Африкада халықаралық туризмнің дамуын суреттеп беріңіз.

Африкағ а баратын туристердің саны жә не олардан тү сетін табысы ө те аз. Халық аралық туризм нашар дамығ ан, себебі, ә леуметтік-экономикалық даму дең гейі тө мен, туристік инфрақ ұ рылымы негізінен жоқ, саясаты тұ рақ сыз. Нарық ү лесі 2002 жылы 4% қ ұ рады.

Африкағ а келген туристер саны жә не олардан тү скен табыс.

Жыл Турист саны (млн адам) Тү скен табыс (млрд долл)

2000 27, 0 10, 8

2005 36, 7 21, 5

2010 49, 4 31, 6

Африка аймақ тарына келетін туристердің саны

Аймақ 2000 2010

Африка 27, 0 49, 4

Солтү стік Африка 10, 1 18, 7

Тропикалық Африка 17, 0 30, 7

Африка аймағ ында туризм индустриясы біркелкі дамымағ ан. Аймақ қ а халық аралық туризмнен тү сетін валютаның 90% жә не келушілердің 91% Африканың 3 субаймағ ына келдеі – Солтү стік, Оң тү стік жә не Шығ ыс. Туристік инфрақ ұ рылым Тунис, Марокко, Кения, Нигерия, ЮАР, Мадагаскарда ғ ана дамығ ан. Африканың кіру нарығ ында Франция, Германия, Ұ лыбритания, Италия, Испания, АҚ Ш, Швейцария, Жапония жатады. 50% аса туристерді Солтү стік Африка – Марокко жә не Тунис қ абылдайды. Содан кейін туристерді кө п қ абылдайтын елдерге Кения, танзания, Зимбабве, Сейшель аралдары жатады.Сейшель аралдары жағ ажай туризміне мамандандырылғ ан, қ онақ ү й индустриясы жоғ ары дә режеде дамығ ан, ә р туристен 900$ табыс тү седі. Африкада ЕҚ Т ө те кө п.

30. Таяу Шығ ыс пен Оң тү стік Азияда халық аралық туризмнің дамуын суреттеп берің із. Таяу Шығ ыс туристік аймағ ына Бахрейн, Египет, Иран, Иордания, Кувейт, Ливия, Оман, Қ атар, Сауд Арабия, Сирия, БАЭ, Йемен жатады. 2000 жылы халық аралық туристердің саны 20 млн-нан асты. Нарық тағ ы ү лесі – 2, 9%.

Таяу Шығ ысқ а келген туристердің саны жә не олардан тү скен табыс.

Жыл Туристер саны (млн адам) Тү скен табыс (млрд долл)

2000 22, 7 12, 2

2005 39, 1 27, 6

2010 60, 3 50, 3

Туризмнің 50% ішкі аймақ тық ағ ымдар қ ұ райды. Таяу Шығ ысқ а Еуропадан 19%, ШАТА-дан – 18% келеді.

Келушілердің 22% Сауд Арабия мен Египет қ абылдайды.

Ұ лыбритания, Германия, Франция жә не АҚ Ш елдері Таяу Шығ ыстың кіру нарығ ын қ ұ райды.

Таяу Шығ ыстың негізгі туристік орталық тары – Египет, Сауд Арабиясы, Иордания, Сирия жә не Кувейт. Ірі туристік орталық тар – Египет (танымдық туризмі дамығ ан) жә не Сауд Арабиясы (діни туризм). Олар халық аралық туризмнен тү сетін табыстың 70% береді. Ә лемдік халық аралық туризмнің нарығ ында Таяу Шығ ыс маң ызды роль атқ армайды.

Оң тү стік Азия аймағ ы – халық саны жағ ынан ірі аймақ тарғ а жатады – 1 млрд адамнан артық. Бұ ғ ан кіретіндер: Афганистан, Бангладеш, Бутан, Ү ндістан, Иран, Мальдив Республикасы, Мьянма, непал, Пакістан, Шри- Ланка. Нарық тағ ы ү лесі 9% қ ұ райды.

Оң тү стік Азияғ а келген туристердің саны жә не олардан тү скен табыс.

Жыл Туристердің саны (млн адам) Тү скен табыс млрд долл

2000 6, 1 4, 7

2001 5, 8 5, 0

2005 8, 0

2010 11, 1 18, 9

ШАТА-ғ а қ арағ анда бұ л аймақ та туризм жаймен дамуда. 1970-1996 жылдар арасында келушілердің саны 50 есе ө сті. Ә лемде болып жатқ ан саяси жә не ә леуметтік-экономикалық дағ дарыстар аймақ қ а ә серін тигізуде. Оң тү стік Азия ө зінің ә леуметтік-экономикалық проблемаларын жою жолында туризмді валюта тү суінің кө зі ретінде қ арастырады.

Оң тү стік Азияның туристік нарығ ын – Еуропа (Ұ лыбритания – 12%), ШАТА (34%), Америка (9%), қ ұ райды. Туристердің 2/3 бө лігін Ү ндістан жә не Пакистан қ абылдайды, онда танымдық туризм дамығ ан. Халық аралық туризмнен тү сетін табыстың 2/3 бө лігі Ү ндістанғ а келеді.

Шри-Ланка мен Мальдив Республикасы жағ ажай туризміне мамандандырылғ ан. Мальдив Республикасы эксклюзивті ө німді ұ сынады – атолладағ ы туризм – бір аралда бір ғ ана жоғ ары класты отель орналасқ ан. Непалда тау шаң ғ ы туризмі дамығ ан. Оң тү стік Азияда, Африкада сияқ ты, туристік инфрақ ұ рылымы нашар дамығ ан.

31. Саяхат жасаушылардың классификациясы. «Туристер – ә р тү рлі мақ сатта тұ рақ ты жерінен тыс жерге саяхат жасайтын, ақ ша табу ә рекетпен айналыспайтын, адамдар». Бұ л анық тама мы наларды қ амтиды: –туристер немесе келушілер деп, осы елде кемінде 24 сағ ат болатын адамдарды айтады жә не олардың саяхат жасау мақ саттарын келесі топтарғ а біріктіреді: а) бос уақ ытын кө ң іл кө теруге, каникулғ а, емделуге, оқ уғ а немесе спортпен айналасуғ а жіберетін адамдар; б) жұ мыс бабымен, отбасы ісімен айналысуғ а немесе съезд, симпозиум конференцияларғ а қ атысатын адамдар;

– экскурсанттар, немесе уақ ытша келушілер, елде 24 сағ аттан аз уақ ыт болатын адамдар (тең із рейсіне қ атысушыларды қ осқ анда).Бұ л анық тама мыналарды қ амтиды:

– туристер немесе келушілер деп, осы елде кемінде 24 сағ ат болатын адамдарды айтады жә не олардың саяхат жасау мақ саттарын келесі топтарғ а біріктіреді: а) бос уақ ытын кө ң іл кө теруге, каникулғ а, емделуге, оқ уғ а немесе спортпен айналасуғ а жіберетін адамдар; б) жұ мыс бабымен, отбасы ісімен айналысуғ а немесе съезд, симпозиум конференцияларғ а қ атысатын адамдар;

– экскурсанттар, немесе уақ ытша келушілер, елде 24 сағ аттан аз уақ ыт болатын адамдар (тең із рейсіне қ атысушыларды қ осқ анда). Халық аралық туризмде турист ө зінің елінен шығ ып басқ а бір шетелдік елге барады. Кеденнен ө ту ү шін туристік қ ұ жаттарды толтырады (паспорт, виза жасау), валюта жә не медициналық бақ ылаудан ө теді. Бұ л халық аралық туризмнің ерекшелігі болып саналады жә не ішкі туризмнен ең басты айырмашылығ ы.

Туристер де, экскурсанттар да ішкі жә не шетелдік(халық аралық) туристер(экскурсанттар) болып бө лінеді. Ішкі келушілер: ө з елінен басқ а жерге кө шіп кету ү шін келгендер; табыс табу ү шін келгендер; жұ мыс н/е оқ у орны болып табылатын кө ршілес жерге ө те жиі баратындар; ел аумағ ында уақ ытша жұ мыс істейтіндер; кө шпелілер; Халық аралық келушілерге жатпайтындар: иммигранттар немесе эмигранттар; шекаралық қ ызметкерлер; дипломаттар; консулдық қ ызметкерлер; ә скери қ ызметшілер; қ ашқ ындар мен кө шпелілер; транзиттік жолаушылар. ЮНВТО бойынша саяхат жасаушыладың классификациясы: Сапар мақ сатына байланысты саяхатшылар ү лкен екі топқ а бө лінеді. Бірінші топқ а туристік мақ сатпен сапар шекпейтін адамдарды жатқ ызады. Бұ лар шет елдерге ақ ша табу мақ сатында кə сіби ə рекетпен айналысып жү ретін адамдар, яғ ни шет елдерге барып жұ мыс іздеп немесе сонда жұ мыс істеп жү рген адамдар; кө рші территорияда жұ мыс істейтін кө рші шекара ауданның тұ рғ ындары; тұ рақ ты мекенге қ алушылар. Екінші топқ а жататындар – уақ ытша келушілер, яғ ни туристік мақ сатпен саяхат жасаушылар. ДТҰ –ның кепілдемесімен статистикалық есепке жең ілдік жасау ү шін туристік мақ саттар ү ш блоқ қ а топтастырылғ ан: кө ң іл кө теру мақ сатымен саяхаттау, кə сіптік ынтасын қ анағ аттандыру ү шін саяхаттау жə не басқ а да туристік мақ саттар блогі (оқ у, емделу, транзит жə не т.б.) Саяхаттың ұ зақ тығ ына қ арай уақ ытша келушілер «таза» туристер жə не экскурсанттар болып бө лінеді. Турист – бұ л бір тə уліктен артық жə не бір жылдан аз уақ ытта, ө зінің тұ рғ ылық ты жерінен тыс жерде саяхаттап жү рген адам. Экскурсант – тү неуге қ алмай белгілі бір жерге, ауданғ а немесе елге саяхаттайтын адам.