Тарау. Жалпы ережелер. 1-бап. Осы заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

1-бап. Осы Заң да пайдаланылатын негiзгi ұ ғ ымдар

Осы Заң да мынадай негiзгi ұ ғ ымдар пайдаланылады:

1) кө ркем қ ұ ндылық тар - шығ армашылық қ ызмет нә тижесiнде жасалғ ан мә дениет жә не ө нер туындылары;

2) кө термелеудiң салалық жү йесi - саланы дамытуғ а қ осқ ан ү лесi ү шiн мә дениет жә не ө нер қ ызметкерлерiн моральдық ынталандыру нысаны;

3) Қ азақ стан Республикасы халқ ының мә дени мұ расы - мемлекеттiк маң ызы бар жә не ө зге мемлекеттерге беру қ ұ қ ығ ынсыз Қ азақ стан Республикасына ерекше тиесiлi мә дени қ ұ ндылық тар жиынтығ ы;

4) мә дениет - адамзат жасағ ан ә рi жасайтын жә не жеке адамның жарасымды дамуына, Қ азақ стан Республикасы азаматтарының отаншылдығ ын тә рбиелеуге жә не эстетикалық қ ажеттерi мен мү дделерiн қ анағ аттандыруғ а бағ ытталғ ан материалдық жә не рухани қ ұ ндылық тар жиынтығ ы;

5) мә дениет қ ызметкерi - кә сiби қ ызметi мә дени қ ұ ндылық тарды сақ таумен, дамытумен, таратумен, пайдаланумен жә не оларғ а азаматтарды баулумен байланысты болатын жеке адам;

6) мә дениет саласындағ ы ә леуметтiк мә ндi iс-шаралар - республикалық дең гейде жә не шет елдерде есте тұ ту жә не мерейтой кү ндерiн, мә дениет кү ндерiн, фестивальдер, байқ аулар, конкурстар, кө рмелер ө ткiзу жө нiндегi iс-шаралар жә не кө рнектi мемлекет қ айраткерлерiн мә ң гi есте қ алдыру;

7) мә дениет саласындағ ы қ ызмет - мемлекеттiк органдардың, заң ды тұ лғ алардың жә не азаматтардың мә дени қ ұ ндылық тарды жасау, қ айта тү лету, сақ тау, дамыту, тарату жә не пайдалану, сондай-ақ оларғ а азаматтарды тарту жө нiндегi қ ызметi;

8) мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк саясат - мә дени жә не рухани қ ұ ндылық тарды жасауғ а, қ айта тү летуге, сақ тауғ а, дамытуғ а, таратуғ а жә не пайдалануғ а арналғ ан, мемлекеттiк органдар қ абылдайтын шаралар кешенi;

9) мә дениет саласындағ ы уә кiлеттi орган (бұ дан ә рi - уә кiлеттi орган) - мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк саясатты iске асыратын орталық атқ арушы орган;

10) мә дениет ұ йымдары - қ ызметiнiң негiзгi нысанасы мә дениет саласындағ ы қ ызметтi жү зеге асыру болып табылатын, Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес қ ұ рылғ ан заң ды тұ лғ алар;

11) мә дениет ұ йымдары қ ызметкерлерiн аттестаттау - мә дениет ұ йымдары қ ызметкерлерiнiң бiлiктiлiк дең гейiнiң бiлiктiлiк талаптарына сә йкестiгiн айқ ындау мақ сатында ө ткiзiлетiн рә сiм;

12) мә дени қ ұ ндылық тар - зайырлы жә не дiни сипаттағ ы мә дени мұ ра заттары, сондай-ақ тарихи, кө ркем, ғ ылыми немесе ө зге де мә дени мә нi бар қ ұ ндылық тар;

13) мә дени қ ызмет субъектiлерi - мә дениет саласындағ ы қ ызметке қ атысушы мемлекеттiк органдар, заң ды тұ лғ алар жә не азаматтар;

14) ұ лттық мә дени игiлiк - Ұ лттық мә дени игiлiк объектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiлген, ел тарихы мен мә дениетi ү шiн айрық ша мә нi бар мә дени қ ұ ндылық тар;

15) ұ лттық мә дени игiлiк объектiлерiнiң айрық ша режимi - тарихи-мә дени мұ ра объектiлерiн сақ тау, ұ стау, қ алпына келтiру, қ орғ ау жә не пайдалану жө нiнде мемлекет қ абылдайтын шаралар;

16) Ұ лттық мә дени игiлiк объектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi (бұ дан ә рi - Мемлекеттiк тiзiлiм) - ел тарихы мен мә дениетi ү шiн айрық ша мә нi бар ұ лттық - мә дени игiлiктiң тiзбесi;

17) шығ армашыл қ ызметкер - кә сiби немесе ә уесқ ой шығ армашылық қ ызметi кө ркем қ ұ ндылық тар жасауғ а, ә дебиет пен ө нер туындыларын орындауғ а немесе тү рлендiруге (тә ржiмалауғ а) бағ ытталғ ан жеке адам;

18) шығ армашылық қ ызмет - кез келген нысанда жә не кез келген тә сiлмен кө ркем қ ұ ндылық тар жасауғ а немесе ә дебиет пен ө нер шығ армаларын тү рлендiруге (тә ржiмалауғ а) бағ ытталғ ан қ ызмет;

19) шығ армашылық одақ - мә дениеттiң бiр немесе бiрнеше жанры кә сiби шығ армашыл қ ызметкерлерiнiң ө здерiнiң жеке мү шелiгi негiзiнде қ ұ рылатын қ оғ амдық бiрлестiгi.

2-бап. Қ азақ стан Республикасының мә дениет туралы
заң намасы

1. Қ азақ стан Республикасының мә дениет туралы заң намасы Қ азақ стан Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Заң нан жә не Қ азақ стан Республикасының ө зге де нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлерiнен тұ рады.

2. Егер Қ азақ стан Республикасы бекiткен халық аралық шартта осы Заң дағ ыдан ө згеше ережелер белгiленсе, онда халық аралық шарттың ережелерi қ олданылады.

3-бап. Мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк саясат
принциптерi

Қ азақ стан Республикасының мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк саясатының негiзгi принциптерi:

1) мә дениеттi мемлекеттiк қ олдау, Қ азақ стан Республикасы азаматтарының мә дениет саласындағ ы қ ызметiн жү зеге асыру жә не мә дени ө мiрге қ атысу қ ұ қ ық тарын қ амтамасыз ету жә не қ орғ ау;

2) азаматтардың ө з мү дделерi мен қ абiлеттерiне сә йкес кә сiби де, кә сiби емес те (ә уесқ ойлық) негiздегi шығ армашылық қ ызметiнiң еркiндiгi;

3) азаматтардың мә дени қ ұ ндылық тарды жасаудағ ы, қ айта тү летудегi, сақ таудағ ы, дамытудағ ы, таратудағ ы жә не пайдаланудағ ы қ ұ қ ық тары мен мү мкiндiктерiнiң тең дiгi;

4) тарихи жә не мә дени мұ раны қ орғ ау жә не олардың дамуында сабақ тастық ты қ амтамасыз ету;

5) қ азақ тың ұ лттық мә дениетiнiң тұ тастығ ын сақ тау жә не ө зара байыту факторларының бiрi ретiнде шет елдерде тұ ратын отандастармен мә дени байланыстарды дамыту;

6) қ азақ халқ ының жә не этностық диаспоралардың тарихи мұ расын сақ тау, қ оғ амның шығ армашылық ә леуетiн дамыту жә не молайту ү шiн қ ұ қ ық тық кепiлдiктер жасау;

7) Қ азақ стан Республикасының заң намалық актiлерiнде белгiленген тә ртiппен шығ армашылық одақ тарғ а, ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктерге бiрiгу еркiндiгi;

8) балаларды, оқ ушы жастарды ұ лттық жә не ә лемдiк мә дени қ ұ ндылық тарғ а баулуғ а, эстетикалық жә не отаншылдық қ а тә рбиелеуге ық пал ететiн тә рбие жү йесiн дамыту;

9) нарық жағ дайларында жұ мыс iстеуi ү шiн қ олайлы орта қ алыптастыруда мә дениет ұ йымдарына жә рдемдесу болып табылады.

4-бап. Мемлекеттiң мә дениет саласындағ ы негiзгi
мiндеттерi

Мемлекеттiң мә дениет саласындағ ы негiзгi мiндеттерi:

1) мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк саясатты iске асыру;

2) Қ азақ стан Республикасы халқ ының мә дениетiн қ айта тү летуге, сақ тауғ а, дамытуғ а жә не таратуғ а бағ ытталғ ан шаралар қ абылдау;

3) азаматтарды эстетикалық тә рбиелеуге жағ дайлар жасау;

4) мә дени қ ұ ндылық тарғ а еркiн қ ол жеткiзудi қ амтамасыз ету;

5) халық қ а мә дени қ ызмет етудiң мемлекеттiк ең тө менгi стандарттарын белгiлеу;

6) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарының инфрақ ұ рылымын дамытуды қ амтамасыз ету жә не материалдық -техникалық базасын нығ айту;

7) дарынды тұ лғ аларды қ олдауды қ амтамасыз ету;

8) мә дениет саласында Қ азақ стан Республикасының конституциялық қ ұ рылысын кү штеп ө згертудi, тұ тастығ ын бұ зуды, мемлекет қ ауiпсiздiгiне нұ қ сан келтiрудi, соғ ысты, ә леуметтiк, нә сiлдiк, ұ лттық, дiни, топтық -тектiк жә не рулық астамшылық ты, сондай-ақ қ атыгездiкке жә не зорлық -зомбылық қ а табынуды насихаттауғ а немесе ү гiттеуге жол бермеу жө нiнде шаралар қ олдану;

9) мә дени қ ұ ндылық тардың заң сыз ә кетiлуiне жә не ә келуiне, оғ ан меншiк иесi қ ұ қ ығ ының басқ ағ а заң сыз берiлуiне тосқ ауыл қ ою, оларды кез келген заң сыз иеленуден қ айтарып алуғ а шаралар қ олдану;

10) мә дениет саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық ү шiн жағ дайлар жасау;

11) Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес, азаматтардың ұ лттық - мә дени бiрлестiктерге қ атысу еркiндiгiн, мә дениет ұ йымдарын қ ұ руды, шетелдердегi отандастармен мә дени байланыстарды кең ейтуге қ атысуды қ оса алғ анда, ұ лттық жә не мә дени ө зiндiк ерекшелiгiн қ орғ ау жә не дамыту қ ұ қ ық тарын iске асыруды қ амтамасыз ету болып табылады.

2-тарау. МӘ ДЕНИЕТ САЛАСЫНДАҒ Ы МЕМЛЕКЕТТIК БАСҚ АРУ

5-бап. Мә дениет саласындағ ы қ ызметтi мемлекеттiк басқ ару

1. Мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк басқ аруды Қ азақ стан Республикасының Ү кiметi, уә кiлеттi орган жә не жергiлiктi атқ арушы
органдар жү зеге асырады.

2. Мемлекеттiк органдар ө з қ ұ зыретi шегiнде мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк саясатты iске асыруғ а қ атысады.

6-бап. Қ азақ стан Республикасы Ү кiметiнiң қ ұ зыретi

Қ азақ стан Республикасының Ү кiметi:

1) мә дениет, сондай-ақ халық аралық мә дени байланыстар саласындағ ы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағ ыттарын ә зiрлейдi жә не iске асыруды қ амтамасыз етедi;

2) мә дениеттi дамытудың салалық (секторлық) бағ дарламаларын бекiтедi;

3) мә дениет саласындағ ы қ ызметтi реттейтiн нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлердi шығ арады;

4) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарына, жекелеген кә сiби кө ркем жә не шығ армашылық ұ жымдарғ а " Академиялық " мә ртебе берудiң тә ртiбi мен шарттарын бекiтедi;

5) мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк мекемелердiң ақ ылы қ ызметтер кө рсету ережелерiн айқ ындайды;

6) Ұ лттық -мә дени игiлiк объектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiн жү ргiзу тә ртiбi мен шарттарын бекiтедi;

7) мә дени қ ұ ндылық тарды ә кетуге жә не ә келуге рұ қ саттар беру ережелерiн бекiтедi;

8) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарын қ ұ ру, қ айта ұ йымдастыру жә не тарату жө нiнде шешiм қ абылдайды;

9) ә леуметтiк - экономикалық даму бағ дарламаларында мә дениет саласындағ ы басым бағ ыттарды ескередi;

10) мә дениет саласында мемлекеттiк стипендиялар беру тә ртiбi мен ережелерiн белгiлейдi;

11) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарына, жекелеген кө ркем, шығ армашылық ұ жымдарғ а " Ұ лттық " мә ртебе берудiң тә ртiбi мен шарттарын Қ азақ стан Республикасы Президентiнiң бекiтуiне ұ сынады;

12) Қ азақ стан Республикасынан ә кетiлетiн жә не оғ ан ә келiнетiн мә дени қ ұ ндылық тарғ а сараптама жү ргiзу тә ртiбiн белгiлейдi.

7-бап. Уә кiлеттi органның қ ұ зыретi

Уә кiлеттi орган:

1) мемлекеттiк жә не салалық (секторлық) бағ дарламаларды ә зiрлейдi жә не iске асырады, Қ азақ стан Республикасы халқ ы мә дениетiнiң дамуы ү шiн жағ дайлар жасайды;

2) мә дениет саласында ғ ылыми бағ дарламалар ә зiрлейдi, бекiтедi жә не iске асырады;

3) мә дениет ұ йымдарының қ ызметiн реттейтiн нормативтiк қ ұ қ ық тық актiлер ә зiрлейдi;

4) мә дениет саласында ғ ылыми-ә дiстемелiк қ амтамасыз етудi жә не салааралық ү йлестiрудi жү зеге асырады;

5) ұ лттық -мә дени игiлiк объектiлерiнiң айрық ша режимiнiң сақ талуын қ амтамасыз етедi;

6) Қ азақ стан Республикасының аумағ ында тарих, материалдық жә не рухани мә дениет ескерткiштерiн есепке алу, қ орғ ау, консервациялау, реставрациялау жә не пайдалану жө нiнде, сондай-ақ елдiң кө рнектi мә дениет қ айраткерлерiн мә ң гi есте қ алдыру жө нiнде iс-шаралар ұ йымдастырады жә не Ұ лттық -мә дени игiлiк объектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiн жү ргiзедi;

7) театр, музыка ө нерiн, кинематографияны, кiтапхана жә не мұ ражай iсiн дамыту жө нiндегi республикалық маң ызы бар мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарының қ ызметiн қ олдайды жә не ү йлестiредi, мә дениет саласындағ ы республикалық мемлекеттiк мекемелердiң қ ызметiн қ амтамасыз етедi;

8) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарын қ ұ ру, қ айта ұ йымдастыру жә не тарату жө нiнде ұ сыныстар енгiзедi;

9) мә дениет саласында ә леуметтiк мә ндi iс-шаралар ө ткiзудi жү зеге асырады;

10) Қ азақ стан Республикасының заң намасымен белгiленген тә ртiппен мә дениет жә не ө нер қ айраткерлерiне Қ азақ стан Республикасының қ ұ рметтi атақ тарын жә не мемлекеттiк наградаларын беру туралы ұ сыныстар енгiзедi;

11) кө термелеудiң салалық жү йесiн ә зiрлейдi жә не бекiтедi;

12) шығ армашылық қ ызметтiң тү рлi салаларында ұ лттық (республикалық) жә не халық аралық конкурстар, сыйлық тар мен жү лделер тағ айындайды;

13) ведомстволық бағ ынысты мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарының жанрлық бейiмдiлiгiн жә не қ ызмет тегiн айқ ындайды;

14) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдары қ ызметкерлерiнiң санаттарына ү лгiлiк бiлiктiлiк талаптарын ә зiрлейдi жә не бекiтедi;

15) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдары қ ызметкерлерiн аттестаттау ережелерiн бекiтедi;

16) республикалық мә дениет ұ йымдары қ ызметкерлерiн аттестаттаудан ө ткiзедi;

17) барлық санаттағ ы мә дениет қ ызметкерлерiн қ айта даярлау жә не бiлiктiлiгiн арттыру жү йесiн ұ йымдастырады;

18) халық аралық мә дени ынтымақ тастық саласындағ ы қ ызметтi жү зеге асырады жә не ү йлестiредi;

19) шығ армашыл қ ызметкердiң мә ртебесiн растайтын сертификат беру тә ртiбiн бекiтедi;

20) Қ азақ стан Республикасының мұ ражай қ орын қ алыптастыру жә не ұ стау тә ртiбiн бекiтедi;

21) кө ркемдiк-сарапшы кең естер туралы ережелердi бекiтедi;

22) мә дени қ ұ ндылық тарды уақ ытша ә кетуге жә не ә келуге белгiленген тә ртiппен рұ қ сат бередi;

23) Мә дени қ ұ ндылық тарды ә кету жә не ә келу жө нiндегi сарапшы комиссия туралы ереженi бекiтедi;

24) мемлекеттiк жә не салалық (секторлық) бағ дарламаларды iске асыру жө нiнде қ оғ амдық ұ йымдармен ө зара iс-қ имылды жү зеге асырады;

25) ө з қ ұ зыретi шегiнде республика (ауылдық, кенттiк, аудандық, қ алалық, облыстық, республикалық) мә дениет ұ йымдарының қ ызметiн ү йлестiредi, меншiк нысандарына қ арамастан, мә дениет мә селелерi бойынша шығ армашылық одақ тармен жә не басқ а да ұ йымдармен ө зара iс-қ имылды жү зеге асырады;

26) дарынды жастарды жә не перспективалы шығ армашылық ұ жымдарды iздестiрiп, қ олдауғ а бағ ытталғ ан бағ дарламалар ә зiрлейдi;

27) музыка жә не театр ө нерi саласында репертуарлық саясатты ү йлестiредi;

28) кө ркемө нерпаздар ұ жымдарына " Халық тық " (ү лгiлi) атағ ын беру ережесi мен тә ртiбiн ә зiрлейдi жә не бекiтедi;

29) ұ лттық мә дени игiлiк объектiлерiнiң айрық ша режимi бойынша сарапшы комиссия қ ұ рады;

30) отандастармен мә дени байланыстардың дамуына жә рдемдеседi.

8-бап. Облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың,
астананың) жергiлiктi атқ арушы органының қ ұ зыретi

Облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) жергiлiктi атқ арушы органы:

1) мә дениет саласында ө ң iрлiк даму бағ дарламаларын ә зiрлейдi жә не олардың орындалуын қ амтамасыз етедi;

2) театр, музыка жә не кино ө нерi, мә дени-демалыс қ ызметi, кiтапхана жә не мұ ражай iсi саласында облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарын қ ұ рады, қ айта ұ йымдастырады, таратады, сондай-ақ олардың қ ызметiн ү йлестiрудi жү зеге асырады;

3) театр, музыка жә не кино ө нерiн, мә дени-демалыс қ ызметiн жә не халық шығ армашылығ ын, кiтапхана жә не мұ ражай iсiн дамыту жө нiнде облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарының қ ызметiн қ олдайды, облыс (республикалық маң ызы бар қ ала, астана) мекемелерiнiң мә дениет саласындағ ы қ ызметiн қ амтамасыз етедi;

4) шығ армашылық қ ызметтiң тү рлi салаларында облыстық (ө ң iрлiк) байқ аулар, фестивальдер жә не конкурстар ө ткiзудi ұ йымдастырады;

5) облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) тарих, материалдық жә не рухани мә дениет ескерткiштерiн есепке алу, қ орғ ау, консервациялау, реставрациялау жә не пайдалану, сондай-ақ елдiң кө рнектi мә дениет қ айраткерлерiн мә ң гi есте қ алдыру жө нiндегi жұ мысты ұ йымдастырады;

6) мә дени қ ұ ндылық тарды ә кету жә не ә келу жө нiнде сарапшылық комиссия қ ұ рады;

7) статистикалық байқ аулар жү ргiзедi жә не уә кiлеттi органғ а белгiленген нысанда статистикалық есептер ұ сынады;

8) облыстық (республикалық маң ызы бар қ алалық, астаналық) дең гейде сауық тық мә дени-бұ қ аралық iс-шаралар ө ткiзудi жү зеге асырады;

9) облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарының қ ызметкерлерiн аттестаттаудан ө ткiзедi;

10) ө з қ ұ зыретi шегiнде мә дениет саласындағ ы коммуналдық меншiктi басқ аруды жү зеге асырады;

11) облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) мә дени мақ саттағ ы объектiлерiнiң қ ұ рылысы, реконструкциясы жә не жө нделуi бойынша тапсырысшы болады;

12) тарихи-мә дени мұ раны сақ тау жө нiндегi жұ мысты ұ йымдастырады, тарихи, ұ лттық жә не мә дени дә стү рлер мен салттардың дамуына ық пал жасайды;

13) шығ армашыл қ ызметкердiң мә ртебесiн растайтын сертификаттарды белгiленген тә ртiппен бередi.

9-бап. Ауданның (облыстық маң ызы бар қ аланың)
жергiлiктi атқ арушы органының қ ұ зыретi

Ауданның (облыстық маң ызы бар қ аланың) жергiлiктi атқ арушы органы:

1) театр, музыка жә не кино ө нерi, кiтапхана жә не мұ ражай iсi, мә дени-демалыс қ ызмет саласында ауданның (облыстық маң ызы бар қ аланың) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарын қ ұ рады, сондай-ақ олардың қ ызметiн қ олдауды жә не ү йлестiрудi жү зеге асырады;

2) жергiлiктi маң ызы бар тарих, материалдық жә не рухани мә дениет ескерткiштерiн есепке алу, қ орғ ау жә не пайдалану жө нiндегi жұ мысты ұ йымдастырады;

3) ауданның (облыстық маң ызы бар қ аланың) сауық тық мә дени-бұ қ аралық iс-шараларын, сондай-ақ ә уесқ ой шығ армашылық бiрлестiктер арасында байқ аулар, фестивальдер жә не конкурстар ө ткiзудi жү зеге асырады;

4) статистикалық байқ ауларды жү зеге асырады жә не облыстың (республикалық маң ызы бар қ аланың, астананың) атқ арушы органына белгiленген нысанда статистикалық есептер ұ сынады;

5) ауданның (облыстық маң ызы бар қ аланың) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдары қ ызметкерлерiн аттестаттаудан ө ткiзедi;

6) ө з қ ұ зыретi шегiнде мә дениет саласындағ ы коммуналдық меншiктi басқ аруды жү зеге асырады;

7) ауданның (облыстық маң ызы бар қ аланың) мә дени мақ саттағ ы объектiлерiнiң қ ұ рылысы, реконструкциясы жә не жө нделуi бойынша тапсырысшы болады;

8) мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарын қ олдайды жә не материалдық -техникалық қ амтамасыз етуде жә рдем кө рсетедi.

3-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ МӘ ДЕНИЕТ САЛАСЫНДАҒ Ы Қ Ұ Қ ЫҚ ТАРЫ МЕН
МIНДЕТТЕРI

10-бап. Азаматтардың мә дениет саласындағ ы шығ армашылық
қ ызметке қ ұ қ ық тары

1. Азаматтардың ө з қ абiлеттерiне сай бұ л қ абiлетiн жұ мсау саласын, iске асыру нысандарын ө здiгiнен таң дау жә не кә сiби бiлiм алу жолымен шығ армашылық қ ызметпен айналысуғ а қ ұ қ ығ ы бар.
Шығ армашылық қ ызметпен айналысу кә сiби негiзде де, кә сiби емес (ә уесқ ой) негiзде де жү зеге асырылуы мү мкiн.

2. Азаматтарды мә дени қ ұ ндылық тарғ а баулу қ ұ қ ығ ы қ амтамасыз етiледi. Осы қ ұ қ ық тың шектелуi ұ лттық мә дени игiлiк объектiлерiнiң айрық ша режимiмен ғ ана айқ ындалуы мү мкiн.

3. Кә сiби жә не кә сiби емес (ә уесқ ой) шығ армашыл қ ызметкерлер зияткерлiк меншiк, ө з ең бегiнiң нә тижелерiне иелiк ету еркiндiгi, мемлекеттiң қ олдауы қ ұ қ ық тары саласында тең қ ұ қ ылы.
Азаматтардың кә сiби жә не кә сiби емес (ә уесқ ой) шығ армашылық қ ызметi ұ жымдық немесе жеке негiзде жү зеге асырылады.

4. Ә рбiр азаматтың мә дени қ ұ ндылық тардың меншiк иесi болуғ а қ ұ қ ығ ы бар. Жеке меншiктi алу, пайдалану жә не оғ ан иелiк ету Қ азақ стан Республикасының заң дарымен реттеледi.

5. Ә рбiр азаматтың ө зiнiң шығ армашылық қ ызметiн Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес шетелдерге шығ арып, кө рмелер ұ йымдастыруғ а немесе ө зге де жолдармен ұ сынуғ а жә не iске асыруғ а қ ұ қ ығ ы бар.

11-бап. Азаматтардың мә дениет саласындағ ы мiндеттерi

Азаматтар:

1) Қ азақ стан Республикасының мә дениет саласындағ ы заң намасының талаптарын сақ тауғ а;

2) тарихи жә не мә дени мұ раны сақ тауғ а қ амқ орлық жасауғ а, тарих жә не мә дениет ескерткiштерiн, табиғ и қ ұ ндылық тарды қ астерлеуге;

3) мә дениеттi, мемлекеттiк тiлдi жә не басқ а да тiлдердi, қ азақ халқ ының жә не этностық диаспоралардың ә дет-ғ ұ рыптарын, салт-дә стү рлерiн қ ұ рметтеуге мiндеттi.

12-бап. Мемлекеттiң азаматтардың мә дениет саласындағ ы
қ ызмет қ ұ қ ық тарын қ амтамасыз ету жө нiндегi
мiндеттерi

1. Мемлекет мә дени ө мiрге қ атысу, мә дени қ ұ ндылық тарғ а қ ол жеткiзу, мә дениет жә не ө нер мамандық тары бойынша бiлiм алу қ ұ қ ық тарын қ амтамасыз ету жолымен азаматтардың мә дениет саласындағ ы қ ызмет қ ұ қ ық тарына кепiлдiк бередi.

2. Мемлекеттiк органдар бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында жә не мә дениет ұ йымдарында Қ азақ стан Республикасы халқ ының мә дени мұ расын насихаттауғ а ық пал етедi.

4-тарау. ШЫҒ АРМАШЫЛ Қ ЫЗМЕТКЕРЛЕРДIҢ ЖӘ НЕ МӘ ДЕНИЕТ
Қ ЫЗМЕТКЕРЛЕРIНIҢ, ШЫҒ АРМАШЫЛЫҚ ОДАҚ ТАРДЫҢ ЖӘ НЕ КӘ СIБИ ЕМЕС
(Ә УЕСҚ ОЙ) ШЫҒ АРМАШЫЛЫҚ БIРЛЕСТIКТЕРДIҢ Қ Ұ Қ ЫҚ ТЫҚ МӘ РТЕБЕСI

13-бап. Шығ армашыл қ ызметкердiң мә ртебесi

1. Шығ армашылық одақ тың мү шесi - шығ армашыл қ ызметкердiң мә ртебесiн ө з қ ұ рылтай қ ұ жаттарына сә йкес осы одақ растайды.

2. Шығ армашылық одақ тарғ а мү ше емес шығ армашыл қ ызметкердiң мә ртебесi сертификатпен расталады.

3. Кандидаттың шығ армашылық қ ызметi шығ армашыл қ ызметкер сертификатын алуғ а негiз болып табылады.

14-бап. Шығ армашыл қ ызметкердiң жә не мә дениет
қ ызметкерiнiң қ ұ қ ық тары мен мiндеттерi

1. Шығ армашыл қ ызметкердiң:

1) жария етiлуi немесе жоғ алуы ө зiнiң шығ армашылық қ ызметтi жү зеге асыруғ а байланысты мү дделерiне нұ қ сан келтiретiн немесе келтiруi мү мкiн ақ паратты қ орғ ауғ а;

2) ө з қ ызметiне ү шiншi тұ лғ аларды тартуғ а;

3) мә дениет саласында мемлекеттiк саясатты қ алыптастыруғ а қ атысуғ а;

4) шығ армашылық жә не кә сiби мү дделерi бойынша қ оғ амдық бiрлестiктерге, қ ауымдастық тарғ а жә не одақ тарғ а кiруге;

5) шығ армашылық қ ызметтi жү зеге асыру ү шiн мұ рағ аттарғ а, кiтапханаларғ а, мұ ражайларғ а жә не басқ а да мә дениет ұ йымдарына еркiн баруына қ ұ қ ығ ы бар.

2. Мә дениет қ ызметкерi:

1) кә сiптiк, шығ армашылық одақ тарғ а жә не басқ а да қ оғ амдық бiрлестiктерге кiруге;

2) кә сiби қ ызметiн жү зеге асыру ү шiн жағ дайлардың қ амтамасыз етiлуiне;

3) егер мемлекеттiк емес мә дениет ұ йымының қ ызметкерi болса, мемлекеттiк бюджет немесе жұ мыс берушiнiң есебiнен бiлiктiлiк дең гейiн арттыруғ а;

4) мемлекеттiк бюджеттiң немесе жұ мыс берушiнiң қ аражаты есебiнен қ айта даярлық тан ө туге;

5) Қ азақ стан Республикасы заң намасында белгiленген тә ртiппен қ осымша жә не ү стеме ақ ығ а қ ұ қ ығ ы бар.

3. Шығ армашыл қ ызметкер жә не мә дениет қ ызметкерi ө з қ ызметiн жү зеге асыру кезiнде Қ азақ стан Республикасы заң намасының талаптарын сақ тауғ а мiндеттi.

15-бап. Шығ армашыл қ ызметкерлердi жә не мә дениет
қ ызметкерлерiн ә леуметтiк қ орғ ау

1. Қ ызметi зиянды (айрық ша зиянды) ең бек жағ дайларымен, қ атерге бас тiгумен жә не кә сiптiк аурулар қ аупiмен байланысты шығ армашыл қ ызметкерлердi жә не мә дениет қ ызметкерлерiн ә леуметтiк қ орғ ау жә не сақ тандыру, сондай-ақ оларды зейнетақ ымен қ амсыздандыру Қ азақ стан Республикасының заң дарында кө зделген тә ртiппен жә не жағ дайларда жү зеге асырылады.

2. Қ азақ стан Республикасының қ ұ рметтi атақ тары мен мемлекеттiк наградаларына ие болғ ан шығ армашыл қ ызметкерлердi жә не мә дениет қ ызметкерлерiн, сондай-ақ аса дарынды жас шығ армашыл қ ызметкерлердi мемлекеттiк қ олдау мақ сатында Қ азақ стан Республикасының Ү кiметi белгiлеген тә ртiппен мә дениет саласындағ ы мемлекеттiк стипендиялар тағ айындалады.

16-бап. Шығ армашылық одақ тар

1. Мә дениет саласындағ ы бiрлескен кү ш-жiгердi талап ететiн шығ армашылық қ ызметтi жү зеге асыру ү шiн ерiктi негiзде шығ армашылық одақ тар қ ұ рылуы мү мкiн.

2. Қ азақ стан Республикасында республикалық, ө ң iрлiк жә не жергiлiктi шығ армашылық одақ тар қ ұ рылып, жұ мыс iстеуi мү мкiн.

3. Қ азақ стан Республикасы облыстарының тең жартысынан астамының аумағ ында қ ұ рылымдық бө лiмшелерi (филиалдары мен ө кiлдiктерi) бар, қ ызметiн Қ азақ стан Республикасының бү кiл аумағ ында жү зеге асыратын шығ армашылық одақ республикалық деп танылады.

4. Қ азақ стан Республикасы облыстарының жартысынан аз аумағ ында қ ұ рылымдық бө лiмшелерi (филиалдары мен ө кiлдiктерi) бар шығ армашылық одақ тар ө ң iрлiк деп танылады.

5. Қ ызметi бiр облыс (республикалық маң ызы бар қ ала, астана) аумағ ында жү зеге асырылатын шығ армашылық одақ тар жергiлiктi шығ армашылық одақ тар деп танылады.

6. Шығ армашылық одақ тардың халық аралық шығ армашылық ұ йымдармен қ арым-қ атынастары Қ азақ стан Республикасының заң дарымен, сондай-ақ халық аралық шарттарымен реттеледi.

7. Шығ армашылық одақ тарды қ ұ ру, қ айта ұ йымдастыру жә не тарату Қ азақ стан Республикасының азаматтық заң намасында белгiленген тә ртiппен жү зеге асырылады.

17-бап. Шығ армашылық одақ қ а мү шелiк

1. Шығ армашылық одақ тың жарғ ысында белгiленген талаптарғ а сай келетiн шығ армашыл қ ызметкердiң шығ армашылық одақ қ а кiруге қ ұ қ ығ ы бар.

2. Шығ армашылық одақ тың жарғ ысында кандидаттарғ а жә не мү шелерге қ ойылатын талаптар азаматтардың мү лiктiк жә не мү лiктiк емес қ ұ қ ық тарына нұ қ сан келтiрмеуге, олардың қ ұ рамына тиiстi шығ армашылық кә сiптердiң неғ ұ рлым бiлiктi ө кiлдерiнiң бiрiгуiне, олардың кә сiби жә не шығ армашылық ө суiне ық пал етуге тиiс.

18-бап. Кә сiби емес (ә уесқ ойлық) шығ армашылық
бiрлестiктер мен ұ жымдар

Кә сiби емес (ә уесқ ойлық) шығ армашылық бiрлестiктер мен ұ жымдар азаматтардың, қ оғ амдық бiрлестiктердiң, мә дениет ұ йымдарының, жергiлiктi ө кiлдi жә не атқ арушы органдардың бастамасы бойынша қ ұ рылады жә не Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес жұ мыс iстейдi.

5-тарау. МӘ ДЕНИЕТ САЛАСЫНДАҒ Ы Қ ЫЗМЕТ

19-бап. Мә дениет саласындағ ы қ ызметтi ұ йымдастыру

Мә дениет саласындағ ы қ ызмет театрлардың, филармониялардың, оркестрлердiң, цирктердiң, студиялардың, мектептердiң, шеберханалардың, орындаушылық ұ жымдардың, мұ ражайлардың, кiтапханалардың, кө ркемө нер салондары мен галереяларының, кинотеатрлардың жә не киноқ ондырғ ылардың, мә дени-демалыс ұ йымдарының, зерттеу жә не реставрациялау орталық тарының, мә дени-тарихи орталық тардың, тарихи-мә дени жә не табиғ ат қ орық тарының, аймақ тарының жә не басқ а да мә дениет ұ йымдарының жұ мыс iстеуiн қ амтамасыз ету жолымен жеке жә не заң ды тұ лғ алардың мә дени қ ұ ндылық тарды жасауы, насихаттауы, таратуы, пайдалануғ а беруi жә не қ орғ ауы арқ ылы жү зеге асырылады.
Мә дениеттiң дамуы ү шiн ө з қ ызметiн Қ азақ стан Республикасының заң намасынасә йкес жү зеге асыратын мә дениеттi дамыту қ орлары қ ұ рылуы мү мкiн.

20-бап. Мә дениет ұ йымдары

1. Мә дениет ұ йымдарын қ ұ ру, қ айта ұ йымдастыру жә не тарату Қ азақ стан Республикасының азаматтық заң намасында белгiленген тә ртiппен жү ргiзiледi.

2. Мә дениет ұ йымдары қ ызметiнiң тү рлерiн олардың қ ұ рылтайшылары айқ ындайды жә не бұ л олардың жарғ ыларында кө рiнiс табады.

3. Ө з қ ызметiн Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес жү зеге асыратын мә дениет ұ йымдары мемлекеттiк, мемлекеттiк емес жә не халық аралық ұ йымдар болуы мү мкiн.

21-бап. Мә дениет ұ йымдарының мә ртебесi

1. Мә дениет саласындағ ы қ ызметiнiң айрық ша мемлекеттiк жә не қ оғ амдық мә нi бар мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарына, жекелеген кө ркем, шығ армашылық ұ жымдарғ а " Ұ лттық " мә ртебе берiлуi мү мкiн.
" Ұ лттық " мә ртебе берудiң тә ртiбi мен шарттарын Қ азақ стан Республикасы Ү кiметiнiң ұ сынуы бойынша Қ азақ стан Республикасының Президентi бекiтедi.

2. Ө з саласында жетекшi болып табылатын мемлекеттiк мә дениет ұ йымдарына жекелеген кә сiби кө ркем жә не шығ армашылық ұ жымдарғ а ұ лттық мә дениет пен ө нердi қ алыптастырудағ ы, дамыту мен насихаттаудағ ы елеулi ү лесi ү шiн Қ азақ стан Республикасы Ү кiметi бекiткен тә ртiппен " Академиялық " мә ртебе берiледi.
3. Мемлекеттiк мә дениет ұ йымдары жекешелендiруге жатпайды.