Кіріспе. Иммунды патологиялық жағдайлар пәні «Профилактика ВИЧ-инфекции в медицинских организациях»

Иммунды патологиялық жағ дайлар пә ні «Профилактика ВИЧ-инфекции в медицинских организациях», «Поражения печени при иммунопатологических состояниях» жә не «Проявление иммунопатологических состояний в полости рта» ү ш модулдің интеграциясы негізінде жасалды.

Ауыз қ уысында кездесетін иммунды патологиялық ү рдістерге жоғ ары сезімталдық реакциялары(аллергия, иммунды жү йенің гиперфункциясы), аутоиммунды аурулар жә не иммундыдефициттік жағ дайлар жатады. Иммунды патологиялық жағ дайлардың туа пайда болғ ан, генетикалық детерминацияланғ ан жә не индивидуумның ө мір сү ру барысында жү ре пайда болғ ан тү рлері кездеседі. Табиғ атына қ арай иммунды патологиялық жағ дайлар эндогенді яғ ни оғ ан аутоантигендер, лимфопролиферациялар туындататын жағ дайлар, нейрогорманалдық регуляцияның бұ зылыстары жә не экзогенді, оғ ан инфекциялық агенттердің, дә рілік препараттардың жә не де басқ а да факторлардың ә сер етуімен туындайтын жағ дайлар.

Иммунды дефициттік жағ дайлардың клиникалық кө рінісі ретінде шартты патогенді микроорганизмдердің ә серінен туындағ ан инфекцияларды, аутоиммунды ауруларды, аллергиялық реакцияларды, ісіктерді айтуғ а болады. Ауыз қ уысында жиі жағ дайда микробтар туындататын аурулар кездеседі (стоматит, гингивостоматит жә не т.б.), жә не олар біріншілік немесе екіншілік иммунды дефициттік жағ дайлардың салдары болуы мү мкін.

Ауыз қ уысының кандидозының патогенезінде эндогенді себептер басты орын алады, атап айтқ анда диабет, лейкоз, созылмалы инфекциялар(туберкулез жә не т.б.), операциядан кейінгі уақ ыт кезінде дамитын екіншілік иммунды дефициттік жағ дайлар. Кандидозды инфекция ә сіресе сә билер мен қ арттар арасында жоғ ары кө рсеткішке ие, яғ ни мұ нда жасқ а байланысты иммунды патологиялық жағ дайларды кө руге болады. Егер кандидозбен ауыратын науқ астарда спецификалық антиденелер болмаса жә не ол спецификалық тері аллергиялық реакцияның тө мендеуімен бірлесе кездессе мұ ндай аурудың болжамы ө те нашар деп айтуғ а болады.

Иммунитеттің жү йелі бұ зылыстары жергілікті иммунитетті де зақ ымдайды, мысалы ауыз қ уысының кілегей қ абығ ының иммунитеті. Ауыз қ уысында осығ ан сә йкес кө птеген аурулар кезедеседі: аллергиялық стоматит, кө птү рлі жалқ ық ты эритема, созылмалы қ айталамалы афтозды стоматит, вирустық инфекциялар, кандидоз, қ ызыл жалпақ теміреткі, жаралы-некрозды гингивостоматит, жылдам дамитын пародонтит жә не т.б.

АИТВ инфекциясының ауыздағ ы кө рінісін иммунды жү йенің дисфункциясының мысалы ретінде атауғ а болады. АИТВ) ЖИТС кезіндегі ауыз қ уысында жиі кезедесетін зақ ымдануларғ а кандидоз, тү кті лейкоплакия, АИТВ-гингивит (қ ызылиектегі сызық тық эритема), АИТВ-пародонтит(жылдам дамитын пародонтит), Капоши саркомасы, Ходжкин лимфомасы, сирек кездесетін зақ ымдануларғ а атипиялық ойық жаралар, сілекей бездерінің аурулары, бактериялық инфекциялар.

Игерілген білімге жә не ү йренген дағ дыларғ а сү йене отырып, студенттерде иммунды патологиялық жағ дайларды соның ішінде бауыр жә не ауыздың кілегей қ абығ ының зақ ымдануларын емдеу ү шін, диагностикалау ү шін жә не алдын алу ү шін профессионалдық компетенциялар қ алыптасады.

2.2. Пә ннің мақ саты: студенттерде организмнің иммунды жү йесінің зақ ымдануының ә серінен дамитын, бірінші кезекте адамның иммунды жетіспеушілік вирусы туындататын, ауыз қ уысындағ ы иммунды патологиялық жағ дайлардың жә не иммунды патологиялық ү рдістердің таралуы, этиологиясы, патогенезі, клиникалық жә не лабораториялық кө рінісі жайында жалпы мағ лұ мат қ алыптастыру.

2.3 Оқ ытудың міндеттері:

- студенттерде ауыз қ уысындағ ы иммунды патологиялық жағ дайлардың клиникалық кө ріністерінің ерекшелігі жайында мағ лұ мат қ алыптастыру;

- иммунды патологиялық жағ дайлар кезіндегі ауыз қ уысындағ ы зақ ымданулардың патофизиологиясын тү сініп, адекватты этиотроптық, патогенетикалық жә не симптоматикалық емдеу ә дістерін таң дау, БМСК дең гейінде жедел жә рдем кө рсету қ ағ идаларын білу, патологияның туындауына қ арай жә не оның асқ ынуларының алдын алу ү шін тиімді профилактикалық шараларды ұ йымдастыру;

- ә рбір пациентке бағ ытталғ ан клиникалық ойлауды, пациенттермен, оның туыстарымен халық аралық еркіндік жә не қ ұ пиялық стандарттарына сә йкес, медициналық этика жә не деонтология ережелерін сақ тай отырып сө йлесе білуді, ең бек ету барысында ү немі ө з білімін жетілдіріп, кә сіби дең гейін арттыруды қ алыптастыру

2.4 Оқ ытудың соң ғ ы нә тижелері:

Мына бағ ыттар бойынша білімін қ алыптастыру:

- ауыз қ уысындағ ы иммунды патологиялық жағ дайлардың негізгі клиникалық кө ріністері;

Мына бағ ыттар бойынша операциялық дағ дыларды қ алыптастыру:

· ауыз қ уысындағ ы вирустық, бактериалдық, саң ырауқ ұ лақ тық инфекциялардың, аллергиялық жә не аутоиммундық аурулардың клиникалық симптомдарын анық тай білу;

· ауыз қ уысындағ ы иммунды патологиялық ауруларды диагностикалау ү шін аспаптық жә не лабораториялық зерттеу мә ліметтерін интерпретациялай білу;

· иммунды патологиялық жағ дайларды этиотроптық, патогенетикалық жә не симтоматикалық емдеу ә дістерін негіздеу ү шін алғ ан теориялық білімдерін қ олдана білу;

· дә рігер-стоматологтармен бірлесе отырып алдын алу шараларын жү ргізе білу.

Коммуникативті дағ дыларды қ алыптастыру:

- Бастапқ ы байланыс орнату одан ә рі тиімді байланыс процесі ү шін ұ зақ мерзімді қ арым-қ атынасты қ ұ ру;

- Ауызша жә не қ имылмен қ арым-қ атынас арқ ылы оң тайлы психо- эмоционалдық байланыста қ алыптастыру;

- Бірлескен ө зара іс-қ имыл ү шін қ олдау жә не дайындық кө рсету

- анық нақ ты сө йлеу

-ө зінің іс ә рекетін сипаттап айту

- ө зінің позициясын дә лелдейтін аргумент іздеу

- серіктестің эмоционалдық жағ дайын тү сіну ү шін ө зінің эмпатиялық мү мкіндіктерін қ олдану;

- қ арым-қ атынас барысында ә ркім ө зінің сө йлеу интонациясына назар аудару;

- кө пшілікпен дискуссия жү ргізе білу;

- қ арқ ынды режимде жұ мыс жасай білу;

- конфликтерді басқ ара білу (қ арсы пікірмен жұ мыс жасау);

- шешім қ абылдау жә не осы шешімнің салдарын анализдеу;

- командада жұ мыс жасағ анда қ арым-қ атынастың негізгі ү лгілерін игеру;

- іскерлік сө йлесу.

Мына бағ ыттар бойынша қ ұ қ ық тық компетенцияны қ алыптастыру:

1. Жалпы практикадағ ы дә рігердің қ ызметін айқ ындайтын нормативтік қ ұ қ ық тық жә не реттеуші қ ұ жаттар;
2. Ө зіндік, ә ріптестік, ұ жымдық, бригадалық, ә кімшілік жә не ә леуметтік мә селелерді шешу жолдарын таң дай білу.