орытынды

Қ аржылық есеп – бұ л шаруашылық қ ызметтің нә тижелерін сипаттайтын кө рсеткіштердің тә ртіпке келтірілген жү йесі, ол ағ ымдағ ы бухгалтерлік есеп ақ паратына негізделген.

Қ аржылық есептің мақ саты – тұ тынушыларды қ андай да бір қ ұ рылымдағ ы қ ажетті ақ параттармен қ амтамасыз ететін қ аржылық жағ дайдың шынайы кө рінісін бейнелеу.

Қ аржылық есеп субъект (кә сіпорын, ұ йым) қ ызметіндегі жасалғ ан жұ мыстар мен шаруашылық операцияларының тү пкілікті қ аржылық нә тижесін кө рсетеді. Субъектінің қ аржылық жағ дайын сипаттайтын элементтердің активтері, міндеттемелерге жә не жеке меншіккапиталғ а топтастыруғ а болады. Топтастырылғ ан ақ параттар қ олда бар экономикалық ресурстарды, субъектінің оларды ө ркендеуге жә не бақ ылауғ а қ абілеті жететінін ашып кө рсетеді.

Қ аржылық есеп негізінде субъектінің қ аржылық жағ дайының нашарлай бастау тенденциясын дер уақ ытында аң дып, оның шаруашылық қ ызметіндегі жағ ымсыз қ ұ былыстардың алдын алуғ а болады, сондай-ақ пайданы молайту ү шін ішкі резервтерді анық тауғ а, соны жұ мылдырып, тиімді пайдалану арқ ылы табысқ а жетуге болады. Кә сіпорындардағ ы қ аржы қ ызметінің ойдағ ыдай барысы алғ а қ ойғ ан мақ сатқ а, жоспарланғ ан кө рсеткіштерге қ ол жеткізуге қ ажетті жағ дай жасайды, кә сіпорынның ө ндірістік қ ызметінің ү здіксіздігі қ аржылық жағ дай қ алыпты тұ рақ тылығ ын қ амтамасыз етеді, ал бұ лар кә сіпорынның тө лем қ абілетіне кепілдік береді.

Қ Р-нда енгізілген қ аржылық есеп негізгі параметрлері бойынша халық аралық стандарттар талаптарына сә йкес келеді.

Қ Р-ның заң дарында бұ л тұ ғ ырнамалар жү зеге асырылады. Бухгалтерлік есеп пен қ аржылық есеп беру Қ Р-нда есептеу, ү здіксіздік, дә лдік, шынайлылық пен кедергісіз берілетіндік, бейтараптық, салыстырмалық, жү йелілік принциптеріне сай жү зеге асырылады.

Есептеу принципі мынаны білдіреді: табыстар ең бек сің іріліп табылғ аннан кейін аударылады, ал шығ ындар шығ арылғ ан соң есептелінеді, яғ ни операциялар мен оқ иғ алар есептік баланс пен қ аржылық -шаруашылық қ ызмет нә тижелері туралы есепте олардан тү скен несие ақ ша қ аражаты тө ленген сә тінен бастап емес, пайда болғ ан сә тінен бастап есепке алынады.

Қ аржылық есепті жасау ү шін есептік уақ ыт болып есепті кезең дегі календерлық соң ғ ы кү н есептелінеді. Қ олданылып жү рген заң ғ а сә йкес жылдық есеп ү шін есеп беру кезең і календерлық жылдың 1 қ аң тарынан бастап 31желтоқ санғ а дейін. Егер Қ Р заң ында басқ аша жағ дай қ аралмаса, есеп ә р жылдың 30 сә уірінен кешіктірілмей тапсырылуы керек.

Пайдаланылғ ан ә дебиеттер тізімі:

1. Назарова В.Л. «Шаруашылық жү ргізуші субъектілердегі бухгалтерлік есеп» - Алматы, «Экономика» 2005

2. Радостовец В.К., Ғ абдуллин Т.Ғ., Радостовец В.В., Шмидт О.И. «Кә сіпорындағ ы бухгалтерлік есеп» - Алматы, 2003ж.

3. Кеулімжаев Қ.К., Ә жімбаева Н.З., Қ ұ дайбергенов Н.А., Жантаева А.Ә. «Қ аржылық есеп» - Алматы, «Экономика», 2005ж.

4. Ертісбаев Е.Қ. «Сауда кә сіпорынның экономикасы» - Қ арағ анды, 2003ж.

5. К.Ә. Китебаева «Бухгалтерлік есеп принциптері» - Қ арағ анды 2002ж.

6. Кривогузова Н.А. «Экономикалық талдау» - Қ арағ анды, 2004

7. «Бухгалтер бюллетені» журналы, №3-4, қ аң тар 2005ж., «БИКО» баспа ү йі

8. «Нормативные акты» - №12 (192),»Қ аржы-қ аражат», 2003

9. «Библиотека бухгалтера и предпринимателя» - №7 (156), шілде 2003ж., «БИКО» баспа ү йі