В.П.Образцов және Н.Д.Стражеско әдісі бойынша терең сырғымалы пальпация

Іштің пальпациясы

Іштің пальпациясы – қ ұ рсақ ағ заларын зерттеудің нақ ты мә лімет беретін физикалық тә сіл. Пальпацияның 2 тү рі бар:

1) Іштің беткейлік бағ дарламалық пальпациясы;

2) В.П.Образцов жә не Н.Д.Стражеско ә дісі бойынша терең сырғ ымалы пальпация.

Пальпациялау ережелері

1) Науқ ас шалқ асынан аяқ тарын созып жә не қ олдарын денесінің жанына қ ойып жатады (4.57 сурет).

2) Науқ астың басы тө мен орналасуы керек, себебі бастың жоғ ары орналасуы қ ұ рсақ бұ лшық еттерінің керіліп пальпация жү ргізуге кедергі келтіруіне ә келеді.

3) Науқ ас аузын ашып терең тыныс алуы керек, қ ұ рсақ бұ лшық еттері тынысқ а қ атысуы керек, ол алдың ғ ы қ ұ рсақ бұ лшық еттерінің босаң суына себеп болады.

4) Дә рігер науқ астың оң жағ ына орналасуы керек.

5) Дә рігердің қ олдары жылы болуы керек, себебі салқ ын қ олды науқ ас денесіне тигізгенде алдың ғ ы қ ұ рсақ бұ лшық еттері рефлекторлы тү рде жиырылады.

Іштің беткейлік бағ дарламалық пальпациясы

Іштің беткейлік бағ дарламалық пальпациясы арқ ылы келесі мә ліметтерді білуге болады:

1) қ ұ рсақ бұ лшық еттерінің жергілікті немесе жалпы керілуін жә не алдың ғ ы қ ұ рсақ қ абырғ асының кернеуі жоғ арылағ ан аймақ тарын;

2) алдың ғ ы қ ұ рсақ қ абырғ асындағ ы жергілікті немесе жалпы ауыру сезімдері бар аймақ тарын;

3) іштің тік бұ лшық еттерінің ажырағ ан аймақ тарын, вентральді сызық пен кіндік сақ инасының жарық тарын;

4) қ ұ рсақ ағ залары мө лшерінің ұ лғ айуын, беткей орналасқ ан ісіктерді жә не т.б.

Дә рігер оң қ олының алақ анын науқ астың ішіне қ ойып 2, 3, 4 жә не 5 саусақ тарының ұ штарымен ішті жең іл басады, бұ л алдың ғ ы қ ұ рсақ қ абырғ асының кернеуін сезуге мү мкіндік береді (4.58 сурет).

Жоғ арыда суреттелген тә сілмен пальпация сол мық ын аймағ ынан басталады (4.59 сурет). Сосын қ олды оң мық ын аймағ ына орналастырып пальпацияны қ айталау барысында алдың ғ ы қ ұ рсақ бұ лшық еттерінің керілу дә режесін салыстырмалы тү рде анық тау керек. Ә рі қ арай қ олды жоғ ары қ арай жылжытып (3-4см) қ ұ рсақ тың сол жә не оң жақ тарының симметриялы аймақ тарында пальпация жү ргізіледі. Сонымен алдың ғ ы қ ұ рсақ тың барлық жерін, эпигастр аймағ ымен, сол жә не оң қ абырғ а астын қ оса пальпацияланады.

Сосын іштің тік бұ лшық еттерінің ажырау дә режесі мен вентральді сызық пен кіндік сақ инасының жарық тары анық талады. Ол ү шін жартылай бү гілген оң қ ол саусақ тарын вентральді сызық бойымен семсер тә різді ө сіндінің астың ғ ы тұ сына орналастырып науқ астың басын кө теруін сұ рау керек (4.60 сурет).

В.П.Образцов жә не Н.Д.Стражеско ә дісі бойынша терең сырғ ымалы пальпация

В.П.Образцов жә не Н.Д.Стражеско ә дісі бойынша терең сырғ ымалы пальпация арқ ылы қ ұ рсақ ағ заларының мө лшері, ауыруы жә не басқ а қ асиеттері туралы мә ліметтер алуғ а болады. Терең сырғ ымалы пальпация ә дстемесін жү ргізуде міндетті тү рде пальпациялаудың негізгі тө рт кезең ін орындау керек.

Оларды сигма тә різді ішекті терең пальпациялау мысалында кө рсетеміз (4.67 сурет).

пальпациялаудың 1 кезең і – дә рігердің қ олын орналастыруы (4.67а сурет). Оң қ олдың басын пальпацияланатын ағ заның топографиясына сә йкес қ ұ рсақ қ а орналастырады.

Есің де сақ та:

Пальпациялайтын алақ ан пальпацияланатын ағ заның ұ зын ө сіне перпендикуляр орналасуы керек. Сол кезде 2-5 саусақ ұ шымен жү ргізілген сызық осы ө ске параллель болады.

пальпациялаудың 2 кезең і – терілік қ атпар тү зу (4.67 б сурет). Науқ ас тынысты алғ анда жең іл бү гілген саусақ тармен теріде қ атпар тү зу керек. Терілік қ атпар тү зу бағ ыты саусақ ұ шы ішектің ү стімен сырғ ылатын (пальпация) жақ қ а қ арама қ арсы бағ ытта тү зіледі.

Есің де сақ та:

Сигма тә різді ішекті, соқ ыр ішекті, тоқ ішектің жоғ арылағ ан жә не тө мендеген бө ліктерін пальпациялағ анда терілік қ атпар кіндікке қ арай жиналады, ал кө лденең ішекті жә не асқ азанның ү лкен иінін пальпациялағ анда жоғ ары қ арай жиырылады.

пальпациялаудың 3 кезең і – қ олдың ішке терең енуі (4.69 в сурет). Науқ ас тынысты шығ арғ анда қ ұ рсақ бұ лшық еттері босаң сиды сол кезде саусақ ұ штарын мү мкіндігінше қ ұ рсақ қ а терең енгізу керек, тіпті мү мкін болса қ ұ рсақ тың артқ ы қ абырғ асына дейін жеткізуге болады.

пальпациялаудың 4 кезең і (4.67 г сурет) – ағ заның ү стімен сырғ у (пальпациялау). Тыныс шығ ару соң ында оң қ ол саусақ ұ штарымен ағ заны қ ұ рсақ тың артқ ы қ абырғ асына тақ ай басып сипалау керек. Осы кезде тактильді сезім арқ ылы пальпациялағ ан ағ заның ерекшеліктері туралы мә лімет білуге болады.

Есің де сақ та:

Сигма тә різді ішекті, соқ ыр ішекті, тоқ ішектің жоғ арылағ ан жә не тө мендеген бө ліктерін пальпациялағ анда саусақ ұ штарын кіндікке қ арай сырғ ыту керек, ал кө лденең ішекті жә не асқ азанның ү лкен иінін пальпациялағ анда тө мен қ арай сырғ иды.

68 суретте сигма тә різді ішек пальпациясында дә рігердің қ олын орналастырудың екі тү рі кө рсетілген. Екі жағ дайда да тері кіндікке қ арай жиырылады (пальпацияның 2 кезең і), ал сырғ у сыртқ а қ арай бағ ытталады. (пальпацияның 4 кезең і).

Тағ ы пальпациялауды 4 саусақ пен емес тек бө бек саусақ тың ульнарлы қ ырымен жү ргізуге де болады, ол ың ғ айлырақ келеді. Бірақ бұ л кезде де сигма тә різді ішекті пальпациялаудың барлық тө рт кезең ін орындау керек.