Алдықтардың қауіптілік класын есептеудің бірінші әдісі

Қ ауіптілік есептеудің бірінші ә дісін залалсыздандыру, пайдалану жә не ө ң деу технологиясы ө ң делген қ алдық тарғ а ғ ана қ олданылады, себебі бұ л қ оршағ ан орта жағ дайынын негативті ә серлерін болжайды жә не алдын-алады.

LD₅₀ негізінде ә р химиялық ингредиенттердің токсикалық индексін (К_i) анық тайды, ол келесі тең деу бойынша қ алдық тың қ ұ рамына кіреді:

К_і = , (1)

мұ нда lg (LD₅₀)_i – асқ азанғ а тү скен кезіндегі химиялық ингредиенттің орташа ө лім дозасының логарифмі (LD₅₀ 2-4 бойынша анық тайды) (LD₅₀ определяют по справочникам)

/2 – 4/.

S - судағ ы химиялық ингредиенттерінің ерітулігін айқ ындайтын коэффициент., (/5/ анық тамадан алынғ ан мә нді 100 ге бө леді);

F – химиялық ингредиенттерінің ұ шпалылық коэффициенті, бұ ны келесі тә сілмен анық тайды; 760мм қ ысымда температурасы 80^оС аспайтын қ алдық ингредиенттерінің қ аннық ан буының қ ысымын анық тайды, шық қ ан мә нді 760бө леді;

С_в – қ алдық тың жалпы массасындағ ы берілген ингредиенттердің қ ұ рамы т/т;

К_і шамасын ү тірден кейінгі бірінші санғ а дейін айналдырады.

Ә р қ алдық тар ингредиенттерінің К_i мә нін есептеп болғ ан соң оның ішінен 3-ін, бірақ 2 компонеттен аз болмауы тиіс, бұ л ү шін келесі тең деу орындалады;

К₁+ К₂ ≥ К₃.

Егер бұ л талап орындалмаса, онда 2 компонент таң далады

Қ ауіптілік суммасының индексін анық тайды:

мұ ндағ ы n – таң далғ ан ингредиенттердің саны (2 немесе 3),

Қ ауіптіліктің жалпы кө рсеткіші негізінде қ алдық тардың қ ауіптілік класын жә не токсикалық дә режесін кесте1 арқ ылы есептелінеді.

Кесте 1. LD₅₀ негізінде қ алдық тардың қ ауіптілік класының топтамасы

Қ алдық тардың ингредиенттерінде LD₅₀ мә ні болмаса, бірақ жұ мыс аймағ ындағ ы бұ л ингредиенттерінің қ ауіптілік класы анық болғ анда, 1 формулағ а жұ мыс аймағ ындағ ы қ ауіптілік класына қ арай LD₅₀, мә нін қ оямыз (кесте2).

Кесте 2. LD₅₀, мә нін қ арай жұ мыс аймағ ындағ ы ингредиенттердің қ ауіптілік класы