Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Уровень 1. V2 Астрономия қандай мәселелерді қарастырады? Аспан денелерінің физикалық табиғатын
Стр 1 из 2Следующая ⇒
|
|
| V2 | Астрономия қ андай мә селелерді қ арастырады? |
| Аспан денелерінің физикалық табиғ атын зерттейді. | |
| Аспан денелері мен олардың жү йелерінің пайда болуы мен эволюциясы мә селелерін шешеді. | |
| Аспан денелерінің кө рінетін жә не нақ ты орнын, қ озғ алысын зерттейді. |
| V2 | Астрономияның ү ш ғ ылыми революциясының бастауы |
| B. Коперник ілімі жә не телескоптың ойлап табылуы. | |
| E. Спектрлік анализ жә не фотография. | |
| H. Космосқ а аппаратураның шығ арылуы. |
Вопрос №4
| V2 | Астрономияның пайда болуы мен дамуының тү рткісі |
| A. Практикалық қ ажеттілік. | |
| D. Астрология. | |
| F. Сыртқ ы ә лемді тану қ ұ мары. |
| V2 | Информацияны қ абылдау ә дістері бойынша астрономияның негізгі бө лімдерін атаң ыз |
| B. Астрофизика. | |
| D. Аспан механикасы. | |
| F. Астрометрия. |
Вопрос №5
| V2 | Қ азақ станда кә сіби астрономия қ ашан пайда болды? |
| D. 1941 ж. қ азанда. | |
| E. 1941 ж. 21 қ ыркү йегінде Алматыда толық кү н тұ тылуынан кейін. | |
| H. Қ азКСР ғ ылым академиясына дейін. |
Вопрос №6
| V2 | Тө менде келтірілген аспан денелері атауларының қ айсысы қ азақ ша атаулар болып табылады? |
| D. Ү ркер. | |
| E. Шолпан. | |
| H. Темір қ азық. |
Вопрос №7
| V2 | Шоқ жұ лдыздар дегеніміз не жә не олар неліктен ойлап шығ арылғ ан? |
| D. Аспанда бағ дарлану мақ сатында. | |
| E. Астрономдардың ың ғ айлылығ ы ү шін. | |
| H. Шоқ жұ лдыздар – ең жарық жұ лдыздары бойынша ұ қ састандырылатын аспан сферасының облыстары. |
Вопрос №8
| V2 | Жұ лдыздар, планеталар, Ай жә не Кү ннің кө рінетін қ озғ алыстарының сипаттамасы. |
| C. Кө рінетін Кү ннің жылдық қ озғ алысы жә не Айдың айлық қ озғ алысы жұ лдыздар арасында сағ ат тіліне қ арсы бағ ытталғ ан. | |
| E. Планеталар жұ лдыздар арасында сағ ат тілі бойынша да, қ арсы бағ ытта да қ озғ алады (бұ ралаң дайды). | |
| G. Барлық аспан денелерінің тә уліктік қ озғ алысы сағ ат тілі бойымен бағ ытталғ ан. |
Вопрос №9
| V2 | Қ андай шоқ жұ лдыздарды зодиактық деп атайды? |
| C. Кү ннің жылдық жү ріп ө тетін жолындағ ы 13 шоқ жұ лдыздардың ішіндегі 12 шоқ жұ лдыздарды. | |
| E. Ү лкен планеталардың жү ріп ө тетін жолындағ ы Змееносецтан басқ а 12 шоқ жұ лдыздарды. | |
| H. Айдың айлық жү ріп ө тетін жолындағ ы шоқ жұ лдыздарды. |
Вопрос №10
| V2 | Аспан кү мбезі мен аспан сферасы тү сініктері. |
| F. Астрономиядағ ы аспан сферасы – центрі бақ ылаушының кө зінде болатын, кез келген ү лкен радиусты жорамал сфера. | |
| G. Кү ндіздік аспан кү мбезі – біздің ішкі санамыз бірдей қ ашық тық та қ абылдайтын, біздің атмосфера тығ ыздығ ының флуктуациясынан шашырағ ан Кү н жарығ ы. | |
| H. Аспан кү мбезі кө птеген адамдардың елестетуі бойынша – аспанның ә сем бейнесі. |
Вопрос №11
| V2 | 1 - аспан сферасының негізгі бағ ыттары мен нү ктелері. |
| D. Вертикаль сызық – тіктеуіш сызығ ының бағ ытымен сә йкес келетін сызық. | |
| F. Ә лем ө сі – аспан сферасының центрінен ө тетін жә не Жердің айналу ө сіне параллель сызық. | |
| G. Зенит – вертикаль сызық тың аспан сферасымен қ иылысатын, жоғ арыдағ ы нү кте. |
Вопрос №12
| V2 | 2 - аспан сферасының негізгі сызық тары. |
| A. Аспан экваторы – аспан сферасының ә лем ө сіне перпендикуляр жазық тық пен қ иылысуынан пайда болғ ан ү лкен дө ң гелегі. | |
| C. Математикалық горизонт – бұ л аспан сферасының тіктеуіш сызығ ына перпендикуляр жазық тық пен қ иылысуынан пайда болатын ү лкен дө ң гелегі. | |
| G. Аспан меридианы – аспан сферасының полюс пен зениттен ө тетін ү лкен дө ң гелегі. |
Вопрос №13
| V2 | Горизонталь координаталар жү йесі. |
| B. Азимут – бұ л сфера центрінен оң тү стік нү ктеге жә не математикалық горизонттың шырақ биіктігі дө ң гелегімен қ иылысу нү ктесіне бағ ыттарының арасындағ ы бұ рыш. | |
| E. Горизонталь координаталар жү йесінің негізгі жазық тығ ы математикалық горизонт жазық тығ ы болып табылады. | |
| G. Математикалық горизонт жазық тығ ы мен шырақ бағ ыты арасындағ ы бұ рыш биіктік деп аталады. |
Вопрос №14
| V2 | Бірінші экваториалдық координаталар жү йесі. |
| C. Экваториалдық жү йенің негізгі жазық тығ ы болып аспан экваторы жазық тығ ы табылады. | |
| E. Аспан экваторы жазық тығ ы мен шырақ бағ ыты арасындағ ы бұ рыш иілу деп аталады. | |
| H. Сағ аттық бұ рыш – бұ л аспан меридианы мен шырақ жазық тық тары арасындағ ы бұ рыш. |
Вопрос №15
| V2 | Екінші экваториалдық координаталар жү йесі. |
| B. Кө ктемгі кү ннің тең елу нү ктесі – бұ л Кү ннің оң тү стік жартышардан солтү стікке ө тетін, экватордың эклиптикамен қ иылысу нү ктесі. | |
| D. Бірінші координата тік шарық тау болып табылады (кө ктемгі кү ннің тең елу нү ктесі жә не шырақ иілуі дө ң гелегі мен экватордың қ иылысу нү ктесі бағ ыттарының арасындағ ы бұ рыш). | |
| G. Тік шарық тауды аспан экваторы жазық тығ ында тә уліктік қ озғ алысқ а қ арсы есептейді. |
Вопрос №16
| V2 | Планеталар дегеніміз: |
| Жұ лдыздарды орбиталар бойымен айналатын аспан денелері. | |
| Жұ лдыздардан массалары жү здеген есе аз объектілер. | |
| Ө здік қ уатты энергия кө здері жоқ аспан денелері. |
Вопрос №17
| V2 | Эклиптикалық координаталар жү йесі |
| A. Эклиптика – бұ л аспан сферасына жү ргізілген проекциядағ ы жұ лдыздар арасында Кү ннің жылдық жү ріп ө тетін жолы. | |
| D. Эклиптикалық жү йедегі координаталар ұ зақ тық пен енділік болып табылады. | |
| G. Эклиптикалық координаталар жү йесі кү н жү йесі денелерінің орбиталарын есептеу кезінде қ олданылады. |
Вопрос №18
| V2 | Жер формасы жә не қ озғ алысы, олардың нә тижелері. |
| B. Ә лем полюсі биіктігі бақ ылау орнының енділігіне тең. | |
| D. Тең із кемелері кө рінуінің ө згеруі мен Ай тұ тылуы Жердің шар тә різділігінің дә лелі болып табылады. | |
| F. Мезгілдердің ауысуы тә уліктік айналу ө сінің орбита жазық тығ ына кө лбеу жасайтынына байланысты. |
Вопрос №19
| V2 | Батпайтын жә не шық пайтын шырақ тарғ а арналғ ан шарттар |
| A. Батпайтын шырақ тар ү шін: иілу δ > (90° - j) | |
| C. Батпайтын жә не шық пайтын шырақ тар ү шін: -(90° - j) < δ < (90° - j) | |
| G. Шық пайтын шырақ тар ү шін: δ < -(90° - j) |
Вопрос №20
| V2 | Параллактикалық ү шбұ рыш (п.ү.): анық тамасы жә не қ асиеттері |
| C. П.ү. – тө белері полюс, зенит жә не шырақ болып келетін сфералық ү шбұ рыш. | |
| D. П.ү. бір қ абырғ асы зениттік қ ашық тық болып табылады. | |
| F. П.ү. бір тө бесі Ә лем полюсі болып табылады. |
Вопрос №21
| V2 | Сфералық ү шбұ рыш: анық тамасы жә не қ асиеттері |
| A. Сфералық ү шбұ рыш (с.ү.) ү лкен дө ң гелектердің доғ аларымен қ ұ рылады. | |
| C. С.ү. бұ рыштарының қ осындысы (A + B + C) 180°-тан ү лкен жә не 540°-тан кіші. | |
| E. С.ү. бұ рыштары ү шбұ рыш тө белерінен қ абырғ аларына жү ргізілген жанамалардан тү зіледі. |
Вопрос №22
| V2 | Сфералық тригонометрияның теоремалары (A, B, C – бұ рыштар, a, b, c – қ абырғ алар). |
| B. sin a/sin A = sin b / sin B = sin c / sin C | |
| F. cos a = cos b cos c +sin b sin c cos A | |
| H. sin a cos B = sin c cos b – cos c sin b cos A |
Вопрос №23
| V2 | 1 – уақ ыт ө лшеулері |
| C. Секунд (атомдық) – бұ л негізгі кү йдегі 133Cs атомы шығ аратын электро-магниттік толқ ын тербелістерінің 9 192 631 770 периодының ұ зақ тығ ына тең уақ ыт аралығ ы. | |
| D. Жұ лдыздық уақ ыт – бұ л кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінің сағ аттық бұ рышы. | |
| G. Тропикалық жыл – нағ ыз Кү н центрінің кө ктемгі кү ннің тең елу нү ктесінен ө ткен кө ршілес екі уақ ыт аралығ ы. |
Вопрос №24
| V2 | 2 – уақ ыт ө лшеулері |
| A. Уақ ытты ө лшеу ү шін уақ ыттың ө лшем бірлігін таң дау керек (қ андай да бір табиғ и қ атаң периодты процесті жә не санақ басын). | |
| E. Шын кү ндік тә улік – берілген орындағ ы Кү ннің екі кө ршілес ә рі аттас кульминациялар аралығ ындағ ы уақ ыт. | |
| G. Орташа кү ндік тә улік – берілген орындағ ы орташа Кү ннің екі кө ршілес ә рі аттас кульминациялар аралығ ындағ ы уақ ыт. |
Вопрос №25
| V2 | 3 – уақ ыт ө лшеулері |
| A. Астрономияда уақ ытты бұ рышпен ө лшейді. | |
| B. Кү ннің экватор бойымен жылдық қ озғ алу жылдамдығ ы айнымалы. | |
| D. Бірдей уақ ыт моментіндегі орташа уақ ыт пен шын кү ндік уақ ыт айырмасы уақ ыт тең деуі h деп аталады. |
Вопрос №26
| V2 | 4 – уақ ыт ө лшеулері |
| C. Мұ сылмандық кү нтізбе Мұ хаммед пайғ амбардың (с.а.у.) Мединадан Меккеге хижра жасауынан басталады. | |
| E. Жергілікті уақ ыттар айырмасы ұ зақ тылық тар айырмасына тең. | |
| H. Орташа кү н – бұ л шын Кү ннің тропикалық жылына тең периодта экватор бойымен бір қ алыпты қ озғ алатын виртуалдық нү кте. |
Вопрос №27
| V2 | Аспанда шырақ тардың орнын ө згертетін эффекттер |
| А. Кө кжиек ү стінде рефракция шырақ ты жоғ ыралатып кө рсетеді. Жә не мынадай формуламен ө рнектеледі: r = 60, 25² tg z (z < 70° болғ анда). | |
| D. Рефракция себебінен Жер полюстерінде полярлық кү ндер тү ннен ұ зағ ырақ. | |
| H. Тә уліктік параллакс ол бақ ылау нү ктесіне жү ргізілген, шырақ тан Жер радиусы кө рінетін бұ рыш. |
Вопрос №28
| V2 | Планеталардың кө рінерлік қ озғ алысы |
| В. Элонгация ол Кү н мен планеталар арасына бағ ытталғ ан бұ рыш. | |
| G. Птолемейдің геоцентрлік жү йесі планеталардың кө рінерлік қ озғ алысын дә л нақ ты сиппаттайды. | |
| H. Жерге қ арағ анда Кү нге жақ ын планеталар ішкі жә не одан алыс планеталар сыртқ ы деп саналады. |
Вопрос №29
| V2 | Планеталардың толық қ озғ алысы |
| Сыртқ ы планеталар ү шін синодтық қ озғ алыс тең деуі: 1/S = 1/T – 1/P, мұ ндағ ы S жә не P – планеталардың синодтық жә не сидерлік айналу периоды, ал Т – Жердің айналуының жұ лдыздық периоды. | |
| Е. Синодический период – екі кезектелген бірдей конфигурациялы планеталар арсындағ ы уақ ыт аралығ ы. | |
| G. Эллипстің эксцентриситеті мынағ ан тең: e = (a2-b2)0, 5 / a, мұ ндағ ы a жә не b – эллипстің жартылай осьтері. |
Вопрос №30
| V2 | Орбита элементері |
| С. Шығ ыс торабының гелиоцентрлік бойлығ ы – кө ктемгі кү н тең елу нү ктесі мен шығ ыс торабының арасына бағ ытталғ ан Кү н центрінен алынғ ан бұ рыш. | |
| D. шығ ыс торабынан w перигелийдің бұ рыштық қ ашық тығ ы - перигелий мен шығ ыс торабының арасына бағ ытталғ ан Кү н центрінен алынғ ан бұ рыш. | |
| G. Орташа аномалия – егер ол орташа бұ рыштық жылдамдық пен 2p/Т радиус шең берін бойлай қ озғ алатын болса, (t-t0) уақ ыт аралығ ында планета сипаттай алатын, шең бер доғ асы, мұ ндағ ы Т – планетаның айналу периоды. |
Вопрос №31
| V2 | Екі дене есебі |
| С. Гравитациялық кү ш экрандалмайды. | |
| D. Екі дене есебінің нақ ты тең деуі: v2 = f (M + m) (2/r -1/a), мұ ндағ ы v – m массалы дененің жылдамдағ ы, M – центральды дененің массасы, f – гравитациялық тұ рақ ты, a –эллипса ү лкен жартылай осі, r - радиус-вектор. | |
| Е. Кеплердің ү шінші заң ының нақ тыланғ ан тү рі: T12(M + m1) / T22 (M +m2) = (a1/a2)3 |
Вопрос №32
| V2 | Жердің жасанды серіктерінің қ озғ алысы |
С. Дененің критикалық (параболалық) жылдамдығ ы  Vcirc тең.
| |
| Е. Жерге спутник орбитасының жақ ын нү ктесі перигей деп аталады. | |
| F. Ү шінші космостық жылдамдық бағ ытқ а тә уелді жә не 16.6 дан 72.8 км/с аралығ ында жатады. |
Вопрос №33
| V2 | Аспан денелерінің кө лемі, пішіні жә не оларғ а дейінгі қ ашық тық |
| С. Астрономиялық бірлік ол Жерден Кү нге дейінгі орташа ара қ ашық тық. | |
| Е. Горизонталды параллакс ол бұ рыш, егер ол кө зге перпендикуляр болғ ан жағ дайда, шырақ тан Жер радиусы кө рінеді. | |
| F. Алып аспан денелерінің пішінін гравитация кү ші мен айналулар анық тайды. |
Вопрос №34
| V2 | Жердің қ озғ алысы |
| А. Эклиптпкалық параллакстың пішіні эклиптикалық ендікке тә уелді. | |
| G. Жердің айналуының дә лелі Кариолис кү ші, Фуко тә жірибесі, лақ тырылғ ан, тү сетін дененің шығ ысқ а қ арай ауытқ уы. | |
| H. Жерде жыл маусымдарының ауысып тұ руы оның айналу осьтері орбита жазық тығ ына ең кеюімен тү сіндіріледі. |
Вопрос №35
| V2 | Прецессия жә не оның салдары |
| С. Прецессия ол Ай мен Кү ннің ө зіне тартуынан пайда болғ ан момент ә серінен Жердің айналу остерінің бағ ытының ө згеруі. | |
| D. Прецессияның ә серінен кө ктемгі кү н тең елу нү ктесі ығ ысады. | |
| Е. Экваторды бойлай кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінің орын ауыстыру жылдамдығ ы 46, 11² / жылды қ ұ райды. |
Вопрос №36
| V2 | Айдың фазасы жә не қ озғ алысы |
| В. Бойлық бойынша тербелуі Жердің айналасында Айдың бірқ алыпсыз жылдамдық пен айналуымен пайда болады. | |
| С. Айдаһ ар айы ол бір ғ ана орбита торабы арқ ылы Айдың екі рет кезектеліп жү руінің арасындағ ы уақ ыт аралығ ы. | |
| H. Айдың қ озғ алысы 2000 мү шеге жуық есептейтін тең деумен сипатталады. |
Вопрос №37
| V2 | Астрономияның бұ рышты ө лшейтін қ ұ ралдары жә не сағ аттар |
| D. Кварцтік сағ аттар – айнымалы токтың генераторы, оның тербелу периоды айнымалы электрлік ө рісте орналасқ ан кварцтік пластинкамен қ ойылады. | |
| Е. Берілген уақ ыт аралығ ында сағ аттарды тү зетіп ө згертіп отыру сағ атардың жү рісі деп аталады: w = (u1 – u2) / (T*2 –T*1), мұ ндағ ы u1 жә не u2 – Т1 жә не Т2 моменттерінде сағ аттарды тү зету. | |
| G. Астрономиялық трубаны бұ ру бұ рышы екі дө ң гелек бойынша саналады, олар трубаның екі ө зара перпендикуляр осьтерімен тығ ыз байланысты. |
Вопрос №38
| V2 | Спутниктік навигацияның жә не геодезияның жү йесі |
| С. Спутниктік навигациядан шығ атын тең деу: ri =c(ti0 – tie), мұ ндағ ы ri – бақ ылаушыдан спутникке дейінгі қ ашық тық, c – жарық жылдамдығ ы, ti0 – бақ ылаушымен сигналды тіркеу мезеті, tie - сигналдың сә улелену мезеті. | |
| Спутниктік навигацияның басты жұ мысқ а керек тең деуі: (x – xi)2 + (y – yi)2 + (z – zi)2 = c2 (ti0 +dt – tie)2 , мұ ндағ ы і – спутник нө мірі, dt – спутниктік сағ аттарғ а қ атысты бақ ылаушының сағ атын белгісіз тү зетілуі. | |
| Навигациялық спутниктің координатын дә л анық тау ү шін 20 жер обсерваториясының желілері бар. |
Вопрос №39
| V2 | Экваториалдық координаттарды анық таудың абсолютті ә дістері |
| А. Ең кею жоғ арғ ы жә не тө менгі кульминацияларда шырақ ты бақ ылаумен мынадай формула бойынша анық талады: δ = 90° - 0, 5(zd – zu), мұ ндағ ы zd жә не zu – тө менгі жә не жоғ арғ ы кульминациялардың зениттік арақ ашық тығ ы. | |
| С. Кү ннің тік шарық тауын мынадай формуламен анық тауғ а болады: sinα * = tgδ */tge, мұ ндағ ы e - экватордың эклиптикағ а ең іс бұ рышы. | |
| H. Жергілікті жердің ендігін мынадай формуламен анық талады: j = 90° - 0, 5(zd + zu). |
Вопрос №40
| V2 | Жұ лдыздардың ө зіндік қ озғ алысы |
| Е. Жұ лдыздардың ө здік қ озғ алысы қ ашық тық қ а тә уелді. | |
| F. Ө здік қ озғ алыс ол прецессияны, нутацияны жә не абберацияны ескермей бір жыл ішінде жұ лдыздың ығ ысу бұ рышы. | |
| G. Ө здік қ озғ алыс бір бірлікте ө лшенуі: бұ рыштық секунд/жыл. |
Вопрос №41
| V2 | Астрономиялық карталар, каталогтар жә не мә ліметтер базасы |
| С. Халық аралық аспан тірек санақ жү йесі ө здік қ озғ алысы нө лге тең ғ арыштық алыс қ ашық тық тығ а радиокө здерге байланғ ан. | |
| D. Қ азіргі таң да нақ тырақ астрономиялық каталог «Гиппаркос» ғ арыштық каталогы болып табылады. | |
| Е. Халық аралық астрономиялық орталық тар Страсбургта орналасқ ан (Франция). |
Вопрос №42
| V2 | Космостық геодезия жә не ЖЖС бақ ылау ә дістері. |
| A. Космостық геодезияның негізінде Жер бетінен бұ рыштық ө лшеулер ү шін Жер мен Айдың жасанды серіктерін тірек нү ктелері ретінде қ олдану жатыр. | |
| D. Лазерлік ұ зақ метрияның негізгі формуласының тү рі: r = 0.5 (cDt +Dr1 + Dr2), мұ ндағ ы r - ізделініп отырғ ан ұ зақ тық, Dr1 жә не Dr2 – атмосферадағ ы сә улелердің іркілуі мен аппаратураның қ ателігіне байланысты сә йкес тү зетулер. | |
| G. Доплерлік ЖЖС бақ ылау ә дісінің негізгі тең деуінің тү рі: |
Вопрос №43
| V2 | Астрометриядағ ы тым ұ зын базалы радиоинтерферометрлер (ТҰ БР). |
| B. ТҰ БР базасы бірнеше мың километрді қ ұ райды. | |
| D. Радиотелескоптардағ ы атомдық сағ аттар секундтың миллиондық бө лігі дә лдігімен синхрондалулары керек. | |
| G. Радиоинтерферометрлердің кө мегімен Халық аралық аспандық тіреу жү йесі қ ұ рылғ ан. |
Вопрос №44
| V2 | Электромагниттік сә уле шығ арудың негізгі тү сініктері жә не қ асиеттері. |
| A. 1 эВ = 1, 6´ 10+19 Дж | |
| C. Кө рінетін сә уле шығ ару кванттарының энергиясы 2-3 эВ тең. | |
| D. 1А = 10-8м | |
| F. Кө рінетін сә уле шығ арудың ұ зын толқ ынды шекарасы – шамаман 760нм. |
Вопрос №45
| V2 | Жер атмосферасы. |
| A. Жер атмосферасының екі мө лдір терезесі бар: оптикалық жә не радио терезе. | |
| E. Спектрдің инфрақ ызыл облысында сә уле шығ аруды су молекулалары жә не кө мірқ ышқ ыл газы жұ тады. | |
| F. Радиодиапазонда атмосфера толқ ын ұ зындығ ы 1 см -ден 20м –ге дейінгі сә уле шығ ару ү шін мө лдір болады. |
Вопрос №46
| V2 | 1 – Астрофотометрия негіздері |
| E. Ағ ын сә уле шығ ару кө зіне дейінгі қ ашық тық қ а кері пропорционал кемиді. | |
| F. Берілген аудан арқ ылы ө тетін ағ ын сә уленің тү су бұ рышының косинусына пропорционал. | |
| H. Жарқ ырау – сә уле шығ ару кө зінің бірлік уақ ытта шығ аратын барлық энергиясы. |
Вопрос №47
| V2 | 2 – Астрофотометрия негіздері |
| A. Ағ ын – бірлік уақ ытта берілген ауданнан ө тетін сә улелік энергия мө лшері. | |
| C. Энергетикалық жарық тылық – берілген бағ ытта бет арқ ылы ө тетін сә уле шығ ару ағ ынының бірлік денелік бұ рышқ а жә не сә уле шығ ару бағ ытына перпендикуляр бірлік ауданғ а қ атынасы. | |
| G. Жұ лдыздық шамалар шкаласы – жұ лдыздар жә не басқ а да денелермен тудырылатын жарық тылық тардың фотометрлік логарифмдік шкаласы. |
Вопрос №48
| V2 | Жұ лдыздық шамалардың энергетикалық шамалармен байланысы. |
| A. Жұ лдыздық шама – бұ л объектінің спектрі энергиясының тү йіні жә не прибордың ө ткізу жолағ ы. | |
| B. Спектрде энергияның таралуы – бұ л дененің сә уле шығ ару энергиясы мө лшерінің толқ ын ұ зындығ ына тә уелділігі. | |
| D. Болометрлік жұ лдыздық шама – барлық спектрлік интервалдағ ы сә уле шығ арумен анық талатын объектінің жұ лдыздық шамасы. |
Вопрос №49
| V2 | Молекулалық физика бойынша негізгі мағ лұ маттар. |
| A. Идеал газ кү йінің тең деуі: p = mRT/μ, мұ ндағ ы p – қ ысым, m – газ массасы, R – универсал газ тұ рақ тысы, T – абсолют температура, μ – салыстырмалы молекулалық масса. | |
| B. Температура – дененің жылулық кү йін сипаттайтын жә не дене бө лшектерінің орташа кинетикалық энергиясына пропорционал шама. | |
| C. Больцман тұ рақ тысы – бұ л бір молекуланың 1К есептелген ық тималдылығ ы ең жоғ ары энергиясы. |
Вопрос №50
| V2 | Электромагнетизм жә не оптика бойынша негізгі мағ лұ маттар. |
| B. 1граммғ а есептелген жұ тылу коэффициентін заттың ә р шаршы сантиметріне 1 грамм масса сә йкес келетін қ абатының оптикалық қ алың дығ ы деп қ арастыруғ а болады. | |
| C. Бірлік кө лемді кернеулігі Н магнит ө рісінің энергиясы Н2/2p тең. | |
| E. Еркін жү гіріс ұ зындығ ы – бө лшектің кезекті екі соқ тығ ыс аралығ ында жү ріп ө тетін жолы: Λ = 1/nσ, мұ ндағ ы n – бө лшектер концентрациясы, ал σ – эффективтік қ има. | |
| H. Жұ қ а оптикалық қ абат – бұ л оптикалық қ алың дығ ы t < < 1 болатын қ абат. |
Вопрос №51
| V2 | Абсолют қ ара дененің (а.қ.д.) сә уле шығ ару заң дары |
| B. Термодинамикалық тепе-тең дік – дене бірлік уақ ытта қ аншалық ты жұ тса, соншалық ты шығ аратын физикалық кү й. | |
| C. Планктың а.қ.д. сә уле шығ ару мү мкіншілігіне арналғ ан формуласы: endn = (2phn3/c2)[exp(hn/kT) -1] dn, мұ ндағ ы h – Планк тұ рақ тысы, k – Больцман тұ рақ тысы, n- жиілік, T – абсолют температура. | |
| D. Виннің ауысу заң ы: lmax = 0, 0029 / kT |
Вопрос №52
| V2 | Астрономиядғ ы ең белгiлi спектрлiк сызық тар жә не ең маң ызды физикалық эффектілер. |
| A. Спектрдiң кө рiнетiн облысындағ ы ең белгiлi сызық тар: сутектің бальмерлік сызығ ы Hα - Hε, кальцийдің екi рет иондалғ ан сызығ ы H жә не K, натрийдің D1, D2 сары дублеті, гелий сызығ ы, екi рет иондалғ ан оттегiнiң тыйым салынғ ан сызық тарының жасыл дублеті. | |
| B. Сә уле шығ арудың поляризациясы симметриялық емес молекулаларда, ұ сақ тозаң дарда, еркiн электрондарда жарық тың ыдырауы кезінде пайда болады. | |
| F. Спектрлiк сызық тардың пайда болуы атомдардың iшкi қ уатының тұ рақ ты ө згерiсiмен (жұ ту-сә улелендіру) байланысты. |
Вопрос №53
| V2 | Оптикалық телескоптардың мақ саттары мен типтері. |
| A.Телескоптардың негізгі мақ саты - аспан денелеріндегі сә улеленуді жинау. | |
| E.Телескоптың мақ саттарының бірі рұ қ сат етілген мү мкіндіктерді ұ лғ айту болып табылады. | |
| G. Телескоптың міндеттерінің бiрi бейненi қ ұ ру болып табылады. |
Вопрос №54
| V2 | Телескоптың сү лбелері мен сипаттамалары. |
| A. Кеплердiң рефракторы фокустерi қ атар қ олданылғ ан екi таратылғ ан қ ос-дө ң ес линзалардан тұ рады. | |
| E. Аспанның ү лкен аумақ тарын суретке тү сіру ү шін жарық қ а тө зімді телескоптар: Шмидт камералары жә не Максутов телескоптары қ олданылады. | |
| F. Объектив диаметрі телескоптың негізгі параметрі болып табылады. |
Вопрос №55
| V2 | Телескоптар аберрациясы. Адаптивті жә не активті оптика. |
| A. Сфералық айналарда ө те ү лкен сфералық аберрация болады. | |
| B Салыстырмалы саң ылау – бұ л объектив диаметрiнiң телескоптың фокус қ ашық тығ ына қ атынасы болып табылады. | |
| F. Адаптивтi телескоп дифракция бейнесiне жетуге кө мектесетін жер атмосферасы арқ ылы шығ арылғ ан толқ ындық фронттың ө згеруін компенсациялайды. |
Вопрос №56
| V2 | Телескоптардың монтировкасы |
| C. Кіші кө лемді телескоптар (диаметрі 1м аз) неміс монтировкасында қ ойылады, онда остердің біреуі Жердің айналу осіне параллель. | |
| D. Ағ ылшын монтировкасында телескоптың негізгі (полярлық) осі ө зінің шетімен екі тіреуіш колоннағ а сү йемелденеді. | |
| F. Кү нді бақ ылау ү шін толық қ ондырғ ылар қ олданылады, олардың бір айнасы жазық, ал екіншісі - сфералық. |
Вопрос №57
| V2 | Астроклиматтың рө лі |
| A. Жер атмосферасы жарық тың тү су жолын қ исайтады, толқ ын ұ зындығ ына тә уелді сә улеленуді баяулатады, жарым-жартылай оны поляризацияландырады жә не кескінді бұ лдырлатады. | |
| B. Жер атмосферасы электромагниттік сә улеленуді екі тү рлі спектр аймағ ында ө ткізеді: 1 см-ден 20(30)м аралығ ындағ ы радиодиапазонда орналасқ ан кө рінетін жә не оғ ан жалғ асқ ан кішігірім ультракү лгін жә не инфрақ ызыл аймақ тарда. | |
| C. Астроклиматтың негізгі факторлары: ашық тү ндердің саны, атмосфераның мө лдірлігі мен тұ рақ тылығ ы, нү ктелік сә уле шығ ару кө зі кескінінің ө лшемі жә не аспан фоны (жарқ ырауы). |
Вопрос №58
| V2 | Радиотелескоптар |
| B. Радиотелескоптың сезімталдылығ ының нү ктелік сә уле шығ ару кө зінің орнына тә уелділігін бағ ытталу диграммасы деп атаймыз. | |
| G. Радиоинтерферометр жолының айырмасы а = b sinα, b – база ұ зындығ ы, α - база бағ ыты жә не беткі жазық тық қ а тү сетін толқ ындар арасындағ ы бұ рыш. | |
| H. Диаметрі 306 м болатын дү ниежү зіндегі ең ү лкен радиотелескоп Пуэрто -Рикода орналасқ ан. |
Вопрос №59
| V2 | Инфрақ ызыл жә не рентгендік астрономия |
| A. Су молекуласы жә не кө мірқ ышқ ыл газы инфрақ ызыл сә улелерін қ арқ ынды жұ тады. ИҚ сә улелерінің толқ ын ұ зындық тарын жер беткейінен тек бірнеше интервалын бақ ылай аламыз (терезе мө лдірлігінен), онда да тек таулы аймақ тардан немесе ұ шақ тан. | |
| D. Ең танымал ғ араштық ИҚ телескоптар: IRAS, «Спитцер» жә не «Гершель». | |
| E. Ренгенде жә не гамма-диапазонда жоғ ары энергиялы физика техникасы қ олданылады: сцинцилляциялық есептеуіштері, ионизациялық газ детекторлары. |
Вопрос №60
| V2 | Сә уле қ абылдағ ыштары - 1. |
| B. Қ абылдағ ыштың сезімталдылығ ы деп шығ ыс сигналының ө лшенетін ағ ынғ а немесе жарық тылық қ а қ атынасын айтамыз. | |
| E. Қ абылдағ ыштың спектрлік сипаттамасы - ол сезімталдық тың толқ ын ұ зындығ ына тә уелділігі. | |
| F. Қ абылдағ ыштың сезімталдылығ ы сигнал шамасының ә р тү рлі заң дылығ ына тә уелді. |
Вопрос №61
| V2 | Сә уле қ абылдағ ыштары - 2 |
| A. Сезімталдылық шегі - тіркелетін ағ ынның немесе жарық тың минималды кө рсеткіші. | |
| C. Фотографияның негізгі артық шылық тары: сигнал жинақ тау қ асиеті, панорамалы, документалды, объективті. | |
| G. Сипаттамалық фотографиялық қ исық - негативтің қ араюының оғ ан тү скен энергия мө лшеріне тә уелділігі. |
Вопрос №62
| V2 | Сә уле шығ аруды қ абылдағ ыштар - 3 |
| A. Фотоэлектрлік сә уле шығ аруды қ абылдағ ыштар сыртқ ы жә не ішкі фотоэффект қ ұ былыстарына негізделген. | |
| E. Фотокө бейткіш – сә уле шығ аруды эмиттер-динодтардың кө мегімен кү шейетін токқ а тү рлендіретін электр-ваакумдық қ ұ рылғ ы. | |
| F. Тіркеудің фотоэлектрлік ә дісінде фотокө бейткіште пайда болатын ток немесе импульс кү шейткіші қ ажет. |
Вопрос №63
| V2 | Сә уле шығ аруды қ абылдағ ыштар - 4 |
| A. Фотокедергілердің жұ мыс істеу принципі ішкі фотоэффектке негізделген. | |
| E. ЗБҚ -қ абылдағ ыштар – электр зарядын жинақ тай алатын жә не сақ тай алатын МОЖ-кондесаторлар жиынынан тұ ратын мозаика. | |
| G. ЗБҚ -матрицалардағ ы зарядтарды азайту ЭЕМ-да кернеу импульстары тү рінде іске асады. |
Вопрос №64
| V2 | Фотометр жә не фотометрлік жү йелер. |
| A. Фабри линзасы – фотокө бейткіш фотокатодында телескоптың кіріс қ арашығ ының суретін қ ұ растыратын фотоэлектрлік фотометрдегі линза. | |
| C. Фотометр – сә уле шығ ару интенсивтілігін ө лшейтін қ ұ рылғ ы. | |
| F. Фотометрдің міндетті элементтері кіріс диаграммасы, фильтрлер жиынтығ ы, кө рсететін окуляр, сә уле шығ ару қ абылдағ ыштары болып табылады. |
Вопрос №65
| V2 | Спектрлік қ ұ рылғ ылар - 1 |
| F. Жарық дисперсиясы – ақ жарық тың жеке тү стерге (спектрге) жіктелуі. | |
| G. Эшеллет – берілген штрих формасы бар дифракциялық тор. | |
| H. Спектрографтың сызық ты дисперсиясы – камераның фокустық қ ашық тығ ы f мен бұ рыштық дисперсия dα /dl кө бейтіндісіне тең шама. |
Вопрос №66
| V2 | Спектрлік қ ұ рылғ ылар - 2. |
| A. Спектр – толқ ын ұ зындығ ына тә уелді объектінің электромагниттік сә уле шығ ару энергиясының таралуы. | |
| E. Спектрлік қ ұ рылғ ының негізгі сипаттамасы спектрлік рұ қ саттама болып табылады: R = l/Dl. Dl - бө лек кө рінетін сызық тар арасындағ ы минимал интервал. | |
| G. Шағ ылдырғ ыш дифракциялық тор бетіне тығ ыздығ ы 1 мм -ге сә йкес оннан бірнеше мың ғ а дейін жететін кө птеген бірдей қ ашық тық тағ ы штрихтар жасалғ ан алюминийленген айна болып табылады. |
Вопрос №67
| V2 | Космостық сә улелер. Нейтриндік жә не гравитациялық қ ұ рылғ ылар. |
| C. Космостық сә улелер бү кіл ә лемдік тартылу заң ына бағ ынбайды. | |
| E. Гравитациялық антенна қ ызметін кез келген массалары тең дей сыналатын денелер (гантель типті) немесе созылғ ан дене (цилиндр) жә не массалардың салыстырмалы аз ауытқ уын немесе оларды туындататын кү штерді тіркей алатын сезімтал қ ұ рылғ ы атқ ара алады. | |
| F. Нейтринолардың ү ш типі белгілі: осцилляцияланатын (периодты тү рде бір-біріне тү рленіп отыратын) электрондық, мюондық жә не тау-нейтрино. |
Вопрос №68
| V2 | Ай физикасы - 1 |
| E. Айда мұ з тү рінде су бар. | |
| F. Айдағ ы мұ здың кометалық тегі бар. | |
| G. Айда атмосфера жоқ. |
Вопрос №69
| V2 | Ай - 2 |
| D. Айдағ ы таулар биіктігі Жердегіден ү лкен болуы мү мкін. | |
| G. Ай бетінде температура Цельсий бойынша +130 дейін жетеді. | |
| H. Айдағ ы кө птеген кратерлердің қ арқ ындық тегі бар. |
Вопрос №70
| V2 | Жер планета ретінде |
| A. Ө ткен заманда Жер сұ йық фазада болғ ан. | |
| C. Жерде магнит ө рісінің болуы оның қ ойнауының сұ йық кү йде екендігін кө рсетеді. | |
| F. Жердің жасы радиоактивті ә діспен анық талады. |
Вопрос №71
| V2 | Меркурий |
| B. Меркурий бетінің рельефі Айдыкіне ұ қ сас. | |
| D. Кү нмен жарық талғ ан бетінің температурасы 700 К дейін жетеді. | |
| E. Меркурийдің магнит ө рісі ә лсіз, бұ л оның ядросының сұ йық екендігін кө рсетеді. |
Вопрос №72
| V2 | Шолпан |
| B. Шолпанда жыл мезгілдері ауысымдары жоқ. | |
| C. Шолпанның ө з ө сінен айналу периоды Кү нді айналу периодынан ү лкен. | |
| E. Шолпан бетіндегі атмосфералық қ ысым 90 атмосферағ а дейін жетеді. |
Вопрос №73
| V2 | Марс |
| D. Кү н жү йесіндегі биіктігі 27 км ең ү лкен Олимп жанартауы Марста орналасқ ан. | |
| E. Марс бетінің космостық суреттерінде кеуіп кеткен ө зен арналары кө рінеді. Бұ л Марс атмосферасының тығ ызырақ екендігін, сә йкесінше ө ткен замандағ ы климатының жұ мсақ тығ ын кө рсетеді. | |
| G. Жерден полярлық қ алпақ тардан басқ а Марстағ ы тең іздер мен материктер атауын алғ ан ашық жә не қ араң ғ ы облыстар кө рінеді. |
Вопрос №74
| V2 | Юпитер |
| C. Юпитер массасы Жерден 318 есе кө п, алайда ол жұ лдыз болу ү шін 100 есе артық болу керек. | |
| E. Телескоптан кө рінетін Юпитердегі қ ызғ ылт жә не сары тү сті ашық жә не қ араң ғ ы жолақ тар - ә р тү рлі биіктіктегі атмосфералық кө терілетін жә не тү сетін ағ ындар. | |
| G. 1995 жылдан бастап бірнеше жыл бойы Юпитер айналасында Жерге Юпитер мен оның серіктерінің мың дағ ан фотосын жіберген «Галилео» атты жасанды серік ұ шып жү рді. |
Вопрос №75
| V2 | Сатурн |
| B. Сатурнның химиялық қ ұ рамы Кү нге ұ қ сас, яғ ни Сатурн 99% сутегі мен гелийден тұ рады. | |
| C. Сатурн атмосферасының эффективті температурасы 95К. | |
| H. Сатурн ө зінің атақ ты сақ инасымен космоста белгілі |
Вопрос №76
| V2 | Алып планеталар серіктері. |
| A. Барлық алып планеталардың ә р тү рлі формадағ ы жә не қ анық тық тағ ы сақ иналары болады. | |
| C. Сатурн сақ иналары кө птеген миллиард мұ з кристалдарынан жә не кішкентай ә рі ү лкен мұ збен қ апталғ ан бө лшектер жиынынан тұ рады. | |
| E. Кү н жү йесінің ең ү лкен серігі – Титан. |
Вопрос №77
| V2 | Тө мендегілердің ішінде аспан сферасының элементтеріне жатпайтындары: |
| Ай | |
| Кү н | |
| жер |
Вопрос №78
| V2 | Кульминация туралы айтылғ андардың дұ рысы: |
| Шырақ тың аспан меридианын қ иып ө туі | |
| Шырақ аспан меридианының жоғ арғ ы бө лігін қ иып ө туін жоғ арғ ы кульминация | |
| Шырақ аспан меридианының тө менгі бө лігін қ иып ө туін тө менгі кульминация деп атайды |
Вопрос №79
| V2 | Горизонталь координаттарының жү йесі туралы айтылғ андардың дұ рысы |
| негізгі жазық тығ ы ретінде математикалық кө кжиек жазық тығ ы алынады | |
| Негізгі нү ктелер ретінде зенит жә не оң тү стік нү ктелері алынады | |
| Бірінші координат ретінде шырақ тың зениттік қ ашық тығ ы z немесе кө кжиектен биіктігі һ алынады |
Вопрос №80
| V2 | Шырақ тың азимуты туралы айтылғ андардың дұ рысы |
| Шырақ тың азимуты деп S оң тү стік нү ктесінен бастап математикалық кө кжиек бойымен батысқ а қ арай шырақ тың вертикаль шең беріне дейінгі доғ аны айтады | |
| талтү стік сызық пен шырақ вертикаль сызығ ының кө кжиекпен қ иылысу нү ктесі бағ ыты арасындағ ы бұ рышты айтамыз | |
| Азимут 0º ~360º аралығ ындағ ы мә ндерді қ абылдайды |
Вопрос №81
| V2 | Бірінші экваторлық координаттар жү йесі |
| негізгі жазық тығ ы ретінде аспан экваторы жазық тығ ы алынады | |
| Бірінші координат ретінде δ ең кеюі алынады | |
| Негізгі нү кте ретінде аспан экваторының Q жоғ арғ ы нү ктеcі алынады |
Вопрос №82
| V2 | Екінші экваторлық координаттар жү йесі |
| негізгі жазық тығ ы ретінде аспан экваторы жазық тығ ы алынады | |
| Бірінші координат ретінде шырақ тың ең кеюі δ алынады | |
| Екінші координат ретінде шырақ тың тік шарық тауы α алынады |
Вопрос №83
| V2 | Шырақ тың шығ у жә не бату шарттары туралы айтылымдардың дұ рысы |
| |
| |
| Бақ ылаушығ а аспан экваторындағ ы барлық шырақ тар шығ атын жә не бататын болып кө рінеді |
Вопрос №84
| V2 | Тә улік деп аталатын уақ ыттың ө лшем бірлігінің ұ зақ тығ ы аспанда таң дап алынғ ан нү ктеге тә уелді.Астрономияда ондай нү ктелер ретінде мына нү ктелер алынады |
| Кү н мен тү ннің тең елу нү ктесі(жұ лдыздық уақ ыт) | |
| Кү ннің кө рінетін дискісінің центрі(шын кү н, шын кү ндік уақ ыт) | |
| Орташа кү н-уақ ыттың кез келген мезеті ү шін теориялық тү рде есептеуге болатын аспандағ ы ойша алынғ ан нү кте(орташа кү ндік уақ ыт) |
Вопрос №85
| V2 | Жұ лдыздық уақ ыт туралы айтылғ андардың дұ рысы |
| Кө ктемгі кү н тең елу нү ктелерінің екі бірдей кульминациялары арасындағ ы уақ ыт аралығ ы | |
| Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінің жоғ арғ ы кульминациясынан оның Жұ лдыздық нү кте басы болып жоғ арғ ы кульминация моменті алынады | |
| Кө ктемгі кү н тең елу нү ктесінің жоғ арғ ы кульминациясынан кез-келген келесі орынғ а дейінгі жұ лдыздық тә улік бірлігіндегі уақ ыт - жұ лдыздық уақ ыт деп аталады |
Вопрос №86
| V2 | Шын кү ндік уақ ыт туралы дұ рыс тұ жырым |
| Бірдей екі кульминациялар арасындағ ы жә не бірдей географиялық меридиандағ ы уақ ыт аралығ ы шын кү ндік тә уліктер деп аталады | |
| Кү ннің тө менгі кульминациясынан оның кез-келген келесі орнына дейінгі уақ ыт аралығ ын шын кү ндік уақ ыт Тс деп атайды | |
| T с= t с + 12h |
Вопрос №87
| V2 | Орташа кү ндік уақ ыт туралы дұ рыс тұ жырым |
| Кү ннің қ озғ алысымен байланысты тә уліктің тұ рақ ты ұ зақ тығ ын алу ү шін орташа эклиптикалық жә не орташа экваторлық кү н деген екі нү кте ұ ғ ымы енгізілген | |
| Орташа эклиптикалық кү н кү ннің жылдамдығ ымен эклиптика бойымен бірқ алыпты қ озғ алады | |
| Орташа экваторлық кү н аспан экваторы бойымен орташа эклиптикалық кү н жылдамдығ ымен бірдей қ озғ алады жә не онымен кө ктемгі кү н тең елу нү ктесін бірдей уақ ытта қ иып ө теді |
Вопрос №88
| V2 | Уақ ыт тең деуі |
| η = Tm — Tс = tm — tс = aс — am | |
| Орташа уақ ыт пен шын кү ндік уақ ыттың бір мезеттегі айырмасы - уақ ыт тең деуі деп аталады | |
| Tm = Tс + η = tс+12h + η |
Вопрос №89
| V2 | Ә лемдік уақ ыт |
| Гринвич меридианының жергілікті орташа кү ндік уақ ыты - ә лемдік уақ ыт T0 деп аталады | |
| T m - Tn= λ h + n h | |
| T m = T 0 + n h |
Вопрос №90
| V2 | Белдеулік уақ ыт туралы дұ рыс тұ жырым |
| 1884 жылы орташа уақ ытты санау ү шін белдеулік уақ ыт ұ сынылды | |
| Уақ ытты санау бір-бірінен 150 ендікте орналасқ ан негізгі 24 географиялық меридианда жү ргізіледі | |
| Нолдік белдеу ретінде Гринвияч меридианы қ ойылғ ан |
Вопрос №91
| V2 | Декреттік уақ ыт туралы дұ рыс тұ жырым |
| Бұ л қ андай-да бір ө кіметтік декрет (қ аулы) негізінде енгізілетін уақ ыт | |
| Ү йлер мен кең селерге берілетін электр энергиясының дұ рыс жұ мсалуы ү шін жаз мезгілінде жаздық уақ ытты енгізген | |
| Ә р мемлекет орналасу жағ дайына қ арай белгілейді |
Вопрос №92
| V2 | Вин заң ын кө рсетің із: |
C) 
| |
G) 
| |
H) 
|
Вопрос №93
| V2 | Абсолют қ ара дене ү шін Планк формуласын кө рсетің із: |
C) 
| |
F) 
| |
G) 
|
Вопрос №94
| V2 | Қ ай тұ жырым Коперник ә лемі жү йесіне тә н? | ||
| A) Жер басқ а да планеталар тә різді Кү нді айнала қ озғ ал
|