Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Алла тағала адамның өмiрiн оның жүрегi арқылы басқарады
|
|
Кү ні-тү ні ойымда бір-ақ тә ң ірі,
Ө зіне қ ұ мар қ ылғ ан оның ә мірі.
Халиқ қ а махлұ қ ақ ылы жете алмайды,
Оймен білген нә рсенің бә рі – дә һ рі (сенімсіз). Абай
– Мең жамал Қ ұ марқ ызы, Алла тағ ала адамның ө мiрiн не арқ ылы басқ арады?
– Ә сет Ризаұ лы, Алла тағ ала адамның ө мiрiн оның жү регi арқ ылы басқ арады. Адам жү регiндегi Алла тағ ала ө зiнiң мейiрiмдiлiгiмен адамғ а ү немi ақ ыл берiп, ә рекетiн дұ рыс жолғ а бағ ыттап отырады. Ол адамның ең жақ ын досы. Бiрақ жан иесi осы досының ақ ылына кө п қ ұ лақ аса бермейдi. Оның жү рек кө зiн шел басқ андық тан ол жү регiндегi Жоғ ары Рухтың, Ғ азиз Жанның ө негесiн сезбейдi, не болмаса нә псiнiң ық палына берiлiп, ө зiнiң болымсыз еркiн дұ рыс пайдаланбай, терiс қ ылық тар жасайды. Сө йтiп ол қ ателiктерге ұ рынып, себеп-салдар заң ы бойынша оның зардабын кө редi. Халық та мұ ны «ұ ят» деп атайды. Сондық тан Абай отыз сегiзiншi қ ара сө зiнде «... кiмнiң ұ яты жоқ болса, оның иманы жоқ деген» деп ескертедi. Яғ ни, ұ яты бар адамды Алла тағ ала оны ұ ят сезіміне бө леп психологиялық зардап шектiредi. Ал сана-сезiмi ә лi тө мен, имансыз, ұ яты жоқ адамдарды олардың тә ндері арқ ылы зардап шектiредi. Мысалы, адамның тү рлi апаттарғ а кездесуі, дене мү шелерiнен айрылып мү гедек болуы тә рiздi тү рлі зардаптардың ө зі Алла тағ аланың берген сабағ ы. Бұ ндай тү сінік адамғ а ө мірдің ә рбір кө рінісін Алла тағ аланың берген бір мейірімділігі деп қ абылдауғ а мү мкіндік береді. Осылай адам баласы ө мiрдiң тә ттiсi мен ащысын кезек татуы арқ ылы бiртiндеп ө мiр заң дылық тарын сезiне отырып, тү бiнде осылардың бiр себебi барын тү сiне бастайды. Сө йтiп ол себептердiң себебi Алла тағ алағ а бас иедi. Бұ л да жү ректегi Жоғ ары Рухтың бiр мейiрiмдiлiгi.
– Мең жамал Қ ұ марқ ызы, жү ректегі Рухтың міндеті?
– Жү ректегi Рух адамның барлық ә рекетiн басқ арады. Оның рұ қ сатынсыз ешбiр жан иесi қ абағ ын да қ ағ а алмайды. Сонымен бiрге, Ол ешкiмнiң ө зiне берiлген еркiне шек қ оймайды. Сондық тан, ә ркiмнiң ө зiнiң қ алауынша ә рекет етуге ырқ ы бар. Осылай бү кiл ә лемнiң ө мiрi бiр ортадан басқ арылып, барлық жан иелерiнiң қ арым-қ атынасы, қ уаныш-қ айғ ысы, болып жатқ ан ө згерiстердiң барлығ ы белгiлi бiр заң дылық пен мiнсiз орындалып жатады. Ал бұ л заң дылық ты бiлмеген адамдарғ а бү кiл ә лем бейберекет, шырғ алаң ы кө п, тек қ ана зардап орны болып кө рiнедi. Ондай адамның ө мiрi шынында да ө зi тү сiнгендей зардапты болады. Одан қ ұ тылу ү шiн рухани бiлiм алу керек.
Ізгілік, қ ұ марлық, надандық байлаулары дегеніміз не?
Тиянақ кө рме жалғ анды,
Қ уа берме арманды.
Пайғ амбар мен сахаба,
Сен тү гіл содан қ алғ анды.
Неменені қ имайсың,
Нә псіні неге тыймайсың?
¤зің ді кімге силатып,
Ө зің кімді сыйлайсың?
Қ ұ ры білген не керек,
Білгенді қ ылғ ан, со керек.
Баянсыздың бә рін қ ой,
Боласың сонда шын зерек. Шә кә рім
– Мең жамал Қ ұ марқ ызы, пә ндік ә лем неге байланғ ан?
– Ә сет Ризаұ лы, адам осы ә лемде ізгілік, қ ұ марлық, надандық деп аталатын ү ш арқ анғ а байланғ ан, себебі пә ндік ә лемді басқ аратын осы ү шеуі. Осының барлық жанды жә не жансыз заттарғ а да қ атысы бар. Біз туғ ан кезде ақ ыл-ойымыздың қ алыпына байланысты не ізгіліктің, не қ ұ марлық тың, не надандық тың шырмауына тү сіп байланамыз. Біз осы ү шеуінің де ә серінде боламыз, бірақ ішінде біреуі белең алып тұ рады. Шө ппен қ оректенетін жануарлар: жылқ ы, қ ой-ешкі т.б. ізгіліктің, жыртқ ыш хайуандар қ ұ марлық тың, ал есек, қ ашар сияқ ты жануарлар надандық тың шырмауына байланғ ан. Сондай-ақ ө сімдік ә лемі: хош исті гү лдер, шө птер, кө кө ністер – ізгілік; кесіп кететін, шаншып алатын, қ ышытатындар – қ ұ марлық; ал улы, жабысқ ақ тікен тә різдестер жә не жаман иіс шығ аратын ө сімдіктер – надандық шырмауына маталғ ан.
– Мең жамал Қ ұ марқ ызы адамдар қ алай бө лінеді?
– Адамдар да осылай ү шке: ізгілік, қ ұ марлық, надандық байлауларына байланғ ан: біріншісі ізгілік аясындағ ылар – білім мен ілімге ұ мтылып ү немі ізденетіндер жә не Жаратушының бар екенін мойындайтын, сенетіндер. Мұ ндай адамдардың денесі тұ рпайы, қ олапайсыз емес. Олар қ айырымды, адамдармен араласуы сыпайы, ауруларғ а бой алдырмайды, жү рістері мен дене қ озғ алыстары жең іл, кө ң іл кү йлері кө терің кі болғ аннан кейін ү немі кү ліп бірқ алыпта жү реді.
Екіншісі қ ұ марлық шылауына оралғ ан адамдар – қ айырымдылығ ы аздау, Жаратушыны мойындап қ айыр-садақ а беріп жү рсе де, барлық іс-ә рекеттерін ө зінің сезімдерін қ анағ аттандыруғ а бағ ыштайды. Оларғ а кө ре алмаушылық, қ ызғ аныш, ызалану, кекшілдік, шырт етпе т.б. сезімдер тә н. Олар табанды, тә уекелшіл, жылдам, пікірлерін кесіп айтатын, ішкі жалыны тепе-тең дікте болғ ан кезде адамдармен жақ сы қ арым-қ атынас жасайтын кө ң ілді адамдар болады.
Ү шіншісі надандық қ ұ рсауындағ ы адамдарда кө птеген жаман қ ылық пен қ асиеттер болады. Олар Қ ұ дайғ а сенбейді, сенгісі де келмейді. Қ ылық тары маң айындағ ы адамдарғ а бақ ытсыздық пен зардап ә келеді. Мұ ндай адамдар жалқ ау, жұ мысқ а қ ұ лқ ы жоқ маубас болады. Денелері ауыр элементтерден қ ұ ралып аурушаң, санасы мен ақ ылы жануарлар дең гейінде ғ ана қ алыптасады.
Адамның жаны тә нде болғ анда пә ндік табиғ аттың байлауының біреуіне шырмалады, ал жан ө зі бө лек болғ анда табиғ аттың байлауы ә сер ете алмайды, себебі ол фә ни пә ндік ә лемде емес, бақ илық нә зік ә лемде болады. Кей кездерде ізгілік аясында жү рген адамғ а керемет жаман ойлар келеді, ол адамның ө зі осы ойдан шошып кетіп: «адамғ а неше тү рлі сұ мдық ойлар келе береді екен-ау», – деп таң ырқ айды. Немесе надандық, не қ ұ марлық байлауына шырмалып жү рген адамғ а керемет тамаша жақ сы ойлар келеді. Бірақ осы ойлар біздің санамызды ө згерте алмайды, себебі бұ л жерде рухани ілім жоқ. Адам толық тай рухани ілім алмаса сезімнің жетегінен шығ а алмай, ә ре-сә ре кү й кешіп ө мірін ө ткізе береді. Материалдық білімнің ө зі екі тү рлі болады: академиялық жә не пә ндік. Біздің жоғ арғ ы оқ у орындарында алғ ан біліміміз академиялық, ал ө мірден алғ ан сабағ ымыз пә ндік. Академиялық білім жетілмеген, себебі пә ндік ү ш байлаудың (ізгілік, қ ұ марлық, надандық) ық палынан шығ а алмайды.