Ch­ng 2

C¸ c lÖ nh vµo ra

Ch­ng nµy gií i thiÖ u th­ viÖ n vµo/ra chuÈ n lµ mé t tË p c¸ c hµm ®­î c thiÕ t kÕ ®Ó cung cÊ p hÖ thè ng vµo/ra chuÈ n cho c¸ c ch­ng tr× nh C. Chó ng ta sÏ kh«ng m«t¶ toµn bé th­ viÖ n vµo ra ë ®©y mµ chØ quan t©m nhiÒ u hn ®Õ n viÖ c nª u ra nh÷ ng ®iÒ u c b¶n nhÊ t ®Ó viÕ t ch­ng tr× nh C t­ng t¸ c ví i m«i tr­ê ng vµ hÖ ®iÒ u hµnh.

2.1. Th©m nhË p vµo th­ viÖ n chuÈ n:

Mç i tÖ p gè c cã tham trá tí i hµm th­ viÖ n chuÈ n ®Ò u ph¶i chø a dß ng:

#include < conio.h> cho c¸ c hµm getch(), putch(), clrscr(), gotoxy()...

#include < stdio.h> cho c¸ c hµm kh¸ c nh­ gets(), fflus(), fwrite(), scanf()...

ë gÇ n chç b¾ t ®Ç u ch­ng tr× nh. TÖ p stdio.h ®Þ nh nghÜ a c¸ c macro vµ biÕ n cï ng c¸ c hµm dï ng trong th­ viÖ n vµo/ra. Dï ng dÊ u ngoÆ c < vµ > thay cho c¸ c dÊ u nh¸ y th«ng th­ê ng ®Ó chØ thÞ cho tr× nh biª n dÞ ch t× m kiÕ m tÖ p trong danh mô c chø a th«ng tin tiª u ®Ò chuÈ n.

2.2. C¸ c hµm vµo ra chuÈ n - getchar() vµ putchar() - getch() vµ putch():

2.2.1. Hµm getchar ():

C chÕ vµo ®n gi¶n nhÊ t lµ ®ä c tõ ng ký tù tõ thiÕ t bÞ vµo chuÈ n, nã i chung lµ bµn phÝ m vµ mµn h× nh cñ a ng­ê i sö dô ng, b»ng hµm getchar().

C¸ ch dï ng:

Dï ng c©u lÖ nh sau:

biÕ n = getchar();

C«ng dô ng:

NhË n mé t ký tù vµo tõ bµn phÝ m vµ kh«ng ®­a ra mµn h× nh. Hµm sÏ tr¶ vÒ ký tù nhË n ®­î c vµ l­u vµo biÕ n.

VÝ dô:

int c;

c = getchar()

2.2.2. Hµm putchar ():

§Ó ®­a mé t ký tù ra thiÕ t bÞ ra chuÈ n, nã i chung lµ mµn h× nh, ta sö dô ng hµm putchar()

C¸ ch dï ng:

Dï ng c©u lÖ nh sau:

putchar(ch);

C«ng dô ng:

§­a ký tù ch lª n mµn h× nh t¹ i vÞ trÝ hiÖ n t¹ i cñ a con trá. Ký tù sÏ ®­î c hiÓ n thÞ ví i mµu tr¾ ng.

VÝ dô:

int c;

c = getchar();

putchar(c);

2.2.3. Hµm getch():

Hµm nhË n mé t ký tù tõ bé ®Ö m bµn phÝ m, kh«ng cho hiÖ n lª n mµn h× nh.

C¸ ch dï ng:

Dï ng c©u lÖ nh sau:

getch();

C«ng dô ng:

NÕ u cã s½ n ký tù trong bé ®Ö m bµn phÝ m th× hµm sÏ nhË n mé t ký tù trong ®ã.

NÕ u bé ®Ö m rç ng, m¸ y sÏ t¹ m dõ ng. Khi gâ mé t ký tù th× hµm nhË n ngay ký tù ®ã (kh«ng cÇ n bÊ m thª m phÝ m Enter nh­ trong c¸ c hµm nhË p kh¸ c). Ký tù võ a gâ kh«ng hiÖ n lª n mµn h× nh.

NÕ u dï ng:

biÕ n=getch();

Th× biÕ n sÏ chø a ký tù ®ä c vµo.

VÝ dô:

c = getch();

2..2.4. Hµm putch():

C¸ ch dï ng:

Dï ng c©u lÖ nh sau:

putch(ch);

C«ng dô ng:

§­a ký tù ch lª n mµn h× nh t¹ i vÞ trÝ hiÖ n t¹ i cñ a con trá. Ký tù sÏ ®­î c hiÓ n thÞ theo mµu x¸ c ®Þ nh trong hµm textcolor.

Hµm cò ng tr¶ vÒ ký tù ®­î c hiÓ n thÞ.

2.3. §­a kÕ t qu¶ lª n mµn h× nh - hµm printf:

C¸ ch dï ng:

prinf(®iÒ u khiÓ n, ®è i sè 1, ®è i sè 2,...);

Hµm printf chuyÓ n, t¹ o khu«n d¹ ng vµ in c¸ c ®è i cñ a nã ra thiÕ t bÞ ra chuÈ n d­í i sù ®iÒ u khiÓ n cñ a x©u ®iÒ u khiÓ n. X©u ®iÒ u khiÓ n chø a hai kiÓ u ®è i t­î ng: c¸ c ký tù th«ng th­ê ng, chó ng sÏ ®­î c ®­a ra trù c tiÕ p thiÕ t bÞ ra, vµ c¸ c ®Æ c t¶ chuyÓ n d¹ ng, mç i ®Æ c t¶ sÏ t¹ o ra viÖ c ®æ i d¹ ng vµ in ®è i tiÕ p sau cñ a printf.

Chuç i ®iÒ u khiÓ n cã thÓ cã c¸ c ký tù ®iÒ u khiÓ n:

\n sang dß ng mí i

\f sang trang mí i

\b lï i l¹ i mé t b­í c

\t dÊ u tab

D¹ ng tæ ng qu¸ t cñ a ®Æ c t¶:

%[-][fw][.pp]ký tù chuyÓ n d¹ ng

Mç i ®Æ c t¶ chuyÓ n d¹ ng ®Ò u ®­î c ®­a vµo b»ng ký tù % vµ kÕ t thó c bë i mé t ký tù chuyÓ n d¹ ng. Gi÷ a % vµ ký tù chuyÓ n d¹ ng cã thÓ cã:

DÊ u trõ:

Khi kh«ng cã dÊ u trõ th× kÕ t qu¶ ra ®­î c då n vÒ bª n ph¶i nÕ u ®é dµi thù c tÕ cñ a kÕ t qu¶ ra nhá hn ®é ré ng tè i thiÓ u fw dµnh cho nã. C¸ c vÞ trÝ d­ thõ a sÏ ®­î c lÊ p ®Ç y b»ng c¸ c kho¶ng trè ng. Riª ng ®è i ví i c¸ c tr­ê ng sè, nÕ u d·y sè fw b¾ t ®Ç u b»ng sè 0 th× c¸ c vÞ trÝ d­ thõ a bª n tr¸ i sÏ ®­î c lÊ p ®Ç y b»ng c¸ c sè 0.

Khi cã dÊ u trõ th× kÕ t qu¶ ®­î c då n vÒ bª n tr¸ i vµ c¸ c vÞ trÝ d­ thõ a vÒ bª n ph¶i (nÕ u cã) lu«n ®­î c lÊ p ®Ç y b»ng c¸ c kho¶ng trè ng.

fw:

Khi fw lí n hn ®é dµi thù c tÕ cñ a kÕ t qu¶ ra th× c¸ c vÞ trÝ d­ thõ a sÏ ®­î c lÊ p ®Ç y bë i c¸ c kho¶ng trè ng hoÆ c sè 0 vµ né i dung cñ a kÕ t qu¶ ra sÏ ®­î c ®È y vÒ bª n ph¶i hoÆ c bª n tr¸ i.

Khi kh«ng cã fw hoÆ c fw nhá hn hay b»ng ®é dµi thù c tÕ cñ a kÕ t qu¶ ra th× ®é ré ng trª n thiÕ t bÞ ra dµnh cho kÕ t qu¶ sÏ b»ng chÝ nh ®é dµi cñ a nã.

T¹ i vÞ trÝ cñ a fw ta cã thÓ ®Æ t dÊ u *, khi ®ã fw ®­î c x¸ c ®Þ nh bë i gi¸ trÞ nguyª n cñ a ®è i t­ng ø ng.

VÝ dô:

pp:

Tham sè pp chØ ®­î c sö dô ng khi ®è i t­ng ø ng lµ mé t x©u ký tù hoÆ c mé t gi¸ trÞ kiÓ u float hay double.

Trong tr­ê ng hî p ®è i t­ng ø ng cã gi¸ trÞ kiÓ u float hay double th× pp lµ ®é chÝ nh x¸ c cñ a tr­ê ng ra. Nã i mé t c¸ ch cô thÓ hn gi¸ trÞ in ra sÏ cã pp ch÷ sè sau sè thË p ph©n.

Khi v¾ ng mÆ t pp th× ®é chÝ nh x¸ c sÏ ®­î c xem lµ 6.

Khi ®è i lµ x©u ký tù:

NÕ u pp nhá hn ®é dµi cñ a x©u th× chØ pp ký tù ®Ç u tiª n cñ a x©u ®­î c in ra. NÕ u kh«ng cã pp hoÆ c nÕ u pp lí n hn hay b»ng ®é dµi cñ a x©u th× c¶ x©u ký tù sÏ ®­î c in ra.

VÝ dô:

C¸ c ký tù chuyÓ n d¹ ng vµ ý nghÜ a cñ a nã:

Ký tù chuyÓ n d¹ ng lµ mé t hoÆ c mé t d·y ký hiÖ u x¸ c ®Þ nh quy t¾ c chuyÓ n d¹ ng vµ d¹ ng in ra cñ a ®è i t­ng ø ng. Nh­ vË y sÏ cã t× nh tr¹ ng cï ng mé t sè sÏ ®­î c in ra theo c¸ c d¹ ng kh¸ c nhau. CÇ n ph¶i sö dô ng c¸ c ký tù chuyÓ n d¹ ng theo ®ó ng qui t¾ c ®Þ nh s½ n. B¶ng sau cho c¸ c th«ng tin vÒ c¸ c ký tù chuyÓ n d¹ ng.

Chó ý:

Mä i d·y ký tù kh«ng b¾ t ®Ç u b»ng % hoÆ c kh«ng kÕ t thó c b»ng ký tù chuyÓ n d¹ ng ®Ò u ®­î c xem lµ ký tù hiÓ n thÞ.

§Ó hiÓ n thÞ c¸ c ký tù ®Æ c biÖ t:

C¸ c vÝ dô:

2.4. Vµo sè liÖ u tõ bµn phÝ m - hµm scanf:

Hµm scanf lµ hµm ®ä c th«ng tin tõ thiÕ t bÞ vµo chuÈ n (bµn phÝ m), chuyÓ n dÞ ch chó ng (thµnh sè nguyª n, sè thù c, ký tù vv..) rå i l­u tr÷ nã vµo bé nhí theo c¸ c ®Þ a chØ x¸ c ®Þ nh.

C¸ ch dï ng:

scanf(®iÒ u khiÓ n, ®è i 1, ®è i 2,...);

X©u ®iÒ u khiÓ n chø a c¸ c ®Æ c t¶ chuyÓ n d¹ ng, mç i ®Æ c t¶ sÏ t¹ o ra viÖ c ®æ i d¹ ng biÕ n tiÕ p sau cñ a scanf.

§Æ c t¶ cã thÓ viÕ t mé t c¸ ch tæ ng qu¸ t nh­ sau:

%[*][d...d]ký tù chuyÓ n d¹ ng

ViÖ c cã mÆ t cñ a dÊ u * nã i lª n r»ng tr­ê ng vµo vÉ n ®­î c dß ®ä c b× nh th­ê ng, nh­ng gi¸ trÞ cñ a nã bÞ bá qua (kh«ng ®­î c l­u vµo bé nhí). Nh­ vË y ®Æ c t¶ chø a dÊ u * sÏ kh«ng cã ®è i t­ng ø ng.

d...d lµ mé t d·y sè x¸ c ®Þ nh chiÒ u dµi cù c ®¹ i cñ a tr­ê ng vµo, ý nghÜ a cñ a nã ®­î c gi¶i thÝ ch nh­ sau:

NÕ u tham sè d...d v¾ ng mÆ t hoÆ c nÕ u gi¸ trÞ cñ a nã lí n hn hay b»ng ®é dµi cñ a tr­ê ng vµo t­ng ø ng th× toµn bé tr­ê ng vµo sÏ ®­î c ®ä c, né i dung cñ a nã ®­î c dÞ ch vµ ®­î c g¸ n cho ®Þ a chØ t­ng ø ng (nÕ u kh«ng cã dÊ u *).

NÕ u gi¸ trÞ cñ a d...d nhá hn ®é dµi cñ a tr­ê ng vµo th× chØ phÇ n ®Ç u cñ a tr­ê ng cã kÝ ch cì b»ng d...d ®­î c ®ä c vµ g¸ n cho ®Þ a chØ cñ a biÕ n t­ng ø ng. PhÇ n cß n l¹ i cñ a tr­ê ng sÏ ®­î c xem xÐ t bë i c¸ c ®Æ c t¶ vµ ®è i t­ng ø ng tiÕ p theo.

VÝ dô:

int a;

float x, y;

char ch[6], ct[6]

scanf(" %f%5f%3d%3s%s", & x& y& a& ch& ct0;

Ví i dß ng vµo: 54.32e-1 25 12452348a

KÕ t qu¶ lµ lÖ nh scanf sÏ g¸ n

5.432 cho x

25.0 cho y

124 cho a

x©u " 523" vµ dÊ u kÕ t thó c \0 cho ch

x©u " 48a" vµ dÊ u kÕ t thó c \0 cho ct

Ký tù chuyÓ n d¹ ng:

Ký tù chuyÓ n d¹ ng x¸ c ®Þ nh c¸ ch thø c dß ®ä c c¸ c ký tù trª n dß ng vµo cò ng nh­ c¸ ch chuyÓ n dÞ ch th«ng tin ®ä c ®ù î c tr­í c khi g¸ n nã cho c¸ c ®Þ a chØ t­ng ø ng.

C¸ ch dß ®ä c thø nhÊ t lµ ®ä c theo tr­ê ng vµo, khi ®ã c¸ c kho¶ng tr¾ ng bÞ bá qua. C¸ ch nµy ¸ p dô ng cho hÇ u hÕ t c¸ c tr­ê ng hî p.

C¸ ch dß ®ä c thø hai lµ ®ä c theo ký tù, khi ®ã c¸ c kho¶ng tr¾ ng cò ng ®­î c xem xÐ t b× nh ®¼ ng nh­ c¸ c ký tù kh¸ c. Ph­ng ph¸ p nµy chØ x¶y ra khi ta sö dô ng mé t trong ba ký tù chuyÓ n d¹ ng sau: C, [ d·y ký tù ], [^ d·y ký tù ]

C¸ c ký tù chuyÓ n d¹ ng vµ ý nghÜ a cñ a nã:

[ D·y ký tù ], [ ^D·y ký tù ] C¸ c ký tù trª n dß ng vµo sÏ lÇ n l­î t ®­î c ®ä c cho ®Õ n khi nµo gÆ p mé t ký tù kh«ng thué c tË p c¸ c ký tù ®Æ t trong[]. §è i t­ng ø ng lµ con trá kiÓ u char. Tr­ê ng vµo lµ d·y ký tù bÊ t kú (kho¶ng tr¾ ng ®­î c xem nh­ mé t ký tù).

VÝ dô:

int a, b;

char ch[10], ck[10];

scanf(" %d%[0123456789]%[^0123456789]%3d", & a, ch, ck, & b);

Ví i dß ng vµo:

35 13145 xyz 584235

SÏ g¸ n:

35 cho a

x©u " 13145" cho ch

x©u " xyz' cho ck

584 cho b

Chó ý:

XÐ t ®o¹ n ch­ng tr× nh dï ng ®Ó nhË p (tõ bµn phÝ m) ba gi¸ trÞ nguyª n rå i g¸ n cho ba biÕ n a, b, c nh­ sau:

int a, b, c;

scanf(" %d%d%d”, & a, & b, & c);

§Ó vµo sè liÖ u ta cã thÓ thao t¸ c theo nhiÒ u c¸ ch kh¸ c nhau:

C¸ ch 1:

§­a ba sè vµo cï ng mé t dß ng, c¸ c sè ph©n c¸ ch nhau b»ng dÊ u c¸ ch hoÆ c dÊ u tab.

C¸ ch 2:

§­a ba sè vµo ba dß ng kh¸ c nhau.

C¸ ch 3:

Hai sè ®Ç u cï ng mé t dß ng (c¸ ch nahu bë i dÊ u c¸ ch hoÆ tab), sè thø ba trª n dß ng tiÕ p theo.

C¸ ch 4:

Sè thø nhÊ t trª n mé t dß ng, hai sè sau cï ng mé t dß ng tiÕ p theo (c¸ ch nahu bë i dÊ u c¸ ch hoÆ tab), sè thø ba trª n dß ng tiÕ p theo.

Khi vµo sai sÏ b¸ o lç i vµ nh¶y vÒ ch­ng tr× nh chø a lê i gä i nã.

2.5. §­a kÕ t qu¶ ra m¸ y in:

§Ó ®­a kÕ t qu¶ ra m¸ y in ta dï ng hµm chuÈ n fprintf cã d¹ ng sau:

fprintf(stdprn, ®iÒ u khiÓ n, biÕ n 1, biÕ n 2,...);

Tham sè stdprn x¸ c ®Þ nh thiÕ t bÞ ®­a ra lµ m¸ y in.

§iÒ u khiÓ n cã d¹ ng ®Æ c t¶ nh­ lÖ nh printf.

Dï ng giè ng nh­ lÖ nh printf, chØ kh¸ c lµ in ra m¸ y in.

VÝ dô:

§o¹ n ch­ng tr× nh in ma trË n A, cì 8x6. Mç i hµng cñ a ma trË n ®­î c in trª n mé t dß ng:

float a[8][6];

int i, j;

fprintf(stdprn, " \n%20c MA TRAN A\n\n\n", ' ');

for (i=0; i< 8; ++i)

{ for (j=0; j< 6; ++j)

fprintf(stdprn, " %10.2f", a[i][j]);

fprintf(stdprn, " \n");

}