Йымдастыру.

Жаң а технологияларды оқ у тә рбие ү рдісінде жү йелі пайдалану арқ ылы білім сапасын арттыру жә не жан-жақ ты жетілген жеке тұ лғ а қ алыптастыру.

Ө з білімін кө теру тақ ырыбы:

........................................................................................................................

Мақ саты: Оқ ушылардың сабақ та белсенділік қ абілетін арттыруда тиімді ә діс-тә сілдерді пайдалану.

Жаң а технологияларды оқ у тә рбие ү рдісінде жү йелі пайдалану арқ ылы білім сапасын арттыру жә не жан-жақ ты жетілген жеке тұ лғ а қ алыптастыру.

Ө з білімін кө теру тақ ырыбы:

........................................................................................................................

Мақ саты:........................................................................................................

йымдастыру.

2.Мұ ғ алімнің кіріспе сө зі:

-Халық та «Ағ аш тү зу ө су ү шін оғ ан кө шет кезінде кө мектесуге болады, ал ү лкен ағ аш болғ анда оны тү зете алмайсың» деп бекер айтылмағ ан.Адамгершіліктің негізі мінез-қ ұ лық нормалары мен ережелерінен тұ рады. Олар адамдардың іс-қ ылық тарынан, мінез-қ ұ лық тарынан кө рінеді, моральдық ө зара қ арым-қ атынастарды басқ арады. Отанғ а деген сү йіспеншілік, қ оғ ам игілігі ү шін адам ең бек ету, ө зара кө мек, сондай-ақ қ оғ амғ а тә н адамгершіліктің ө зге де формалары, бұ л-сананың, сезімдердің, мінез-қ ұ лық пен ө зара қ арым-қ атынастың бө лінбес элементтері, олардың негізінде қ оғ амымыздың қ оғ амдық -экономикалық қ ұ ндылық тары жатады.

Баланың ө мірге белсенді кө зқ арасының бағ ыты ү лкендер арқ ылы тә рбиеленеді. Тә рбиелеу, білім беру жұ мысының мазмұ ны мен формалары балалардың мү мкіндігін ескеру арқ ылы нақ тыланады. Адамгершілікке, ең бекке тә рбиелеу кү нделікті ө мірде, ү лкендердің қ олдан келетін жұ мысты ұ йымдастыру процесінде, ойын жә не оқ у ісінде жоспарлы тү рде іске асады.

Тә рбиешінің ең бастапқ ы формалары педагогтың балалармен мазмұ нды қ атынасында, жан-жақ ты іс ә рекетінде, қ оғ амдық ө мірдің қ ұ былыстарымен танысу кезінде, балаларғ а арналғ ан шығ армаларымен, суретшілер туындыларымен танысу негізінде іске асады.

Мұ ндай мақ сатқ а бағ ытталғ ан педагогтық жұ мыс ең бек сү йгіштікке, ізгілікке, ұ жымдық пен патриотизм бастамасына тә рбиелеуге, кө п дү неині ө з қ олымен жасай алуды жә не жасалғ ан дү ниеге қ уана білуді дамытуғ а, ү лкендер ең бегінің нә тижесін бағ алауғ а тә рбиелеуге мү мкіндік жасайды.

Балаларда ортақ пайдалы жұ мысты істеуге тырысу, бірге ойнау, бір нә рсемен шұ ғ ылдану, ортақ мақ сат қ ою жә не оны жү зеге асыру ісіне ө здері қ атысуғ а талпыныс пайда болады. Мұ ның бә рі де баланың жеке басының қ оғ амдық бағ ытын анық тайды, оның ө мірге белсенді ұ станымын бірте-бірте қ алыптастырады.

Ә р баланың жеке басы- оның моральдық дамуы ү шін қ амқ орлық жасау- бү гінгі кү ннің жә не алдағ ы кү ндердің талабы, оғ ан педагогтың кү нделікті кө ң іл бө луі талап етіледі.

«Балалар бақ шасындағ ы тә рбие бағ дарламасы» мектепке дейінгі балалардың жан-жақ ты дамуын, олардың мектепке дайындығ ын қ арастырады. Бұ л бағ дарланы жү зеге асыруда басты ролді атқ арады.

Оның тә ртібі, іс-қ имылы, балалар жә не ү лкендермен қ арым-қ атынасы балалар ү шін ү лгі бола отыра, педагогтың ық палы ә серлі енеді, баланың жеке басы қ алыптасады. Оның ық палы неғ ұ рлым белсендірек болса, баланың сезімдерін жан-жақ ты қ амтығ ан сайын, олардың ерік кү шін жұ мылдырып, санасына ық пал етеді.

Мектепке дейінгі жастағ ы баланың рухани-адамгершлік дамуы балабақ шасы мен отбасы арасындағ ы қ арым-қ атынастың тығ ыздығ ы артқ ан сайын ойдағ ыдай жү зеге асады. Ә рбір бала қ андай да болмасын бір міндетті орындау ү шін, ө зіндік ерекше жағ дайлар жасалады.

Мә селен, ойында ұ намды ә деттер, ө зара қ арым-қ атынастар, адамгершілік сезімдер қ алыптасады, ең бекте-ең бек сү йгіштік, ү лкендер ең бегін қ ұ рметтеу, сондай-ақ ұ йымшылдық, жауапкершілік, парыздың сезімі сияқ ты қ асиеттер, патриоттық сезімдер жайлы мағ лұ маттар. т. б. қ алыптасады.

Мектепке дейінгі жаста балаларды адамгершілікке тә рбиелеудің негізгі міндеттері мына жайлармен тү йінделеді: ізгілік бастамасымен тә рбиелеу, балалар мен ү лкендер арасындағ ы саналы қ арым-қ атынас/ тұ рмыстың қ арапайым ережелерін орындау/ кең пейілдік, қ айырымдылық, жақ ын адамдарғ а қ амқ орлық пен қ арау жә не т. б./ Ұ жымғ а тә рбиелеу, балалардың ө зара ұ жымда қ арым-қ атынасын қ алыптастыру, Отанғ а деген сү йіспеншілікке тә рбиелеу, ә р тү рлі ұ лт ө кілдеріне қ адір тұ ту жә не сыйлау. Осылайша мейірімділіктің негізі қ аланады, немқ ұ райдылық тың пайда болуына, қ ұ рбыларына, тө ң іректегі ү лкендерге қ алай болса солай қ арауғ а мү мкіндігі жасалмайды.

Қ арапайым ә деттерді тә рбиелей отырып педагог балдырғ аннның бар істі шын пейілмен ә рі саналы атқ аруына қ ол жеткізеді, яғ ни сыртқ ы ұ намды мінездері оның ішкі жан дү ниесін, оның ережеге деген кө зқ арасын айқ ындайды.

Атақ ты педагог Сухомлинский; «Бала кезде ү ш жастан он екі жасқ а дейінгі аралық та ә р адам ө зінің рухани дамуына қ ажетті нә рсенің бә рін де ертегіден алады.

Тә рбиенің негізгі мақ саты- дені сау, ұ лттық сана сезімі оянғ ан, рухани ойлау дә режесі биік, мә дениетті, парасатты, ар-ожданы мол, ең бекқ ор, іскер, бойында басқ а да игі қ асиеттер қ алыптасқ ан ұ рпақ тә рбиелеу. Ертегінің рухани тә рбиелік мә ні зор. Ол балағ а рухани ляззат беріп, қ иялғ а қ анат бітіретін, жасбаланың рухының ө сіп жетілуіне қ ажетті нә рсенің мол қ оры бар рухани азық «, деп атап кө рсеткен.

Руханилық жеке тұ лғ аның негізгі сапалық кө рсеткші. Руханилық тың негізінде адамның мінез-қ ұ лқ ы қ алыптасады, ар-ұ ят, ө зін-зі бағ алау жә не адамгершілік сапалары дамиды. Мұ ның ө зі мейірімділікке, ізгілікке шақ ырады.

Рухани-адамгершілік тә рбие — бұ л дұ рыс дағ дылар мен ө зін-ө зі ұ стау дағ дыларының нормалары, ұ йымдағ ы қ арым-қ атынас мә дениетінің тұ рақ тылығ ын қ алыптастырады. Жеке адамның адамгершілік санасының дә режесі оның мінез-қ ұ лқ ы мен іс ә рекетін анық тайды.

Сананың қ алыптасуы-ол баланың мектепке бармастан бұ рын, қ оғ ам туралы алғ ашқ ы ұ ғ ымдарының қ алыптасыуна, жақ ын адамдардың ө зара қ атынасынан басталады. Баланы жақ сы адамгершілік қ асиеттерге, мә дениетке тә рбиелеуде тә рбиелі адаммен жолдас болудың ә сері кү шті екенін халқ ымыз ежелден бағ алай білген.

«Жақ сымен жолдас болсаң - жетерсің мұ ратқ а, жаманмен жолдас болсаң - қ аларсың ұ ятқ а...» «Жаман дос, жолдасын қ алдырар жауғ а» — деген мақ алдардан кө руге болады. Мақ ал-мә телдер, жұ мбақ, айтыс, ө лең дер адамгершілік тә рбиенің арқ ауы. Ү лкенді сыйлау адамгершіліктің бір негізі. Адамзаттық қ ұ ндылық тар бала бойына іс-ә рекет барысында, ә р тү рлі ойындар, хикаялар, ертегілер, қ ойылымдар арқ ылы беріледі.

Адамгершілік-адамның рухани байлығ ы, болашақ ұ рпақ ты ізгілік бесігіне бө лейтін руханиет дә уіріне жаң а қ адам болып табылады. Адамгершілік тә рбиенің нә тижесі адамдық тә рбие болып табылады.

Ол тұ лғ аның қ оғ амдық бағ алы қ асиеттерімен сапалары, қ арым-қ атынастарында қ алыптасады. Адамгершілік қ оғ амдық сананың ең басты белгілерінің бірі болғ андық тан, адамдардың мінез-қ ұ лқ ы, іс-ә рекеті, қ арым-қ атынасы, кө зқ арасымен сипатталады.

Олар адамды қ ұ рметтеу, оғ ан сену, ә дептілік, кішіпейілдік, қ айырымдылық, жанашарлық, ізеттілік, инабаттылық, қ арапайымдылық т. б. Адамгершілік-ең жоғ ары қ ұ ндылық деп қ арайтын жеке адамның қ асиеті, адамгершілік жә не психологиялық қ асиеттерінің жиынтығ ы.

Адамгершілік тақ ырыбы- мә ң гілік. Ол ешқ ашан ескірмек емес. Жас ұ рпақ тың бойына адамгершілік қ асиеттерді сің іру- ата-ана мен ұ стаздардың басты міндеті. Адамгершілік ә р адамғ а тә н асыл қ асиеттер. Адамгершіліктің қ айнар бұ лағ ы- халқ ында, отбасында, олардың ө нерлерінде, ә дет-ғ ұ рпында. Ә р адам адамгершілікті кү нделікті тұ рмыс — тіршілігінен, ө зін қ оршағ ан табиғ аттан бойына сің іреді.

Кө рнекті педагог В. Сухомлинский «Егер балағ а қ уаныш пен бақ ыт бере білсек, ол бала солай бола алады», — дейді. Демек, шә кіртке жан-жақ ты терең білім беріп, оның жү регіне адамгершіліктің асыл қ асиеттерін ү здіксіз ұ ялата білсек, ертең гі азамат жеке тұ лғ аның ө зіндік кө зқ арасының қ алыптасуына, айналасымен санасуына ық пал етері сө зсіз.

Қ ай заманда болмасын адамзат алдында тұ ратын ұ лы мұ рат-міндеттерінің ең бастысы — ө зінің ісін, ө мірін жалғ астыратын салауатты, саналы ұ рпақ тә рбиелеу.

Ұ рпақ тә рбиесі — келешек қ оғ ам тә рбиесі. Сол келешек қ оғ ам иелерін жан-жақ ты жетілген, ақ ыл-парасаты мол, мә дени — ғ ылыми ө рісі озық етіп тә рбиелеу — біздің де қ оғ ам алдындағ ы борышымыз.

Мектепке дейінгі адамгершілік тә рбие — балалардың адамгершілік сана-сезімін, мінез- қ ұ лқ ын қ алыптастыруды қ амтиды. Дә лірек айтқ анда, адалдық пен шыншылдық, адамгершілік, кішіпейілдік, қ оғ амдағ ы жә не ө мірдегі қ арапайымдылық пен сыпайылық, ү лкенді сыйлау мен ибалық адамгершілік тә рбиесінің жү йелі сатылап қ амтитын мә селелері.

Адамгершілік тә рбиесінің ә рқ айсысының ерекшеліктерін жетік білетін ұ стаз халық педагогикасын ғ асырлар бойы қ алыптасқ ан салт-дә стү рлерді, ә дет- ғ ұ рыпты жан-жақ ты терең білумен қ атар, ө ркениетті ө мірмен байланыстыра отырып, білім берудің барлық кезең дерінде пайдаланғ аны дұ рыс. Ата-ананың болашақ тә рбиесі ү шін жауапкершілігі ұ рпақ тан ұ рпақ қ а жалғ асуда.

«Балапан ұ яда не кө рсе, ұ шқ анда соны іледі»дегендей, ата-ананың кү н сайын атқ арып жү рген жұ мысы- балағ а ү лкен сабақ. Жас балалардың ү лкендер айтса, соны айтатынын, не істесе соны істегісі келетінін бә ріміз де білеміз. Баланың ү йден кө ргені, етене жақ ындарынан естігені-ол ү шін адамгершілік тә рбиесінің ең ү лкені, демек жақ сылық қ а ұ мтылып, жағ ымды істермен айналысатын адамның айналасындағ ыларғ а кө рсетер мен берер тә лімі мол болмақ..

Жас ө спірім тә лім-тә рбиені, адамгершілік қ асиеттерді ү лкендерден, тә рбиешілерден насихат жолымен емес, тек шынайы кө ру, сезім қ атынасында ғ ана алады.

Жеке тұ лғ аның бойындағ ы жалпы адамзаттық қ ұ ндылық тардың қ алыптасуы осы бағ ытта жү зеге асады, сө йтіп оның ө зі-ө зі тануына, ө зіндік бағ дарын анық тауына мү мкіндік туғ ызатындай тә лім-тә рбие берілуі керек.

Жақ сы адамгершілік қ асиеттердің тү п негізі отбасында қ алыптасатыны белгілі. Адамгершілік қ асиеттер ізгілікпен ұ штастырады. Ә сіресе ең бекке деген тұ рақ ты ық ыласы бар жә не ең бектене білуде ө зін кө рсететін балаларды ең бек сү йгіштікке тә рбиелеу басты міндет болып табылады.

Ө з халқ ының мә дениетін, тарихын, ө нерін сү ю арқ ылы басқ а халық тардың да тілі мен мә дениетіне, салт-дә стү ріне қ ұ рметпен қ арайтын нағ ыз мә дениетті азамат қ алыптасады.

Қ азақ халқ ының ә леуметтік ө мірінде ү лкенді сыйлау ұ лттық дә стү рге айналғ ан. Отбасында, балабақ шада, қ оғ амдық орындарда ү лкенді сыйлау дә стү рін бұ збау жә не оны қ астерлеу ә рбір адамнан талап етіледі. Халқ ымыздың тә лім- тә рбиелік мұ расына ү ң ілсек, ол адамгершілікті, қ айрымдылық ты, мейірбандық ты дә ріптейді.

Ата-бабаларымыздың баланы бесігінен жақ сы ә деттерге баулығ ан. «Ү лкенді сыйла», «Сә лем бер, жолын кесіп ө тпе» деген секілді ұ лағ атты сө здердің мә ні ө те зор. Адамгершілікті, ар-ұ яты бар адамның бет-бейнесі иманжү зді, жарқ ын, биязы, ө зі парасатты болады. Ондай адамды халық «Иман жү зді кісі» деп қ ұ рметтеп сыйлағ ан.

Балаларымызды имандылық қ а тә рбиелеу ү шін олардың ар-ұ ятын, намысын оятып, мейірімділік, қ айырымдылық, кішіпейілдік, қ амқ орлық кө рсету, адалдық, ізеттілік сияқ ты қ асиеттерді бойына сің іру қ ажет. Баланы ү лкенді сыйлауғ а, кішіге ізет кө рсетуге, иманды болуғ а, адамгершілікке баулу адамгершілік тә рбиесінің жемісі.

Балаларды адамгершіліке тә рбиелеуде ұ лттық педагогика қ ашанда халық тә рбиесін ү лгі ұ стайды. Ал, адамгершілік тә рбиелеудің бірден-бір жолы осы іске кө зін жеткізу, сенімін арттыру. Осы қ асиеттерді балағ а жасынан бойына сің іре білсек, адамгершілік қ асиеттердің берік ірге тасын қ алағ анымыз. Адамгершілік- адамның рухани арқ ауы.

Ө йткені адам баласы қ оғ амда ө зінің жақ сы адамгершілік қ асиетімен, адамдығ ымен, қ айырымдылығ ымен ардақ талады. Адам баласының мінез қ ұ лқ ына тә рбие мен тә лім арқ ылы тек біліммен ақ ылды ұ штастыра білгенде ғ ана сің етін, қ ұ діретті, қ асиеті мол адамшылық атаулының кө рініс болып табылады.

Қ азіргі кезде ө сіп келе жатқ ан ұ рпақ ты тә рбиелеуде қ ойылғ ан мақ саттардың бірі қ оғ амғ а пайдалы, ү лкенге қ ұ рмет кө рсетіп, кішіге қ амқ ор бола білетін, жан-жақ ты дамығ ан жеке тұ лғ аны қ алыптастыру. Осы мақ сатты жү зеге асыруда «Бө бек» қ орының президенті Сара Алпысқ ызының «Ө зін-ө зі тану» рухани-адамгершілік білім жобасы біздің балабақ шада эқ сперименттік пә н ретінде жү ргізіліп келеді.

«Ө зін-ө зі тану» пә ні — баланы жастайынан отаншылдық қ а, ә дептілікке, достық қ а, тазалық қ а, ұ қ ыптылық қ а, мейірімділікке, табиғ атты сү юге, отбасын сыйлауғ а, ұ йымшылдық қ а ү йретеді.

Адам бойына кішіпейілдік, сыпайлық, рақ ымшылық, жанашарлық, сыйластық, тілектестік сияқ ты қ асиеттерді дарыту жә не ө згелерді қ адірлей, сыйлай, қ ұ рметтей білу, тың дай білу, қ олынан келгенше адамдарғ а кө мектесу, кешірімді болуды ү йрету де «Ө зін-ө зі тану» пә нінің ү йлесіне тимек.

Халық педагогикасы-нә рестенің сезімін ананың ә уенімен оятатын бесік жырлары, даналық қ а толы мақ ал-мә телдер, жұ мбақ -жаң ылтпаштар, қ иял- ғ ажайып ертегілері, ойындары, тә рбиелеп ө сіру негіздері адамгершілік ниеттерге баулиды. Олай болса, адамгершілік тә рбие беру кілті — халық педагогикасында деуге болады. Ұ лттық асыл қ асиеттерді жас ұ рпақ тың ақ ыл парасатта азық ете білуде «Ө зін-ө зі тану» курсының ерекше.

Балабақ ша тә рбиешісіне арналғ ан ә дістемелік қ ұ рал, кө ркем шығ армалар хрестоматиясы жә не балалардың дә птерінен тұ ратын бұ л оқ у — ә дістемелік кешен «Ө зін-ө зі тану» курсының негізгі мақ сатына қ ол жеткізуге бағ ытталғ ан. Сабақ тардың негізгі қ ұ рылымдары «Амандасу рә сімі», «Шаттық шең бері», «Кө ң іл кү йді кө теру» сабақ тың негізгі мазмұ ны «Сергіту сә ті», «Тыныштық сә ті», «Ойын», «Дә йексө з», «Шығ армашылық тапсырма» ұ жымдық жұ мыс, дә птермен жұ мыс, жү ректен-жү рекке шең берінен тұ рады.

Сабақ тың негізі мазмұ нында балалардың танымдық қ ызығ ушылық тарын қ алыптастыру мен қ анағ аттандыруғ а, ә леуметтік дағ дыларын қ алыптастыруғ а арналғ ан алуан тү рлі ойындар мен жаттығ улар қ олданылды. Мұ ның маң ызы баланың мораль ұ ғ ымын, оны бағ алауын, жалпы адамгершілік қ асиеттерге қ атынасын дамытудан тұ рады.

Жұ мыс дә птерінде берілген шығ армашылық тапсырмалар педагог пен ата-аналардың арасындағ ы ө зіндік бір тығ ыз қ арым-қ атынас орнатуғ а бағ ытталғ ан жұ мыстың бір қ ыры болып табылады.

Мысалы: «Отбасы» аялдамасында тақ ырыбында ата-аналармен бірлесіп ұ йымдастырылғ ан «Менің отбасым»газетінде баланың сә билік шағ ынан, ересек жасына дейінгі жә не ата-анасы, туысқ андарының фото суреттері жапсырылғ ан. Бұ л газеттер арқ ылы балабақ ша мен отбасы арасындағ ы байланыс, ынтымақ тастық нығ ая тү седі, балағ а деген ата-ана жауапкершілігі артады, ата-аналар бала тә рбиесіне педагогпен тығ ыз қ арым-қ атынаста болады. Бір сө збен айтқ анда отбасы мен балабақ ша бірінің бастағ ан игілікті ісін екіншісі жалғ астырады, толық тырады.

8-наурыз аналар мерекесіне арналғ ан «Қ ыз сыны» сайысына ата-аналар ү лкен жауапкершілікпен қ атысты. Олар анағ а байланысты мақ ал-мә телдер жаттады.
«Шеше кө рген тон пішер, ә ке кө рген оқ жонар» — демекші қ ыздарымыз тү йме тігіп, ө з шеберліктерін кө рсетті.

Жас ұ рпақ ты саналы, сергек етіп тә рбиелеу отбасы мен балабақ ша қ ызметкерлерінің бірден бір парызы. Оқ у тә рбие жұ мысын дұ рыс жолғ а қ оюда ата-аналармен жұ мыстың орны орасан. Сондық тан біздің балабақ шада ата-аналармен жұ мыстардың алуан тү рлері іске асырылуда. Топтағ ы қ абылдау бө лмесінде ата-аналар бұ рышы жасалғ ан. Онда «Білгенге маржан», «Қ ауіпсіздік ережесі», «Ата-аналарғ а кең ес», «Кел жаттайық бә ріміз» деген бұ рыштар бар.

Атап айтар болсақ, дә стү рлі ата-аналар жиналыстарымен бірге тақ ырыптары: «Балағ а кө ркемдік тә рбие беру», «Психологические особенности возрастных особенностей родителей» ашық сабақ тарғ а, ойын-сауық кештері, ата-аналарғ а арналғ ан сауалнамалар, басқ а шаралар ұ йымдастырылып отырады. Ә р ата-ананың бала бақ шадағ ы болып жатқ ан іс-шараларғ а деген қ ызығ ушылық білдіруі де ә р қ алай.

Ата-аналарғ а ойын жаттығ улардың жә не ә р тү рлі байланыстырып сө йлеуге, сө здік қ орын дамытуғ а арналғ ан тапсырмалардың жазбаларын ү йде баласымен сауат ашу, математика, тіл дамыту сабақ тарын қ айталау ү шін ұ сынамыз. «Сө зді кішірейтіп айт», «Кә не сө з іздейік», моншақ тан жасалғ ан ә ріптерден сө здер қ ұ растыру.

Осы ойындарды ойната отырып, ата-ана ө зін балаша сезінгенін айтады. Ата-аналарғ а арналғ ан мерекелік шаралар ө тті. «Менің Қ азақ станым», «Жаң а жыл мерекесі», «Бә йшешек бү р жарғ анда атты» аналарғ а, ә желерге арналғ ан мерекеміз жә не «Қ ош бол балабақ шам» атты ү лкен кештер ө ткіземіз.

Ата-аналармен жү ргізілген ә ң гіме-кең есте бала тә рбиесі мә селесінде ата-ананың жауапкершілігі зор екендігі, баланың отбасында адам баласына тә н қ асиеттерге дағ дыланып ұ яда кө ргенінен ө неге алатындығ ы сө з болды.

«Азамат боп мен ертең, Отанғ а қ ызмет етем»- атты ашық сабақ ө тті. Бұ л сабақ та балалар патриоттық сезімдерін тә рбиелеу туғ ан еліне, жеріне деген сү йіспеншілігін арттыру, ә скердегі борышын ө теуге дағ дыландыру мақ саты болды.

Балабақ шада ата-аналар басқ а да мамандармен кездесіп, пікірлесіп отырады. Ата-аналар тә рбиешінің басты кө мекшісі деуге болады. Балалардың жасалғ ан жұ мыстарынан кө рмелер ұ йымдастырылып тұ рады. «Отбасы» тақ ырыбына байланысты «Отбасы-алтын ұ ям» атты ашық сабақ, ата-аналар қ атысуымен ө ткізіліп, ү лкен жұ мыс жү ргізілді.

Балалар туғ ан ұ ялары жайында, анасымен диалог тү рінді сө йлесіп, ө з пікірлері мен ойларын еркін білдіре алды. Балалар сабақ тармен ғ ана шектелмей, сабақ тан тыс уақ ытта алуан тү рлі шаралар ө ткізіледі. Мысалы, С. А. Назарбаеваның туғ ан кү ніне байланысты «Сара апамыз-анамыз, ө з анамыз» атты тә рбие кешін ұ йымдыстырылды.

Бұ л кеште Сара апайғ а арнап ө лең, тақ пақ тар айтылып, ойындар ойналды, қ ұ ттық тау сө здерімен жалғ асты. Балалар кештің соң ында ө здерінің шығ армашылық жұ мыстарымен толық тырды. «Қ ұ мырағ а гү л салу» жұ мысында балалар ө з қ олдарымен ә р тү рлі гү лдерді жасап, Сара апайғ а ой тү пкірлерінен шық қ ан шынайы, жылы-жылы лебіздерін білдірді.

Сонымен қ атар «Жирен жаман ә деттен, ү йрен жақ сы ә деппен» — дегендей халқ ымыз балалармен «Ә дептілік-ә демілік» атты тә рбие сағ аты да ө ткізілді. Осы кеште балалар ә дептілік туралы мақ ал-мә телдер айтылып, қ ойылымдар кө рсетілді.

Тә рбиешінің алғ а қ ойғ ан мақ саты, баланың бойына ұ лттық саналық қ алыптасқ ан, халқ ының ә дет-ғ ұ рпын салт-дә стү рлерін кө ң іліне тоқ ығ ан дені сау, шымыр да шынық қ ан, сымбатты, халық тың тілін білетін, рухани байлығ ы мол, жан-жақ ты азамат тә рбиелеп ө сіру.

Ересектер тобында «Мен елімнің азаматымын» тақ ырыбына қ осымша «7 мамыр — батырлыр кү ні» мерекесіне арналғ ан «Ел қ орғ ауғ а ә зірміз» атты кө ң ілді жарыс ө ткізілді. Осындай сайыстар арқ ылы ө сіп келе жатқ ан жас ұ рпақ ұ ландарымызды Отанды қ адірлеп қ орғ ай білуге баулытамыз. Балалар осы жарыста ө здерінің шапшаң дылығ ымен, батылдығ ымен ө з Отанының жас ұ ландары екенін кө рсетіп, дә лелдеді. Жарыстар жас жеткіншіктердің бойында адамгершілік қ асиетін оятып, патриот болуғ а тә рбиелейді.

Рухани-адамгершілік тә рбиесінде алдымен баланы тек жақ сылық қ а-қ айырымдылық, мейірімділік, ізгілікке тә рбиелеп, соны мақ сат тұ тса, ұ стаздың, ата-ананың да болашағ ы зор болмақ. «Мен ү ш қ асиеттімді мақ тан тұ там», — депті Ақ ан сері. Олар: жалғ ан айтпадым, жақ сылық ты сатпадым һ ә м ешкімнен ештең ені қ ызғ анбадым.

Бұ л ү ш қ асиет ә ркімнің ө з қ ұ дайы. «Ө з қ ұ дайынан айырылғ ан адам бос кеуде, ө лгенмен тең» деген екен. Шындығ ында бұ л ақ иқ ат. Олай болса, жеке тұ лғ аны қ алыптастыруда, олардың жан дү ниесіне сезіммен қ арап, ә рбір іс-ә рекетіне мақ сат қ оюғ а, жоспарлауғ а, оны орындауғ а, ө зіне-ө зі талап қ оя білуге тә рбиелеу — адамгершілік тә рбиенің басты мақ саты. Мақ сатқ а жету ү шін сан алуан

«Еліміздің кү ші- патшада, сә бидің кү ші- жылауында» демекші, біздің кү шіміз, қ орғ анышымыз, сеніміміз- адамгершілігімізде болуы керек. Ол ү шін Ақ анның осы ү ш қ асиетін бала бойына дарыта білсек-ұ лы жең іс болары анық.

Қ олданылғ ан ә дебиеттер:

1. Бала тә рбиесі № 2 2006 ж, № 4 2008 ж
2. «Ө зіндік таным» № 2 2007 № 5-6 2006 ж
3. Бастауыш мектепте оқ ыту № 4 2007 ж
4. Аймауытов Ж. Тә рбиеге жетекші Орынбор, 1924.
5. Сатыбаев С Халық ә дебиетінің тарихы негіздері — Алматы: 1992
6. Баймұ ратова. Б. Отбасындағ ы баланы мектепке дайындау, — Алматы: Шартарап, — 2000 ж

Тақ ырыбы: " Ә дептілік ә леміне саяхат"

Мақ саты: 1) оқ ушыларды жақ сылық қ а, жаман ә деттен аулақ болуғ а, ү лкенді сыйлауғ а ү йрету; 2) шыншылдық қ а, ата-анағ а мейірімді болуғ а, туғ ан жерге, айналадағ ы заттарғ а ұ қ ыпты болуғ а баулу; 3) оқ ушыларды имандылық қ а, адамгершілікке тә рбиелеу. Жү рісі.

1.Ұ йымдастыру:
2.Мұ ғ алімнің кіріспе сө зі:
- Бү гінгі іс-шара жақ сылық қ а жол бастап, жамандық тан арылуғ а бағ ыттайды.Ө мірде бұ л қ ұ былыстар қ атар орын алғ ан. Мектеп жасынан жақ сы ә деттерге тә рбиеленіп, жаман ә деттерден бойымызды аулақ ұ стағ ан жө н.
I бө лім.Ә деби – музыкалық монтаж.”Не деу керек? ”
1) Апаң сенің базардан
Алма сатып ә келді.
Ең ү лкенін, жақ сысын
Сағ ан таң дап ә перді.
Не деу керек? (Рахмет апа) деу керек.
2) Балалар жү р кө шеде,
Естіледі шу-айқ ай.
Сен де шық тың, кө ршінді
Қ ағ ып кеттің байқ амай.
Мұ ндайда не деу керек? (Кешірің із!) деу керек.
3) Осы келген бетің де
Допты қ ұ дың, жарыстың.
Кө шенің сол шетінде
Кезікті бір танысың.
Ұ мыттың сен не деуді? (Сә леметсіз бе?) деу керек.
4)Ү й артында қ оқ ысты
Жатқ анкө птен ү йіліп
Тазалайды қ арт кісі
Белі зорғ а иіліп.
Не дегенің жө н еді? (Кө мектесейін) деу керек.
5) Кіші ү лкенді сыйласа, Кім ү лкенді тың даса.
Ол қ андай бала? (Ә депті)

II бө лім. ”Мақ ал – мә телдер”
Оқ ушылар білген мақ ал-мә телдерді айтады.
III бө лім. Сұ рақ -жауап. Ізгілік, ә дептілік, адамгершілік жө нінде.
Мұ ғ алім:
1)Сыйлап ү лкен ағ аны
Сә лем берген баланы
Кім дейміз? (ұ қ ыпты)
2)Таудай биік талабы
Жақ сы оқ итын балан
Кім дейміз? (ү лгілі)
3) Бақ шаны суарып, келеді су алып,
Қ ояды жайнатып, самаурын қ айнатып.
Ол қ андай бала? (ең бекқ ор)
4) 5 асыл (талап, ең бек, терең ой, қ анағ ат, рақ ым)
5) 5 дұ шпан (ө сек, ө тірік, мақ таншақ, еріншек, бекер мал шашпақ)
III бө лім.”Сайыс”(жақ сы, жаман ә деттер)
Оқ ушыларды жақ сы ә деттерді, жаман ә деттерді айтқ ызып жарыстыру.
(Бұ л жарыста кө п жақ сы ә деттерді айтқ ан топ жең іске жетеді)

жақ сы жаман
Ү лкенді сыйлау Ө тірік сө йлеу
Ө тірік айтпау Салақ тық
Сабақ тан қ алмау Сабақ тан қ ашу
Ү лкенді тың дау Ү лкенді тың дамау
Қ амқ оршы болу Кішіге кү ш кө рсету
Ү лкендердің сө зін бө лмеу

IV бө лім. Ү й жұ мысы.
Амандасу тү рлерін айтып, кө рсету.

V бө лім
Сурет салу сайысы
Жаман жолдас, Ү лкенді қ ұ рметте, Кішіге қ амқ орлық, Аналарды сыйлау, Қ ұ старды атпау.
«Қ ұ пия хаттарғ а» жауап беру
1) Автобусқ а мінгенде не істеу керек?
2) Ү лкен кісімен қ алай сө йлесу керек?
3) Мектепте, сынып ішінде қ алай жү ру керек?
4) Қ онақ келгенде бала неістеу керек?
5) Телефонмен қ алай сө йлесу керек?

- Сонымен, біз қ андай баламыз? (ә депті, тә ртіпті)
- Балалар, бү гін біз сендермен ә дептілік жайлы білдік, ә р адам ө зін кез-келген жағ дайда ә депті де ә демі сө йлей білуі керек екен.