Глоссарий

Тө ртұ штық - екі кірістік ұ шы жә не екі шығ ыстық ұ шы бар электрлік қ ондырғ ы немесе электрлік сұ лба.

Активті тө ртұ штық -ө з қ ұ рамында энергия кө зі бар тө ртұ штық.

Тө ртұ штық тың негізгі тең деуі- тө ртұ штық тың кірістік кернеуі мен кірістік тогын шығ ыстық кернеумен жә не шығ ыстық токпен байланыстыратын тең деу.

Тө ртұ штық тың бос жү ріс режимі- тө ртұ штық тың шығ ыстық ұ штары тұ йық талмағ ан (жү ктемеге қ осылмағ ан) кездегі режимі.

Тө ртұ штық тың қ ысқ аша тұ йық талу режимі- тө ртұ штық тың шығ ыстық ұ штары қ ысқ аша тұ йық талғ ан кездегі режимі.

Электр тізбегіндегі ө тпелі ү рдіс- айыру немесе тұ йық тау нә тижесіндеконфигурациясының ө згеруіне байланысты электртізбегінің бір жұ мыс режимінен параметрлері одан ө згеше басқ а жұ мыс режиміне кө шу ү рдісі.

Коммутация- ажыратқ ыш аспаптар арқ ылы тұ йық тау немесе ажырату ә рекеті.

Коммутация заң дары- коммутация кезінде индуктивті элементтегі токтың жә не сыйымдылық элементтегі кернеудің ө згерісін сипаттайтын заң дар.

Тә уелсіз бастапқ ы шарттар- индуктивті элементтегі токтың жә не сыйымдылық элементтегі кернеудің коммутацияғ а дейінгі мә ндері.

Ө тпелі ү рдісті есептеудің классикалық тә сілі- ө тпелі ү рдісті сипаттайтындифференциалдық тең деуді шешімі еркін жә не еріксіз қ ұ раушылардың қ осындысы ретінде қ арастырылып, интегральдау тұ рақ тыларын анық тау алгебралық тең деулер жү йесін сипаттамалық тең деудің белгілі тү бірлерін жә не уақ ыт нө лге тең кезіндегі токтың еркін қ ұ раушысы мен оның туындысының мә ндерін пайдалана отырып шешу арқ ылы жү ргізілетін тә сіл.

Ө тпелі ү рдісті есептеудің операторлық тә сілі- Лапластың тура жә не кері тү рлендірулеріне негізделген тә сіл.

Таралғ ан параметрлі электр тізбегі- бір нү ктесінен екінші нү ктесіне ө ткен сайын кернеуі мен тогы ү здіксіз ө згеріп отыратын электр желісі.

Электр желісі- электр энергиясын немесе сигналдарды қ ашық тық қ а жеткізу ү шін генератор мен қ абылдағ ышты жалғ астыратын желілік сымдар жү йесі.

Тура немесе қ ұ лама толқ ын- уақ ыт ө ткен сайын амплитудасы кеми отырыпқ оректендіргіштен қ абылдағ ышқ а қ арай жылжитын толқ ын.

Кері немесе шағ ылысқ ан толқ ын- уақ ыт ө ткен сайын амплитудасы ө се отырыпқ абылдағ ыштан қ оректендіргішке қ арай, яғ ни қ ұ лама толқ ынғ а қ арсы бағ ытта жылжитын толқ ын.

Тұ рғ ын толқ ын- бір-біріне қ арама-қ арсы бағ ытта қ озғ алатын бірдей амплитудалы тура жә не кері толқ ындарды беттестіру арқ ылы алынатын ү рдіс.

Вольтамперлік сипаттама- кедергі арқ ылы ө тетін токтың кернеуге тә уелділігін кө рсететін сипаттама.

Сызық ты емес кедергі- вольтамперлік сипаттамасы тү зу сызық ты емес болатын кедергі.

Сызық ты емес индуктивті кедергі- тұ йық жү рекшесіндегі магнит ағ ынының орамадағ ы токқ а тә уелділігі тү зу сызық ты емес болатын кедергі.

Сызық ты емес конденсатор- қ абырғ асындағ ы зарядтың берілген кернеудің лездік мә ніне тә уелділігі тү зу сызық ты емес болатын конденсатор.

Кернеу феррорезонансы- сызық ты емес индуктивтілік, сыйымдылық жә не кедергі бірізді жалғ анғ ан тізбектегі токтың бірінші гармоникасы фаза бойынша қ оректендіргіштің кернеуімен сә йкес келетін жұ мыс режимі.

Токтар феррорезонансы- сызық ты емес индуктивтілік пен сыйымдылық параллель жалғ анғ ан тізбекте кернеудің белгілі бір мә нінде олар арқ ылы жү ретін токтардың мә ндері тең болатын режим.