![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Полигонометриялық торлардың жобаларының дәлдігін бағалау
Полигонометрия торлардың жобасын бағ алау мақ саты – тү йіндес пунктер координаталарының мү мкін болатын қ ателіктерін жә не жү рістердің салыстырмалы қ ателіктерін анық тау жә не шекті шамаларымен салыстыру. Тордың дә лдігінің бағ алауы қ атаң жә не жуық тап алу тә сілдерімен орындалады. Қ атаң бағ алау, ә детте, ЭВМ-нада арнаулы бағ дарламаларбойынша, ал жуық тап алынғ ан тә сілде сә йкес формулалар арқ ылы жү ргізіледі. Полигонометриялық тордың жобасын бағ алаудың ең қ арапайым ә дісі – біртіндеп жақ ындату ә дісі болып келеді. Бағ алаудың алдында керекті сызық тық ө лшеулер жү ргізіледі. Ол ү шін жү рістегі І жә не ІІ тү йіндес нү ктелеріне келетін сызық тардың ұ зындық тары ө лшенеді. Барлық ө лшеулер Кестеге енгізіледі. Инструкция талаптарынан ауытқ ығ ан жағ дайда сызық тардың жә не бұ рыштардың ө лшеу дә лдігін есептеуді жү ргізу керек. Инженерлік-геодезиялық ө лшеулер тә жірибесінде, кей жағ дайларда геодезиялық торлардың кейбір параметрлерін ө згерту қ ажеттілігі туады. Мысалы, нұ сқ ау талаптарын сақ тау ү шін бұ рыштарды ө лшеу дә лдігін жоғ арлатып, жобаланатын жү рістегі сызық тардың ұ зындығ ын ұ зарту керек. Ұ сынылып отырғ ан инструкция бойынша жү рістердің максималды ұ зындығ ын сақ тау ү шін қ арастырылғ ан инструкциямен салыстырғ анда ө неркә сіп-зауыттық территориядағ ы геодезиялық негіздің тү сіріс дә лдігін есептеу жә не қ ұ рылымның қ арастырылып отырғ ан нұ сқ ада жіберілетін полигонометриялық жү рістердің ұ зындығ ын есептеу мә селесі туады. Осындай есептерді шешу ү шін келесі белгілерді енгізу керек: Т – шекті жіберілетін салыстырмалы қ иыспаушылық тың бө лімі; Тб – бұ рыштық жә не сызық тық ө лшеулердің қ ателігімен жіберілген жү рістің орташа салыстырмалы қ иыспаушылығ ының бө лімі; Торт – жү рістің орташа салыстырмалы қ иыспаушылығ ының бө лімі; Тс – сызық тық ө лшеулердің салыстырмалы дә лдігінің бө лімі. Торт=2Т (1) Есептеулердің негізіне бұ рыштық жә не сызық тық ө лшеулердің қ ателіктерінің тең ә серлі принціпін алсақ, онда Тб=Тс=Торт Инструкциямен белгіленген рұ қ сат мә ндері Кесте 1–де кө рсетілген. Жобаланатын полигонометриялық торларын есептеу кезінде тү йіндес нү ктелердің орындарының мү мкін болатын анық тау қ ателіктерін есептеуге ерекше мә н береді. Тү йіндес жә не бастапқ ы нү ктелердің арасындағ ы полигонометриялық жү рістердің ұ зындық тары мына формула бойынша анық талады: Lтү йін=MTорт Тү йіндес нү ктелердің жағ дайын анық тағ анда орт.кв.қ ателік ө зіне жақ ын орналасқ ан тү йіндес нү ктелерге қ атысты былай есептеледі: Мұ ндағ ы L – полигонометрия жү рісінің ұ зындығ ы; n – жү рістердің саны; Торт – орташа салыстырмалы қ ателіктің бө лімі. L=MTорт Тең қ абырғ алы жү рісте кездейсоқ қ ателік болғ ан жағ дайда сызық тық ө лшеудің талап етілген дә лдігі тө мендегі формуламен анық талады: Мұ ндағ ы n – жү рістегі сызық тардың саны; mS – сызық тарды ө лшеудің орт.кв.қ ателігі; S – сызық тың ұ зындығ ы. Қ ұ рылымның разрядтылығ ына байланысты бұ рыш ө лшеудің талап етілген дә лдігін анық таудың келесі формуласы ұ сынылады:
Мұ ндағ ы n – жү рістегі қ абырғ алардың саны. Ары қ арай бағ алауды жү ргізу ү шін келесі есептеулерді жү ргізу қ ажет. Бірінші жақ ындатуда бастапқ ы пункттерден (А, Б, В, Г) келген барлық жү рістер еркін (жеке) жү йе ретінде қ арастырылады Сурет 1. Z1, Z2, Z3 жү рістерінің жү йесі ү шін, А, Б жә не І – нү ктелер, Z3, Z4, Z5 жү рістерінің жү йесі ү шін В, Г жә не ІІ нү ктелер болып келеді. Сурет 1 – Жү рістер жү йесі Ә р жү рістің соң ғ ы нү ктелерінің мү мкін болатын қ ателіктері мына формуламен анық талады:
Мұ ндағ ы n – жү рістегі қ абырғ алар саны; [S] – жү рістің ұ зындығ ы; mS – қ абырғ аны ө лшеудің орт.кв.қ ателігі; mβ – бұ рышты ө лшеудің орт.кв.қ ателігі.
|