Криопротекторлар

Криопротектор – жасушаның мұ здап қ ату нү ктесін тө мендетіп, жасуша ішіндегі сумен байланысып, жасушаны механикалық жә не осмостық бү лінуден қ орғ айтын зат. криопротекторларғ а диметисульфоксид (ДМСО), глицерин, пролин, сахароза жатады. Сахароза жақ сы табиғ и протекторы. Криопротекторлардың ө здері осмостық стреске себепкер болмаулары ү шін олардың концентрациялары жеке іріктеліп алынады.

ДМСО жасушағ а ө те жақ сы енеді, бұ л ірі тығ ыз қ ұ рылымдарғ а, мысалы меристема ү шін ө те маң ызды. Оларды мұ здатуғ а дайындағ анда ортағ а 5 % ДМСО қ осып ө сіреді. Бұ лкезде апекс бойында (ұ зындығ ы 0, 3-0, 5 мм) тиімді қ орғ айтын ДМСО концентрациясы пайда болады. мысалы, дә рілік тү ймедағ ы жасушаларын алдын ала ДМСО қ осқ ан ортада ө сіріп, кейін мұ здатқ анда ДМСО, глицерин жә не сахароза қ оспасын бергенде, жақ сы нә тижеге жеткен. Жасушаларды мұ здатып сақ тау мә селелерін кө птен бері зерттеп жү рген А.С.Попов кө рсеткендей, бірқ атар ө сімдік жасушалар суспензияларын нә тижелі қ ор, ау ү шін криопротекторлардың қ оспаларын жә не криопротекторлар мен осмотиктер қ оспаларының ә р тү рлі концентрациясын пайдалану қ ажет.