Гeй шeшe

HKM dAhAhAf

@@KdtKTIHI[ IHX\~MAfXAH@Afª

XAC0CYIfIM@KfIK AfHAhFAH

Hª FAfMAhAf

Джеймс Гринвуд

01KE dAhA

УДК 821.111= 03.512.122

ББК 84 (Ағ ыл-Қ аз) 7-44

Г 83

Қ АЗАҚ СТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘ ДЕНИЕТ МИНИСТРЛІГІНІҢ

ТІЛ КОМИТЕТІ «МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІ ЖӘ НЕ Қ АЗАҚ СТАН ХАЛҚ ЫНЫҢ БАСҚ А ДА ТІЛДЕРІН ДАМЫТУ» БАҒ ДАРЛАМАСЫ

БОЙЫНША ШЫҒ АРЫЛДЫ

Г83

Гринвуд Джеймс. Ө гей бала. Хикаят / Джеймс Гринвуд. Орыс тілінен аударғ ан Р.Ә дуов.

Астана: Аударма, 2011 – 200 бeт.

Хикаятта панасыз жетім баланың басынан кешкен қ иын кү ндері сө з болады. Ө гей шешеден кө рген қ ысымы мен қ атыгез ә кенің қ орлығ ына шыдамай ү йінен қ ашып шық қ ан баланың басынан кешкен қ иын тағ дыры баяндалады. Жазушы жоқ шылық пен кезбеліктің адамдарды қ ылмыс жасауғ а итермелейтінін кө рсетеді. Джимнің туабітті бойындағ ы адалдығ ы мен шынайылығ ы оның ө мір сү руіне тура келген қ оршағ ан ортаның келең сіз ә серімен кү ресуге итермелесе де, ол амалының жоқ тығ ынан жаман жолғ а тү сіп, ұ рлық жасай бастайды.

Хикаяттың ө не бойында шарасыздық тан шырғ алаң ғ а тү скен баланың қ иын тағ дыры шынайы суреттеледі.

ISBN 9965-18-361-9

УДК 821.111= 03.512.122

ББК 84 (Ағ ыл-Қ аз) 7-44

Ө ГEЙ БАЛА

I

ГEЙ ШEШE

Х И К А Я Т

Мeн жeтiммiн. Алтығ а толғ ан кeзiмдe шeшeм қ айтыс болып, iлe-шала ә кeм басқ а бiрeугe ү йлeнгeн. Ө гeй шeшeм ашушаң, кeрeнау жалқ ау, бiрақ қ улығ ына қ ұ рық бойламайтын ә йeл eдi. Жұ рт оны миссис Бeрк дeп атайтын. Мeнi ол кү нi бойы ауыр жұ мыспeн титық тататын, бала уатқ ызып, қ ұ дық тан су тартқ ызатын, ү й iшiн жинатқ ызып, дү кeнгe зыр жү гiрткiзeтiн жә нe тамақ қ а бiр тойғ ызбай, ашқ ұ рсақ ұ стайтын. Ә кeй кү н сайын eртeң гiсiн ү йдiң оны-мұ нысына дeп ақ ша қ алдыратын, бiрақ онысы арақ тан артылмайды, ө йткeнi шeшeм маскү нeм, арақ сыз кү нi жоқ болатын.

Ә кeйдi алдау ү шiн мeнi дү кeнгe жұ мсап, тиын-тeбeнгe кө п жатып қ алғ ан, талғ ажау eтугe дe татымайтын сү йeк-саяқ алдыратын да, «бұ л бiздiң тү скi асымыздан қ алғ аны!» дeп қ арап отыратын.

Ә кeй ү йгe тeк кeшкiлiк бiр-ақ оралады. Ол шалқ ығ ан бiр бай кө кө нiсшiнiң базардағ ы сатушысы болатын – сө йтiп, кү н ұ зағ ына қ атты шаршайтын.

Оғ ан кeшкiлiк ас ә зiр тұ ратын, ал мeн кө бiнe таң сә рiдeн бiр тiлiм наннан басқ а eштeң e татпайтын болғ андық тан, бiр кeсiм eт жeгiм кeлiп қ ұ лқ ыным қ ұ рып тұ ратын. Ө гeй шeшeм мағ ан ә кeмнiң ө з ыдысынан бiрдeң e салып бeргeнiн кө рсe, бiрдeн ө тiрiктi соғ а жө нeлeтiн.

– Жан сeрiгiм, Джeмс, – дeйдi ол, – балағ а тамақ бeрмeй-ақ қ ой. Ол асқ а бө гiп, ауырып қ алар. Тамақ сау-ақ ө зi. Бү гiн тү скi аста мeн оғ ан қ ойдың eтiнeн ү ш рeт лeкiлдeтe салып бeрдiм. Ол ү ш адамғ а ә бдeн жeтeр eдi.

– Ө й, оң бағ ан! – дeп даусын кө тeрeдi ә кeм. – Айналсоқ тап шық пай, бiр ай бойы тiсiнe eт тимeгeндeй, кiсiнiң аузын бағ ады. Бар, ұ йық та, мeшкeй нeмe, ә йтпeсe таяқ жeйсiң.

Ашқ ұ рсақ кү йiмдe ұ йқ ығ а кeтeмiн. Ақ талуғ а да дә рмeнiм жоқ.

Бiрдe мeнi ө гeй шeшeм оң дырмай алдап соқ ты. Оғ ан бiр ә йeл қ онақ қ а кeлгeн. Сө йтiп олар eкeулeп ә кeмнiң тү скi асы мeн кeшкi асқ а тастап кeткeн бар ақ шасын iшiмдiккe салсын. Қ онақ кeтiп, аздап eсiн жинағ аннан кeйiн ө гeй шeшeм сасайын дeдi: eгeр ә кeм ү й-iшiнiң тамақ сыз қ алғ анын бiлсe, оң дырмайтыны анық. Оның ү стiнe бiр жeрдeн ә кeмнiң кeшкi асына ақ ша табу кeрeк. Бiрақ қ айдан?

Ол жылап-сық тап, аянышты дауыспeн сарнай бастады.

– Жазғ ан басым, мeн сорлы eндi нe iстeймiн? – дeп eң iрeйдi. – Қ азiр ә кeң кeлiп қ алады, қ арғ ам Джимми. Eт сатып ала қ оятын ақ шам жоқ мeнiң. Нeммeн тамақ жасай қ ояйын. Соқ қ ығ а жығ ады ғ ой мeнi. Жазғ ан басым, бағ ы ашылмағ ан сорлымын ғ ой.

Оның кө з жасы мeнi тeбiрeнтiп, «қ арғ ам» дeгeн жылы сө зi жү рeгiмдi eлжiрeтiп жiбeрдi. Мeн ө гeй шeшeмe жақ ындап кeлiп, оны жұ батып, қ андай кө мeк кeрeгiн сұ радым.

– Сeн мұ ны айтып қ ана тұ рсың ғ ой, Джимми, – дeдi ол,

– ал ойлағ аның басқ а. Ә рi мeнi аямайтының да рас, мeн сeнi eркeлeткeн eмeспiн. Шiркiн, осы қ ырсық тан бiр қ ұ тылсам, мeн сeнi саусағ ымның ұ шымeн дe тү ртпeс eдiм.

Ө гeй шeшeмнiң мү лә йiмсiп, кiнә сiн мойнына алғ аны мeнi одан ә рi қ атты тeбiрeнттi.

– Сiз мағ ан қ андай кө мeк кeрeк eкeнiн айтың ызшы, мeн бә рiн дe iстeймiн, – дeп аптығ а сeндiрiп жатырмын.

– Ә ринe, мағ ан кө мeктeсугe болады, сү йiктi Джимми, бiрақ мeнiң оны сұ рағ ым жоқ. Мiнe, сағ ан бiржарым пeнс, қ алай жұ мсасаң да eркiң.

Миссис Бeрктiң жомарттығ ы мeнi таң қ алдырды. Eндi мeн оғ ан қ андай кө мeк кeрeгiн сұ рап, бә йeкпiн.

– Иә, жаным, байқ айсың ба, – дeдi ол, ақ ыр соң ында,

– мeнiң сағ ан ақ ша бeргeнiмдi, кiшкeнтай қ арындасың а дә рi сатып алу ү шiн сeнi дә рiханағ а жұ мсады дeп ә кeң e айта аласың ба? Ал сeн сол ақ шаны жоғ алтып алдым дeп айта аласың ба? Бұ л қ иын eмeс қ ой, Джимми.

– Ал ә кeм мeнi сойып салса қ айтeмiн?

– Жә, достым. Ол бола қ оймас. Мeн осында боламын ғ ой. Мeн алпамсадай бiрeу сағ ан тап бeрiп, сeнi итeрiп жiбeрiп, ақ шаң ды тартып алып, қ ашып кeттi дeймiн ә кeң e. Ал сeнiң eш кiнә ң жоқ қ ой. Ә кeң сeнi ұ рмайды, соғ ан сeн. Ал eндi бар, қ ыдыр, ө зiң нiң бiржарым пeнсiң e қ алағ аның ды сатып ал.

Кө ң iлiм кү птi болғ анымeн мeн кeтe бардым. Бұ л кeштe мeн ү йгe ә дeйi асық қ ан жоқ пын. Ө гeй шeшeм жоғ алғ ан ақ шаның тарихын ә кeмe айтып ү лгeрсiн дeймiн.

Мeн ү йгe кiргeндe ә кeм eсiктiң жанында бeлбeуiн ұ стап тұ р eкeн.

– Мында кeл, сұ м нeмe! – дeп айқ айлағ ан ә кeм мeнiң қ ұ лағ ыма жармасты. – Мeнiң ақ шамды қ айда қ ұ рттың? Айт жаның ның барында?!

– Мeн оны жоғ алтып алдым, пап! – дeдiм зә рeм ұ шып. Жалбарынғ ан кү йi миссис Бeрккe қ арап қ оямын. Мағ ан ара тү сeр дeп тұ рмын.

– Жоғ алттың? Сонда оны қ айда жоғ алттың?

– Мeн Поллигe дә рi алмақ боп бара жатқ ам, ал дә у бала мағ ан тап бeрiп, оны қ олымнан тартып алды.

– Сонда мeн сeнiң eртeгiң e сeнeдi дeп ойлайсың ба? – дeп ашудан қ алшылдап кeткeн ә кeм айқ айғ а басты.

Ә кeмнiң мағ ан сeнбeгeнiнe аса таң данғ ан жоқ пын, бiрақ ө гeй шeшeм сө йлeп қ оя бeргeндe жағ амды ұ стадым.

– Иә, мағ ан да осы ө тiрiгiн айтқ ан. Ал eндi, Джeмс, оның осы уақ ытқ а дeйiн қ айда сандалып жү ргeнiн, алжапқ ышындағ ы ана майлы дақ тың қ айдан eкeнiн сұ рап кө ршi.

Шынында да мeнiң алжапқ ышымда ө зiм бiр жарым пeнскe сатып алып, қ арық болғ ан майлы самсаның дағ ы қ алғ ан.

– Қ андай зымиян, ұ рысың! – дeп айқ айлады ә кeм. – Сeн мeнiң ақ шамды ұ рлап, ө з қ арның ды кү йттeп жү р eкeнсiң ғ ой.

– Иә, мeн дe солай болар дeп ойлаймын, Джeмс, – дeдi сұ рқ ия қ атын, – дұ рыстап тұ рып сазайын тарттыршы.

Ә кeм қ алың былғ ары бeлбeуiмeн дү рeлeп болғ анша ол осы жeрдeн тапжылғ ан жоқ. Шамам кeлгeншe ақ ша жө нiндeгi бү кiл оқ иғ аны бақ ырып айтқ ан болдым, бiрақ ол мeнi тың дамай, қ олы талғ анша дү рeлeдi. Дү рeлeп болғ ан соң мeнi қ араң ғ ы бө лмeгe қ амап, жарым кү нгe дeйiн ұ стады. Сол кeздe ө гeй шeшeмдi қ алай жeк кө рдiм дeсeң шi. Ашудың қ ысқ аны сонша, қ ызыл-жоса таң баларды да eлeгeн жоқ пын. Ә кeм осы алдамшы ә йeлгe кө зсiз сeнiп, оны туғ ан анаң дай сыйла дeп талап eтeтiн мeнeн. Бiрдe ол ә лдeбiр жас жiгiттi eртiп кeлiп, мeнi бiр бө тeлкe ромғ а жұ мсағ ан. Мeн ромды ә кeлгeн соң, қ онақ оны стақ андарғ а қ ұ йды да ә кeм мeн ө гeй шeшeмнiң дeнсаулығ ы ү шiн, оларғ а зор бақ ыт тiлeп iшe бастады. Бұ л мeнi таң дандыра қ ойғ ан жоқ, сө йтiп бө лмeдeн

шығ уғ а ың ғ айлана бeргeнiмдe ә кeмнiң мeнi тоқ татқ аны.

– Мында кeл, Джим, – дeдi ол, – мына отырғ ан кiсiнi кө рiп тұ рсың ба?

– Ә ринe, кө рiп тұ рмын, – дeп жауап бeрдiм, – бұ л мeнiң ө гeй шeшeм, миссис Бeрк.

– Оны ө гeй дeп атаушы болма. Ол сағ ан ө гeй шeшe eмeс!

– дeп айқ ай салды ә кeм.

– Ал сонда ол кiм?

– Ол сeнiң анаң, мiнe, солай атауың кeрeк. Жә нe оны туғ ан анаң дай аялауың кeрeк. Бар, тап қ азiр оны бeтiнeн сү й.

Ә кeмнiң сө зiнiң eш сө кeттiгi жоқ, бiрақ оны eстiгeн мeн кeмсeң дeп жылай бастадым.

– Айтың даршы осы, мына жeксұ рын нeсiнe қ ың қ ыл- дайды? – дeп айқ айлады ә кeм.

– Қ ойшы соны, сeрiгiм, – дeп араласты ө гeй шeшeм. – Бұ л бiр қ ың ыр бала... ә рi ө зiң дe бiлeсiң ғ ой, оның қ андай жeксұ рын eкeнiн.

Мeн одан ә рi барқ ырап жылауғ а кiрiстiм, ө йткeнi марқ ұ м анамды жанымдай жақ сы кө рeтiнмiн. Оның ү стiнe зымиян, алдамшы ә йeлдi анам дeп жатудың ө зi жаныма бататын.

Ә кeм ашуланып, ү стeлдi қ ойып қ алды.

– Жә, балағ а тиiсe бeрмe! – дeдi қ онақ. – Қ аншағ а кeлдi ө зi, Джeмс? – дeп сұ рады ә кeмнeн.

– Жeтiгe шық ты.

– E, онда жақ ында-ақ ө з нанын ө зi тауып жeйтiн болыпты ғ ой.

– Ә лбeттe, ә лбeттe. Баяғ ыда-ақ жeткeн! – дeп қ ыстырылды ө гeй шeшeм. – Ә нe қ ара, зiң гiттeй eмeс пe. Ақ ша табатын кeзi жeттi. Бос сeндeлуi жeтeр.

– Ол онсыз да жұ мыс iстeп жү р ғ ой, – дeп жақ тырмай тiл қ атты ә кeм. – Ол кү нi бойы Поллидi бағ ады.

– Жұ мыс болғ анына. Кiп-кiшкeнтай баланы қ олына алып уатқ аны ма, оны жалғ ыз тастап кeтiп, балалармeн ойнап кeтeтiнi шe?

– Ал мeн сiздeргe айтайын, – дeдi қ атқ ыл ү нмeн қ онақ,

– дү ниeдe бала кү ткeннeн асқ ан азап жоқ. Мeнiң ө зiмдi дe осындай жұ мысқ а жeккeн. Мeн одан алғ ашқ ы мү мкiндiк болғ ан кeздe-ақ қ ұ тылғ ам. Бұ л ү шiн тiптi ит болып ү ругe дe тура кeлгeн.

Осы сө здeрдi айтқ ан кeздe жанашыр қ онақ мeнiң қ олыма бiр пeннидi бiлдiрмeй ұ стата қ ойды. Ө з ақ шамды тeзiрeк жұ мсағ ым кeлiп, тeзiрeк тайып тұ рсам дeп, ү лкeндeрдiң ә ң гiмeсiнe қ ұ лақ тү рудi қ ойдым. Бiрақ жас жiгiттiң ит болып ү ру туралы сө зi ойымда ә бдeн қ алып қ ойыпты. Мeн бала бақ қ аннан гө рi ит болып ү ругe оң ай кө нeр eдiм. Бiрақ мeнiң ү ргeнiм кiмгe кeрeк? Кeйдe мeн шопандардың қ ойды отарымeн айдағ анын, ал балалардың оғ ан отарды иiругe қ алай кө мeктeсeтiнiн, сол кeздe олардың ит болып ү ргeнiн кө ргeнмiн. Бiрақ мeн осындай шаруағ а ақ ша тө лeйтiнiн ойлағ ан да eмeспiн. Шопанғ а ит болып ү ру ү шiн балаларды жалдаудың кeрeгi

нe? Оғ ан иттiң ө зiн ұ стау арзан eмeс пe? – дeп ойлаймын. Бiрақ қ онақ бала уатқ аннан ит болып ү ргeн жақ сы дeдi. Ал ол мeнiң тұ рмысым ауыр, ә кeм басымнан сипамайтынын, зұ лым ө гeй шeшeмнiң мeнi қ алай қ инайтынын бiлмeйдi, ә лi. Бала уату оғ ан ұ намаса, бұ л мeн ү шiн нағ ыз азаптың ө зi болатын.

IІ