![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Абырғалық бұйымдар өндіруде қоршаған ортаға келтірілетін залалдың экологиялық-экономикалық есептеулері
Жаң а кә сіпорындарды жобалау барысында атмосфераның тө менгі қ абатының тазалығ ын қ амтамасыз ету ү шін қ оршағ ан ортағ а келтірілетін атмосфераны ластаушының ә рбір кө зіне шекті-мү мкінді тастамалар белгіленеді. Шекті-мү мкінді тастамалар (ШМТ) дегеніміз ластаушы заттардың концентрациясы ауаның тө менгі қ абатында қ арастырылып отырғ ан кө здерден тұ рғ ындар, ө сімдіктер мен жануарлар ә лемі ү шін ауа сапасының нормативтерінен аспайтын жағ дайлармен белгіленген ғ ылыми-техникалық нормативті атайды (ШМК). Қ ауіпті заттың шекті-мү мкінді концентрациясы (ШМК) дегеніміз ұ зақ уақ ыт ә сер ету барысында адамзатқ а ешқ андай ауру тудырмайтын оның ауадағ ы мө лшері.. Шар (дө ң гелек) формадағ ы трубадан шығ ып жатқ ан газ қ оспалары, бір кө збен қ арағ анда, оның жерге қ ону концентрациясы С (мг/м3)
мұ нда: А - ауаның температуралық статификациясына байланысты коэффицент. M (г/с) - бір кездегі, ауағ а лақ тырылып жатқ ан ластық тың салмақ (масса) мө лшері. Ғ - ауадағ ы ластық тың қ ону жылдамдығ ын кө рсететін ө лшемсіз коэффицент. m, n - газ қ оспаларының бастапқ ы шығ ып жатқ ан кездегі жағ дайларына байланыстығ ын коэфицент. Н(м) - газ кө здерінің биіктігі. Заттардың мү мкіндігі шекті концентрациясы МШК оның зә рілілігін сипаттайды. МШК тө мен болғ ан сайын оның зә рілігі тө мен болады. Біз ө з жобамызғ а сай қ ондырғ ылар бө ліп шығ аратын кө мір тотығ ының (СО), зияндылығ ын есептейміз: Қ оршағ ан ортаны ластандыратын лық сыма кө здерінің зә рлілігін салысты-руды салыстырмалы зә рілілік индексі (СЗИ) арқ ылы салыстыруғ а болады. Олай болса: СО ү шін ICO = Есептелген мә ндерге сә йкес тастамалардың қ оршағ ан ортағ а тигізер ә сері анық талады: УСО = 1495*ICO*МCO= 1495*1*110, 35 = 164973 тең ге/жыл.
Отынның жануынан бө лек қ арастырылып отырғ ан жобада қ оршағ ан ортағ а келтірілетін цемент зияны технологиялық процесте кө рсетілген.
Цемент қ алдық тарынан келетін экологиялық - экономикалық зиянның есептеуі. Шикізат материалдарының қ ажеттілік бағ дарламасына сә йкес, портландцеменке деген қ ажеттілік Мц=4740 тоннаны қ ұ райды. Қ ажетсіз цементтің қ алдық тары, қ оршағ ан ортағ а тасталатын, жылдық қ ажеттіліктен 1% қ ұ райды.
Мi таст=4740× 0, 01 = 47, 4 т/ж Цемент қ алдық тарынан залал мына формула бойынша есептеледі:
Уц=(1/ШШК)* Mi *2, 2*МРП Уц=(1/0, 5)х47, 4х2, 2*1495=311797 тең ге/жыл Мұ ндағ ы: Уц – цемент қ алдық тарының залалы, тең ге/жыл. Io – 1/ ШШК – токсиндіктің салыстырмалы индексі; ШШК – зиянды заттардың шектелген шекті концентрация – 0, 5; Mi – атмосферағ а тасталынатын зиянды заттардың массасы, т; 2, 2-тү зету коэфициенті МРП: 2010 ж -1495 тең гені қ ұ райды;
Арматура цехындағ ы дә некерлеу салдарынан пайда болатын NO тастандыларынан ластануының есебі
Ресурсты смета бойынша -198, 6 т арматура қ ажет, электродтар- 2, 6т 1кг электродка есептеу бойынша - 2-4грамм NO; Дә некерлеу кезінде NO тастандысынан залал:
Мi таст =2600х0, 004=10, 4 кг/ж
УNO =(1/ШШК)* Mi *2, 2*МРП УNO =(1/0, 085)*0, 01*2, 2*1495=3894 тең ге/жыл. мұ ндағ ы Io – 1/ ШШК – токсиндіктің салыстырмалы индексі; ШШК – зиянды заттардың шектелген шекті концентрация – 0, 5; Mi – атмосферағ а тасталынатын зиянды заттардың массасы, т; 2, 2-тү зету коэфициенті МРП: 2010 ж -1495 тең гені қ ұ райды; УNO – NO тастандысынан залал, тең ге/жыл.
Атмосфера ластануының эколого-экономикалық залалы бө лек-бө лек элементтер қ осындысымен есептеледі.
У = УСO +Уц +УNO=164973+311797+3894=480664 тең ге/жыл мұ ндағ ы Уц – цементті тасымалдау мен тү сіру кезіндегі ластануының залалы; УNO – дә некерлеу кезіндегі NO тастандысынан ластану залалы. УСO – отынның жануы кезіндегі СO тастандысынан ластану залалы
Қ оршағ ан ортағ а қ атты қ алдық тардың тастандысынан туындағ ан залалдың есебі
Темірбетон қ абырғ алық бұ йымы жоба бойынша - 20000м3 (18000т ресурсты смета бойынша)
Барлық массасынан 0, 5-1, 2% қ алдық болып табылады: М=18000х0, 05=90т
Қ атты қ алдық тардың залалы мына формуламен есептеледі: Ус = q× Yn× Mn= 0, 5х2396х90=215640тең ге/жыл мұ ндағ ы q – жер ресурстарын есепке алатын коэффициент (Тараз қ аласы ү шін q =0, 5); Yn – 1 тонна ластауыш тастандысының залал бө лігі, кесте -1; Mn – бір жылдағ ы жерге тү скен қ алдық тардың массасы, т.
Қ оршағ ан ортаның ластану залалының экология-экономикалық есебі
У =(УСО +Уц+УNO)+Ус =164973+311797+3894+215640=696304 (тең ге/жыл)
|