ ан адсорбцияланғ ан дифтерия анатоксині (бұ дан ә рі – АД-М), сіреспе анатоксині (бұ дан ә рі – АС), адсорбцияланғ ан кө кжө тел-дифтерия-сіреспе вакцинасы бар вакциналар (бұ дан ә рі – АКДС-бар вакцина), вирусты гепатиттерге, пневмококк инфекциясына жә не белсенділігі жойылғ ан полиомиелитке қ арсы вакциналарды;

2) бақ ылау карточкасы-индикатордың немесе вакцина қ ұ йылғ ан сауыттағ ы индикатордың кө рсеткіштері негізінде жоғ ары температураның ә серіне ұ шырағ ан вакциналарды;

3) жарамдылық мерзімі аяқ талғ ан ИБП-ны, оның ішінде вакциналар мен еріткіштерді;

4) оларғ а қ ойылатын тиісті талаптар сақ талмағ ан кезде ашық сауыттардан алынғ ан вакциналарды;

5) ампулалардың (сауыттардың) бү тіндігі бұ зылғ ан ИБП-ны;

6) ампулада (сауытта) таң басы жоқ немесе айқ ын емес ИБП-ны;

7) нұ сқ аулық та кө рсетілгенге сә йкес келмейтін ИБП-ны;

8) қ аптаманың бү тіндігі бұ зылғ ан жә не жарамдылық мерзімі аяқ талғ ан бір рет қ олданылатын шприцтерді пайдалануғ а жол берілмейді.

7. Лиофилизацияланғ ан вакциналарды (қ ызылшағ а, паротитке, қ ызамық қ а, гемофильдік инфекцияғ а, туберкулезге қ арсы) асептика қ ағ идаларын қ атаң сақ тай отырып, вакцинағ а қ оса берілетін стандартты еріткішпен араластырады.

8. ИБП-ны енгізу орнын ө ң деу егер, вакцинағ а қ оса берілетін нұ сқ аулық тарда басқ а нұ сқ аулар болмаса, 70 % спиртпен жү ргізіледі.

9. Профилактикалық егуді жү ргізу кезінде бір рет пайдаланылатын аспаптар (шприцтер, инелер, скарификаторлар) пайдаланылады.

10. Туберкулезге қ арсы егуді қ оспағ анда бір кү нде ә ртү рлі профилактикалық егуді қ осуғ а жол беріледі. Вакциналар дененің ә р бө лігіне ә ртү рлі шприцтермен салынады.

11. Егер ИБП бір кү нде егілмеген болса, тірі вакциналар арасында кемінде 4 апта аралық сақ талады. Тірі жә не ө лі вакциналар арасында аралық сақ талмайды.

12. Иммуноглобулинді немесе қ ан препаратын енгізгеннен кейін қ ызылшағ а, қ ызамық қ а жә не паротитке қ арсы вакциналарды егу кемінде 3 айғ а кейінге қ алдырылады, иммуноглобулиндерді немесе қ ан препараттарын енгізу аралығ ында аралық сақ талмай, АКДС-бар вакцина, АДС, АДС-М, АД-М, туберкулезге, пневмококк инфекциясына қ арсы, полиомиелитке қ арсы ауыз арқ ылы ішетін вакцина (бұ дан ә рі – АПВ) егіледі.

13. Қ ызылшағ а, паротитке, полиомиелитке, туберкулезге қ арсы вакциналарды еккеннен кейін иммуноглобулинді егу ү шін кемінде екі апта аралық сақ талады. АКДС-бар вакцинаны, пневмококк инфекциясына қ арсы вакцинаны, АДС, АДС-М, АД-М препараттарын еккенен кейін аралық сақ талмайды.

14. «Ашылғ ан сауыттарды» пайдалануғ а мына:

1) препараттың жарамдылық мерзімі аяқ талмағ ан;

2) сақ тау температурасы сақ талғ ан;

3) стерильдігі сақ талғ ан;

4) вакцинаның кө зге кө рінетін ө згерістері болмағ ан жағ дайларда жол беріледі.

15. АКДС-бар вакцина, АДС, АДС-М, АД-М, АС, полиомиелитке, пневмококк инфекциясына қ арсы вакциналар, «А» жә не «В» гепатиттеріне қ арсы вакциналар қ ұ йылғ ан «ашылғ ан сауыттарды» осы санитариялық қ ағ идалардың 14-тармағ ында жазылғ ан шарттар сақ талғ ан кезде 3 кү н ішінде пайдалануғ а жол беріледі.

16. Вакциналардың «ашылғ ан сауыттарының» заттаң басында сауыттарды ашу кү ні мен уақ ыты кө рсетіледі.

17. «Ашылғ ан сауыттарды» бір егу кабинетінен екіншісіне тасымалдауғ а жол берілмейді.

18. Қ ызылшағ а, қ ызамық қ а, паротитке, туберкулезге, сары қ ызбағ а қ арсы вакциналар еріткіштермен араластырылғ аннан кейін тез арада немесе егер нұ сқ аулық та рұ қ сат етілген болса, кейіннен вакциналардың қ алдық тары жойыла отырып, 6 сағ ат ішінде пайдаланылады.

19. Ампулаларда шығ арылатын ИБП ашылғ аннан кейін дереу пайдаланылады.

20. Егу бригадалары тұ рғ ындарды ү йлерінде иммундау кезінде пайдаланылғ ан қ ұ тылар жұ мыс кү нінің соң ында жойылады.

3. Профилактикалық егуді жү ргізуге арналғ ан ү й-жайларғ а

ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

21. Профилактикалық егу жү ргізілетін ү й-жайда басқ а медициналық емшараларды (манипуляция) жү ргізуге жол берілмейді.

22. Егу кабинетінің ішін ә рлеу ылғ алды жинау мен дезинфекцияғ а тө зімді тегіс болады. Егу кабинетінде: табиғ и жарық тың, орталық тандырылғ ан сумен жабдық таудың, кә різдің, жылудың, қ ол жууғ а арналғ ан раковинаның болуы кө зделеді. Орталық тандырылғ ан сумен жабдық тау мен кә різдеу болмағ ан жағ дайда, персоналдың санитариялық -гигиеналық режімді жә не жеке гигиенаны сақ тауы ү шін жағ дай жасалады.

23. Егу кабинеті мынадай жабдық пен жарақ тандырылады:

1) сыйымдылығ ы ИБП сақ тау ү шін жеткілікті тоң азытқ ыш;

2) ИБП-ны тасымалдауғ а жә не жұ мыс кү ні ішінде сақ тауғ а арналғ ан термоконтейнер немесе тоң азыту сө мкелері;

3) электр қ уаты авариялық ажырағ ан жағ дайда, ИБП-ны уақ ытша сақ тауғ а арналғ ан термоконтейнер;

4) жұ мыс ү стелі, орындық тар;

5) ИБП-ны пайдалануғ а дайындауғ а арналғ ан медициналық ү стел;

6) аспаптар мен дә рілік заттарды сақ тауғ а арналғ ан медициналық шкаф;

7) жө ргекке орау ү стелі жә не (немесе) медициналық кушетка;

8) стерильді материал салынғ ан бикс;

9) тонометр, термометрлер, бір рет қ олданылатын шприцтер, шпательдер;

10) ИБП-лардың қ алдық тарын зарарсыздандыруғ а арналғ ан ыдыс;

11) пайдаланылғ ан бір рет қ олданылатын шприцтерді қ ауіпсіз кә деге жаратуғ а араналғ ан қ орап (бұ дан ә рі – Қ КҚ).

24. Егу кабинеті шокқ а қ арсы терапияның дә рілік препараттарымен қ амтамасыз етіледі: адреналиннің 0, 1 пайыздық (бұ дан ә рі – %) ерітіндісі, мезатонның 1 % ерітіндісі, преднизолон (дексаметазон, гидрокортизон), 1 % тавегил (2% супрастин), 2, 4% эуфиллин, 0, 05% строфантин, корглюкон, кордиамин;

25. Автокө лікпен, термоконтейнермен, егу материалымен, бір рет қ олданылатын шприцтермен, шокқ а қ арсы препараттармен толық тырылғ ан кө шпелі егу бригадасының қ ұ рамына білікті дә рігер жә не егу жү ргізетін мейірбике кіреді.

4. Вакциналарды егуге жә не егілген адамның вакцинация

кезең інен кейінгі жағ дайын бақ ылауғ а қ ойылатын

санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

26. Профилактикалық егу егілетін адамның медициналық қ ұ жатына егу жү ргізуге рұ қ сатты ресімдейтін дә рігер, ол болмағ анда фельдшер иммундауғ а қ арсы айғ ақ тар болмағ анда егілетін адамды тексергеннен кейін жү ргізіледі.

27. Егуді алғ аннан кейін егілген адамдар вакцинадан кейінгі асқ ынулар немесе вакцинадан кейінгі реакцияларғ а тә н емес (бұ дан ә рі – ВКА немесе ВКР) жағ дайлар туындағ ан жағ дайда шаралар қ абылдау ү шін денсаулық сақ тау ұ йымында медицина қ ызметкерінің бақ ылауында 30 минут болады. Кейіннен ауылдық дә рігерлік амбулаторияның (бұ дан ә рі – АДА) медицина қ ызметкері, емхананың учаскелік медицина қ ызметкері ө лі немесе белсенділігі жойылғ ан вакцинаны енгізгеннен кейін алғ ашқ ы ү ш кү нде жә не тірі вакцинаны енгізгеннен кейін 5-6 жә не 10-11 кү нінде ү йде бақ ылауды қ амтамасыз етеді.

28. АКДС бар вакцинаны енгізгеннен кейін егілген адамғ а егуден кейін 1 сағ аттан соң 6 сағ ат сайын, бірақ тә улігіне 4 реттен кө п емес 1 килограмм салмақ қ а 10-15 миллиграмнан 1-3 тә улік аралығ ында парацетамол бере отырып вакцинациядан кейінгі асқ ынулардың профилактикасы жү ргізіледі.

29. Медицина қ ызметкері қ арау кезінде вакцинацияғ а тә н емес реакция туындағ ан жағ дайда медициналық кө мекке жү гіну қ ажеттігі туралы егілетін адамғ а немесе егілетін балалардың ата-аналарына тү сіндіру жұ мысын жү ргізеді.

30. Егілген адамғ а шақ ыртылғ ан медицина қ ызметкері осы шақ ыртуғ а тез арада қ ызмет кө рсетеді, кезек кү ттірмейтін медициналық кө мек кө рсетеді жә не айғ ақ тар болғ ан кезде оны ауруханағ а жатқ ызады. ВКА-ғ а немесе ВКР-ғ а кү діктену кезінде медицина қ ызметкері жедел хабарлама жібереді.

31. ВКА-ның немесе ВКР-ның ә рбір жағ дайы дереу тексеруге жатады, оны алғ аш диагноз қ ойғ ан медицина қ ызметкері жү ргізе бастайды. Кейіннен тексеруге аумақ тық мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық қ адағ алау (бұ дан ә рі – МСЭҚ) органдарының жә не денсаулық сақ тау басқ армаларының мамандар бригадасы қ осылады. Қ ажет болғ ан жағ дайда бригаданың қ ұ рамына невропатолог, аллерголог, фтизиатр, инфекционист, патологоанатом жә не басқ а да мамандар қ осылады. Тексеру нә тижелері бойынша осы санитариялық қ ағ идаларғ а қ осымшағ а сә йкес ВКА немесе ВКР туралы есеп ресімделеді, ол ВКА немесе ВКР жағ дайларын тіркеу сә тінен бастап 10 кү н ішінде Қ азақ стан Республикасы Денсаулық сақ тау министрлігінің (бұ дан ә рі – Қ Р ДСМ) МСЭҚ комитетіне ұ сынылады. Ө лім-жітім кезінде патологиялық -анатомиялық ашып қ арау жә не гистологиялық зерттеу хаттамасының кө шірмелері қ оса ұ сынылады.

5. Профилактикалық егуге жататын балалар

контингентін есепке алуғ а қ ойылатын санитариялық -

эпидемиологиялық талаптар жә не орындалғ ан

профилактикалық егуді есепке алу

32. Иммундауғ а жататын контингентті профилактикалық егулермен толық қ амтуды қ амтамасыз ету ү шін санақ журналына балалар қ ұ рамына ө згерістерді енгізе отырып, жылына 2 рет (кө ктем-кү з) денсаулық сақ тау ұ йымдарының (фельдшерлік акушерлік пункт, АДА, емхана) медицина қ ызметкерлерінің кү шімен аумақ та тұ ратын балаларды есепке алуды жү ргізіледі.

33. Санақ журналына туғ ан, қ айтыс болғ ан, келген немесе кеткен адамдардың тегі бойынша деректерді енгізе отырып, балалардың динамикасын ай сайын бақ ылау жү ргізіледі.

34. Қ ызмет кө рсетілетін учаскеге келген балаларды белсенді анық тауды медицина қ ызметкері науқ астардың ү йлеріне баруы кезінде, олардың денсаулық сақ тау ұ йымдарына, консультациялық -диагностикалық емханаларғ а (бұ дан ә рі – КДЕ) медициналық кө мекке жү гінуі кезінде, балаларды есепке алудың дұ рыстығ ын ішінара бақ ылау кезінде жү зеге асырады.

35. Ересек контингентті есепке алу профилактикалық егу жоспарларын қ ұ ру алдында (тамыз-қ ыркү йек) жылына бір рет денсаулық сақ тау ұ йымдарының медицина қ ызметкерлерінің кү шімен жү ргізіледі.

36. Қ ызмет кө рсететін аумақ тағ ы жас топтары бойынша тұ рғ ындардың саны туралы жиынтық деректер белгіленген мерзімде аумақ тық МСЭҚ органдарына жә не облыстардың, республикалық маң ызы бар қ аланың жә не астананың денсаулық сақ тауды мемлекеттік басқ арудың жергілікті органдарына санақ аяқ талғ аннан кейін 14 кү н ішінде беріледі.

37. Профилактикалық егулерді есепке алу тиісті жазбаша тү рінде есепке алу нысандарында жү зеге асырылады, олар егудің жү ргізілген орны бойынша денсаулық сақ тау ұ йымдарында сақ талады.

38. Профилактикалық егуді дербес есепке алу егу паспортында жү ргізіледі.

39. Тұ рғ ындарды егуді толық есепке алуды жә не қ амтуды ү йлестіру мен бақ ылау аумақ тық денсаулық сақ тау ұ йымдарына жү ктелген:

1) учаскелік дә рігерлер профилактикалық егудің жылдық жоспарларын қ ұ рады, егу жү ргізуді ұ йымдастырады жә не ай сайын профилактикалық егу мен вакциналардың қ озғ алысы туралы есептерді КДЕ-ге тапсырады;

2) КДЕ профилактикалық егу жоспарының жиынтығ ын, профилактикалық егу мен вакциналардың қ озғ алысы туралы ай сайынғ ы есептердің жиынтығ ын жасайды;

3) КДЕ профилактикалық егудің жиынтық жоспарын жә не вакциналардың қ озғ алысы туралы ай сайынғ ы жиынтық есептерді аумақ тық денсаулық сақ тау басқ армаларына, профилактикалық егу туралы жиынтық ай сайынғ ы есептерді аумақ тық МСЭҚ органдарына ұ сынады.

6. Вакциналар мен еріткіштердің қ озғ алысы туралы

есепке алуғ а жә не есептілікке қ ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

40. Халық қ а профилактикалық егуді жү ргізетін денсаулық сақ тау ұ йымдары вакциналарды, еріткіштерді жә не басқ а да ИБП-ны есепке алуды жү ргізеді.

41. Халық қ а белгіленген мерзімдерде профилактикалық егу жү ргізетін денсаулық сақ тау ұ йымдары аумақ тық денсаулық сақ тау басқ армаларына вакциналардың қ озғ алысы туралы ай сайынғ ы есептерді жә не аумақ тық МСЭҚ органдарына профилактикалық егулер туралы ай сайынғ ы есептерді ұ сынады.

42. ИБП-ның артық қ орын болдырмау ү шін денсаулық сақ тау басқ армаларының облыстық дең гейдегі қ оймаларында 6 айдан аспайтын, қ алалық /аудандық дең гейдегі қ оймаларында – 3 айдан аспайтын жә не егу жү ргізетін денсаулық сақ тау ұ йымында – бір айдан аспайтын кө лемдегі қ оры сақ талады.

7. Иммундық -биологиялық препараттардың

пайдаланылмағ ан қ алдық тарын жоюғ а қ ойылатын

санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

43. ИБП-ның пайдаланылмағ ан қ алдық тары бар ампулалар мен сауыттарды егу жү ргізген медицина қ ызметкері мынадай тә сілдердің бірімен зарарсыздандырады жә не жояды:

1) 30 минут бойы қ айнату арқ ылы (кү йдіргі ауруына қ арсы вакциналар - 2 сағ ат);

2) Қ азақ стан Республикасында тіркелген жә не рұ қ сат етілген дезинфекциялау қ ұ ралына батыру.

44. Пайдаланылғ ан бір рет қ олданылатын шприцтер жә не инелер жарақ аттануды жә не ауру жұ қ тыруды болдырмау мақ сатында бө лшектелмейді, пішіні ө згертілмейді, оларды жуу жә не дезинфекциялауғ а жол берілмейді, олар жинауғ а жә не кә деге жаратуғ а жатады.

45. Пайдаланылғ аннан кейін бір рет қ олданылатын шприцтер мен инелер тесілмейтін, су ө тпейтін Қ КҚ -ғ а дереу салынады жә не белгіленген тә ртіппен кә деге жаратылады.

46. Егер ИБП топтамасында ИБП-ғ а қ оса ұ сынылғ ан нұ сқ аулық тың талаптарына 1 % ампулалар (сауыттар) сә йкес келмесе, онда ИБП-ның барлық вакциналары осы санитариялық қ ағ идалардың 43-тармағ ында кө рсетілген тә сілмен жойылуғ а жатқ ызылады.

_________________________

«Халық қ а профилактикалық

егуді жү ргізу бойынша

санитариялық -эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қ ағ идаларына

қ осымша

Нысан

Вакцинациядан кейінгі асқ ынулар жә не вакцинациядан кейінгі реакциялар туралы есеп

(қ осалқ ы ауруларғ а жатпайтын жағ дайды енгізу)*

1-кесте

2-кесте

* Есеп жасалады жә не Қ Р ДСМ МСЭҚ комитетіне ВКА немесе ВКР жағ дайлары тіркелгеннен кейін осы сызба бойынша 15 кү ннен кешіктірмей ұ сынылады.

** Вакцинация мен реакцияның басталуы арасындағ ы аралық минутпен, сағ атпен жә не кү ндермен белгіленеді.

________________________