бап. Эвтаназия

Эвтаназияны жү зеге асыруғ а тыйым салынады.

142-бап. Анатомиялық сый

1. Анатомиялық сый - ә рекетке қ абілетті адамның ө з тіндерін жә не (немесе) ағ заларын (ағ заларының бө ліктерін) тірі кезінде де, қ айтыс болғ аннан кейін де ө з еркімен қ ұ рбандық етуі, оны тиісінше ресімдеген шарты немесе ө сиеті арқ ылы адам жү зеге асырады.

2. Анатомиялық сый туралы деректер жария етуге жатпайды.

3. Ө сиет етілген тіндерден жә не (немесе) ағ залардан (ағ залардың бө ліктерінен) басқ а, табылғ ан кү ннен бастап қ ырық бес кү н ішінде танылмағ ан жә не сұ рауы болмағ ан адамдардың мә йіттері де анатомиялық сый ретінде танылады.

4. Анатомиялық сый биологиялық -медициналық зерттеулер жү ргізу ү шін ғ ылыми, ғ ылыми-практикалық жә не оқ у мақ саттарында пайдаланылуы мү мкін.

5. Анатомиялық сыйды жасаудың жә не оны денсаулық сақ тау ұ йымдарына берудің тә ртібі мен шарттарын Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайды.

6-Бө лім. Халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы қ ызмет жә не қ оғ амдық денсаулық ты сақ тау

24-тарау. Халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы қ ызмет

143-бап. Мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық қ ызмет жү йесі

Мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық қ ызметтің бірың ғ ай жү йесіне:

1) халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы мемлекеттік орган;

2) халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын ө зге де мемлекеттік органдардың қ ұ рылымдық бө лімшелері;

3) халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын мемлекеттік ұ йымдар кіреді.

144-бап. Мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық нормалау

1. Мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық нормалау санитариялық -эпидемиологиялық қ ызметтің жұ мысы болып табылады жә не ол:

1) санитариялық -эпидемиологиялық нормалау қ ұ жаттарының негіздемесі бойынша бірың ғ ай талаптарды ә зірлеуді жә не олардың ә зірленуін бақ ылауды;

2) санитариялық -эпидемиологиялық нормалау қ ұ жаттарын ә зірлеуді (қ айта ә зірлеуді), сараптауды, бекіту мен жариялауды;

3) санитариялық -эпидемиологиялық нормалау қ ұ жаттарын зерделеуді, қ олданылу практикасын қ орытуды, олардың қ олданылуын бақ ылауды;

4) санитариялық -эпидемиологиялық нормалау қ ұ жаттарының бірың ғ ай деректер банкін қ алыптастыру мен жү ргізуді;

5) санитариялық -эпидемиологиялық нормалау қ ұ жаттарын жалпығ а бірдей қ абылданғ ан халық аралық талаптармен ү йлесімді етуді қ амтиды.

2. Санитариялық -эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жү йесінің қ ұ жаттары санитариялық қ ағ идалар, гигиеналық нормативтер, нұ сқ аулық тар, ә дістемелік ұ сынымдар, ә дістемелік нұ сқ амалар, ә дістемелер, бұ йрық тар, техникалық регламенттер, қ ағ идалар мен стандарттар болып табылады.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 3-тармақ жаң а редакцияда (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

3. Санитариялық қ ағ идалар мен гигиеналық нормативтерді қ оспағ анда, санитариялық -эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жү йесінің қ ұ жаттарын ә зірлеу мен бекітудің тә ртібін уә кілетті орган бекітеді.

4. Санитариялық -эпидемиологиялық талаптарды (оның ішінде мекендеу факторларының, кә сіпкерлік жә не ө зге де қ ызметтің, ө німдердің, жұ мыстар мен кө рсетілетін қ ызметтердің адам ү шін қ ауіпсіздігінің жә не (немесе) зиянсыздығ ының критерийлерін) белгілейтін халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы нормативтік-қ ұ қ ық тық актілер санитариялық қ ағ идалар болып табылады, оларды сақ тамау адамның ө міріне немесе денсаулығ ына қ ауіп тө ндіреді, сондай-ақ аурулардың пайда болуы мен таралуына қ ауіп тө ндіреді.

5. Гигиеналық норматив - зерттеулерде белгіленген, мекендеу ортасының белгілі бір факторын сипаттайтын кө рсеткіштің адам ү шін оның қ ауіпсіздігі жә не (немесе) зиянсыздығ ы тұ рғ ысынан алғ анда, жол берілетін ең жоғ арғ ы немесе ең тө менгі сандық жә не (немесе) сапалық мә ні.

6. Халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы нормативтік қ ұ қ ық тық актілер, гигиеналық нормативтер Қ азақ стан Республикасының аумағ ындағ ы барлық жеке жә не заң ды тұ лғ алардың орындауы ү шін міндетті.

7. Мемлекеттік органдар халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы мә селелеріне қ атысты нормативтік-қ ұ қ ық тық актілерді ә зірлеу мен бекіту кезінде оларды уә кілетті органмен келісуге міндетті.

145-бап. Санитариялық -эпидемиологиялық талаптар

Санитариялық қ ағ идалар, гигиеналық нормативтер:

1) ө ндірістік, қ оғ амдық, тұ рғ ын ү й жә не басқ а да ү й-жайларды, ғ имараттарды, қ ұ рылыстарды, жабдық тарды, кө лік қ ұ ралдарын кү тіп-ұ стау мен пайдалануғ а;

2) қ ұ рылыс салуғ а жер учаскесін таң дауғ а;

3) объектілерді жобалауғ а, салуғ а, реконструкциялауғ а, жө ндеуге жә не пайдалануғ а беруге ә рі кү тіп-ұ стауғ а;

4) ө ндірістік-техникалық мақ саттағ ы ө німдерге;

5) шаруашылық -тұ рмыстық жә не гигиеналық мақ саттағ ы тауарларғ а жә не оларды ө ндіру технологияларына;

6) тамақ ө німдері мен тағ амдық азық -тү лікке, оларды ө ндірудің, ө лшеп-ораудың, тасымалдаудың, сақ таудың, ө ткізудің, кә деге жаратудың жә не жоюдың шарттарына;

2011.03.12. № 505-ІV Қ Р Заң ымен 7) тармақ ша ө згертілді (бұ р.ред.қ ара)

7) Қ азақ стан Республикасының аумағ ына ә келінетін ө німдерге, онда генетикалық тү рлендірілген объектілердің жә не қ ауіпті химиялық заттардың, оның ішінде жойылуы қ иын органикалық ластауыштардың болуына бақ ылауды ұ йымдастыруғ а жә не оның жү йесіне;

8) халық тың арнаулы, емдеу-профилактикалық, балалар тамағ ын, диеталық жә не қ оғ амдық тамақ тануын ұ йымдастыруғ а;

9) химиялық заттарды, уларды, биологиялық заттар мен материалдарды қ олдануғ а;

10) су кө здеріне (шаруашылық -ауыз су ү шін су жинау орындарына), шаруашылық -ауыз сумен жабдық тауғ а ә рі мә дени-тұ рмыстық су пайдалану орындарына жә не су объектілерінің қ ауіпсіздігіне;

11) қ алалық жә не ауылдық елді мекендердегі, ө неркә сіп ұ йымдары аумақ тарындағ ы атмосфералық ауағ а, ө ндірістік, тұ рғ ын ү й мен басқ а да ү й-жайлардың ауасына, микроклиматына;

12) топырақ қ а жә не оның қ ауіпсіздігіне, қ алалық жә не ауылдық елді мекендердің, ө неркә сіп, қ ұ рылыс алаң дарының аумақ тарын кү тіп-ұ стауғ а;

13) ө ндіріс пен тұ тыну қ алдық тарын жинауғ а, пайдалануғ а, қ олдануғ а, залалсыздандыруғ а, тасымалдауғ а, сақ тауғ а жә не кө муге;

14) ең бек, тұ рмыстық қ ызмет кө рсету, медициналық қ амтамасыз ету, арнайы жә не емдеу-профилактикалық тамақ тану жағ дайларына;

15) биологиялық жә не химиялық заттармен, улармен, биологиялық жә не микробиологиялық организмдермен жә не олардың токсиндерімен жұ мыс істеу жағ дайларына;

16) адамғ а ә сер ететін физикалық факторлардың кө здерімен жұ мыс істеу жағ дайларына;

17) халық тың ә ртү рлі топтарын тә рбиелеу, оқ ыту, олардың ө мір сү руі жә не ө ндірістік практика жағ дайларына;

18) халық ты гигиеналық тә рбиелеуге жә не оқ ытуғ а;

19) радиациялық, химиялық, микробиологиялық, токсикологиялық, паразитологиялық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етуге;

20) жұ мыстар мен кө рсетілетін қ ызметтерді ұ йымдастыруғ а, шикізаттың жаң а тү рлеріне, технологиялық жабдық тар мен процестерге, қ ұ рал-саймандарғ а, азық -тү лік шикізаты мен тамақ ө німдеріне, қ ұ рылыс материалдарына, иондаушы сә улелену кө здеріне, ыдысқ а, химиялық, биологиялық жә не дә рілік заттарғ а, буып-тү йетін жә не полимерлік материалдарғ а, парфюмерлік-косметикалық, полиграфиялық ө нім мен кең тұ тынылатын басқ а да тауарларғ а ә зірленетін нормативтік-техникалық қ ұ жаттамағ а (стандарттарғ а, ұ йымдардың стандарттарына, нормативтік қ ұ жаттарғ а, рецептерге);

21) дезинфекциялау, дератизациялау жә не дезинсекциялау қ ұ ралдарын, жабдық тарын, материалдарын ә зірлеуді, сынауды, дайындауды, ө ндіруді, сақ тауды, тасымалдауды, ө ткізуді, қ олдануды, дезинфекция қ ызметі объектілерін кү тіп-ұ стау мен пайдалануды, сондай-ақ жұ мыстар мен кө рсетілетін қ ызметтердің тиімділігі мен қ ауіпсіздігін бақ ылауды қ амтитын жұ мыстар мен кө рсетілетін қ ызметтерді ұ йымдастыруғ а жә не жү зеге асыруғ а;

22) медициналық мақ саттағ ы бұ йымдарды стерилизациялау мен дезинфекциялауды жү ргізу шарттарына;

23) дә рілік заттардың ө неркә сіптік ө ндірісінің жағ дайларына;

24) тағ амдық ас тұ зын йодтауғ а жә не тамақ ө німдерін байытуғ а (фортификациялауғ а);

25) ә леуетті қ ауіпті химиялық жә не биологиялық заттарды қ олдану мен пайдалануғ а жә не олардың рұ қ сат етілетін шекті шоғ ырлануын айқ ындауғ а;

26) санитариялық -эпидемияғ а қ арсы (профилактикалық), оның ішінде Қ азақ стан Республикасының аумағ ын санитариялық қ орғ ауды жү зеге асыру, шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді енгізу жө ніндегі, инфекциялық жә не паразиттік аурулармен ауыратын науқ астарғ а қ атысты, халық ты медициналық тексеріп-қ арауды, профилактикалық егуді жү ргізу жө ніндегі іс-шараларды ұ йымдастыруғ а жә не жү ргізуге;

27) шикізатты сақ тау мен қ айта ө ң деуге;

28) объектілерді сумен жабдық тауғ а, кә різдеуге, жарық тандыруғ а жә не желдетуге;

29) жү ктерді, улы заттарды тасымалдау мен сақ тау шарттарына;

30) жолаушыларды тасымалдау шарттарына;

31) объектілерді жоюғ а, консервациялауғ а, қ айта бейіндеуге;

32) ө ндірістік бақ ылауды жү зеге асыруғ а;

33) тағ амғ а биологиялық активті қ оспаларды қ олдануғ а жә не пайдалануғ а қ ойылатын санитариялық -эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

146-бап. Тамақ ө німдерін жә не адам денсаулығ ына зиянды ә сер ететін ө німдер мен заттардың жекелеген тү рлерін мемлекеттік тіркеу, қ айта тіркеу жә не мемлекеттік тіркеу туралы шешімді кері қ айтарып алу

1. Тамақ ө німі жә не адам денсаулығ ына зиянды ә сер ететін ө німдер мен заттардың жекелеген тү рлері, оғ ан қ оса:

1) алғ аш рет ө ндірілетін (дайындалатын) жә не Қ азақ стан Республикасының аумағ ына алғ аш рет ә келінетін (импортталатын) балалар тамағ ы ө німдері, тағ амғ а тағ амдық жә не биологиялық активті қ оспалар, генетикалық тү рлендірілген объектілер, бояғ ыштар, дезинфекциялау, дизенсекциялау жә не дератизациялау қ ұ ралдары, сумен жә не тамақ ө німдерімен жанасатын материалдар мен бұ йымдар;

2) Қ азақ стан Республикасының аумағ ына алғ аш рет ә келінетін (импортталатын), ө ндіріске алғ аш рет енгізілетін жә не бұ рын пайдаланылмағ ан заттар жә не олардың негізінде дайындалғ ан, халық ү шін ық тимал қ ауіп тө ндіретін материалдар мен препараттар халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы мемлекеттік органда мемлекеттік тіркеуге жатады.

2. Тамақ ө німдерін мемлекеттік тіркеу «Тамақ ө німдерінің қ ауіпсіздігі туралы» Қ азақ стан Республикасының Заң ына сә йкес жү зеге асырылады.

3. Адам денсаулығ ына зиянды ә сер ететін ө німдер мен заттардың жекелеген тү рлерін мемлекеттік тіркеу:

1) заттар мен жекелеген ө нім тү рлерінің халық пен мекендеу ортасы ү шін қ ауіптілігін сараптамалық бағ алау;

2) заттар қ ұ рамының, ө німдердің жекелеген компоненттерінің халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы нормативтік қ ұ қ ық тық актілерге жә не гигиеналық нормативтерге сә йкестігін белгілеу;

3) арнаулы шараларды, оның ішінде заттар мен жекелеген ө нім тү рлерін кә деге жарату мен жою жағ дайларын, олардың халық пен мекендеу ортасына зиянды ә серінің алдын алу жө ніндегі арнаулы шараларды ә зірлеу негізінде жү ргізіледі.

4. Балалар тамағ ы ө німдерін, тағ амғ а тағ амдық жә не биологиялық активті қ оспаларды, генетикалық тү рлендірілген объектілерді, бояғ ыштарды, дезинфекциялау, дезинсекциялау жә не дератизацияау қ ұ ралдарын, сумен жә не тамақ ө німдерімен жанасатын материалдар мен бұ йымдарды, химиялық заттарды, адам денсаулығ ына зиянды ә сер ететін ө німдер мен заттардың жекелеген тү рлерін мемлекеттік тіркеу, қ айта тіркеу жә не мемлекеттік тіркеу туралы шешімді кері қ айтарып алу тә ртібін уә кілетті орган белгілейді.

5. Тамақ ө німдерін жә не адам денсаулығ ына зиянды ә сер ететін ө німдер мен заттардың жекелеген тү рлерін мемлекеттік тіркеу жә не қ айта тіркеу кезінде оларғ а санитариялық -эпидемиологиялық сараптама жә не ғ ылыми негіздеме жү ргізумен байланысты шығ ыстарды ө тінім берушілер кө тереді.

6. Қ азақ стан Республикасында тіркелген жә не қ олдануғ а рұ қ сат етілген заттар мен ө німдердің тізілімі мерзімді баспа басылымдарында жариялануғ а жатады.

147-бап. Санитариялық -эпидемиологиялық мониторинг

1. Санитариялық -эпидемиологиялық мони торинг халық тың денсаулығ ы мен мекендеу ортасының жай-кү йіне, оларды талдауғ а, бағ алау мен болжауғ а, сондай-ақ халық тың денсаулығ ының жай-кү йі мен мекендеу ортасы факторларының ә сері арасындағ ы себеп-салдарлық байланыстарды айқ ындауғ а байқ ау жү ргізудің мемлекеттік жү йесі болып табылады.

2. Санитариялық -эпидемиологиялық мониторингті уә кілетті орган айқ ындайтын тә ртіппен мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық қ ызмет органдары мен ұ йымдары жү зеге асырады.

148-бап. Инфекциялық жә не паразиттік аурулардың пайда болуы мен таралуының, халық тың улануының алдын алу

1. Инфекциялық жә не паразиттік аурулардың пайда болуының жә не таралуының, халық тың улануының алдын алу мақ сатында санитариялық -эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жү йесінің қ ұ жаттарында кө зделген санитариялық -эпидемияғ а қ арсы (профилактикалық), оның ішінде Қ азақ стан Республикасының аумағ ын санитариялық қ орғ ауды жү зеге асыру, шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді енгізу, ө ндірістік бақ ылауды жү зеге асыру жө ніндегі, инфекциялық жә не паразиттік аурулармен ауыратын науқ астарғ а қ атысты, халық ты медициналық тексеріп-қ арауды, профилактикалық егуді, гигиеналық тә рбие беру мен оқ ытуды жү ргізу жө ніндегі іс-шаралар жү ргізіледі.

2013.03.07. № 124-V Қ Р Заң ымен 2-тармақ жаң а редакцияда (бұ р.ред.қ ара)

2. Санитариялық -эпидемияғ а қ арсы (профилактикалық) iс-шаралар Қ азақ стан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жү йесінің қ ұ жаттарына енгiзiлуге жатады.

3. Инфекциялық жә не паразиттік аурулармен ауыратын науқ астар, инфекциялық жә не паразиттік аурулармен ауырады деп кү дік туғ ызатын адамдар, бактерия таратушылар оқ шаулануғ а жә не емделуге, ал олармен қ арым-қ атынаста болғ ан адамдар - медициналық байқ ауғ а алынуғ а жә не қ ажет болғ ан кезде оқ шаулануғ а жә не емделуге жатады.

4. Айналасындағ ылар ү шін қ ауіп тө ндіретін созылмалы инфекциялық жә не паразиттік аурулармен ауыратын науқ астар, созылмалы бактерия таратушылар Қ азақ стан Республикасының ең бек заң намасына сә йкес жұ мыстан уақ ытша шеттетілуге жатады.

2011.06.01. № 378-IV Қ Р Заң ымен 149-бап ө згертілді (бұ р.ред.қ ара)

149-бап. Қ азақ стан Республикасының аумақ тарын санитариялық қ орғ ау

2010.30.06. № 297-ІV Қ Р Заң ымен 1-тармақ жаң а редакцияда (2011 жылғ ы 1 шілдеден бастап қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

1. Автомобиль ө ткізу пункттерін қ оспағ анда, кеден одағ ының кедендік шекарасымен тұ спа-тұ с келетін Қ азақ стан Республикасының Мемлекеттік шекара арқ ылы ө ткізу пункттерінде жолаушыларғ а, экипаждарғ а, поезд бригадаларына, кө лік қ ұ ралдарына, халық денсаулығ ына қ ауіп тө ндіретін жү ктерге санитариялық -эпидемиологиялық бақ ылауды жү зеге асыру ү шін санитариялық -карантиндік пункттер ұ йымдастырылады.

2010.30.06. № 297-ІV Қ Р Заң ымен 2-тармақ ө згертілді (2010 жылғ ы 1 шілдеден бастап қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

2. Қ азақ стан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқ ылы ө ткізу пункттерінде (санитариялық -карантиндік пункттерде) санитариялық -карантиндік қ адағ алауды халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы мемлекеттік органның аумақ тық бө лімшелері жү ргізеді.

Қ азақ стан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқ ылы автомобиль ө ткізу пункттерінде санитариялық -карантиндік қ адағ алауды Қ азақ стан Республикасының кеден органдары жү ргізеді.

3. Ә келінуіне тыйым салынғ ан қ ауіпті жү ктер мен тауарларды, сондай-ақ оларғ а қ атысты санитариялық -карантиндік қ адағ алау жү ргізген кезде олардың Қ азақ стан Республикасының аумағ ына ә келінуі инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес аурулар мен уланулардың пайда болуы мен таралу қ аупін тө ндіреді деп белгіленген жү ктер мен тауарларды Қ азақ стан Республикасының аумағ ына ә келуге жол берілмейді.

150-бап. Инфекциялық аурулар эпидемиясының пайда болу қ аупі тө нген жағ дайда шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізудің шарттары

2010.30.06. № 297-ІV Қ Р Заң ымен 1-тармақ ө згертілді (2011 жылғ ы 1 шілдеден бастап қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

1. Инфекциялық жә не паразиттік аурулардың ә келіну жә не таралу қ аупі тө нген жағ дайда, осы Кодекске сә йкес уә кілетті орган кеден одағ ының кедендік шекарасымен тұ спа-тұ с келетін Қ азақ стан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқ ылы ө ткізу пункттерінде жә не тиісті аумақ тарда шектеу іс-шараларын, оның ішінде кә сіпкерліктің жә не (немесе) ө зге де қ ызметтің жә не халық тың тыныс-тіршілігінің ерекше жағ дайларымен карантин енгізеді.

2. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілген жағ дайда орталық жә не жергілікті атқ арушы органдардың, жеке жә не заң ды тұ лғ алардың қ ызметін ү йлестіру бойынша оралымды басшылық жасау тө тенше жағ дайлардың алдын алу жә не оларды жою жө ніндегі ведомствоаралық мемлекеттік комиссияғ а жә не тө тенше жағ дайлар жө ніндегі аумақ тық комиссияларғ а жү ктеледі.

3. Жекелеген объектілерде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин тиісті аумақ тың (кө ліктегі) бас мемлекеттік санитариялық дә рігерінің немесе оның орынбасарларының, сондай-ақ ведомстволық объектілерде - халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын мемлекеттік органдардың бө лімшелері басшыларының шешімімен енгізіледі (тоқ татылады).

4. Шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді жү зеге асыру тә ртібін жә не пайда болу мен таралу қ аупі тө нген кезде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілетін инфекциялық аурулардың тізбесін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгілейді.

151-бап. Инфекциялық жә не паразиттік, кә сіптік аурулар мен улану оқ иғ аларын тіркеу жә не тексеру

1. Инфекциялық жә не паразиттік, кә сіптік аурулар мен уланудың барлық оқ иғ алары, олардың анық талғ ан жері бойынша денсаулық сақ тау ұ йымдарының тіркеуге алуына, мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық қ ызмет органдары мен ұ йымдарының мемлекеттік есепке алуына жә не есептілікті жү ргізуіне жатады. Кө рсетілген аурулар мен улану оқ иғ аларын тіркеу, есепке алу тә ртібін, сондай-ақ олар бойынша есептілікті жү ргізу тә ртібін уә кілетті орган белгілейді.

2. Инфекциялық жә не паразиттік, кә сіптік аурулар мен халық тың улану оқ иғ алары уә кілетті орган белгілеген тә ртіппен санитариялық -эпидемиологиялық қ ызмет мамандарының тексеру жү ргізуіне жатады.

152-бап. Дезинфекциялық, дезинсекциялық жә не дератизациялық іс-шаралар

1. Инфекциялық жә не паразиттік аурулардың пайда болуының, таралуының алдын алу мақ сатында дара кә сіпкерлер, жеке жә не заң ды тұ лғ алар эпидемиологиялық айғ ақ тар мен санитариялық -эпидемиологиялық қ ызметтің лауазымды адамдарының нұ сқ амалары, қ аулылары бойынша инфекциялық жә не паразиттік аурулардың қ оздырғ ыштарын жоюғ а (дезинфекция), жә ндіктерді, басқ а да буын аяқ тыларды жоюғ а (дезинсекция) жә не кеміргіштерді қ ыруғ а (дератизация) бағ ытталғ ан шаралар кешенін ө з қ аражаты есебінен жү ргізуге міндетті.

2. Тө тенше эпидемия жағ дайлары пайда болғ ан кезде мемлекеттік санитариялық -эпидемиологиялық қ ызмет органдарының ұ сынуы бойынша облыстардың, республикалық маң ызы бар қ аланың жә не астананың жергілікті атқ арушы органдарының шешімімен кезектен тыс міндетті дезинфекциялық, дезинсекциялық жә не дератизациялық іс-шаралар бюджет қ аражаты есебінен жү ргізіледі.

3. Ошақ тық дезинфекцияны медициналық ұ йымдар, сондай-ақ санитариялық -эпидемиологиялық қ ызмет ұ йымдары жү ргізеді.

25-тарау. Қ оғ амдық денсаулық ты сақ тау

153-бап. Аурулар профилактикасының мақ саты мен тү рлері

1. Аурулар профилактикасының мақ саты аурулардың пайда болуының немесе ө ршуінің, сондай-ақ олардың зардаптары мен асқ ынуының алдын алу болып табылады.

2. Аурулар профилактикасы бастапқ ы, қ айталама жә не жалғ аспалы болып бө лінеді.

Аурулардың бастапқ ы профилактикасы (жаппай жә не жеке) аурулардың пайда болуының алдын алу мақ сатында тіршілік ету ү шін қ олайлы жағ дайлар жасауғ а бағ ытталғ ан.

Аурулардың қ айталама профилактикасы аурулардың ерте сатыларында ө ршуінің жә не олардың зардаптарының алдын алуғ а бағ ытталғ ан.

Аурулардың жалғ аспалы профилактикасы ө ршіп кеткен асқ ынуды, ағ залар мен тіндердің зақ ымдануын бақ ылауғ а бағ ытталғ ан.

154-бап. Салауатты ө мір салтын қ алыптастыру

1. Салауатты ө мір салтын қ алыптастыру денсаулық ты нығ айту жә не ө мір салтымен байланысты аурулардың алдын алу мә селелерінде халық ты ақ параттық қ амтамасыз ету, гигиеналық оқ ыту мен тә рбиелеу жолымен салауатты ө мір салтын насихаттауды, дұ рыс тамақ тануды жә не аурулардың профилактикасын қ амтиды.

2. Салауатты ө мір салтын қ алыптастыруды денсаулық сақ тау субъектілері уә кілетті органның ү йлестіруімен жә не ә дістемелік басшылығ ымен басқ а да мемлекеттік органдармен бірлесіп, халық аралық ұ йымдар мен қ оғ амдық бірлестіктердің қ атысуымен қ амтамасыз етеді.

155-бап. Медициналық тексеріп-қ арау

1. Медициналық тексеріп-қ араудың негізгі мақ саты денсаулық ты қ алыптастыруғ а жә не нығ айтуғ а, ауруларды анық тауғ а жә не таралуының алдын алуғ а, оның ішінде кә сіптік аурулардың, уланулардың, жазатайым оқ иғ алардың алдын алуғ а, сондай-ақ ұ йымдар қ ызметкерлерінің, қ андай да бір шаруашылық жә не (немесе) ө ндірістік қ ызметті жү зеге асыратын адамдардың ең бек қ ауіпсіздігі мен денсаулығ ын сақ тауды қ амтамасыз етуге бағ ытталғ ан уақ тылы медициналық зерттеп-қ арауды қ амтамасыз ету болып табылады.

2. Медициналық тексеріп-қ арау міндетті жә не профилактикалық болуы мү мкін.

3. Міндетті медициналық тексеріп-қ арау алдын ала жә не мерзімдік болып бө лінеді.

Алдын ала міндетті медициналық тексеріп-қ арау кә сібі немесе оқ уы бойынша міндеттерін орындауғ а жарамдылығ ын анық тау, сондай-ақ жалпы, кә сіптік аурулардың алдын алу мен инфекциялық жә не паразиттік ауруларды таратпау мақ сатында жұ мысқ а тұ ру немесе оқ уғ а тү су кезінде жү ргізіледі.

Мерзімдік міндетті медициналық тексеріп-қ арау жұ мыс істеушілердің денсаулық жағ дайын динамикалық байқ ауды қ амтамасыз ету, аурулардың бастапқ ы белгілерін уақ тылы анық тау, жалпы, кә сіптік аурулардың алдын алу мен инфекциялық жә не паразиттік ауруларды тараптау мақ сатында жү ргізіледі.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 4-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

4. Міндетті медициналық тексеріп-қ арау ө ткізілетін зиянды ө ндірістік факторлардың, кә сіптердің тізбесін, сондай-ақ осындай тексеріп-қ арауды ө ткізудің тә ртібі мен кезең ділігін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгілейді.

5. Жұ мыс берушілер ө з қ аражаты есебінен Қ азақ стан Республикасының денсаулық сақ тау саласындағ ы заң намасына сә йкес мерзімдік міндетті медициналық тексеріп-қ арауғ а жататын қ ызметкерлердің осындай тексеріп-қ араудан уақ тылы ө туін қ амтамасыз етеді.

6. Профилактикалық медициналық тексеріп-қ арау жаппай жә не іріктелген болып бө лінеді.

Жаппай профилактикалық медициналық тексеріп-қ арау ауруларды ерте сатыларында анық тау жә не аурулардың ө ршуінің, аурулардың пайда болуына ә сер ететін қ атер факторларының алдын алу, халық тың денсаулығ ын қ алыптастыру жә не нығ айту мақ сатында халық тың нысаналы топтарына жаппай ә діспен жү ргізіледі.

Іріктеп медициналық тексеріп-қ арау белгілі бір аурудан зардап шегетін немесе қ атер тобына жататын азаматтарды динамикалық байқ ау, олардың ауруларын емдеу жә не денсаулығ ын қ алпына келтіру жө ніндегі іс-шаралар кешенін жү зеге асыру мақ сатында жү ргізіледі.

7. Профилактикалық медициналық тексеріп-қ арауғ а жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ осындай тексеріп-қ арауды ө ткізудің тә ртібі мен кезең ділігін уә кілетті орган олардың тиімділігі, қ ауіпсіздігі жә не экономикалық тұ рғ ыдан орындылығ ы туралы дә лелденген ғ ылыми деректер негізінде белгілейді.

8. Жұ мыс берушілер Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі бекітетін тегін медициналық кө мектің кепілдік берілген кө лемінің тізбесіне сә йкес осындай тексеріп-қ арауғ а жататын адамдардың профилактикалық медициналық тексеріп-қ араудан ө туі ү шін жағ дай жасайды.

9. Ө ндірістік жә не шаруашылық қ ызмет саласында жұ мыспен айналысатын дара кә сіпкерлер мен заң ды тұ лғ алар алдын ала немесе мерзімдік медициналық тексеріп-қ араудан ө тпеген немесе денсаулық жағ дайына байланысты жұ мысқ а жарамсыз деп танылғ ан адамдарды жұ мысқ а жібермеуге тиіс.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 10-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

10. Жеке медициналық кітапшаларды берудің, есепке алу мен жү ргізудің тә ртібін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайды.

11. Міндетті жә не профилактикалық медициналық тексеріп-қ араудың уақ тылы ө ткізілуі мен оны уақ тылы ө туді халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласында, медициналық қ ызметтер кө рсету саласында қ ызметін жү зеге асыратын мемлекеттік органдар жә не ең бек жө ніндегі уә кілетті органның мемлекеттік ең бек инспекторлары бақ ылайды.

156-бап. Профилактикалық егуді жү ргізу

1. Қ азақ стан Республикасының аумағ ында жү рген жеке тұ лғ алар тегін медициналық кө мектің кепілдік берілген кө лемі шең берінде инфекциялық жә не паразиттік ауруларғ а қ арсы профилактикалық егілуге міндетті.

2. Профилактикалық егу жү ргізілетін аурулардың тізбесін, тә ртібін, оларды жү ргізу мерзімдерін жә не жоспарлы тү рде егілуге жататын халық тың топтарын Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайды.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 3-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

3. Профилактикалық (иммундық -биологиялық, диагностикалық, дезинфекциялаушы) препараттарды сақ тау, тасымалдау жә не пайдалану Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгілеген тә ртіппен жү зеге асырылуғ а тиіс.

4. Облыстардың, республикалық маң ызы бар қ аланың жә не астананың денсаулық сақ тауды мемлекеттік басқ арудың жергілікті органдары сатып алатын профилактикалық (иммундық -биологиялық, диагностикалық, дезинфекциялаушы) препараттарды сақ тау уә кілетті органның қ оймаларында жү зеге асырылады.

157-бап. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кә сіптік аурулардың жә не жарақ аттанудың профилактикасы

1. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кә сіптік аурулардың профилактикасы:

1) мынадай:

салауатты ө мір салтын жә не дұ рыс тамақ тануды насихаттау;

бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары, аурулар профилактикасы мә селелері бойынша оқ ыту бағ дарламалары арқ ылы халық ты хабардар ету;

созылмалы инфекциялық емес аурулардан зардап шегетін адамдарды ө зіне-ө зі кө мек кө рсетудің қ ажетті ә дістеріне ү йрету жө ніндегі денсаулық мектептерін ұ йымдастыру жолымен аурулар қ атерінің мінез-қ ұ лық факторларының профилактикасын жә не халық тың медициналық сауаттылығ ын арттыруды;

2) алғ ашқ ы медициналық -санитариялық кө мек мамандарының бекітілген тұ рғ ындардың аурулар қ атері факторларына, халық тың санитариялық -эпидемиологиялық салауаттылығ ы саласында қ ызметін жү зеге асыратын мемлекеттік органдар мамандарының - жұ мыс істейтіндердің кә сіптік ауруларына жү ргізетін мониторингін;

3) мемлекеттік органдардың ө з ө кілеттігі шегінде, ө зге де органдар мен ұ йымдардың, сондай-ақ дара кә сіпкерлердің аурулар қ атерінің ө ндірістік факторлары ә серін барынша азайтуды;

4) созылмалы инфекциялық емес, оның ішінде кә сіптік аурулары бар адамдарды халық қ а медициналық тексеріп-қ арау жү ргізу, оларды дә рігерге ертерек қ аралуғ а уә ждеу арқ ылы анық тауды;

5) азаматтардың жекелеген санаттарын амбулаториялық дә рілік қ амтамасыз етуді, қ алпына келтіріп емдеу мен медициналық -ә леуметтік оң алтуды қ оса алғ анда, созылмалы, оның ішінде кә сіптік аурулары бар адамдарды динамикалық байқ ауды жә не уақ тылы сауық тыруды;

6) уә кілетті орган бекітетін тә ртіпке сә йкес, медициналық қ орытындыда кө рсетілген мерзімге денсаулық жағ дайына байланысты неғ ұ рлым жең іл жұ мысқ а уақ ытша ауыстыруды қ амтиды.

2. Жарақ аттанудың профилактикасын сектораралық дең гейде мемлекеттік органдар - ө з ө кілеттіктері шегінде, жеке жә не заң ды тұ лғ алар жү зеге асырады.

158-бап. Психикағ а белсенді ә сер ететін заттарғ а тә уелділіктің профилактикасы

1. Психикағ а белсенді ә сер ететін заттарғ а тә уелділіктің профилактикасы:

1) психикағ а белсенді ә сер ететін заттарғ а тә уелділіктің зияны, сондай-ақ оларды тұ тынудың медициналық -ә леуметтік-қ ұ қ ық тық аспектілері туралы білімді насихаттауды;

2) психикағ а белсенді ә сер ететін заттар айналысы саласындағ ы жарнамағ а тыйым салуды, психикағ а белсенді ә сер ететін заттарды ә зірлеу, дайындау жә не пайдалану тә сілдері, ә дістері, оларды сатып алу орындары туралы насихаттауғ а тыйым салуды, сондай-ақ мамандандырылғ ан медициналық басылымдарда қ ұ рамында есірткі, психотроптық заттар мен прекусорлар бар дә рілік препараттар ү лгілерінің жарнамасын шектеуді;

3) психикағ а белсенді ә сер ететін заттарды тұ тынудан туындағ ан психикасының жә не мінез-қ ұ лқ ының бұ зылушылығ ы (ауруы) бар қ атер тобындағ ы адамдарды профилактикалық байқ ауды жә не есепке алуды;

4) психикағ а белсенді ә сер ететін заттарғ а тә уелділіктен зардап шегуші адамдарды ерікті тү рде, жасырын емдеуді;

5) нашақ орлық пен ауыратындарды ерікті тү рде медициналық -санитариялық оң алтуды қ амтиды.

2. Психикағ а белсенді ә сер ететін заттарғ а тә уелділіктің профилактикасын барлық жеке жә не заң ды тұ лғ алар ө здерінің қ ұ қ ық тары шегінде жү зеге асырады.

159-бап. Темекі шегушіліктің, алкоголизмнің профилактикасы жә не оны шектеу

1. Темекі шегушіліктің, алкоголизмнің профилактикасы жә не оны шектеу халық тың денсаулығ ын сақ тауғ а, темекі, алкоголь ө німдерін сатып алуғ а қ ұ қ ылы адамдар ү шін жас мө лшерін шектеуді енгізу, темекі шегушілікке, алкогольді тұ тынуғ а халық тың ө мір мен денсаулық ү шін аса қ ауіпті фактор ретіндегі кө зқ арасын қ алыптастыруғ а, темекі шегушіліктің, алкоголизмнің таралуының профилактикасы жө нінде келісілген іс-шаралар жү ргізуге бағ ытталғ ан.

2. Темекі бұ йымдарын:

1) он сегіз жасқ а дейінгі адамдарғ а сатуғ а жә не олардың сатуына;

2) темекі бұ йымының ашық қ орабынан немесе бір-бірлеп сатуғ а;

3) сатушының тікелей қ атысуынсыз, сауда автоматтары, ө зге де электрондық немесе механикалық қ ондырғ ылар арқ ылы;

4) денсаулық сақ тау, білім беру ұ йымдарының, дене шынық тыру-сауық тыру, спорттық жә не спорттық -техникалық қ ұ рылыстардың, стадиондардың ғ имараттарында жә не аумақ тарында;

5) ө нім сапасын растайтын тиісті қ ұ жаттарсыз;

6) акциздік таң балармен немесе есепке алу-бақ ылау таң баларымен таң балаусыз;

7) егер темекі бұ йымының қ орабында жиырма сигареттен кем болса;

8) тармақ шаның кү шіне енетін мерзімін қ ара

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 8) тармақ ша ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

8) темекі бұ йымының қ орабына, темекі бұ йымының қ аптамасына шайырлы заттардың, никотиннің қ ұ рамы туралы, дең гейі туралы жә не кемінде ү ш зиянды қ осынды - жү йелік улар, канцерогендік жә не мутагендік заттар туралы мә ліметтер енгізілмесе, сатуғ а тыйым салынады. Темекі бұ йымының қ орабына, темекі бұ йымының қ аптамасына шайырлы заттардың, никотиннің қ ұ рамы туралы, дең гейі туралы жә не жү йелік улар, канцерогендік жә не мутагендік заттар туралы мә ліметтерді орналастыру тә ртібін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі бекітеді;

9) темекі бұ йымының қ орабына темекі шегушіліктің зияны туралы ескерту енгізілмесе;

10) тармақ шаның кү шіне енетін мерзімін қ ара

10) темекі бұ йымының қ орабына, темекі бұ йымының қ аптамасына он сегіз жасқ а толмағ ан адамдарғ а сатуғ а тыйым салынғ аны туралы жазба енгізілмесе;

11) тармақ шаның кү шіне енетін мерзімін қ ара

11) темекі бұ йымының қ орабында, темекі бұ йымының қ аптамасында «қ ұ рамында шайыр аз», «жең іл», «ө те жең іл» немесе «жұ мсақ» деген сө здер не басқ аларымен салыстырғ анда темекі бұ йымының зияны аз екені туралы жалғ ан ә сер қ алдыратын ө зге де, оның ішінде шетел тілдерінде сө з тіркестері болса;

12) ө зіне-ө зі қ ызмет кө рсету сө релерінен;

13) басқ а да тауарлармен жиынтық қ ұ рамда болса;

14) балалар ассортименті тауарларының саудасы жү зеге асырылатын сауда ұ йымдарының ү й-жайларында сатуғ а тыйым салынады.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 3-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

3. Темекі бұ йымдарын сату жү зеге асырылатын орындардағ ы кө рнекі жерде мынадай: «Темекі бұ йымдарын он сегіз жасқ а дейінгі адамдарғ а сатуғ а жә не олардың сатуына тыйым салынады.» деген мазмұ ндағ ы жазба, сондай-ақ темекі шегушіліктің зияны туралы Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі бекіткен ескерту орналастырылуғ а тиіс.

4. Темекі бұ йымдарының саудасын жү зеге асыратын адамдар жас шамасы сырт келбетіне қ арағ анда он сегізден жасырақ кө рінетін азаматтарғ а темекі бұ йымдарын сату кезінде:

1) сатып алушының шын мә ніндегі жасын анық тау мақ сатында жеке басын куә ландыратын қ ұ жатты кө рсетуін талап етуге;

2) егер жеке басын куә ландыратын қ ұ жат кө рсетілмесе, темекі бұ йымдарын сатудан бас тартуғ а міндетті.

5. Темекі шегуге:

1) білім беру ұ йымдарында, сондай-ақ кә мелетке толмағ ан адамдардың демалуына арналғ ан ұ йымдарда;

2) денсаулық сақ тау ұ йымдарында;

3) қ оғ амдық тамақ тану орындарында;

4) кинотеатрларда, театрларда, цирктерде, концерт, кө ру жә не кө рме залдарында, спорт ареналарында жә не кө пшіліктің демалуына арналғ ан басқ а да жабық ғ имараттарда, соның ішінде тү нгі клубтарда, дискотекаларда;

5) мұ ражайларда, кітапханаларда жә не лекторийлерде;

2013.04.07. № 132-V Қ Р Заң ымен 6) тармақ ша жаң а редакцияда (бұ р.ред.қ ара)

6) поездар мен тең із жә не ө зен кө лігі кемелерінде белгіленбеген жерлерде;

2013.04.07. № 132-V Қ Р Заң ымен 6-1) тармақ шамен толық тырылды

6-1) ә уе кемесінің бортында, жолаушыларды тасымалдауды жү зеге асыру кезінде автобустар, шағ ын автобустар, троллейбустар, таксилер жә не қ алалық рельстік кө лік салондарында;

7) ә уежайлардың, темір жол, автомобиль жә не су вокзалдарының ғ имараттарында;

8) мемлекеттік органдар мен ұ йымдарда;

9) жұ мыс орындары болып табылатын ү й-жайларда;

10) ү йлердің кіреберістерінде тыйым салынады.

6. Темекі шегу ү шін арнайы жабдық талғ ан орындар бө лінген болса, осы баптың 5-тармағ ының 3), 6), 7) тармақ шаларында кө зделген нормалар қ олданылмайды.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 7-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

7. Темекі шегу ү шін арнайы бө лінген орындар Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгілеген талаптарғ а сә йкес жабдық талуғ а тиіс.

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 8-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

8. Темекі бұ йымдарын ө ндіруші, импорттаушы темекінің жә не темекі бұ йымдарының барлық таң баларында никотиннің жә не шайырлы заттардың рұ қ сат етілетін шекті қ ұ рамы бойынша зертханалық зерттеулердің нә тижелері туралы, ө ткен он екі айда Қ азақ стан Республикасының аумағ ында ө здері шығ арғ ан немесе шығ аруды ниет еткен, сатқ ан немесе ө зге де жолдармен таратқ ан темекі бұ йымдарының ингредиенттері туралы есептерді келесі жылдың 1 ақ панына дейін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі бекіткен тә ртіппен жыл сайын табыс етуге міндетті.

9. Темекі бұ йымдарын ө ндіруші, импорттаушы темекі бұ йымдарындағ ы никотиннің, шайырлы заттардың жә не басқ а да зиянды қ осындылар - жү йелік улардың, канцерогендік жә не мутагендік заттардың болуын зерттеуді Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес аккредиттелген зертханаларда ө з есебінен жү ргізеді.

10. Қ ұ рамындағ ы никотин жә не шайырлы заттар Қ азақ стан Республиткасының Ү кіметі айқ ындайтын рұ қ сат етілетін шекті дең гейден асатын темекі бұ йымдарын ә келуге, ө ндіруге, сатуғ а жә не таратуғ а тыйым салынады.

11. Темекі бұ йымдарын имитациялайтын тауарларды ө ндіруге, сатуғ а жә не таратуғ а тыйым салынады.

12. Темекі шегуге тыйым салынғ ан орындарда темекі шегуге тыйым салынғ аны туралы белгі орнатылуғ а тиіс.

13-тармақ тың кү шіне енетін мерзімін қ ара

2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ымен 13-тармақ ө згертілді (ресми жарияланғ анынан кейін ү ш ай ө ткен соң қ олданысқ а енгізілді) (бұ р.ред.қ ара)

13. Темекі бұ йымының қ орабында, темекі бұ йымының қ аптамасында Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі бекіткен темекі шегудің зияны туралы ескерту болуғ а жә не ол мынадай талаптарғ а сә йкес келуге:

1) темекі бұ йымының қ орабының, темекі бұ йымының қ аптамасының кө лемі бойынша ә рбір ү лкен жағ ының кемінде қ ырық процентін алып жатуғ а;

2) жылтыр орауыш пленкағ а немесе қ андай да бір сыртқ ы орауыш материалғ а басылмауғ а;

Ө згеріс енгізу туралы 2011.05.07. № 452-IV Қ Р Заң ын қ ара (осы Заң қ олданысқ а енгізілген кү ннен бастап он сегіз ай ө ткеннен кейін қ олданысқ а енгізіледі)

3) жазулар жә не (немесе) сурет, пиктограмма, график тү рінде орындалуғ а тиіс.

14. Алкоголь ө німін:

1) жиырма бір жасқ а дейінгі адамдарғ а;

2) Қ азақ стан Республикасының ә кімшілік қ ұ қ ық бұ зушылық туралы заң намасында белгіленген белгілі бір кү ндер мен сағ аттарда;

3) Қ азақ стан Республикасының заң намасында кө зделген ө зге де жағ дайларда ө ткізуге тыйым салынады.

160-бап. Темір тапшылығ ы жай-кү йінің профилактикасы

1. Темір тапшылығ ы анемиясы - организмге тамақ ө німдері қ ұ рамында темірдің жеткіліксіз тү суіне жә не онда жеткіліксіз қ орытылуына, асқ азан-ішек жолдарының, несеп-жыныс жү йесінің жә не қ ан жү йесінің кейбір созылмалы аурулары кезінде темірді жоғ алтудың кө беюіне, темірге деген қ ажеттіліктің артуына байланысты болатын организмнің патологиялық процесі.

2. Темір тапшылығ ы жай-кү йінің профилактикасы жө ніндегі іс-шаралар:

1) мемлекеттік органдардың, жеке жә не заң ды тұ лғ алардың Қ азақ стан Республикасында байытылғ ан тамақ ө німдерінің ө ндірісіне, оларды ә келуге, ә кетуге, ө ткізуге жә не айналымының басқ а да сатыларындағ ы қ озғ алысына қ ойылатын талаптарды қ амтамасыз ету мен сақ тау жолындағ ы жауапкершілігі;

2) халық тың нысаналы топтарын қ ұ рамында темір бар препараттармен профилактикалық қ амтамасыз ету;

3) темір тапшылығ ы анемиясынан зардап шегетін адамдардың денсаулық сақ тау ұ йымдарында медициналық кө мек алуғ а қ ол жеткізуі;

4) ұ нды жә не ө зге де тамақ ө німдерін қ ұ рамында темір бар витаминдермен, минералдармен жә не басқ а да заттармен байыту (фортификациялау) принциптерімен жү зеге асырылады.

3. Қ азақ стан Республикасының аумағ ында сатылатын жоғ ары жә не бірінші сортты бидай ұ ны міндетті тү рде қ ұ рамында темір бар витаминдермен, минералдармен жә не басқ а да заттармен байытылуғ а (фортификациялануғ а) жатады.

Тамақ ө німдерін байыту (фортификациялау) тә ртібін Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі айқ ындайды.

161-бап. Йод тапшылығ ы ауруларының профилактикасы

1. Йод тапшылығ ы ауруларының профилактикасы жө ніндегі іс-шаралар:

1) мемлекеттік органдардың, жеке жә не заң ды тұ лғ алардың Қ азақ стан Республикасында йодталғ ан ас тұ зы мен жемдік тұ з ө ндірісіне, оларды ә келуге, ә кетуге, ө ткізуге қ ойылатын талаптарды қ амтамасыз ету мен сақ тау жолындағ ы жауапкершілігі;

2) йод тапшылығ ы ауруларынан зардап шегетін адамдардың денсаулық сақ тау ұ йымдарында медициналық кө мек алуғ а қ ол жеткізуі;

3) йодталғ ан ас тұ зының жә не йод қ осындыларымен байытылғ ан басқ а да тамақ ө німінің зиянды ә серінің салдарынан денсаулығ ынан айырылғ ан жағ дайда, азаматтардың қ ұ қ ық тарын қ орғ ау принциптерімен жү зеге асырылады.

2. Ас тұ зын жә не жемдік тұ зды йодтау Қ азақ стан Республикасының йод тапшылығ ы ауруларының профилактикасы туралы заң намасына сә йкес жү ргізіледі.

7-Бө лім. донорлық жә не транспланттау

26-тарау. Қ ан мен оның компоненттерінің донорлығ ы

162-бап. Донорлық, қ ан, оның компоненттерін жә не препараттарын дайындау

1. Қ ан мен оның компоненттерінің донорлығ ы (бұ дан ә рі - донорлық) - қ ан мен оның компоненттерін медициналық мақ саттар ү шін тапсыру (донациялау) арқ ылы азаматтардың денсаулығ ын сақ тауғ а донорлардың ерікті тү рде қ атысуы.

2. Донорлық донорды медициналық куә ландыру, одан қ ан алып дайындау, қ анның компоненттерін бө лу жә не сақ тау жө ніндегі іс-шаралар кешенін қ амтиды.

3. Қ ан мен оның компоненттерін дайындау процесі мыналарды қ амтиды:

1) қ ан тапсыру (донациялау) - донор тапсыратын қ анды біржолғ ы бө ліп алу;

2) плазма тапсыру (донациялау) - қ ан плазмасын плазмаферез ә дісімен біржолғ ы бө ліп алу.

Алынатын плазманы иммундық сипаттамаларына қ арай былайша ерекшелеп бө леді:

қ ан препараттары мен диагностикалық реагенттер ө ндіру ү шін пайдаланылатын, белгілі бір концентрациядағ ы ө зіндік белок қ ұ рылымдары (изоиммундық қ арсы денелер) бар изоиммундық плазма;

қ ұ рамында табиғ и немесе жасанды тү рдегі белгілі бір концентрациядағ ы ө зіндік белок қ ұ рылымдары (изоиммундық қ арсы денелер) бар, ауруларды қ оздырғ ыштардың белгілі бір тү рлеріне нысаналы тү рде емдік ө зара іс-ә рекет жасау қ асиеті бар иммундық плазма. Иммундық плазма реципиентке қ ұ ю немесе қ ан препараттарын ө ндіру ү шін пайдаланылады;

3) жасушалар тапсыру (донациялау) - донор қ анының жасушаларын цитаферез ә дісімен біржолғ ы бө ліп алу.

4. Қ анды дайындау жә не ө ң деу процесінде:

1) қ ан компоненттері - қ анның одан жасушалар жә не жасушасыз орта тү рінде бө лініп алынғ ан қ ұ рамдас бө ліктері;

2) қ ан препараттары - қ ан компоненттерін ө ң деу кезінде алынғ ан дә рілік заттар алынады.

5. Қ анды, оның компоненттерін дайындау, ө ң деу, сақ тау, ө ткізу номенклатурасын, қ ағ идаларын, сондай-ақ қ анды, оның компоненттері мен препараттарын сақ тау, қ ұ ю қ ағ идаларын уә кілетті орган бекітеді.

163-бап. Донорлық, қ анды, оның компоненттері мен препараттарын дайындау саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын денсаулық сақ тау ұ йымдары мен ө зге де ұ йымдар

1. Қ ан мен оның компоненттерін дайындауды, ө ң деуді, сақ тауды жә не ө ткізуді тиісті лицензиясы бар мемлекеттік денсаулық сақ тау ұ йымдары жү зеге асырады.

2. Қ ан препараттарын ө ндіруді тиісті лицензиясы бар ұ йымдар жү зеге асырады.

3. Донорлық, қ анды, оның компоненттері мен препараттарын дайындау саласындағ ы қ ызметті жү зеге асыратын денсаулық сақ тау ұ йымдары мен ө зге де ұ йымдар олардың сапасы ү шін Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген тә ртіппен жауаптылық та болады.

4. Қ азақ стан Республикасының аумағ ында тө тенше немесе соғ ыс жағ дайы енгізілген жағ дайда, донорлық ты ұ йымдастыру Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес жү зеге асырылады.

164-бап. Донорлық қ анның, оның компоненттері мен препараттарының қ ауіпсіздігі мен сапасын қ амтамасыз ету

1.