![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Дифракциялық тор
Бірдей дифракциялық элементтердің бір-бірінен бірдей қ ашық тық тарда орналасқ ан жиынтығ ы дифракциялық торды қ ұ райды. Біз дифракциялық элементтері ені а мө лдір емес аралық тармен бө лінген ені b параллель саң ылаулар болатын дифракциялық торды қ арастырамыз. а+ b=d шамасын тордың периоды немесе тұ рақ тысы деп атайды. N саң ылаудан тұ ратын осындай торғ а жазық монохроматты толқ ын нормаль тү сетін болсын. Барлық N саң ылау жататын жазық тық қ а нормальмен j бұ рыш жасайтын бағ ытта таралатын жарық интенсивтігін табу керек (3-сурет).
3-суреттен екі кө рші саң ылаудың сә улелері арасындағ ы D жол айырымы мынағ ан тең болатындығ ы кө рінеді
Кө п жарық шоқ тарының кө п саны интерференцияланғ анда жол айырымы
шартын қ анағ аттандыратын j бұ рышы мә ндері жағ дайында максимумдар қ атары пайда болады. Егер тордағ ы саң ылаулар саны N -ге тең болса, онда бас максимумдар араларына N-1 минимумдер орналасатын болады. Осы минимумдер орындарын мына шарт анық тайды:
мұ ндағ ы m=1, 2, 3, … (3) минимумдер шарты (2) максимумдар шартына айналатын m= N, 2N, 3N, … болатын жағ дайлардан басқ а. Осы минимумдер бір саң ылаудан алынатын
шартын қ анағ аттандыратын минимумдерден ө згеше, қ осымша минимумдер деп аталады. Сонымен, N саң ылаудың дифракциялық толық суреті мына шарттардан анық талады. бұ рынғ ы минимумдер қ осымша минимумдер бас максимумдар
Қ осымша минимумдер араларына екінші реттік ә лсіз максимумдар орналасады. Кө рші бас максимумдар аралығ ына келетін осындай максимумдар саны (N-2)-ге тең. Бұ лардың интенсивтігі ең жақ ын бас максимум интенсивтігінің 1/23 -нен артпайды.
N шоқ интерференцияғ а тү скенде алынатын I1 интенсивтіктің ү лестірілуі 4 а -суретте келтірілген. Жеке саң ылаулардан келетін шоқ тардың интерференциясын ғ ана ескергенде бас максимумдар бірдей интенсивтікке ие болуы тиіс еді. Шындығ ында саң ылаулардың ә рқ айсысынан ә ртү рлі j бұ рыштарымен дифракцияланатын сә улелер қ алқ ада амплитудалары ә ртү рлі тербелістер беруі нә тижесінде бас максимумдардың шамалары бірдей болмайды. Осы айырмашылық ты ескеру ү шін бір саң ылаудағ ы дифракция жағ дайындағ ы I2 интенсивтіктің ү лестірілуін пайдалану керек (4 б -сурет). Сонда жарық талудың нағ ыз ү лестірілуі I=I1 × I2 кө бейтіндісімен беріледі (4 в -сурет). Суреттен бір саң ылаудан алынатын дифракциялық суреттің орталық максимумы аймағ ына ![]() ![]() ![]()
болатынын табамыз. Сонымен, егер тордың тұ рақ тысының саң ылау еніне қ атынасы бү тін сан болса, онда реті
|