Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Туберкулезді анықтау
|
|
3. МСАК ұ йымдарының медицина қ ызметкерлеріне мынадай міндеттер жү ктеледі:
1) аурудың клиникалық белгілері бар адамдар арасында қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясы ә дісімен жә не туберкулезбен сырқ аттанушылық тың жоғ ары қ аупі бар халық («қ ауіп-қ атер» тобы) арасында флюорография ә дісімен туберкулез ауруын ерте анық тау;
2) бақ ыланатын химиотерапияны жү зеге асыру;
3) халық арасында туберкулездің алғ ашқ ы белгілері жә не оны профилактикалау туралы ауқ ымды тү сіндірме жұ мысын жү ргізу.
4. МСАК ұ йымының медицина қ ызметкері қ ақ ырық ты жинауды жә не осы Нұ сқ аулық қ а 1-қ осымшағ а сә йкес зерттеу ү шін зертханағ а жеткізуді жү зеге асырады.
5. Қ ақ ырық қ а микроскопиялық зерттеу жә не Xpert MTB/RIF қ олжетімділік болғ ан кезде МСАК ұ йымдарында адамдарғ а екі аптадан артық жалғ асатын жө тел (жө тел туберкулездің ө кпелі (жұ қ палы) тү рі бар науқ астардың басты симптомдары болып табылады) жә не тө менде санамаланғ ан клиникалық симптомдардың бірі немесе бірнешеуі болғ ан кезде жү ргізіледі:
1) салмақ тастау;
2) тершең дік;
3) кеуде қ уысындағ ы ауырсыну;
4) қ ан тү кіру;
5) жалпы ә лсіздік жә не тез шаршау;
6) ұ зақ уақ ыт бойы дене қ ызуының кө терілуі.
6. Жө телі бар науқ астар МСАК желісінде кезектен тыс зерттеліп-қ аралады жә не бір рет қ олданылатын медициналық бетперделермен қ амтамасыз етіледі.
7. Науқ аста жоғ арыда аталғ ан симптомдар болғ ан жағ дайда, медицина қ ызметкері осы Нұ сқ аулық қ а 2-қ осымшағ а сә йкес науқ асты туберкулезге зерттеп-қ араудың диагностикалық алгоритмін жү ргізеді.
8. Туберкулезге рентгенологиялық кү дік, бірақ ө кпеге шағ ымдар мен интоксикация симптомдары болмағ ан кезде қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясы теріс болғ ан жағ дайда диагностикалық алгоритмді жү ргізбей диагнозды нақ тылау ү шін науқ асқ а фитизиатр консультация береді.
9. Туберкулезбен ауыратын науқ аспен байланыс болғ ан кезде клиникалық -рентгенологиялық кү дігі бар жағ дайларда диагностикалық алгоритмді жү ргізбей диагноздынақ тылау ү шін фитизиатр консультация береді.
10. Ө кпеден тыс туберкулезге кү дік туғ ан кезде МСАК мамандары қ осымша: сә улелік, аспаптық жә не зертханалық (мидың, омыртқ а бағ анының, буындардың, бү йректердің, іш қ уысы жә не жамбас қ уысы ағ заларының компьютерлік жә не магнитті-резонансты томографиясы, лапароскопия, пунктаттарды, аспираттар мен биоптаттарды ТМБ-ғ а цитологиялық, гистологиялық, бактериоскопиялық жә не бактериологиялық зерттеу) зерттеулер жү ргізеді.
11. Балаларда қ ақ ырық болмағ ан кезде асқ азанның (бронхтардың) шайынды суы немесе 3 кү н қ атарынан таң ертең ашқ арынғ а хлорлы натрийдің 5% ерітіндісімен тыныс алудан кейін бө лінген/индукцияланғ ан қ ақ ырық зерттеледі.
12. Қ ТБ анық талғ ан жағ дайда науқ ас ТҚ Ұ жіберіледі, ол жерде оғ ан қ осымша зертханалық зерттеулер жү ргізіледі жә не туберкулезге қ арсы тиісті ем тағ айындалады.
13. Қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері теріс болғ ан жә не туберкулезге кү дікті ауру белгілері кү шейген кезде науқ ас фтизиатр-дә рігердің консультациясына жіберіледі.
14. Халық арасында санитариялық -ағ арту жұ мысын жү ргізу кезінде нақ ты жағ дайларда халық ты туберкулез туралы хабардар етудің барлық ә дістері мен тә сілдері пайдаланылады.
15. Туберкулезбен ауыратын науқ астарды хабардар етуді ТҚ Ұ жә не МСАК ұ йымдарының медицина қ ызметкерлері осы Нұ сқ аулық қ а 3-қ осымшағ а сә йкес амбулаториялық емдеуде жатқ ан туберкулезбен ауыратын науқ астарғ а арналғ ан жадынаманы пайдалана отырып жү ргізіледі.
16. Туберкулезді флюорография ә дісімен анық тау сырқ аттанудың жоғ ары қ аупі бар адамдардың арасында жү ргізеді.
17. Туберкулезге жыл сайынғ ы міндетті флюрографиялық зерттеп-қ арауғ а жататын «қ ауіпті» топ адамдарының тізбесі:
1) медицина ұ йымдарының қ ызметкерлері;
2) ә скери қ ызметке шақ ырылғ андар;
3) орта жә не жоғ ары оқ у орындарының студенттері, училище оқ ушылары;
4) 15-17 жас аралығ ындағ ы жасө спірімдер;
5) босанғ аннан кейінгі кезең дегі ә йелдер перзентханадан шық қ анан кейін бір ай ішінде;
6) ө кпенің созылмалы ерекше емес ауруларымен, қ ант диабетімен, алкоголизммен, нашақ орлық пен, АИТВ/ЖИТС-пен диспансерлік есепте тұ рғ ан адамдар;
7) иммундық суппресивті терапия алатын адамдар;
8) ө кпесінде кез келген этиологияның қ алдық пайда болуы бар адамдар;
бактерияның бө лінуіне қ арамастан туберкулезбен ауыратын науқ астармен байланыста болғ ан адамдар;
9) 2 жә не оданда кө п жыл бойы флюорграфиядан ө тпеген адамдар;
10) мектепке дейінгі, жалпы білім беретін жә не мамандандырылғ ан мектептердің, лицейлердің жә не гимназиялардың қ ызметкерлері;
11) тергеудегі жә не сотталғ андар (жылына 2 рет);
12) Ішкі істер министрлігі жү йесінің қ ызметкерлері, оның ішінде мамандандырылғ ан кү зет қ ызметінің, патрульдік-посттық, жол-патрульдік жә не учаскелік қ ызметтердің, тергеу изоляторларының жә не тү зеу мекемелерінің қ ызметкерлері, сондай-ақ сотталғ андарды тасуды, тү зету мекемелері мен қ оғ амдық тә ртіпті қ орғ ауды қ амтамасыз ететін ә скери қ ызметкерлер (жылына 2 рет);
13) жедел қ ызметтің ә скери қ ызметкерлері (жылына 2 рет);
14) Қ азақ стан Республикасына тұ рақ ты ө мір сү руге келген адамдар;
15) тамақ ө неркә сібінің, қ оғ амдық тамақ тану жә не азық -тү лік саудасы объектілерінің қ ызметкерлері;
16) халық қ а қ ызмет кө рсету саласының қ ызметкерлері;
17) жолаушыларды тасымалдаумен, оларғ а кө ліктің барлық тү рлерінде қ ызмет кө рсететін адамдар;
18) жоғ ары жә не орта арнаулы оқ у орындарының қ ызметкерлері;
19) дә ріханалық ұ йымдардың жә не фармацевтикалық ө ндірістің, ө ндірумен, шығ арумен, ө лшеп-ораумен жә не дә рілік заттарды ө ткізумен айналысатын адамдар;
20) Қ азақ стан Республикасына уақ ытша тұ руғ а, оның ішінде ең бек миграциясы бойынша келген адамдар;
21) Қ арулы кү штердің, Қ азақ стан Республикасының басқ а да ә скерлері мен ә кери жасақ тардың ә скери қ ызметкерлері;
22) Табиғ и жә не техногенді сипаттағ ы тө тенше жағ дайлардың алдын алу жә не жою саласындағ ы органдардың қ ызметкерлері;
23) Жаң а туғ ан нә рестенің перзентханадан немесе босандыру бө лімшесінен туберкулезге қ арсы вакцинациясыз шық қ анғ а дейінгі отбасы мү шелері.
18.Туберкулездің мынадай клиникалық тү рлері бар туберкулездің жаң а жағ дайлары туберкулездің асқ ынғ ан жағ дайлары болып есептеледі:
1) жітілеу жә не созылмалы диссеминирленген туберкулез;
2) асқ ынғ ан ағ ымды туберкулезді менингит;
3) казеозды пневмония;
4) ө кпенің фиброзды-кавернозды туберкулезі;
5) асқ ынулары бар ө кпеден тыс туберкулез;
19.Туберкулез кеш анық талғ ан жағ дайларда аумақ тық тұ тынушылардың қ ұ қ ығ ын қ орғ ау департаментімен, ТҚ Ұ жә не МСАК мекемелерімен бірлесіп, міндетті тү рде Талдау хаттамасын жә не іс-шаралар жоспарын жасай отырып, клиникалық талдау жү ргізіледі.
20. Туберкулез ауруының алғ аш рет жә не диспансерлік есептен (бұ дан ә рі – ДЕ) шығ арылғ андар арасында қ айталанғ ан жағ дайларының уақ ытылы анық талуына жауапкершілік МСАК мекемелеріне жү ктеледі.
21. Тұ рғ ылық ты жері бойынша медицина ұ йымында бақ ылаулы амбулаториялық ем жү ргізу тә ртібі науқ астың амбулаториялық картасы мен туберкулезге шалдық қ ан науқ астың ТБ 01картасында немесе ТБ 01 IV санатты туберкулезге шалдық қ ан медициналық картасында толық жазылады, санат туберкулезбен ауыратын науқ астын медициналық картасына қ осалқ ы парақ.
22.МСАК ұ йымдарында ТҚ П туберкулезден басқ а ауруларды емдеу ү шін қ олдануғ а жә не оларды дә ріханалық мекемелерде рецептсіз сатуғ а тыйым салынады.
23. Қ азақ стан Республикасының аумағ ында жү рген шетелдіктер жә не азаматтығ ы жоқ тұ лғ алар жә не туберкулезбен ауыратындар тегін медициналық кө мектің кепілдік берілген кө лемі (бұ дан ә рі – ТМККК) шең берінде тегін медициналық кө мек алады.
Туберкулез ауруын зертханалық анық тау туралы
232. Зертханалық қ ызметтің қ ұ рылымы МСАК жә не ТҚ Ұ зертханаларының жү йесінен тұ рады жә не олар атқ аратын міндеті мен қ ызметтеріне сә йкес ү ш дең гейге бө лінеді:
1) I дең гей – МСАК жү йесі мен ТҚ Ұ перифериялық /шеткі аймақ тағ ы (аудандық) зертханалар;
2) II дең гей – ТҚ Ұ облыстық /аймақ тық зертханалар;
3) III дең гей, ұ лттық – Қ азақ стан Республикасы Денсаулық сақ тау Министрлігі Туберкулез мә селелерінің Ұ лттық орталығ ындағ ы Ұ лттық референс-зертхана (бұ дан ә рі – Ұ РЗ).
233. I дең гейдегі зертханалар:
Аудандық дең гейдегі зертханалар жү йесі бактериоскопиялық зертханалар мен себу орындарынан қ ұ рылғ ан. Аудандық дең гейдегі зертханалардың негізгі міндеттері:
жағ ынды микроскопиясы;
Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасына себу;
зертханалық тексерулердің сапасын сырттай бағ алау жү йесіне қ атысу.
234. II дең гейдегі зертханалар:
II дең гейдегі бактериологиялық зертханалар – бұ л облыстық, аймақ тық жә не қ алалық ТҚ Ұ зертханалары. II дең гейдегі зертханалардың міндеттеріне I дең гейдегі зертханалардың барлық міндеттері мен қ ызметтері жатады жә не оғ ан қ осымша:
I дең гейдегі зертханалардың жұ мыс сапасын сырттай бағ алау;
I дең гейдегі зертханалар ү шін мамандарды даярлау;
I дең гейдегі зертханаларғ а қ ажетті шығ ын материалдары, реагенттер мен жабдық тардың жылдық мө лшерін анық тау;
қ атты жә не сұ йық қ оректік орталарда культуральдық зерттеулер жү ргізу;
қ атты жә не сұ йық қ оректік орталарда ТМБ штаммдарының ДСТ жү ргізу;
молекулалы-генетикалық технологиялардың (GenoTypeMTB®DR, Xpert MTB/RIF) кө мегімен туберкулезді жедел анық тау;
I дең гейдегі бактериологиялық зертханаларғ а бақ ылау жү ргізу.
235. III дең гейдегі зертхана:
Ұ РЗ негізгі міндеттері мен қ ызметтері:
I жә не II дең гейдегі зертханалардың жұ мысын ұ лттық жә не халық аралық стандарттарғ а сә йкес ү йлестіру;
бактериологиялық зерттеулер жү ргізу;
Қ Р зертханалар жү йесінің жұ мыс сапасын сырттай бақ ылауды қ амтамасыз ету;
жү ргізілген зерттеулер бойынша есеп беру мә ліметтеріне сараптама жасау;
қ ажетті зертханалық жабдық тардың тізімін спецификацияларғ а сә йкес қ ұ растырып, негіздеу;
микробиологиялық зерттеулердің сапасын сырттай бағ алау мә селесі бойынша супранациональді референс-зертханамен ө зара ә рекеттесу;
ғ ылыми-практикалық жә не операциялық зерттеулер жү ргізу;
туберкулез бойынша зертханалық зерттеу жобаларына сараптама жасау;
Қ азақ стан Репсубликасы Денсаулық сақ тау Министрлігіне клиникалық -диагностикалық зертханалардың туберкулезді анық тау бойынша қ ызметін жетілдіру мақ сатында ұ сыныс жасау жә не сараптамалық қ орытынды беру;
зертхана қ ызметкерлерін оқ ыту;
ТҚ Ұ зертханаларындағ ы қ ызметкерлердің біліктілік дең гейін бақ ылау (біліктілігін арттыру, мамандарды дайындай жә не қ айта дайындау);
I жә не II дең гейдегі бактериологиялық зертханаларғ а бақ ылау жү ргізу;
зертханалық тексерулер бойынша, Қ азақ стан Республикасы аумағ ында таралғ ан ТМБ штаммдарының дә рілерге тө зімділігінің дең гейі туралы ақ паратты тұ рақ ты тү рде жинап, статистикалық мә ліметтерге сараптама жасау;
нормативті жә не ә дістемелік қ ұ жаттарды, есепке алу-есеп беру ү лгілерін сараптау жә не ә зірлеу;
микробиологиялық зерттеулердің сапасын зертханаішілік бақ ылауды жү йелі тү рде жү ргізу жә не ә дістерін жетілдіру;
туберкулез ауруын анық таудың жаң а зертханалық ә дістерін дайындау, сынау жә не тә жірибеде қ олданысқ а енгізу.
236. Туберкулез ауруын зертханалық дә лелдеу материалды алғ ан уақ ыттан бастап зертханағ а жеткізген уақ ыт ұ зақ тығ ына жә не ем санаты мен емделу мерзіміне байланысты осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+); патологиялық материал ≤ 4 кү н» атты 15-қ осымшадағ ы зерттеу алгоритміне сә йкес жү ргізіледі.
237. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+) қ ақ ырық жиналғ аннан кейін 4 тә улік ішінде зертханағ а жеткізілген жағ дайда тө мендегілерден тұ рады:
диагностика қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясынан басталады
(3 ү лгі);
егер қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері оң болса, қ ұ рамында ең кө п мө лшерде Қ ТБ анық талғ ан ү лгі тест жү ргізу ү шін таң далып алынады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке жә не сұ йық қ оректік ортасы бар (MGIT) 1 тү тікке себіледі, сонымен қ атар Geno Type®MTBDR plus немесе Xpert MTB/RIF (Хайн-тест болмағ ан жағ дайларды) жасалады. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+); патологиялық материал ≤ 4 кү н» атты 15-қ осымшағ а (№ 1 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі.
238. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпелік тү рі, Қ ТБ-). Тестілеу ү шін материалдың ең сапалы ү лгісі таң далады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке жә не сұ йық қ оректік ортасы бар (MGIT) 1 тү тікке себіледі де, Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ-); патологиялық материал ≤ 4 кү н» атты 15-қ осымшағ а (№ 3 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі.
239. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпелік тү рі) қ ақ ырық жиналғ аннан 4 тә улік асқ ан соң зертханағ а жеткізілген жағ дайда тө мендегілерден тұ рады:
диагностика қ ақ ырық жағ ындысының микроскопиясынан басталады
(3 ү лгі);
егер қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері оң болса, қ ұ рамында ең кө п мө лшерде Қ ТБ анық талғ ан ү лгі тест жү ргізу ү шін таң далып алынады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 2 тү тікке себіледі, сонымен қ атар Geno Type®MTBDR plus немесе Xpert MTB/RIF (Хайн-тест болмағ ан жағ дайларды) жасалады. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ+); патологиялық материал > 4 кү н» атты 13-қ осымшағ а (№ 2 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі;
егер қ ақ ырық микроскопиясының нә тижелері теріс болса, тестілеу ү шін материалдың ең сапалы ү лгісі таң далады. Материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке себіледі де, Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика (ө кпелік тү рі, Қ ТБ-); патологиялық материал > 4 кү н» атты 15-қ осымшағ а (№ 4 схемағ а) сә йкес жү ргізіледі.
240. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпеден тыс тү рі) патологиялық материал жиналғ аннан кейін 4 тә улік ішінде зертханағ а жеткізілген жағ дайда:
жағ ынды микроскопиясы жасалып;
материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 1 тү тікке жә не сұ йық қ оректік ортасы бар (MGIT) 1 тү тікке себіледі де, сонымен қ атар Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика, ө кпеден тыс тү рі» атты 15-қ осымшағ а № 5 схемағ а сә йкес жү ргізіледі.
241. Туберкулез ауруын анық тау алгоритмі (ө кпеден тыс тү рі) патологиялық материал жиналғ аннан 4 тә улік асқ ан соң зертханағ а жеткізілген жағ дайда: жағ ынды микроскопиясы жасалып, материал Левенштейн-Йенсен қ атты қ оректік ортасы бар 2 тү тікке себіледі жә не сонымен қ атар Xpert MTB/RIF жү ргізіледі. Бұ дан ә рі алгоритм қ адамдары осы Нұ сқ аулық қ а «Диагностика, ө кпеден тыс тү рі» атты 15-қ осымшағ а № 5 схемағ а сә йкес жү ргізіледі.
242. I санаттағ ы науқ астардың емін бақ ылау алгоритмі осы Нұ сқ аулық қ а 15-қ осымшағ а «1 санат емін бақ ылау» № 6, 7, 8 схемағ а сә йкес жү ргізіледі.
243. Микроскопиялық зерттеулер жү ргізу ә дістемесі осы Нұ сқ аулық қ а 16-қ осымшада келтірілген.
244. ТҚ Ұ туберкулез ауруын культуральдық ә дістермен анық тау тә ртібі осы Нұ сқ аулық тағ ы 17-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі.
245. ТҚ Ұ автоматтандырылғ ан BАСТЕС MGIT-960 жү йесінде сұ йық қ оректік орталарды қ олдана отырып туберкулез ауруын культуральдық ә дістермен анық тау тә ртібі осы Нұ сқ аулық тағ ы 18-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі.
246. Туберкулез ауруын жә не дә ріге сезімталдық ты анық таудың молекулалы-генетикалық ә дістерін (Geno Type ®MTBDR, Xpert MTB/RIF) қ олдану тә ртібі осы Нұ сқ аулық қ а 19-қ осымшада келтірілген.
247. Қ ышқ ылғ а тө зімді микобактерияларды микроскопиялық анық таудың сапасын бақ ылау осы Нұ сқ аулық тағ ы 20-қ осымшағ а сә йкес жү ргізіледі.