Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Будущее время – Киләчәк заман
|
|
Будущее время (килә чә к заман) имеет две формы:
1. билгесез килә чә к заман (неочевидное будущее): яз-ар –напишет (видимо),
сө йлә -р- (видимо, возможно) расскажет.
2. билгеле килә чә к заман (категорическое будущее): яз-ачак (напишет), сө йлә -р- расскажет
| После основ на гласный | После основ на согласный | ||
| Тат.яз | Русс.яз | Тат.яз | Русс.яз |
| Аша-р | Поест | Сат-ар | Продаст |
| Яса-р | Сделает | Кайт-ыр | Вернется |
| Уйла-р | Подумает | Сал-ыр | Нальет, положит |
| Башла-р | Начнет | Ә йт-ер | Скажет |
| Уйна-р | Поиграет | Кил-ер | Придет |
| Сө йлә -р | Расскажет | Кү р-ер | Увидит |
| Эшлә -р | Будет работать | Бир-ер | Даст |
| Кара-р | Посмотрит |
Окончания будущего времени
1. Если основа глагола оканчивается на согласную, то к твердым выбираем – ачак; к мягким – ә чә к. Например: бар-ачак, кү р-ә чә к
Если основа глагола оканчивается на гласную, то к твердым выбираем – ячак; к мягким – ячә к.
Например: уйла-ячак, сайла-ячак, эшлә -ячә к, бә йлә -ячә к
Инфинитив
Как и в русском, так и татарском языке инфинитив называет действие, но не указывает время, лицо и число: язарга (писать), барырга (идти), укырга (учиться). Например:
Балалар мә ктә пкә укырга баралар. (Дети идут в школу учиться) Мин бу китапны укырга тиеш. (Я должен прочитать эту книгу).
Как правильно пользоваться падежными аффиксами с аффиксами принадлежности
| падеж | С аффиксами принадлежности 1 и 2 лица (минем, синең) (безнең, сезнең) | С аффиксами принадлежности 3 лица (аның) (аларның) | ||
| объяснения | объяснения | |||
| Б.к. | - | - | ||
| И.к. | ның нең | Если слово твердое ның; мягкое –нең | ның - нең | Если слово твердое ның; мягкое – нең |
| Ю.к. | а-ә (мн.ч га-гә) | Если слово твердое а; мягкое – ә (мн.ч га-гә) | -на-нә | Если слово твердое на; мягкое – нә |
| Т.к. | ны-не | Если слово твердое ны; мягкое – не | Н | Если слово твердое н; мягкое – н |
| Ч.к. | нан-нә н (мн.ч дан-дә н) | Если слово твердое нан; мягкое –нә н (мн.ч дан-дә н) | ннан-ннә н | Если слово твердое ннан; мягкое – ннә н |
| У-в.к | Да-дә | Если слово твердое да; мягкое – дә | нда-ндә | Если слово твердое нда; мягкое – ндә |
Приведем примеры
Это правило сочетает в себе как падежные окончания, так и окончания принадлежности
Вспомним окончания принадлежности минем, синең, аның
| падеж | С аффиксами принадлежности 1 и 2 лица единственного числа (минем, синең) | С аффиксами принадлежности 3 лица единственного числа (аның) | |
| объяснения | объяснения | ||
| минем | синең | аның | |
| Б.к. | Кү лмә гем, тубым | кү лмә гең, тубың | Кү лмә ге, тубы |
| И.к. | Кү лмә гемнең, тубымның | Кү лмә гең нең, тубың ның | Кү лмә генең, тубының |
| Ю.к. | Кү лмә гемә, тубыма | кү лмә гең ә, тубың а | Кү лмә генә, тубына |
| Т.к. | Кү лмә гемне, тубымны | кү лмә гең не, тубың ны | Кү лмә ген, тубын |
| Ч.к. | Кү лмә гемнә н, тубымнан | кү лмә гең нә н, тубың нан | Кү лмә геннә н, тубыннан |
| У-в.к | Кү лмә гемдә, тубымда | кү лмә гең дә, тубың да | Кү лмә гендә, тубында |