Жер бетіндегі өсімдіктер папортниктер, плаундар, қырықбуындылардың кең дамуы?

А) пермде+

В) корбонда

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурдың соң ында

406. Протерозойдың аяқ жағ ында пайда болды?

А) ежелгі буынаяқ тылар мен шаян – сарышаян +

В) молльюскалармен

С) буынаяқ тылар

Д) қ ұ стармен

Е) балық тармен

407. Тіршілік бірнеше жасушасыздан жасушалығ а, ядролыдан ядролығ а бір жасушадан кө пжасушалығ а деген секірісті......... аралығ ында жасады?

А) мезозой

В) архей мен протерозой+

С) палезой

Д) кайнозой

Е) катархей

408. Тамыры сабағ ы, жапырақ тарына мү шеленуі байқ алатын жоғ ары сатыдағ ы ө сімдіктер..... пайда болды?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) кембрий+

Е) селурде

409. Алғ ашқ ы тү тікті жануарлар, плаундар мен қ ырық буындар пайда болды?

А) пермде

В) девонда

С) кембриде+

Д) карбонда

Е) силурде

410.Тікенектілер екі тектілер сияқ ты отырық шы жануарлар заманында таралды?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде+

Е) силурде

411. Ежелгі буынаяқ тылар – трибаттар кезең і?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде+

Е) силурде

412.Хордалылар типінің примотивті типтері?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде+

Е) силурде

413. Қ ұ рлық тың кө терілуі мен климаттың жылынуы.... заманына жү реді?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) ордовик пен силурде+

Е) силурде

414. Алғ ашқ ы омыртқ алылар – панцирлі балық тар пайда болды?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) ордовик пен силурде

Е) силурде+

415. Жер бетінде ө сімдіктер: папортниктер, плаундар, қ ырық буындар кең дамыды?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурдың соң ында+

416.Шеміршекті жә не сү йекті балық тар пайда болды?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда+

Д) кембриде

Е) силурде

417. Алып папортниктер қ ырық буындар мен плаундардан тұ ратын ормандар қ ұ рлық та пайда болды?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда+

Д) кембриде

Е) силурде

418. Ежелгі амфибиялар – стегоцефалдар, балық тар ұ рпақ тары қ ұ рлық қ а шық ты:

А) пермде

В) карбонда

С) девонда+

Д) кембриде

Е) силурде

419.Органикалық қ алдық тардың топырақ та жиналуы хлорофилсіз гетеротрофты ө сімдіктердің, саң ырауқ ұ лақ тардың пайда болуына мү мкіндік береді?

А) пермде

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурде+

420. Жер бетіндегі жылыну мен ылғ алдану жү реді?

А) пермде

В) карбонда+

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурде

421.Алғ ашқ ы қ анатты бунақ денелілер тарақ андар, инеліктер, пайда болды?

А) пермде

В) карбонда+

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурде

422. Тө рттік кезең де Еуразия мен Солтү стік Америка жерлері алып мұ збасуғ а ұ шырады?

А) екілік

В) тө рттік +

С) ү штік

Д) бір рет

Е) алты рет

423. Алғ ашқ ы бауырмен жорғ алаушылар – омыртқ алы жануарлардың қ ұ рлық тағ ы ө кілдері пайда болады?

А) пермде

В) карбонның аяғ ында +

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурде

424.Папортниктә різділер жойылып орнына жалаң аштұ қ ымдылар келетін кезең?

А) пермде +

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурде

425. Стегофералдарды зерттеу басталып, бауырмен жорғ алаушылар кең таралғ ан кезең?

А) пермде +

В) карбонда

С) девонда

Д) кембриде

Е) силурде

426. Ө сімдіктер мен жануарлардың қ ұ рлық ты мекендеуі байқ алады?

А) кайнозой

В) мезозой

С) палеозойда +

Д) архей

Е) катархей

427.Қ ұ рлық тың кө терілуі мен Орал, Алтай, Тянь – Шань тауларының пайда болуына ә келген Гециндік тау тү зілу болды?

А) кайнозой

В) мезозой +

С) палеозой

Д) архей

Е) катархей

428. Алғ ашқ ы сү тқ оректілер пайда болуы........ ө теді?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) триаста +

Е) ордовикте

429. Ө сімдіктер арасынан жалаң аштұ қ ымдылардың жануарлар арасынан бауырмен жорғ алаушылардың қ арқ ынды дамуы....... кезең де байқ алады?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) триаста+

Е) ордовикте

429. Уақ ыт бойынша ағ залардың дамуы, жер бетіндегі тіршіліктің тарихи трансформациясы?

А) эволюция +

В) транскрипция

С) анатомия

Д) экология

Е) этология

430. Мақ саты ә р тү рлі биологиялық қ ұ былыстарды эволоюциялық кө зқ араспен қ арастыру болып табылатын ғ ылыми бағ ыт?

А) экологиялық биология

В) эволюциялық биология +

С) генетикалық биология

Д) анатомиялық биология

Е) физиологиялық биология

431. «Филогенез» терминінің мағ ынасы?

А) ағ заның жеке дамуы

В) хордалылардың дамуы

С) ағ заның тарихи дамуы +

Д) біржасушалылардың дамуы

Е) омыртқ асыздардың дамуы

432. Эволюциялық биология зерттейді.

А) біржасушалы жануарларды

В) кө пжасушалы жануарларды

С) екіү йлі ө сімдіктерді

Д) бірү йлі ө сімдіктерді

Е) барлық дең гейлердегі эволюциялық ү рдістерді +

433. Биосфера эволюциясы жайлы ілім...... ең бектерінен бастау алады?

А)Дарвин

В) Вернадский+

С) Шмальгаузен

Д) Вавилев

Е) Холдекйн

434. Белгілі бір қ ұ рлысты жеке даралар дә л сондай даралар тү рінде пайда болады деген тұ жырымғ а ә келетін дә л сондай ө здігінен туылу?

А) онтогенез

В) дискреттілік +

С) филогенез

Д) тұ қ ым қ уалаушылық

Е) ө згергіштік

435. В.И. Вернадский бойынша жер бетіндегі барлық тірі ағ залардың барлық планета кө леміндегі жиынтығ ы?

А) «тірі зат» +

В) «ө лі зат»

С) «органикалық зат»

Д) «беорганикалық зат»

Е) «минералды зат»

436. В.И. Вернадский бойынша органикалық жә не беорганикалық тірі емес зат бұ л?

А) «тірі зат»

В) «ө лі зат» +

С) «органикалық зат»

Д) «беорганикалық зат»

Е) «минералды зат»

436. Ө лі табиғ аттан барлық қ ажетті химиялық элементтерді алатын ағ залар?

А) афтотрофтар +

В) гетеротрофтар

С) состорфиттер

Д) геобионттар

Е) сциофиттер

437. Басқ а ағ залар жасағ ан органикалық қ осылыстарды қ олданатын ағ залар?

А) криофилдер

В) гелиотрофтар

С) гетеротрофтар +

Д) гидробионттар

Е) автортофтар

438. Автотрофты ағ заларғ а жатқ ызылады?

А) жасыл ө сімдіктер +

В) сілеусін

С) саң ырауқ ұ лақ тар

Д) панда аюы

Е) «тү лкі» саң ырауқ ұ лағ ы

439. Автотрофтыларғ а жатқ ызылады?

А) барлық балық тар

В) барлық біржасушалы жануарлар

С) барлық кө пжасушалы жануарлар

Д) саң ырауқ ұ лақ тар

Е) хемосинтездеуші микроорганизмдер +

440. Гетеротофты ағ заларғ а жатқ ызылады?

А) саң ырауқ ұ лақ тар +

В) бірү йлі ө сімдіктер

С) екіү йлі ө сімдіктер

Д) хемосинтездеуші микроорганизмдер

Е) барлық біржасушалы ағ залар

441. Гетеротофтыларғ а жатқ ызылады?

А) ө сімдіктер

В) жануарлар +

С) хемосинтездеуші микроорганизмдер

Д) гидробионттар

Е) гигробионттар

442. Тұ қ ымқ уалаушылық тың элементарлы бірлігі болып саналады?

А) геном

В) генотип

С) фенотип

Д) генофонд

Е) ген +

443. ДНҚ молекуласының морфологиялық кө сетілген бө лімі?

А) геном

В) генотип

С) фенотип

Д) генофонд

Е) ген +

444. Хромосомада гендер қ алай орналасады?

А) сызық тү рінде +

В) хао тү рінде

С) шахматтық ретпен

Д) ү лкен жиынтық тармен

Е) шең бер бойымен

445.Жартысы ә кесінен жә не жартысы анасынан тұ қ ым қ уалағ ан жұ п хромосомалар жиынтығ ы қ алай аталады?

А) диплоидты +

В) гаплоидты

С) титроплоидты

Д) полиплойдты

Е) қ ұ рылымсыз

446. Диплоидты хромосомалар жиынтығ ы қ алай белгіленеді?

А) n

В) 3 n

С) 4n

Д) 2n +

Е) 5n

447. Хромосомалардың гомологты ү лестерімен алмасуы қ алай аталады?

А) дупликация

В) кроссинговер +

С) делеция

Д) инверсия

Е) транслокация

448. Бірдей аллелді (АА аа) даралар қ алай аталады?

А) гомозиготалы +

В) гетерозиготалы

С) гиплоидты

Д) гаплоидты

Е) полиплоидты

449. Бірдей емес аллелді даралар (Аа аА)

А) гомозиготалы

В) гетерозиготалы +

С) диплоидты

Д) гаплоидты

Е) полиплоидты

450. Белгісі тек гомозиготалы (аа) жағ дайда ғ ана жарық қ а шығ атын аллель?

А) доминантты

В) рецессивті +

С) гомологты

Д) бірдей

Е) спецификалық

451. Генде кодталғ ан ағ заның тұ қ ым қ уалаушылық белгілер жиынтығ ы?

А) фенотип

В) доминант

С) генотип +

Д) рецессив

Е) супрессор

452. Дараның дамуы жү ретін қ оршағ ан орта жағ дайлары мен генотипке кіретін ә ртү рлі аллелдер ә сер ететін генотиптің кө рінуінің соң ғ ы нә тижесі?

А) генотип

В) фенотип +

С) генофонд

Д) ген

Е) геном

453. Генотиптің элементарлы бө лімшелері болып табылады?

А) гендер +

В) хромосомалар

С) хромонеммалар

Д) молекулалар

Е) жасушалар

454. Гендер мен хромосомалардың қ ұ рлымдық ө згерістері?

А) транскрипция

В) пролонгация

С) мутация +

Д) транслокация

Е) инициация

455. Гендердің реакция нормасы шегінде пайда болатын ө згерістер.

А) модификациялық +

В) маусымдық

С) тә уліктік

Д) комбинаторлы

Е) фенотиптік

456. Жер бетіндегі тіршіліктің элементарлы бө лінбейтін бірлігі?

А) популяция

В) тү р

С) отряд

Д) туыс

Е) дара +

457. Табиғ и жағ дайларда анық жә не нақ ты тіршілік ету қ ажет, бұ л талап.... қ ойылады?

А) Элементарлы эволюциялық бірлікке +

В) жасуша

С) ұ лпаларғ а

Д) биосферағ а

Е) биогеценозғ а

458. Қ андай қ арапайым жасушалы ағ заларда дифференцияланатын ядро болмайды?

А) амеба

В) кө кжасыл балдырлар +

С) жасыл эвгелена

Д) фораминифералар

Е) инфузориялар

459. Тө менде аталғ ан ағ залардың қ айсысының дифференцияланғ ан ядросы болмайды?

А) амеба

В) жасыл эвгелена

С) фораминифералар

Д) бактериялар +

Е) инфузориялар

460. Қ ұ рлысы қ арапайым ағ заларғ а тә н, жасушағ а дейінгі тіршілік формасы?

А) вирустар +

В) жасыл эвгеленалар

С) амебалар

Д) инфузориялар

Е) балдырлар

461. Қ ұ рлысы қ арапайым ағ заларғ а тә н, жасушағ а дейінгі тіршілік формасы?

А) балдырлар

В) фагтар +

С) инфузориялар

Д) эвгеленалар

Е) амебалар

462. Жасушаның қ андай органоидына генетикалық -ақ параттық функция тә н?

А) ядро +

В) цитоплозма

С) лизасома

Д) вакуоль

Е) эндоплазмалық тор

463. Жасушаның қ андай органоидына қ ұ рылымдық -энергетикалық функция тә н?

А) цитоплозма +

В) вакуоль

С) жасуша қ абық шасы

Д) лизосома

Е) ядро

464. Ядролы ағ залар эукариоттарғ а жатқ ызылады?

А) вирустар

В) фагтар

С) барық жануарлар +

Д) кө кжасыл балдырлар

Е) бактериялар

465. Қ андай ағ залар ядролы эукариоттарғ а жатқ ызылады?

А) нағ ыз ө сімдіктер+

В) вирустар

С) фагтар

Д) кө кжасыл балдырлар

Е) бактериялар

466. Ұ қ сас қ ызмет атқ аратын жасушалар тобы?

А) ұ лпалар +

В) мү шелер

С) ағ залар жү йесі

Д) ағ залар

Е) колониялар

467. Анық талғ ан қ ызметі бар ұ қ сас немесе ә р тү рлі ұ лпалардың ағ заның диференцияланғ ан бө ліктеріне жиналуы?

А) мү шелер +

В) ұ лпалар

С) ұ лпалар жү йесі

Д) ағ за

Е) колониялар

468. Ұ рық тық жасуша пайда болғ аннан бастап жойылғ анғ а дейінгі дараның дамуы немесе алдың ғ ы қ алыпта тіршілік етуін тоқ тату?

А) эпигенез

В) коагуляция

С) дивергенция

Д) онтогенез +

Е) филогенез

469. Ө зіндік қ ұ рлымдық типі мен функциясы бар даралар тобының пайда болуына ә келген ағ за ұ рпақ тарының белгілі бір кезекпен даму тарихы?

А) онтогенез

В) филогенез +

С) эпигенез

Д) дивергенция

Е) конвергенция

470. Жер бетінің кең істіктік - ә р тү рлі бө ліктері қ алай аталады?

А) ареалдар +

В) субъбірліктер

С) аймақ тар

Д) шең берлер

Е) бірлестіктер

471. Белгілі бір географиялық аймақ тар мен оларды мекендейтін тірі ағ залардың ә р тү рлі формаларын сипаттайтын ғ ылым?

А) биогеография +

В) физология

С) генетика

Д) анатомия

Е) гигиена

472. Географиялық аймақ тарды алып жататын кез келген таксондарды сипаттайтын ғ ылым?

А) анатомия

В) географиялық биология +

С) палеоботаника

Д) ландшафтану

Е) этология

473. Географиялық аймақ тарды алып жататын кез келген таксондарды сипаттайтын ғ ылым?

А) археиология +

В) анатомия

С) палеоботаника

Д) ландшафтану

Е) этология

474. Белгілі бір сапалы қ ұ рамымен жә не осы тү р дараларының санының қ атынасымен сипатталатын ұ йымдар?

А) популяциялар

В) ұ йымдар бірлестіктер

С) беоценоз +

Д) ценопопуляция

Е) бірлестіктер

475. Биотикалық жә не абиотикалық ортада белгілі бір тү рдің алатын орны?

А) терретория

В) орта

С) экологиялық ниша +

Д) тек сулы аймақ тар

Е) тек орманды далалы аймақ тар

476. «Экологиялық ниша» терминіне синонимді тап?

А) тіршілік нишасы +

В) мекен ету аймағ ы

С) тіршілік ету аймағ ы

Д) кө шпелі аймақ тар

Е) ересек даралар аймағ ы

477. Эволюциялық ілім мен гентиканық арасындағ ы байланыс пайда болуында кімнің ең бектері маң ызды орын алады?

А) Рулье

В) Харди, Четвериков, Фишер+

С) Оуэн, Агассис

Д) Моргаан

Е) Холдейн, Дженкин

478. Барлық тірі ағ залар екі империяғ а бө лінеді:

А) жасушағ а дейінгі жә не жасушалы ағ залар +

В) бір жасушалы жә не кө п жасушалы

С) эукариоттар мен прокариоттар

Д) балдырлар мен зоопланктондар

Е) сү тқ оректілер мен қ ұ стар

479. Ядроғ а дейігі ағ залар болып табылады?

А) эукариоттар

В) прокариоттар +

С) вирустар

Д) фагтар

Е) кө пжасушалы ағ залар

480. Жануарларда кездесетін негізгі қ орғ а жинаушы жә не оң ай еритін полисахарид?

А) крахмал

В) целлюлоза

С) фруктоза

Д) гликоген +

Е) галактоза

481. Жердің тарихы ұ зақ аралық тарғ а бө лінеді.

А) эралар +

В) жылдар

С) айлар

Д) апталар

Е) кү ндер

482. Эралар қ андай қ ұ рлымдық бірліктерге бө лінеді?

А) дә уір

В) ғ асыр

С) айлар

Д) кезең дер +

Е) кү ндер

483. Кезең дер неге бө лінеді?

А) дә уірлерге +

В) эраларғ а

С) ғ асырларғ а

Д) кү ндерге

Е) апталарғ а

484. Дә уірлер қ андай уақ ыт аралық тардан бө лінеді?

А) дә уірлерге

В) эраларғ а

С) ғ асырларғ а +

Д) кезең дер

Е) декадалар

485. Қ андай дә уірде тең іздерде сақ иналы қ ұ рттар пайда болады?

А) архей

В) кембрий

С) палеозой

Д) мезозой

Е) протерозой +

486. Қ андай кезең де Конадалық архипилаг аймағ ының батуы жү реді?

А) кембрий +

В) архей

С) мезозой

Д) катоархей

Е) кайназой

487. Климаттың айтарлық тай қ ұ рғ ауымен бірге жү ретін қ ұ рлық тың кө терілуі қ андай кезең де жү рді?

А) ордовик

В) селур +

С) кембрий

Д) девон

Е) карбон

488. Қ андай кезең де қ ұ рлық та алғ ашқ ы алып папортниктер, қ ырық буындар мен плоундардан тұ ратын ормандар пайда болды?

А) бор

В) юра

С) триас

Д) перм

Е) девон +

489. Қ андай кезең де балық тардың ұ рпақ тары қ ұ рлық қ а шық ты (ежелгі амфибиалар, стегоцефалдар)?

А) девонның аяқ жағ ы +

В) селур

С) ордовик

Д) кембрий

Е) перм

490. Уақ ытта, кең естікте барлық бірліктер, тү рінде кө рінуі керек, бұ л талап қ ойылады?

А) элементарлы эволюциялық б ірлік+

В) жасуша

С) ұ лпаларғ а

Д) биосферағ а

Е) биогеценозғ а

491. Қ андай кезең де климаттың ылғ алдануы мен жылуы байқ алады?

А) карбон +

В) девон

С) триас

Д) силур

Е) перм

492. Алғ ашқ ы бауырмен жорғ алаушылар – жер бетіндегі нағ ыз омыртқ алылардың пайда болуы қ андай кезең ге жатқ ызылады?

А) девон

В) карбон +

С) кембрий

Д) ордовик

Е) селур

493. Қ андай кезең де жануарлар мен ө сімдіктер қ ұ рлық ты жаулап алды?

А) перм +

В) триас

С) юра

Д) кембрий

Е) селур

494. Қ андай кезең де папортниктер қ ырық буындар плоундар жойыла бастайды?
а) бор

В) триас +

С) юра

Д) кембрий

Е) девон

495. Қ андай кезең де ө сімдіктер арасынан жалаң аштұ қ ымдылар жануарлар арасынан бауырмен жорғ алаушылар жақ сы дами бастайды?

А) девон

В) карбон

С) триас +

Д) юра

Е) силур

496. Бауырмен жорғ алаушылардың белгілері бар қ ұ стар қ андай кезең де пайда болды?

А) юра +

В) бор

С) триас

Д) перм

Е) тө рттік кезең.

497. Жабық тұ қ ымды ө сімдіктердің тез таралуы қ андай кезең ге тә н?

А) карбон

В) девон

С) перм

Д) юра

Е) бор +

498. Қ андай кезең де ежелгі палеоценді жыртқ ыштардан алғ ашқ ы тұ яқ тылар тарады?

А) Ү штік кезең +

В) тө рттік кезең

С) девон

Д) юра

Е) триас

499. Элементарлы эволюциялық қ ұ рлым болып табылады?

А) тү р

В) популяция +

С) дара

Д) тұ қ ымдас

Е) туыс

500. Белгілі бір аймақ та мекендейтін жә не ішінде панмиксия ү рдісі жү ретін, белгілі бір тү р дараларының жиынтығ ы?

А) ұ йым

В) ү йір

С) табын

Д) топ

Е) популяция +

501. Элементарлы дискретті тұ қ ым қ уалаушы ө згерістердің жиынтығ ы қ алай аталады?
А) гендер

В) генотиптер

С) мутациялар +

Д) фенотиптер

Е) кроссинговер

502. Хромосомадағ ы жекелеген локустардағ ы немесе гендердегі ө згерістер бірлігі болып табылатын мутациялар?

А) геномдық

В) доминантты

С) рецессивті

Д) гендік +

Е) хромосомды

503. Жекелеген хромосомалардың қ ұ рлымдық қ айта қ ұ рылуы сияқ ты ө згерістер бірліктері болып табылатын мутациялар?

А) геномдық

В) доминантты

С) рецессивті

Д) гендік

Е) хромосомды +

504. Ө згеру бірлігі берілген тү рдің жекелеген хромосомаларының жә не хромосомалар жиынтығ ының саны болып табылатын мутациялар?

А) геномдық +

В) доминантты

С) рецессивті

Д) гендік

Е) хромосомды

505. Бір ұ рпақ та қ айта пайда болғ ан мутациялары бар гаметалар пайызы?

А) мутацияның ү здіксіздігі

В) мутацияның ұ зақ тығ ы

С) мутацияның жилігі +

Д) мутацияның саны

Е) мутацияның ү здіктілігі

506. Ө зінің немесе басқ аның генотипінің жыныстық аффинитеті ұ ғ ымы қ алай тү сіндіріледі?

А) шағ ылыспайтындығ ы

В) мутациялық ү рдіс

С) дифференциалды шағ ылыстыру +

Д) тұ қ ым қ уалаушылық

Е) конвергенция

507. Панмиксияны бұ затын қ андай да бір барьер дің пайда болуы?

А) изоляция +

В) конъюгация

С) делеция

Д) транскрипция

Е) транслокация

508. Популяция оқ шаулайтын барьерлермен екі немесе бірнеше бө лікке бө лінетін оқ шаулану?

А) биологиялық

В) аймақ тық механикалық +

С) физиологиялық

Д) анатомиялық

Е) географиялық

509. Популяция ішіндегі ә р тү рлі индивидтер немесе индивидтер жиынтығ ы арасындағ ы оқ шауланудың дә режесі сә йкес биологиялық айырмашылық тардың пайда болуына негізделетін оқ шаулану

А) биологиялық +

В) аймақ тық механикалық

С) физиологиялық

Д) анатомиялық

Е) географиялық

510. Оқ шауланудың қ андай формасына берілген аймақ та ә р тү рлі топтар дараларының кездесу мү мкіндігінің тө мендеуі нә тижесінде екі немес бірнеше топтардың индивидтері арасындағ ы еркін шағ ылысудың бұ зылуын жатқ ызуғ а болады?

А) морфофизиологиялық

В) генетикалық

С) экологиялық +

Д) этологиялық

Е) анатомиялық

511. Оқ шауланудың қ андай формасында жыныстардың кездесу мү мкіндігі емес, ұ рық тану мү мкіндігі ө згереді?

А) морфофизиологиялық +

В) генетикалық

С) экологиялық

Д) этологиялық

Е) анатомиялық

512. Оқ шауланудың қ андай формасында ә серлі шағ ылыстыру нә тижесі ә р тү рлі дә режеде қ алыпсыз: алынғ ан гибридтердің немесе салыстымалы тіршілік қ абілеттері тө мендейді, немесе жемістілігі тө мендейді?

А) морфофизиологиялық

В) генетикалық +

С) экологиялық

Д) этологиялық

Е) анатомиялық

513. Белгілі бір индивидтердің репродуктивті жасқ а жету мү мкіндігін анық тайтын ү рдіс?

А) изоляция

В) тіршілік ү шін кү рес

С) траскрипция

Д) сұ рыптау +

Е) транслокация

514.Нә тижесі репродуктивті жасқ а жету мен ұ рпақ қ алдыру болып табылатын эволюциялық фактор?

А) изоляция
В) популяциялық толқ ындар

С) мутациялық ү рдіс

Д) конвергенция

Е) тірішілік ү шін кү рес +

515. Белгілі бір уақ ытқ а дейінгі сұ рыптаудың жағ ымды генотиптерді жинауымен жә не оларғ а байланысты ағ заның морфофизиологиялық қ асиеттерінің қ атынасымен анық талатын дә режені қ алай тү сіндіруге болады?

А) сұ рыптаудың ә серлілігі +

В) сұ рыптаудың қ ысымы

С) сұ рыптаудың бағ ыты

Д) сұ рыптаудың аяқ талуы

Е) сұ рыптаудың таң дамалылығ ы

516. Репродуктивті жасқ а жету мү мкіндігін анық тауда қ арастырылатын жағ ымды жә не жағ ымсыз сұ рыптау ә сер ететін негізгі генотипегі формалардың басымдылығ ы немесе кемшілігінің баспалдағ ы деп нені атайды?

А) сұ рыптаудың ә серлілігі

В) сұ рыптаудың қ ысымы +

С) сұ рыптаудың бағ ыты

Д) сұ рыптаудың аяқ талуы

Е) сұ рыптаудың таң дамалылығ ы

517. Белгілі бір генотиптің жағ ымды сұ рыпталуы немесе басқ а генотиптерге зиянды ә сері бар сұ рыпталуымен қ ол жеткізетін биологиялық «мақ сатқ а» апарар жол?

А) сұ рыптаудың ә серлілігі +

В) сұ рыптаудың қ ысымы

С) сұ рыптаудың бағ ыты

Д) сұ рыптаудың аяқ талуы

Е) сұ рыптаудың таң дамалылығ ы

518. Ағ за ү шін мағ ынасы абиотикалық немесе биотикалық ортасының жалпы немесе жеке жағ дайларымен тікелей байланысты болатын нақ ты морфофизиологиялық қ асиеттердің дамуы мен пайда болуы?

А) тү р тү зілу

В) дивергенция

С) конвергенция

Д) конюгация

Е) адаптация +

519. Географиялық немесе экологиялық популяциялар қ ұ рай алатын табиғ и жағ дайларда бір-бірімен шағ ылысуғ а қ абілетті жә не жалпы морфофизиологиялық белгілері бар даралар жиынтығ ы?

А) тү р +

В) тұ қ ымдас

С) туыс

Д) тип

Е) дара

520. Табиғ атта нақ ты тіршілік ететін даралардың ішіндегі ең ұ сақ биохорологиялық топтар болып саналады?

А) популяция +

В) тұ қ ымдас

С) туыс

Д) тип

Е) дара

521. Тү р тү зілудің қ андай жолында жаң а форма, соның ішінде жаң а туылғ ан тү р де басқ а бө ліктерден аумақ тық механикалық изоляция қ ысымымен оқ шауланғ ан тү р ареалында қ ұ рылады?

А) аллопатрикалық +

В) симпатрикалық

С) дизъюнктивтік

Д) дивергирлеуші

Е) географиялық

522. Тү р тү зілудің қ андай жолында жаң а форма ереже бойынша алғ аш пайда болғ ан биологиялық оқ шаулануғ а негізделіп қ ұ рылуы керек?

А) аллопатрикалық

В) симпатрикалық +

С) дизъюнктивтік

Д) дивергирлеуші

Е) географиялық

523. Тү р тү зілудің қ андай жолында ү рдістің басталуында ең басты рө лді аймақ тық - механикалық оқ шаулану алады?

А) аллопатрикалық +

В) симпатрикалық

С) дизъюнктивтік

Д) дивергирлеуші

Е) географиялық

524. Тү р тү зілудің қ андай жолында ү рдістің басталуында ең басты рө лді биологиялық оқ шаулану алады?

А) аллопатрикалық

В) симпатрикалық +

С) дизъюнктивтік

Д) дивиргирлеуші

Е) географиялық

525. Қ андай талдауда жақ ын тү рлер екі топқ а бө лінген: шығ у тегі бойынша (тү р тү зілу типі) жә не орналасу тарихы бойынша (биотикалық жә не абиотикалық ортаның қ арым-қ атынасымен анық талатын)

А) салыстырмалы-ариологиялық +

В) салыстырмалы морфологиялық

С) жалпы биологиялық

Д) биохимиялық

Е) генетикалық -кариологиялық

526. Жақ ын тү рлерді талдаудың қ андай тү рінде екі жағ дайды бө ліп кө рсетуге болады: морфологиялық жақ ындық пен жақ ын тү рлер арасындағ ы морфологиялық дифференцировка

А) салыстырмалы-ариологиялық

В) салыстырмалы морфологиялық +

С) жалпы биологиялық

Д) биохимиялық

Е) генетикалық -кариологиялық

527. Фенотиптік жағ ынан ұ қ сас, жақ ын туыстық генотиптері бар, белгілі бір аймақ ты мекендейтін эволюциялық тағ дырының ортақ тығ ымен байланысты даралар жиынтығ ы?

А) биотип +

В) фенотип

С) биотоп

Д) популяция

Д) тұ қ ымдас

528. Жеке даму – онтогенездің бір-бірімен байланысты циклдерінің тізбегі немесе ағ ысы?

А) онтогенез

В) эпигенез

С) эволюция

Д) прогресс

Е) филогенез +

529. «Ұ рық тық ұ қ састық заң ы» ең бегін кім жазғ ан?

А) Бэр +

В) Геккель

С) Дарвин

Д) Аристотель

Е) Линней

530. «Рекапитуляция» терминінің мағ ынасы

А) салыстыру

В) қ айталану +

С) ұ лғ аю

Д) кішірею

Е) регресс

531. Мү шенің бастамасы немесе қ ұ рылымының пайда болу уақ ытының ығ ысуы қ алай аталады?

А) гетеротопия

В) полиплоидия

С) доминанттылық

Д) басылу

Е) гетерохрония +

532. Мү шенің бастамасы немесе қ ұ рылымының пайда болу орнының ығ ысуы

А) гетеротопия +

В) полиплоидия

С) доминанттылық

Д) басылу

Е) гетерохрония

533. Эмбриондық белгілердің қ андай типі ата-аналарының қ ұ рлысының рекапитуляциясын сипаттайды?

А) полингенез +

В) ценогенез

С) филэмбриогенез

Д) стеногенез

Е) эвригенез

534. Эмбриондық белгілердің қ андай типі эмбриоадаптациямен сипатталады?

А) полингенез

В) ценогенез +

С) филэмбриогенез

Д) стеногенез

Е) эвригенез

535. Кез келген филогенетикалық дамуғ а ә сер ететін эмбриональды белгілер қ андай эмбриональды белгілерге жатқ ызылады?

А) полингенез

В) ценогенез

С) филэмбриогенез +

Д) стеногенез

Е) эвригенез

536. «Эктосоматикалық мү шелер» термині нені білдіреді?

А) аралық

В) эктодермалық

С) мезодермалық

Д) ішкі

Е) сыртқ ы +

537. «Эндосоматикалық мү шелер» термині нені білдіреді?

А) аралық

В) эктодермалық

С) мезодермалық

Д) ішкі +

Е) сыртқ ы

538. Ата-енелерімен салыстырғ анда дә л сол мү шелерді салыстырмалы тү рде аз дамуы қ алай аталады?

А) рудементация +

В) атавизм

С) дивергенция

Д) конвергенция

Е) коэволюция

539. Шығ у тегі ортақ ағ заның қ асиеттері мен белгілері қ алай аталады?

А) тұ қ ым қ уалаушылық

В) гамологты +

С) аналогты

Д) ө зіндік

Е) туыстық

540. Онтогенетикалық даму ұ қ сатығ ына негізделмеген сыртқ ы ұ қ састығ ы бар ағ залардың қ асиеттерімен белгілері қ алай аталады?

А) тұ қ ым қ уалаушылық

В) гамологты

С) аналогты +

Д) ө зіндік

Е) туыстық

541. Ішкі терең ұ қ састық бұ л-

А) гомология +

В) аналогия

С) адаптация

Д) оқ шаулану

Е) бейімделу

542. Ә р тү рлі негіздегі сыртқ ы ұ қ сатық бұ л-

А) гомология

В) аналогия +

С) адаптация

Д) оқ шаулану

Е) бейімделу

543. Ө ндіруші орындары (гү лдің жапырақ шасы, бө ріқ арақ аттың тікендері) болып табылады?

А) гомологиялық ағ залар +

В) аналогиялық ағ залар

С) адаптацияланғ ан ағ залар

Д) эволюциялық жаң а ағ залар

Е) эволюциялық кө не ағ залар

544. Қ ұ с пен кө белектің қ анаты..... болып табылдады?

А) гомологиялық ағ залар

В) аналогиялық ағ залар +

С) адаптацияланғ ан ағ залар

Д) эволюциялық жаң а ағ залар

Е) эволюциялық кө не ағ залар

545. Шұ ғ ыл ө згеретін генотиптерге сұ рыптаудың бағ ытталғ ан қ ысымымен, тіршілік ету ұ қ састығ ынан ү немі пайда болады.

А) гомология

В) адаптация

С) дивергенция

Д) аналогия +

Е) конвергенция

546. Генеотиптердің ұ қ састығ ына, онтогенездің бастапқ ы кезең дерінің ұ қ састығ ына негізделген?

А) гомология +

В) адаптация

С) дивергенция

Д) аналогия

Е) конвергенция

547. «Аллогенез» терминін қ андай ғ алым ұ сынғ ан?

А) А.Л. Тахтаджиян

В) Ж.Б. Ламарк

С) А.А. Парамонов +

Д) Ч.Дарвин

Е) Э. Дарвин

548.Алғ ашындағ ы қ ұ рлымы кү рделі ағ залардың қ ұ рлымының қ арапайымдалуына ә келетін морфофизиологиялық эволюциялық ө згерістер?

А) регресс +

В) прогесс

С) адаптация

Д) филеттік эволюция

Е) паразитизм

549. Эволюцияның қ айталанбайтын ү рдіс екенін жә не ағ за ө зінің ата-аналар қ атарына «тіршілік еткен» қ алыпқ а қ айтып келмейтінін кө рсететтін эмперикалық жалпылау.

А) эволюцияның қ айталанбайтындығ ы туралы ережелер +

В) прогрессивті мамандану ережесі

С) жаң а топтардың маманданбағ ан ата-аналарынан шығ у ережесі

Д) ұ рық тық ұ қ састық заң ы

Е) белгілердің тә уелсіз бө лшектену заң ы

550. Прогрессивті мамандану жайлы эмперикалық жалпылау маманданудың эволюциялық жолына тү скен топтар ереже бойынша болашақ та дамуы маманданудың терең деу жолымен жү ретіні жайлы айтады

А) эволюцияның қ айталанбайтындығ ы туралы ережелер

В) прогрессивті мамандану ережесі +

С) жаң а топтардың маманданбағ ан ата-аналарынан шығ у ережесі

Д) ұ рық тық ұ қ састық заң ы

Е) белгілердің тә уелсіз бө лшектену заң ы

551. Ә детте жаң а ірі ағ залар тобы ө здеріне бастаманы ата-аналар класының жоғ арғ ы ө кілдерінен емес, салыстырмалы қ арапайым, мамандалмағ ан ө кілдерінен алатыны жайлы эмперикалық жалпылау

А) эволюцияның қ айталанбайтындығ ы туралы ережелер

В) прогрессивті мамандану ережесі

С) жаң а топтардың маманданбағ ан ата-аналарынан шығ у ережесі +

Д) ұ рық тық ұ қ састық заң ы

Е) белгілердің тә уелсіз бө лшектену заң ы

552. Мекен ету жағ дайларының физико-географиялық кешені бұ л?

А) орта+

В) эволюция

С) популяция

Д) территория

Е) далалы жер

553. Кактустардың ә р тү рлері жатқ ызылады?

А) суккуленттерге +

В) гидрофиттерге

С) гидатофиттерге

Д) мезофиттерге

Е) гигрофиттерге

554. Преадаптивті жол, комбинативті жол, пост адаптивті жол – адаптациялар тобы...... бойынша жү йелеу принцпіне жатқ ызылады.

А) шығ у тегі +

В) ә р тү рлі орта аспектіліріне жатқ ызылуы

С) Эволюциялық мағ ынасы

Д) эволюциялық мағ ынасы

Е) полентологиялық қ азбалар

555. Генеотиптік, популяциялық, биоценоздық адаптациялар тобы... бойынша жү йелеу принцпіне жатқ ызылады.

А) шығ у тегі

В) ә р тү рлі орта аспектіліріне жатқ ызылуы +

С) Эволюциялық мағ ынасы

Д) эволюциялық мағ ынасы

Е) полентологиялық қ азбалар

556. Жеке адаптациялар жалпы адаптациялар сынды адаптациялар тобы... бойынша жү йелеу принцпіне жатқ ызылады?

А) шығ у тегі

В) ә р тү рлі орта аспектіліріне жатқ ызылуы

С) Эволюциялық мағ ынасы +

Д) эволюциялық мағ ынасы

Е) полентологиялық қ азбалар

557. Қ ұ рласының қ арапайымдалуы, кү рделенуі сынды адаптациялар тобы.... бойынша жү елеу принцпіне жатқ ызылады?

А) шығ у тегі

В) ә р тү рлі орта аспектіліріне жатқ ызылуы

С) Эволюциялық мағ ынасы

Д) морфофукционалды қ ұ рамы +

Е) полентологиялық қ азбалар

558. Бірдей емес аллельді (Аа аА) даралар қ алай аталады?

А) гомозиготалы

В) гетерозиготалы +

С) диплоидты

Д) гпалоидты

Е) полиплоидты

559. Белгісі тек гомозиготалығ ы (аа) кезінде ғ ана сыртқ а шығ атын, басылып қ алғ ан аллель қ алай аталады?

А) доминантты

В) рецессивті +

С) гомологты

Д) бірдей

Е) спецификалық

560. Дараның дамуы жү ретін қ оршағ ан орта жағ дайлары мен генотипке кіретін ә ртү рлі аллелдер ә сер ететін генотиптің кө рінуінің соң ғ ы нә тижесі?

А) генотип

В) фенотип +

С) генофонд

Д) ген

Е) геном

561. Гендердің реакция нормасы шегінде пайда болатын ө згерістер

А) модификациялық +

В) маусымдық

С) тә уліктік

Д) комбинаторлы

Е) фенотиптік

562. Тө менде аталғ ан ағ залардың қ айсысының дифференцияланғ ан ядросы болмайды?

А) амеба

В) жасыл эвгелена

С) фораминифералар

Д) бактериялар +

Е) барлық жауаптар дұ рыс

563. Ұ қ сас қ ызмет атқ аратын жасушалар тобы?

А) ұ лпалар +

В) мү шелер

С) ағ залар жү йесі

Д) ағ залар

Е) колониялар

564. Ө зіндік қ ұ рлымдық типі мен функциясы бар даралар тобының пайда болуына ә келген ағ за ұ рпақ тарының белгілі бір кезекпен даму тарихы?

А) онтогенез

В) филогенез +

С) эпигенез

Д) дивергенция

Е) конвергенция

565. Географиялық аймақ тарда алып жататын кез келген таксондарды сипаттайтын ғ ылым?

А) ареиология +

В) анатомия

С) палеоботаника

Д) ландшафтану

Е) этология

566. «Экологиялық ниша» терминіне синонимді тап?

А) тіршілік нишасы +

В) мекен ету аймағ ы

С) тіршілік ету аймағ ы

Д) кө шпелі аймақ тар

Е) ересек даралар аймағ ы

567. Ядроғ а дейігі ағ залар болып табылады?

А) эукариоттар

В) прокариоттар +

С) вирусиар

Д) фагтар

Е) кө пжасушалы ағ залар

568. Кезең дер неге бө лінеді?

А) дә уірлерге +

В) эраларғ а

С) ғ асырларғ а

Д) кү ндерге

Е) апталарғ а

569. Қ андай кезең де балық тардың ұ рпақ тары қ ұ рлық қ а шық ты (ежелгі амфибиалар, стегоцефалдар)?

А) девонның аяқ жағ ы +

В) селур

С) ордовик

Д) кембрий

Е) перм

570. Қ андай кезең де папортниктер қ ырық буындар плоундар жойыла бастады?
А) бор

В) триас +

С) юра

Д) кембрий

Е) девон

571. Жабық тұ қ ымды ө сімдіктердің тез таралуы қ андай кезең ге тә н?

А) карбон

В) девон

С) перм

Д) юра

Е) бор +

572. Белгілі бір аймақ та мекендейтін жә не ішінде панмиксия ү рдісі жү ретін, белгілі бір тү р дараларының жиынтығ ы?

А) ұ йым

В) ү йір

С) табын

Д) топ

Е) популяция +

573. Жекелеген хромосомалардың қ ұ рлымдық қ айта қ ұ рылуы сияқ ты ө згерістер бірліктері болып табылатын мутациялар?

А) геномдық

В) доминантты

С) рецессивті

Д) гендік

Е) хромосомды +

574. Панмиксияны бұ затын қ андай да бір барьер дің пайда болуы?

А) изоляция +

В) конъюгация

С) делеция

Д) транскрипция

Е) транслокация

575. Оқ шауланудың қ андай формасында жыныстардың кездесу мү мкіндігі емес, ұ рық тану мү мкіндігі ө згереді?

А) морфофизиологиялық +

В) генетикалық

С) экологиялық

Д) этологиялық

Е) анатомиялық

576. Репродуктивті жасқ а жету мү мкіндігін анық тауда қ арастырылатын жағ ымды жә не жағ ымсыз сұ рыптау ә сер ететін негізгі генотипегі формалардың басымдылығ ы немесе кемшілігінің баспалдағ ы деп нені атайды?

А) сұ рыптаудың ә серлілігі

В) сұ рыптаудың қ ысымы +

С) сұ рыптаудың бағ ыты

Д) сұ рыптаудың аяқ талуы

Е) сұ рыптаудың таң дамалылығ ы

577. Ағ за ү шін мағ ынасы абиотикалық немесе биотикалық ортасының жалпы немесе жеке жағ дайларымен тікелей байланысты болатын нақ ты морфофизиологиялық қ асиеттердің дамуы мен пайда болуы?

А) тү р тү зілу

В) дивергенция

С) конвергенция

Д) конъюгация

Е) адаптация +

578. Табиғ атта нақ ты тіршілік ететін даралардың ішіндегі ең ұ сақ биохорологиялық топтар болып саналады?

А) популяция +

В) тұ қ ымдас

С) туыс

Д) тип

Е) дара

579. Тү р тү зілудің қ андай жолында ү рдістің басталуында ең басты рө лді биологиялық оқ шаулану алады?

А) аллопатрикалық

В) симпатрикалық +

С) дизъюнктивтік

Д) дивиргирлеуші

Е) географиялық

580. Жақ ын тү рлерді талдаудың қ андай тү рінде екі жағ дайды бө ліп кө рсетуге болады: морфологиялық жақ ындық пен жақ ын тү рлер арасындағ ы морфологиялық дифференцировка

А) салыстырмалы-ариологиялық

В) салыстырмалы морфологиялық +

С) жалпы биологиялық

Д) биохимиялық

Е) генетикалық -кариологиялық

581. Мү шенің бастамасы немесе қ ұ рылымының пайда болу уақ ытының ығ ысуы қ алай аталады?

А) гетеротопия

В) полиплоидия

С) доминанттылық

Д) басылу

Е) гетерехрония +

582. Эмбриондық белгілердің қ андай типі эмбриоадаптациямен сипатталады?

А) полингенез

В) ценогенез +

С) филэмбриогенез

Д) стеногенез

Е) эвригенез

583. «Эктосоматикалық мү шелер» термині нені білдіреді?

А) аралық

В) эктодермалық

С) мезодермалық

Д) ішкі

Е) сыртқ ы +

584. Шығ у тегі ортақ ағ заның қ асиеттері мен белгілері қ алай аталады?

А) тұ қ ым қ уалаушылық

В) гамологты +

С) аналогты

Д) ө зіндік

Е) туыстық

585. Ішкі терең ұ қ састық бұ л-

А) гомология +

В) аналогия

С) адаптация

Д) оқ шаулану

Е) бейімделу

586. «Аллогенез» терминін қ андай ғ алым ұ сынғ ан?

А) А.Л. Тахтаджиян

В) Ж.Б. Ламарк

С) А.А. Парамонов +

Д) Ч.Дарвин

Е) Э. Дарвин

587. Мекен ету жағ дайларының физико-географиялық кешені бұ л?

А) орта +

В) эволюция

С) популяция

Д) территория

Е) далалы жер

588. Кактустардың ә р тү рлері жатқ ызылады?

А) суккуленттерге +

В) гидрофиттерге

С) гидатофиттерге

Д) мезофиттерге

Е) гигрофиттерге

589.Энтогенетикалық корреляция теориясын кері ә сер принципіне негізделген ағ залардың дамушы бө ліктерінің ә серлесуінің негізін салғ ан?

А) Шмальгаузен +

Б) Росети

В) Дубинин

Г) Уодингтон

Д) Шишкин

590..............бойынша генотип деп ағ заның тұ қ ымқ уалаушы ерекшеліктерінің жиынтығ ын айтамыз?

А) Иогансен +

Б) Иорган

В) Шмальгаузен

Г) Уодингтон

Д) Добжинский

591............... бойынша фенотип деп генотиптен басқ а дараның барлық қ ұ рлымын айтамыз?

А) Иогансен +

Б) Шмальгаузен

В) Иорган

Г) Добженский

Д) Шишкин

592.Экспрессивтілік (мә нерлілік)...........бойынша берілген дарада мутацияның фенотиптік дә режесінің кө рінісі?

А) Тимофеев-Ресовский +

Б) Морган

В) Иогансен

Г) Добженский

Д) Шмальгаузен

593. Пенетранттының (ену қ абілеттілігі) –мутациялық ө згергіштікке қ атысты фенотиптің тұ рақ тылығ ын сипаттайды?

А) Тимофеев-Ресовский бойынша +

Б) Морган бойынша

В) Иогансен бойынша

Г) Шмальгаузен бойынша

Д) Добженский бойынша

594.Сү йекті балық тар мен басаяқ ты молюскалар....... кезең інде пайда болды?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) триаста+

Е) ордовикте

595. Тең ізде бауырменжорғ алаушылардың ә ртү рлілігі (ихтиозаврлар, плеозаврлар) кезең інде байқ алады?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) юра +

Е) ордовикте

596.Бауырменжорғ алаушылардың ауа ортасын мең геруі кезең де жү реді?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) юра +

Е) ордовикте

597. Жабық тұ қ ымдылапр пайда болғ ан кезең?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) юра +

Е) ордовикте

598. Терек, тал емен, палмалар сияқ ты қ азіргі кү нге дейін сақ талғ ан жабық тұ қ ымдылар......кезең інде таралады?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) юра

Е) бор+

599.Бунақ денелілер тозаң тасымалдауда сенімді болды, бұ л гаметалардың аз шағ ындауына ә келді, жалпы бұ л... кезең інде болады?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) юра

Е) бор+

600. Климат айтарлық тай континенталды салқ ын бала бастап тең іздердің ауданы кішірейеді, бұ л кезең інде байқ алады?

А) карбонда

В) девонда

С) пермде

Д) юра

Е) бор +