Серіне есептеу.

Жалпы жағ дай ү шін бірқ алыпты таралғ ан кү штермен жү ктелген арқ алық тың кө лбеу қ имасының есептік схемасын қ арастырайық.

Кө лбеу қ иманың беріктігін қ амтамасыз ету ү шін (3) шарт орындалу керек.

, (3)

, (4)

Мұ ндағ ы: (5) арқ алық тың кө лбеу қ имасының аяғ ы арқ ылы (Д-нү ктесі) ө тетін кө лденең кү ш;

- тіректегі кө лденең кү ш; с – элементтің ең қ ауіпті кө лбеу қ иманың бойлық осіне проекциясының ұ зындығ ы.

(6) – жарық шақ ты қ иып ө ткен кө лденең стерженьдегі кү штердің қ осындысы;

(7) – элементтің ұ зындық бірлігіндегі кө лденең стерженьдегі шектік кү штер;

- кө лденең стерженьдердің адымы; п – элементтің кө лбеу қ имасындағ ы кө лденең стерженьдердің саны;

8 - Сурет

Сурет.Кө лденең кү штер ә сері

(8) – жарық шақ ты қ иып ө ткен кө лбеу стерженьдегі кү штердің қ осындысы;

- кө лбеу стерженьдердің ең кіштік бұ рышы;

(9) – сығ ылғ ан бетон аймағ ындағ ы кө лденең кү ш;

мұ ндағ ы: - бетонның тү рін ескеретін коэффициент (ауыр бетон ү шін ; жең іл бетон ү шін 1, 5-1, 9; ұ сақ дә нді бетон )

, тавр жә не қ ос тавр қ ималардың сығ ылғ ан сө ресінің ә серін ескеретін коэффициент;

- бойлық кү штердің ә серін ескеретін коэффициент; , егер кү шсалмақ тардан немесе алдын-ала қ ысыпсығ ылу кү штен бойлық сығ ылу кү ш пайда болғ ан кезде;

, бойлық созушы кү ш бар болғ ан кезде.

Барлық жағ дайларда ()£ 1, 5 болып қ абылданады.

Жобалау практикасында кө п жағ дайда тек қ ана кө лденең ө зектер (қ амыт) қ ойылады. Бұ л кезде беріктік шарты келесі тү рінде жазылады:

(10)

(11)

(12)

(13)

Тік бұ рышты алдын – ала керілмеген ТБЭ-тер ү шін ;

(13^/)

10-формулағ а 11, 12, 13^/ енгізген жағ дайда:

(14)

(15)

(16)

Кө лбеу қ иманың кө тергіштік қ абілетті ең тө мен кезде келесі шарт орындалады.

(17)

(17) – формуладан кө лбеу қ иманың бойлық ө сіне проекциясының ұ зындығ ы

(18)

(18) – формуланы (15) формулағ а қ ойсақ, онда кө лденең кү ш бойынша беріктік шарты келесі тү рінде жазылады

(19)

мұ ндағ ы: r - бірқ алыпты таралғ ан сыртқ ы кү шсалмақ

Егер , (20)

Бұ л жағ дайда (21)

Кө лбеу қ иманың бойлық ө сіне проекциясының ұ зындығ ы аспау керек.

Иілген элементтерде кө лбеу жарық шақ тың пайда болуын келесі эмпирикалық формула арқ ылы анық тайды

(22)

мұ ндағ ы: - ауыр бетон ү шін.

(22) – шарт орындалғ ан да кө лбеу жарық шақ тар пайда болмайды. Бұ л жағ дайда кө лбеу қ ималарын кө лденең кү штер ә серіне есептеу қ ажетті емес жә не қ амыт ө зектерді конструкциялық талаптар бойынша тағ айындайды.

Кө лденең стержіндер дә некерлеу шарты бойынша қ ойылады. [ІХ қ осымша кесте, «Темірбетон конструкциялары», Байков В.Н., М.Стройиздат-1991г.]. Кө лденең стержіндер адымын тапқ ан кезде келесі конструкциялық талаптар қ олданады:

- элементтің тіректердің маң айында ұ зындығ ы -тең учаскеде , мм егер мм; , мм егер мм (23)

- элементтің аралық ортасында , мм (24)

(22)-шарт орындалмағ ан жағ дайда кө лбеу жарық шақ тар пайда болады, бұ л кезде кө лбеу қ ималарын кө лденең кү штер ә серіне есептеу керек жә не кө лденең стержіндердің адымын есеп бойынша табу керек.

Есептің тізбегі:

1) 20-формуладан (25)

2) 7-формуладан есептік адым (26)

3) Кө лденең стержіндердің адымын максимальдық шамасы (13^/)-шартынан табылады.

(27)

мұ ндағ ы: 0, 75–кө лденең стержіндерді орналастырғ ан кездегі дә лсіздік-терін еске алатын коэффициент.

4) Қ амыт ө зектердің адымын конструкциялық талаптар бойынша (23, 24) табады.

5) 23, 24, 26, 27 – шартынан табылғ ан адымнан ең минимальдық шамасын қ абылдайды. Қ абылданғ ан адымның шамасы 50 мм еселі болу керек.

Мысал:

Тік бұ рышты арқ алық тың кө лденең арматурасын қ абылдау керек. Геометриялық ө лшемдері: ; Кө лденең кү штің шамасы . Бетонның класы В30; Бойлық жә не кө лденең арматураның класы А-ІІ, тө менгі аймақ та 2f18мм, ал жоғ арғ ы аймақ та 2f16мм.