![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Люминесценттік шамныҢ Стартерлі Қосу сҰлбасыныҢ жҰмысыСтр 1 из 6Следующая ⇒
Дә ріс. Газ-разрядтық шамдардың тұ тану жә не жұ мыстарын тұ рақ тандыру шарттары. Люминесценттік шамдарды электр торабына қ осудын стартерлі сұ лбасы. Газ — разрядтық шамның электродтарына сыртқ ы кернеу берілмегенде зарядталғ ан бө лшектердің табиғ и пайда болу процесі олардың рекомбинацияланумен (бейтарап бө лшектерді қ айта қ ұ румен) тең дестіріледі. Электродтардағ ы кернеуді жоғ арылатқ ан сайын зарядталғ ан бө лшектердің саны кө бейеді. Кернеу мә ні біршамағ а жеткеннен бастап зарядталғ ан бө лшектер санының ө су процесі жә не, сондық тан, электродтар аралығ ындағ ы ток кү ші іс жү зінде ілез (10-5...10-7 с) дамиды да жарқ ыл шығ арудың пайда болуына ә келеді. Бұ л қ ұ былыс тә уелсіз разрядты тұ тандыру деп аталады. Кернеудің тә уелсіз разряд пайда болатын ең кіші мә ні тұ тандыру кернеуі Uш.т. деп аталады. Оның мә ні газдың тегі мен қ ысымына, электродтардың эмиссиялық қ асиеттеріне жә не олардың аралық қ ашық тығ ына байланысты болады. Тә уелсіз доғ алақ разрядтың тұ тану кернеуі қ алыптасқ ан режимде разрядты сө ндірмей ұ стап тұ руғ а қ ажетті кернеуден айтарлық тай жоғ ары болады. Ө йткені қ алыптасқ ан режимде электродтар аралығ ы иондалғ ан жә не ө зінің бетіне тү скен зарядталғ ан бө лшектердің кинетикалық энергиясымен қ ыздырылғ ан катод электрондар эмиссиясының жеткілікті дең гейін қ амтамасыз етеді. Сондық тан осы режимде разрядты сү йемелдеуге тө мен кернеу керек болады. Газ-разрядтық сә улелену кө зінің тұ тану кернеуі ө зі қ осылғ ан электр торабының тиімді кернеуінен де жоғ ары болады. Сонымен бірге доғ алақ разрядты электр торабы кернеуінен UТ жоғ ары болмайтын кернеуде тұ тандыру мү мкіншілігі дұ рыс болып табылады. Оғ ан бірнеше тә сілдермен жетуге болады. Мысалы, газ- разрядтық аралық қ а қ осымша электродтар енгізіп газдың бірінші иондануын ө сіруге болады. Қ осымша электродтар кө мегімен катод маң ында электр ө рісінің жоғ ары кернеулігі жасалынады, ал ол разрядтың пайда болуына жә не дамуына мү мкіндік туғ ызады. Тұ тыну кернеуін тө мендетудің басқ а да тә сілдері пайдаланылады: электродтардың эмиссиялық қ асиеттерін жоғ арылату ү шін олардың бетін активтендіретін қ абатпен қ аптау; катод бетінен электрондардың шығ у жұ мысын азайту ү шін оларды алдын ала қ ыздыру; электродтар аралығ ында электр ө рісінің таралуын ө згерту ү шін шамның сыртқ ы бетіне ток ө ткізетін тілім орналастыру жә не т.б. Доғ алық разрядтық қ ұ ламалы вольтамперлік сипаттамасы оны тұ рақ сыз қ ылады. Сондық тан газ-разрядтық сә улелену кө зін электр торабына қ осу сұ лбасында разрядты тұ рақ тандыратын жә не тоқ ты белгіленген мә нде шектейтін элемент болуы керек. Сә улелену кө зін айнымалы ток торабынан қ оректендіргенде осы элемент ретінде дұ рыс таң дап алынғ ан ә р тү рлі кедергіні (актив, индуктив, сыйымдылық,, аралас) пайдалануғ а болады. Бірақ газ-разрядтық сә улелену кө зі жұ мысының жарық -техникалық, энергетикалық жә не эксплуатациялық кө рсеткіштері ә р тү рлі балласт кедергілерді пайдаланғ анда бірдей болмайды.
Uт = Uш + IшR6 (1.)
мұ ндағ ы Uт - электр торабы кернеуі, В; Uш - жұ мыс режиміндегі шам шық паларындағ ы кернеу, В; Іш—разряд тогы, А; Rб -тұ рақ тандырғ ыш қ ұ рылғ ының омдық кедергісі, Ом.
Мейлі 3. — суретте қ исық 1 газ разрядының вольт-амперлік сипаттамасы болсын, ал сызық 2-балласт кедергінің вольт-амперлік сипаттамасы. Болашақ тұ рғ ызуларда ың ғ айлы болуы ү шін, кедергінің сипаттамасы ординаталар осі мен электр торабы кернеуі сызығ ының тү йіскен нү ктесінен жү ргізілген. Сонымен tgα =Rб. Торап кернеуінің сызығ ы мен 2 сызық аралығ ындағ ы тік кесінділер белгілі масштабта балласт кедергідегі кернеу тү суі Iш Rш болып саналады.
Шам мен балласт кедергінің вольт-амперлік сипаттамаларының в жә не с қ иысу нү ктелерінде разрядты тұ рақ тандырудың екі шартының бірінші орындалады. Бірақ тек tgβ < tgα болатын с нү ктесінде ғ ана екі шартта орындалады. Сондық тан тұ рақ ты разрядқ а с нү ктесі сә йкес келеді. Шыныда да, в нү ктесінде разряд тогының ө суіне ештеме кедергі жасамайды. Ө йткені Ів1 =1в + Δ І болғ анда UТ > UШ + ІШ Rб болады. Бұ л разрядтың графикте с нү ктесімен сипатталатын кү йіне дейін іс жү зінде ілезде (10-5 С шамасында) дамуына ә келеді. Осы жағ дайда разрядтық токтың одан ә рі ө суі мү мкін емес. Ө йткені ІС1 = ІС+Δ І болғ анда UШ+ІШ Rб > Uт болады.
![]() Сондық тан сә улелену кө зінің жұ мыс кө рсеткіштері де ө згереді. 5-суретте кө рсетілгендей Uт1> Uт2 болғ анда Δ І1< Δ І2 болатындығ ы анық талады. Іс жү зінде қ оректендіру кернеуінің ауытқ уында газразрядтық сә улелену кө здері жұ мысының жеткілікті сенімділігін жә не олардың параметрлерінің тұ рақ тылығ ын қ амтамасыз ету ү шін балласт кедергілерді мына шартқ а UШ ≤ 0, 65UТ сә йкес таң дап алады.
ЛЮМИНЕСЦЕНТТІК ШАМНЫҢ СТАРТЕРЛІ Қ ОСУ СҰ ЛБАСЫНЫҢ ЖҰ МЫСЫ Электродтар арасындағ ы газды ортада разряд пайда болуына қ ажетті кернеу, шамның тұ тану кернеуінен кем болмайды. Шамның тұ тану кернеуі қ оректендіретін электр торабы кернеуінен бірнеше рет кө п болуы мү мкін. Разряд пайда болуына қ ажетті кернеу мә нін кеміту жә не электродтардың жұ мыс істеу қ абілетін сақ тау ү шін оларды алдынала электр тогымен 1100...1200 - °С-қ а дейін қ ыздырады. Осы жағ дайда электродтардың оксидтік қ аптамасынан термоэлектрондтық эмиссия жеткілікті дең гейде ө теді. Тұ танғ аннан кейін люминесценттік шам доғ алық разряд режимінде жұ мыс істейді. Электр энергиясын кө рінерлік сә улеленуге тү рлендіру жоғ арыда айтылғ андай ө теді. Практикалық кө п жағ дайда шам стартер жә не дроссель арқ ылы автоматты тұ тандырылады. Негізінде солғ ын разрядты стартер (2-сурет) пайдаланылады. Ол –биметал электродтары бар кішкентай газ-разрядтық шам. Стартер шам электродтарын ток кө зіне белгілі уақ ытқ а автоматты қ осуғ а жә не электродтар қ ызғ аннан кейін тізбекті ілездік ажыратуғ а
конденсатор С2 жалғ анғ ан. Конденсатор С2 радиобө геулерді тө мендетуге, шамды тұ тандыру импульсінің ұ зақ тығ ын біраз кө бейтуге жә не ажыратылу кезінде стартер тү йіспелерінің арасында электр доғ асы пайда
1-сурет. Люминесценттік шамды электр торабына қ осу сұ лбасы.
болу мү мкіндігін азайтуғ а арналғ ан. Сұ лбаның қ уат коэффициентін 0.9 дейін жоғ арылату ү шін оғ ан параллель конденсатор С1 қ осылғ ан.
|